?zt?rk T. G?kku?a?? Dil bilgisi 2

Подождите немного. Документ загружается.

RİVAYET BİRLEŞİK

ZAMANI-1

Kullanımı: Başkasından duyulan sözleri üçüncü

bir

kişiye

anlatırken

kullanılır.

Rivayet

birleşik

zamanda:

Hem

geçmişte olmuş ve bitmiş

işleri,

hem şimdi

olan

işleri, hem de gelecekte olacak

işleri

duyup

anlatmak

vardır.

"Okuyacakmış

ve büyük adam olacakmış."

cümlede inanmamak, küçük

görmek

an-

lamları vardır.

okuyormuşum

gidecekmişsin

yaşarmış

düşünmeliymişim

konuşsaymışsın

En çok kullanılan rivayet birleşik zamanları

şunlardır:

ŞİMDİKİ

ZAMANIN

RİVAYETİ

GELECEK

ZAMANIN

RİVAYETİ

GENİŞ

ZAMANIN

RİVAYETİ

GEREKLİLİK KİPİNİN RİVAYETİ

DİLEK-ŞART KİPİNİN RİVAYETİ

ŞİMDİKİ

ZAMANIN

RİVAYETİ

Kullanımı:

Başkasından duyulan ve şimdi gerçekleşen bir

olayı üçüncü bir kişiye anlatırken kullanılır.

Ömer

Ali'yi

top oynamaya çağıralım.

İbrahim

Tamam.

İbrahim

: Leyla Teyze, Ali bizimle top oyna-

maya

gelebilir mi?

Leyla Teyze: Ali ders çalışıyor. Gelemez.

ibrahim

Ali ders çalışıyormuş. Top oynamaya

gelemiyormuş. Annesi söyledi.

Geçmişte belli bir zaman dilimi

içerisinde

başlayıp, devam eden ve sonra biten olayla-

rı duyup başkasına anlatırken kullanılır.

Deprem

olduğunda Turgut uyuyormuş.

Ben

ders çalışırken onlar oyun oynuyormuş.

Yapılışı:

Fiil+Şimdiki

zaman

eki+Ek

fiilin duyulan

geç-

miş

zamanı-l-Şahıs

ekleri

ayrılmak

atmak

denemek

rahatsız

etm

esnemek

seslenmek

-)>

—>

—»

ayrılıyormuşum

atıyormuşsun

deniyormuş

rahatsız ediyormuşuz

esniyormuşsunuz

sesleniyorlarmış

Fiil

ÇEIUMIERİ

Şimdiki Zamanın Rivayeti (Olumlu)

Ben

Sen

Biz

Siz

Onlar

Ağlamak

Ağlıyormuşum

Ağlıyormuşsun

Ağlıyormuş

Ağlıyormuşuz

Ağlıyormuşsunuz

Ağlıyorlarmış

Benzemek

Benziyormuşum

Benziyormuşsun

Benziyormuş

Benziyormuşuz

Benziyormuşsunuz

Benziyorlarmış

Uyurken

horluyormuşum.

Sevinçten

gözlerinin içi

gülüyormuş.

Ayılar kış uykusuna yatıyormuş.

Afrika'da

insanlar açlıktan ölüyormuş.

Yaptığı bütün gezileri kameraya alıyormuş

Konuşurken hiç kimsenin yüzüne

bakmıyormuş

Ben

bebekken hiç gülmüyormuşum.

Öğrenciler, okula gelmeden önce hiç Türkçe bil

miyorlarmış

Öğrenciler, derste hiç

gürültü

yapmıyorlarmış.

Annesi postaneden önce bankada çalışıyormuş.

Haberlerden

dinlediğime

göre

İstanbul'da kış

çok

kötü

geçiyormuş.

Biz onları aradığımızda onlar dışarı çıkıyorlar-

mış.

Ahmet,

babasını çok

seviyormuş.

Yemekten

sonra mutlaka yarım saat yatıyormuş.

