Бiрыла М.В. Беларуская антрапанiмiя. 2. Прозвiшчы, утвораные ад апелятыўнай лексiкi

Подождите немного. Документ загружается.

ЯРМАК, памянш. ЕРМАЧОК рэг. 'невялікі гліняны

гаршчок для варкі яды' (Дзярж.—М. Б.), рус.

ермак

^невялікі жорнавы камень для ручнога млына' (Даль),

магчыма, ад УІ

Ермак<Ермолай

(БА, I, 74).—

Ярмак

Ермакоў,

Ермакдвіч,

Ермачэнка,

Ермачднак;

Ермачок,

Ермачкдў;

Ермакбўскі.

СРП Ермаков,

Ермаченко,

Ерма-

ченков,

Ермачков

ЯРМІЗА

параўн. укр.

ярмнз

'спосаб, сродак', 'повад'

(Грынч.).—

Ярмізін

ЯРЧАК параўн. ЯРКО.—Ярчак;

Ярчакбўскі.

Параўн.

ЯРКО

ЯРЫГА рус. устар. 'ніжэйшы служыцель паліцыі,

пасыльны' (Даль).—

Ярьіга.

Бел. у

XVII—XVIII

стст.

Ярыга,

Ерага

(БА, I, 218; Туп.)- Рус у

XVI—XVII

стст.

Ярыга,

Ярьішка

(Туп.). СРП

Ярыгіш,

Ярыжкнн

ЯРЫНА, памянш. ЯРЫНКА,—

Ярынёвіч;

Ярьінка;

Ярйнскі

ЯРЫШ

тат.

ярыш

'спаборніцтва, канкуірэнцыя'

(ТРС),

параўн. рус. 'маладая авечка' (Даль).—

Ярыш

ЯРЭЙ

укр.

ярей

'вожык', 'наморднік з калючкамі, які

адзяваюць цялятам' (Грынч.).—

Ярэй

ЯРЭЦ

укр.

ярець

'ячмень' (Грынч.)-—

Ярэц,

Ярац.

Рус. у

XVI—XVII

стст.

Ярец

(Туп.)

ЯСНЫ.—

Ясноў;

Яснюк;

?Яснавёц,

Яснбўскі.

СРП

Ясный,

Яснов

ЯСТРАБ. —

Ястраб,

Ястрабаў;

Ястрэмскі

(польск.).

СРП

Ястребов,

Ястребцов

ЯТКА рэг. устар. 'перасоўная прадуктовая дробная

лаўка'

(Нас),

рус, укр. 'палатка на базары для гандлю'

(Даль, Мірт., Грынч.}. — Ятчанка,

Ятчэня

*ЯТУЛА,

памянш. ЯТУЛЬЧЫК.—

Ятўльчык

*ЯУПАК-— Яўпак

*ЯФРОЙ,

памянш. ЯФРОЙКА.—

Яфрбйкін

ЯХАНТ.—

Яхант

Н:

ЯХЛО.—

Яхлбў

ЯЧМЕНЬ.—

Ячмёнеў,

Ячмянёў,

Ячмянбвіч.

Рус. у

XVII

ст.

Ячмень

(Туп.)

ЯЧНІК^рус.

ячнак

'хлеб

с прымессю ячнай мукГ

(Даль).—

Ячнік

ЯЧНЫ.—

Ячнеў;

Ячанскі

ЯШЧАРЫЦА,—

Яшчарыцын

ПРЫНЯТЫЯ

СКАРАЧЭННІ

КРЫНІЦЫ,

ВЫКАРЫСТАНАЯ

ЛПАРАТУРА

Араш.—паведаміла А. Арашон-

кава.

Атр., II,—Лап Оіг§Ьзкі. Сгата-

іука

]§гука ІІіе^зкіе^о, 1.

II.

\Уагз2алуа,

1%5.

Б.

2—3—Е.

Ф. Карскнй. Бело-

русы. Язык белорусской

народностн. 2—3. М., 1956.

БА, I—М. В. Бірыла. Белару-

ская

антрапанімія. Мінск,

1966.

Багар.—В. Г. Богораз. Област-

ной

словарь колымского

русского наречня. «Сбор-

ннк

отделення русского

языка

н словесностн», т. 68,

№

4. СПб, 1901.

БаРС.

— Башкнрско-русскнй

словарь. М., 1958.

Баск.—Н.

