Міцкевіч Адам. Пан Тадэвуш

Паэма. У перакладзе Пятра Бітэля. 420 с. Задума напісаць "шляхецкую быліцу" ў Адама Міцкевіча ўзнікла восенню 1831 года, калі адчайны пілігрым з Італіі дапаў на Пазнаншчыну, дзе яго напаткала пякучая вестка пра разгром Лістападаўскага паўстання. Роспач ад няўдачы (паэт спяшаўся прыняць удзел у барацьбе з царызмам са зброяй у руках), расчараванне ва ўяўнай еднасці кіраўнікоў, надзея на новы рэвалюцыйны ўздым палякаў - усё гэта на пазнанскай зямлі, прырода якой балюча нагадвала родныя наваградскія абшары, абвастрыла ў Міцкевіча настальгічнае пачуццё, якое і прывяло да задумы напісаць гімн-успамін пра вольны край, дзе жыло хоць трохі шчасця: край маленства. Памяць пра яго чалавек носіць у сэрцы са святой пашанай, як пілігрым жменю бацькоўскай зямлі. Бо чужына не грэе. Змест:
Кніга першая. Гаспадарка
Кніга другая. Замак
Кніга трэцяя. Заляцанні
Кніга чацвертая. Дыпламатыка і ловы
Кніга пятая. Звада
Кніга шостая. Засценак
Кніга сёмая. Нарада
Кніга восьмая. Наезд
Кніга дзевятая. Бітва
Кніга дзесятая. Эміграцыя. Яцак
Кніга адзінаццатая. Год 1812
Кніга дванаццатая. Кахаймася!
Эпілог
Тлумачэнні [аўтара]