Haftada

iki

defa saçlarımızı yıkamamız

gereki-

yormuş.

Şimdiki Zamanın Rivayeti (Olumsuz)

Ben

Sen

Biz

Siz

Onlar

Ağlamak

Ağlamıyormuşum

Ağlamıyormuşsun

Ağlamıyormuş

Ağlamıyormuşuz

Ağlamıyormuşsunuz

Ağlamıyorlarmış

Benzemek

Benzemiyormuşym

Benzemiyormuşsun

Benzemiyormuş

Benzemiyormuşuz

Benzemiyormuşsunuz

Benzemiyorlarmış

Siz hiç et

yemiyormuşsunuz.

Doğru mu?

Şimdiki Zamanın Rivayeti (Soru)

Ben

Sen

Biz

Siz

Onlar

Ağlamak

Ağlıyor

muymuşum?

Ağlıyor

muymuşsun?

Ağlıyor muymuş?

Ağlıyor muymuşuz?

Ağlıyor

muymuşsunuz?

Ağlıyorlar mıymış?

Benzemek

Benziyor

muymuşum?

Benziyor

muymuşsun?

Benziyor

muymuş?

Benziyor

muymuşuz?

Benziyor

muymuşsunuz?

Benziyorlar

mıymış?

adamı daha önceden tanıyor muymuş?

Çocuk,

annesine benziyor muymuş?

Her akşam sohbet edip çay

içiyorlar

mıymış?

Siz küçükken arkadaşlarınızla hiç kavga ediyor

muymuşsunuz?

ALIŞTIRMALAR

Aşağıdaki

tümieieri

şimdiki zamanın

rivayeti

ile çekimlenmiş

fiillerle

ta-

mamlayınız.

Uyurken hep yataktan (düşmek)

Eskiden

insanlar

avcılık yaparak

(geçinmek)

Akif, simit satarak

(para

kazanmak)

Gazetede ne ?

(yazmak)

Annesinden ?

(korkmak)

yolda şarkı söyleyerek

(yürümek)

Aşağıdaki diyalogları şimdiki

zama-

nın

rivayetine

göre

tamamlayınız,

A: Ali nereye gidiyormuş.

B: Bilmiyorum. Galiba Amerika'ya

git

A: Ne zaman git ?

B: Bilmiyorum. Gitmek

için

vizeyi bekle

A: Ahmet'e sordun mu? Ne yapmayı dü-

şün

B: Hiçbir şey yapmayı düşün

A: Ali eve gittiğinde annesi ne ?

B: Temizlik yap

A: Babası ne yap ?

da annesine yardım et

Aşağıdaki

cümleler

hangi

kelimelerle

tamamlanmalıdır?

Boyacılar evin iç duvarlarını

A) kesiyorlarmış B)

örüyorlarmış

C) bakıyorlarmış D) boyuyorlarmış

Sokağın köşesindeki eski ev

A) yapıyormuş B) yanıyormuş

C) yıkıyormuş D) yaşıyormuş

Teyzemler bu hafta Konya'dan

konuluyorlarmış

yaşıyorlarmış

dönüyorlarmış

kalıyorlarmış

Orhan Bey 9. sınıfları imtihan

kontrol

ediyormuş B) yapıyormuş

C) gidecekmiş D) okuyormuş

Onun babası pazarda patates

A) alıyormuş B) satıyormuş

C) götürüyormuş D) bakıyormuş

Aşağıdaki

filleri

çekimleyiniz.

(Şimdiki zamanın

rivayeti)

Hatırlamak (Olumlu)

Ben

Sen

Biz

Siz

Onlar

Beğenmek (Olumsuz)

Ben

Sen

Biz

Siz

Onlar

Görmek

(Soru)

Ben

Sen

Biz

Siz

Onlar

GELECEK

ZAMANIN

RİVAYETİ

Ahmet

Geziye

katılmayı düşünüyor musun?