А. Баскаков. Русскне

фамшшн

тюркского пронс-

хождення. Ономастнка. М.,

1969.

Баханьк.—паведаміў А. Ба-

ханькоў.

БРС—Беларуска-рускі слоўнік.

М., 1962.

Бейл.—Д.

А. Бейлнна. Матерн-

алы для полесского бота-

ннческого словаря. Лексн-

ка

Полесья. М., 1968.

Будаг.—Л. 3. Будагов. Сравнн-

тельный словарь турецко-

татарского наречня. СПб,

т. I— 1867, т. II —1871.

Бурн.—В.

Бурнашев. Опыт тер-

мннологнческого словаря,

т. I. СПб, 1843.

Бяльк.—I.

К. Бялькевіч. Краё-

вы слоўнік усходняй Магі-

лёўшчыны (у друку).

В. Л.—паведаміла В. Лемцю-

гоаа.

Вал.—В. Волоцкнй. Сборннк.

матерналов для нзучення

ростовского (Яросл. губ.)

говора. «Сборннк отделе-

ння

русского языка н сло-

весностн». Т. 72, № 3, 1902.

Вешт.—Г. Ф. Вешторт. Назва-

ння

пніцн в говорах По-

лесья. Лекснка Полесья. М.,

1968.

Владз.—Н. Г. Владнмнрская.

Полесская

термннологня

ткачества. Лекснка По-

лесья. М., 1968.

Выгон.—паведаміла Л. Выгон-

ная.

Вяржб.—А.

А. Вяржбоўскі. Бе-

ларуска-літоўскія лексіч-

ныя

ўзаемасувязі. Мінск,

1960 (канд. дысертацыя,

рукапІс).

Гарб.—Н. Горбачевскнй. Сло-

варь древнего актового

языка

Северо-западного-

края

н царсгва польского.

Внльно, 1874.

Грынч.—Б.

Грінченко. Словарь

украінськоі мовн.

Кнів.

Т.

— 1907, т. II — 1908,

т. III — 1909, т.

IV—1909.

ДАБМ — Дыялекталагічны ат-

лас беларускай мовы.

Мінск,

1963.

Дабр.—В. Н. Добровольскнй.

Смоленскнй

областной сло-

501

варь. Смоленск, 1914.

Даль—В. Даль. Толковый сло-

варь жнвого велнкорусско-

го

языка.

Т. /—IV. М., 1955.

Дзюверн.—А. Дювернуа. Ма-

терналы для словаря древ-

нерусского языка. М., 1894.

Дзмітр. — Н. К. Дмнтрнев. О

тюркскнх элементах рус-

ского словаря. «Лекснко-

графнческнй

сборннк», выгі

III.

М., 1958.

Жануз,—Кандай есімді ната-

сыз.

Алма-Ата,

1968.

Залатн.

— Н. Н. Золотннцкнй.

Корневой

чувашско-русскнй

словарь. Казань, 1875.

Заянч.—А. 2а]асгко*зкІ. 5Ш-

<1іа огіепіаііБІусгпе. 2 йгіе-

І ік

, 1953.

Зял.—Д.

Зеленнн.

Отчёт

о дн-

алектологнческой поездке

Вятскую губернню.

«Сборннк отделення рус-

ского языка н словесно-

стн». Т. 76, № 2, 1903.

ШОМ

XXI — Мсторнко-юрндн-

ческне матерналы. Т. XXI.

Внтебск, 1891.

Кард.

— С. М. Кардашевскнй.

Курско-орловскнй словарь.

«Учёные

запнскн Москов-

ского областного педагогн-

ческого ннстнтута». Т. 36,

1956.

Карл.—

Л.

Кагіо^ісг, А. Кгугі-

кі

№іІк

5І

пік

і?гука

роізкіецо, і. 1—

\Уагз2а^а,

1900—1927.

Кіс.—А. Н. Кнселевскнй. Латн-

но-русско-белорусскіій бо-

таннческнй

словарь. Мннск,

1967.

Клімч.—Ф.

Д. Клнмчук. Спецн-

фнческая

лекснка Дрогн-

чннского

Полесья. Лексн-

ка

Полесья. М., 1968.

КРС—К.

К. Юдахнн. Кнргнз-

ско-русскнй словарь. М.,

1965.

Крыв.—паведаміў А. Крывіцкі.

КСГБМ—картатэка

сектара гі-

сторыі беларускай мовы Ін-

стытута

мовазнаўства АН

БССР.