Aynur

: Maalesef katılmayacağım. Cumartesi günü babamın

eski

bir dostu bizi ziyarete gelecekmiş. Sen katılacak

mısın?

Ahmet

: Ben de katılamayacağım. Çünkü iki yıldır hazırlandığım

•»

Biyoloji

Olimpiyatı gelecek hafta yapılacakmış.

Kullanımı: Gelecekte yapılacak, yapılması planlanan

işleri

üçüncü

bir

kişiye anlatırken kullanılır.

•fcOrtS

•

Baba,

yarın yağmur yağacakmış.

Pikniğe

gitmeyelim.

Yapılışı:

Fiil+Gelecek

zaman

eki+Ek

fiilin duyulan

geç-

miş

zamanı+Şahıs

eki

araştırmak

kabul

etmek

pişirmek

-»

araştıracakmışım

kabul

edecekmişsin

pişirecekmiş

Başbakan bir konuşma yapacakmış.

Babası, Orhan'a bisiklet alacakmış.

Fİİl ÇEİtİMlERİ

Gelecek Zamanın Rivayeti (Olumlu)

Ben

Sen

Biz

Siz

Onlar

Başlamak

Başlayacakmışım

Başlayacakmışsın

Başlayacakmış

Başlayacakmışız

Başlayacakmışsınız

Başlayacaklarmış

Düşünmek

Düşünecekmişim

Düşünecekmişsin

Düşünecekmiş

Düşünecekmişiz

Düşünecekmişsiniz

Düşüneceklermiş

Halil,

gölde

balık tutacakmış.

Selma,

üniversiteyi

bitirince

doktor

olacakmış.

Ahmet,

bu yaz Bodrum'a gidecekmiş.

ç'«

P—J

'it

>r^

f~~?

•~/\ \

)t~ig

•

•,

üj

^H^*.

**•

/Çprt~^t-—<•—

IUJ

~«~

/^HK

yC_2^

/\/v>>[1

YY^J^JîL^

T/rî

j^A^

v^^y

[I /

-F^

Ali

ile

Mehmet,

tatilde

Uludağ'da

kayak

yapacaklarmış.

Gelecek Zamanın Rivayeti (Olumsuz) 3.

Gelecek

Zamanın Rivayeti (Soru)

Ben

Sen

Biz

Siz

Onlar

Başlamak

Başlamayacakmışım

Başlamayacakmışsın

Başlamayacakmış

Başlamayacakmışız

Başlamayacakmışsınız

Başlamayacaklarmış

Düşünmek

Düşünmeyecekmişim

Düşünmeyecekmişsin

Düşünmeyecekmiş

Düşünmeyecekmişiz

Düşünmeyecekmişsiniz

Düşünmeyeceklermiş

Beyza'nın annesi bu akşam bize gelmeyecekmiş.

Ahmet

Bey, arkadaşının doğum gününe

katıl-

mayacakmış.

Anneler Gününde ders olmayacakmış.

Biz ay tutulmasını

seyredemeyecekmişiz.

Ben

Sen

Biz

Siz

Onlar

Başlamak

Başlayacak

mıymışım?

Başlayacak mıymışsın?

Başlayacak mıymış?

Başlayacak mıymışız?

Başlayacak

mıymışsınız?

Başlayacaklar mıymış?

Düşünmek

Düşünecek miymişim?

Düşünecek

miymişsin?

Düşünecek miymiş?

Düşünecek miymişiz?

Düşünecek

miymişsiniz?

Düşünecekler miymiş?

Cumartesi

günü pikniğe gidecek miymişiz?

Seda,

sınıfını geçebilecek miymiş?

Öğretmenimiz, gelecek sene de burada olacak

mıymış?

A: Hafta sonu kar ya-

ğacak mıymış?

B: Hayır, hafta sonu ha-

va açık olacakmış.

AUSTIKMALAR

Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Gönül ve Ali ne yapacaklarmış? (düğüne

hazırlanmak)

İki

hafta sonra havalar nasıl olacakmış?

(soğumak)

Cumartesi günü sinemada hangi

film

gösteri-

lecekmiş? (Türkan Şoray'ın

filmi

/gösterilmek)

Finaldan sonra nereye gidecekmişiz?

(kampa

gitmek)

Bugün hangi deneyi yapacakmışız? (ayna-

larda

görüntü

deneyi)

Aşağıdaki cümleleri verilen

tüllerle

tamamlayınız.

katılmak / etmek / verilmek / ısınmak /

zayıflamak

Bilim adamlarına

göre

çevre kirliliği artar-

sa havalar

Türkiye'ye gidecek olan arkadaşı yolcu

Arkadaşlar, jimnastik salonuna giderek

Sempozyuma yabancı misafirler de

Oscar Film ödülleri bu yıl 15 Şubatta

.....

jSBR

pi^^"'

'•

mâ

^^"""""^^^KO

._>»_

»•'T.'-

Aşağıdaki paragrafı verilen kelime-

lerle

tamamlayınız,

bitecekmiş

/ yapılacakmış / başlayacakmış /

katılacakmış / gidecekmiş / verecekmiş

2008'de

olimpiyat oyunları Pekin'de

Olimpiyatlara

150'den

fazla ülke

Oyunlar temmuz ayında

Ülkemizden

kategori-

den

toplam 80 sporcu Çin'e

Başbakanımız başarılı olacak sporculara çeşit-

hediyeler Oyunlar ağustos ayının

sonuna

doğru

Aşağıdaki cümleleri

gelecek

zamanın

rivayetine

çeviriniz.

Babası Ahmet'e bir bisiklet satın alacak.

Akşam yemeğini hep beraber yiyeceğiz.

Üç

gün daha burada kalacaksınız.

Yarın pikniğe gideceğiz.

Bunları ezberlemeden gelmeyeceksiniz.

Aşağıdaki karışık kelimelerden an-

lamlı cümleler kurunuz.

yapılmak / yıl / basketbol final maçları /

Türkiye'de

/ bu

yıl / Samsun'a / gelecek / ailem / taşınmak

beklemek / okulun önünde / arkadaşım /

beni

yaz / göre / uzmanlara / sıcak / bu /

geç-

mek

bırakmak / Bülent Korkmaz /

futbol

Aşağıdaki

parçayı

verilen kelimelerle

tamamlayınız.

verilmek

/ takmak / kaplamak / üretilmek / bo-

zulmak

/ girmek / üretmek / vermek / zorlaştır-

mak

/ değişmek / yapılmak / artmak /

olmak

/ almak / erimek

Bilim

adamlarına göre hava kirliliği artarsa

hava sıcaklığı da Artan sıcaklı-

ğın etkisiyle kutuplardaki buzlar

Bütün

dünyayı sular Bu du-

rum

yaşamı Ekolojik denge

Bundan

dolayı hayat tehlikeye

İnsanlar,

maske

Maskelerin

kullanımı konusunda uzmanlar

bil-

Gıda maddeleri için özel

ambalajlar

Hayat şartları ta-

mamen

Yaşamak için özel

evler İnsanların hayatını ko-

laylaştırmak

için

okullarda ve

iş

yerlerinde ko-

nuyla

ilgili dersler İnsanların o

hayata

alışması çok zor Ama

bilim

adamları birtakım tedbirler

Yaşanabilecek problemlere karşı farklı çözüm

yolları

7. Aşağıdaki fiilleri

çekimleyiniz.

(Gelecek

zamanın rivayeti)

Katılmak (Olumlu) Gezmek (Olumsuz) Görmek (Soru)

Ben

Sen

Ben

Sen

Biz

Siz

Onlar

Biz

Siz

Onlar

Ben

Sen

Biz

Siz

Onlar

GENİŞ

ZAMANIN

RİVAYETİ

Kullanımı:

Başkalarından duyulan geçmişte sık sık yapılan

veya

alışkanlık hâline getirilen fiilleri anlatırken kullanılır.