КСЧ—Краёоы

слоўнік Чэрвень-

шчыны.

Мінск, 1929.

М. Б.—з запісаў М. Бірылы.

Магн.—В.

К. Магннцкнй. Чу-

вашскне языческне нмена.

Казань,

1905.

Мельн.

— Г. Г. Мельннченко.

Краткнй

Ярославскіш об-

ластной словарь. Т. I, Яро-

славль, 1961.

Мірт.—А.

В. Мнртов. Донской

словарь. Матерналы к нзу-

ченню лекснкн донскнх ка-

заков.

Ростов-на-Дону,

1929.

Нас.—Н.

Н. Носовнч. Словарь

белорусского наречня. СПб,

1870.

Нас,

АУ—Н.

Н. Носовнч. Ал-

фавнтный

указатель слов,

нзвлечённых нз актов, от-

носяіцнхся к нсторнн За-

падной Росснн (рукапіс).

Ніканч.—Н.

В. Ннкончук. Нз

лекснкн

полесского села

Лнствнн.

Лекснка Полесья.

М., 1968.

Піск.—Ф.

М. Пнскунов. Мало-

росснйско

- червонорусскнй

словарь жнвого н актового

языка.

Кнев, 1882.

Ревнзня

Кобр.

экояомнн

— Ре-

внзня

Кобрннской эконо-

мнн,

составленная в 1563 г.

королевскнм ревнзором

Дмнтрнем Сапегою. Внль-

но,

1876.

Сакал.

— А. Соколовская. По-

лесскне названня одежды

обувн. Лекснка По-

лесья. М., 1968.

Сат.—Г. Ф. Саттаров. Сослов-

ные тнтулы н древнетатар-

скне

лнчные нмена. «Оно-

мастнка Поволжья». Улья-

новск,

1969.

Сб.

ОРЯС—Сборннк отделення

русского языка н словес-

ностн.

СЛІ—Справочннк

лнчных нмён

народов

РСФСР.

М., 1965.

502

Ср.—Н.

Н. Срезневскнй. Мате-

рналы для словаря древне-

русского языка. Т. I—Ш.

СРНГ—Словарь

русскнх на-

родных говоров. В. 1—4.

Л.,

1963—1969.

СРП

— Сучасныя рускія про-

звішчы па дадзеных Оіс-

ІІопагу о[ Кіізаіап Регкопаі

№тез.

Сотріііесі Ьу Мог-

іоп Вепзоп, 1964. Выд. Пен-

сільванскага універсітэта.

СРЯ—Словарь русского языка.

Т.

I—IV.

М„

1957—1961.

Стэц.—П.

У. Стэцко. Дыялект-

ны

слоўнік Скідэльшчыны

(У ДРУКУ)-

М. Судн,—паведаміў М. Суднік.

Сцяшк.—Т.

П. Сцяшковіч. Ма-

тэрыялы для абласнога

слоўніка Гродзеншчыны

(рукапіс).

ТБР

— Турско-бьлгарскн реч-

ннк.

Софня.

1962.

ТРС

— Татарско-русскнй сло-

варь. М„ 1966.

Туп.—Н.

П. Тугшков. Словарь

Древнерусскнх лнчных соб-

ственных нмён. СПб, 1903.

ТуРС — Туркменско-русскнй

словарь. М., 1968.

УРС — Узбекско-русскнй сло-

варь. М., 1958.

Уч. зап. Моск. обл. пед. ннст,—

Учёные запнскн Москов-

ского областного педагогн-

ческого ннстнтута.

Уш.—Толковый словарь рус-

ского языка под ред. проф.

Д. Н. Ушакова.

Фасм.—М.

Фасмер. Этнмоло-

гнческнй

словарь русского

языка.

Т.

I—II.

Москва,

1964, 1967. Нямецкае вы-

данне:

ШіззізсЬез

еіутоіо-

§ізсЬез ^бгіегЬысй УОП

Мах

Уазтег,

I—III.

Неі-

<Іе1Ьегд,

1953—1958.

Фрэнк.

— ЬііацізсЬее

еіутоіоді-

зсЬез

ч/бгіегЬцсЬ УОП Е.

Ргаепкеі. НеісіеШегд—Соі-

Ііп^еп,

1962.

Хал.—П. Г. Халанскнй. Народ-

ные говоры Курской

губер-

ннн.