"Küçükken

çok ağlarmışım." cümlesinde geçmişte çok sık yapılan "ağlamak"

fiili

rivayet şeklinde

bildiril-

mektedir.

Sınıfta en çok Tamer konuşuyor —> Tamer : Sınıfta en çok ben konuşurmuşum.

Ben

kızımı çok severim

—>

Nihal : Annem beni çok severmiş.

Yapılışı:

Fiil+Geniş

zaman

eki+Ek

fiilin duyulan geçmiş

zamanı+Şahıs

ekleri

—>

kavga edermişim

—>

sıkılırmışsın

—>

merak edermiş

—>

kızarmışız

—>

utanırmışsınız

—>

verirlermiş

kavga

etmek

sıkılmak

merak

etmek

kızmak

utanmak

vermek

Fiil

ÇEICİMIERİ

Geniş Zamanın Rivayeti (Olumlu)

Ben

Sen

Biz

Siz

Onlar

Korkmak

Korkarmışım

Korkarmışsın

Korkarmış

Korkarmışız

Korkarmışsınız

Korkarlarmış

Giymek

Giyermişim

Giyermişsin

Giyermiş

Giyermişiz

Giyermişsiniz

Giyerlermiş

Ben

küçükken sürekli ağlarmışım.

Geniş Zamanın Rivayeti (Olumsuz)

Onun annesi harika yemekler pişirirmiş.

Çocuğa ne sorarsanız mutlaka cevap verirmiş.

Ben

Sen

Biz

Siz

Onlar

Korkmak

Korkmazmışım

Korkmazmışsın

Korkmazmış

Korkmazmışız

Korkmazmışsınız

Korkmazlarmış

Giymek

Giymezmişim

Giymezmişsin

Giymezmiş

Giymezmişiz

Giymezmişsiniz

Giymezlermiş

Kardeşim, küçükken hiç

ağlamazmış.

Duyduğuma

göre

sen hiç kopya çekmezmişsin.

Yurttaki

öğrenciler, izin almadan dışarı

çıkmaz-

larmış.

Çocukken

gördüğüm her oyuncağı istermişim.

/"S^

^"^

-Mm

J^s

/\R

t^r^^O^^^^

l—i.

Onlar sinemaya hiç gitmezlermiş.

;-4

' '

[

;

MH^zŞs^âl&e^

Geniş Zamanın Rivayeti (Soru)

Ben

Sen

Biz

Siz

Onlar

Korkmak

Korkar

mıymışım?

Korkar

mıymışsın?

Korkar

mıymış?

Korkar

mıymışız?

Korkar

mıymışsınız

Korkarlar

mıymış?

Giymek

Giyer miymişim?

Giyer

miymişsin?

Giyer miymiş?

Giyer miymişiz?

Giyer miymişsiniz?

Giyerler miymiş?

Örnek:

Babası eve döndüğünde ona çikolata getirir

miymiş?

Öğrenciler, her hafta sonu pikniğe giderler miy-

miş?

Mustafa,

küçükken çok kavga eder miymiş?

Ayşe, lisede gitar çalar mıymış?

Türkler,

akşam yemeğinden sonra kahve

içerler

miymiş?

Dedesi

asla geç saatlere kadar oturmazmış.

ALIŞTIRMALAR

Aşağıdaki

sorulan

cevaplayınız.

Her hafta sonu sinemaya gider miymiş?

Evet,

Onlar tatilde ava giderler miymiş?

Evet,

Kitabını her zaman evde mi

unuturmuş?

Evet,

her gün beyaz gömleğini mi giyermiş?

Evet,

Sibirya'da havalar çok soğuk olur muymuş?

Evet,

Hayır,

Aşağıdaki cümleleri geniş zamanın rivayeti olan uygun fiillerle

tamamlayınız.

Adam ne kadar yemek yerse yesin hiç

Çocukluğundan beri kedileri hiç

Annesinin sözlerini hiç

Ahmet Amca, paralarını hiç

Ali, maçtan sonra hiç soğuk su

Aşağıdaki

cümleler

hangi kelimelerle tamamlanmalıdır?

Eskiden insanlar çadırlarda

içerlermiş

yaşarlarmış

bakarlarmış

D) otururmuş

Bu çiçek sadece Türkiye'de .

A) gidermiş

yetişirmiş

C) beklermiş

D) yaparmış

Saat

13:00

ile

15:00

arası hastaları

Dedem, her sabah saat

7:30'da

dışarı

A) oturmuş

giyermiş

C) çıkarmış

yürürmüş

Bülent, akşamları hiç dışarı

A) çıkmazmış

gidermiş

C) oynamazmış

koşa rmiş

A) muayene edermiş

C) uyurmuş

dövermiş

D) bakarmış

Aşağıdaki fiilleri çekimleyiniz. (Geniş zamanın rivayeti)

Sıkılmak (Olumlu)

Ben

Sen

Biz

Siz

Onlar

Oturmak

(Olumsuz)

Ben

Sen

Biz

Siz

Onlar

Ütülemek

(Soru)

Ben

Sen

Biz

Siz

Onlar

RİVAYET BİRLEŞİK

ZAMANI-2

GEREKLİLİK KİPİNİN RİVAYETİ

DİLEK ŞART KİPİNİN RİVAYETİ

- Burçlara

inanır

mısınız?

- Burçları tamamen anlamsız

bul-

muyorum;

ama fala inanmıyorum.

- Burcunuzun özelliklerini biliyor

musunuz?

- Ben Başak burcundanım. Öğ-

rendiğime göre başak burcundakiler

akıllılarmış. Doğruyu yanlıştan ayırabi-

lirlermiş.

burçta

olanlar, çok ölçüp

biçerlermiş. Karar vermeden önce karşı-

laştırma yaparlarmış. Çok titizlenmiş. Bu

burcun

insanı dürüst ve samimî oluyor-

muş. Verilmesi gereken kararları güve-

nilir

ve doğru verirlermiş. Doktorluk ve

hemşirelik gibi mesleklerde bu burçtan

insanlar

varmış. Asla sıradan ve soğuk

değillermiş. Bu yüzden diğer insanlar

onlara

karşı dikkatli olmalıymış.

- Burcunuzu iyi öğrenmişsiniz.

- Daha

bitmedi.

Meselâ; başakla-

rın diğer önemli özelliği kendilerine çok

dikkat

etmeleriymiş. Bu, sadece dış gö-

rünüşte

kalmazmış.

Bu burcun üyeleri iç

dünyalarını da acımasızca inceleyip

eleştirebiliyormuş.

Bu yüzden arkadaş-

ları onun yapacağı eleştiriye karşı dik-

katli

olmalıymış. Başka

insanlara

yar-

dım için kendi acısını unutabiliyormuş.

Yardım

işlerindeki

görevlilerin çoğunun

başak olması bundanmış.

Başaklar haylazlık etmeyi de severlermiş. Başakların aşırı titiz yanlarını görmezseniz, onların güveni-

lir,

çalışkan, dikkatli ve akıllı olduklarını fark edersiniz.

- Peki burcunuza göre bu yıl nasıl

davranmalıymışsınız?

- Çok dikkatli olmalıymışım. Önemli kararlar almadan önce dostlarıma danışmalı, onların görüşle-

rine

önem vermeliymişim. Beni çok büyük sürprizler bekliyormuş. Onun

için

hazırlıklı olmalıymışım ve da-

birçok

şey...

- Size başarılar

dilerim.

İnşallah

mutlu ve başarılı bir yıl olur sizin

için.

- Teşekkür

ederim.

Ben de size mutluluk ve başarılar

dilerim.