«Сборннк отделення

русского языка н словесно-

стн». Т. 76, № 5, 1904.

Ціх. — П. Тнхонов.

Брянскнй'

говор. «Сборннк отделення

русского языка н словесно-

стн». Т. 76, № 4, 1904.

Шат.—паведаміла Л. Шатала-

ва.

Шэйн.—П.

В.

Шейн.

Матерна-

лы для нзучення быта н

языка

русского населення

Северо-западного края.

«Сборннк отделення рус-

ского языка ц словесно-

стн». Т. 72, № 4, 1902.

Э.

Л.—паведаміла Э. ЛІхадзІ-

еў'ская.

Юрч.—Г. Юрчанка. Дыялект-

ньт слоўнік. Мінск, 1966.

Яварн. — Яворннцькнй Д. I..

Словннк

украінсько'і мовн.

Т.

1. Катерннослав, 1920.

Янк.,

I—Ф. ЯнкоўскІ. Дыялект-

ны

слоўнік. Мінск, 1959.

Янк.,

II—Тое ж. Выпуск II.

Мінск,

1960.

Янк.,

III—Тое ж. Выпуск III

(У ДРУку).

II.

МОУНАЯ

ПРЫНАЛЕЖНАСЦЬ

СЛОВА

азерб.—азербайджанскае

алт.—алтайскае

араб.—арабскае

башк.—башкірскае

бел.—беларускае

гр.—грэчаскае

італ.—італьянскае

каз.—казахскае

кірг,—кіргізскае

крым.

тат.—

у крымскіх татар

лапінск.—лацінскае

літ.—літоўскае

ням.—нямецкае

перс.—персідскае

польск.—польскае

рус—рускае

рус. арл.—рускае арлоўскае

503

рус. арх.— рускае архангель-

скае

рус. астрах.— рускае астрахан-

скае

рус. валаг.—рускае валагодскае

рус. варон.—рускае варонеж-

скае

рус. данск.—рускае данское

рус. заходн.—рускае заходняе

рус. курск.—рускае курскае

рус. наўг.—рускае наўгарод-

скае

рус. паудн.—рускае паўднёвае

рус. паўдн.-заходн. — рускае

паўднёва-заходняе

рус. перм.—рускае пермскае

рус. пск.—рускае пскоўскае

рус. раз.—рускае разанскае

рус. сіб.—рускае сібірскае

рус. сімб.—рускае сімбірскае

рус. смал.—рускае смаленскае

руск. тамб.—рускае тамбоўскае

рус. тульск.—рускае тульскае

рус. уладз.—рускае ўладзшір-

скае

рус.

усх.—рускае

ўсходняе

рус. цвярс.—рускае цвярское

рус. ярасл.—рускае яраслаў-

скае

ст.-бел.—старабеларускае

ст.-літ.—старалітоўскае

ст.-рус.—старарускае

ст.-слав.—стараславянскае

ст.-тур.—старатурэцкае

тат.—татарскае

тур.—турэцкае

туркм.—туркменскае

удм.—удмурцкае

узб.—узбекскае

уйг.—уйгурскае

укр.—украінскае

усх.-слав.—усходнеславян-

скае

цюрк.—цюркскае

чарам.—чараміскае

чув,—чувашскае

яўр.—яўрэйскае

III.

ЛЕКСІЧНЫЯ,

СТЫЛІСТЫЧНЫЯ

ГРАМАТЫЧНЫЯ

ПАМЕТЫ

адз. л.—адзпючпы лік

анат.—анатамічнае

арх.—архаічнае

бат.—батанічнае

выклічн.—выклічнік

гіст.—гістарычнае

дзеясл.—дзеяслоў

дзіцяч.—дзіцячае

жарт.—-жартоўнае

заал,—заалагічнае

зборн.—зборнае

зневаж.—зневажальнае

зневаж.-дакорл. — зневажаль-

на-дакорлівае

іранічн.—Іранічнае

карт.—пры

гульні ў карты

кніжн.—кніжнае

кулін.—кулінарнае

лайл.—лайлівае

ласк.—ласкальнае

ЛП—літоўскае прозвішча

мн.

л.—множны лік

муз,—музыкальнае

наз.—назоўнік

насмешл.—насмешлівае

неадабр.—неадабральнае

павеліч.—павелічальнае

павеліч.-зневаж. — павелічаль-

на-зневажальнае

памянш.—памяншальнае

перан.—пераноснае

прастамоўн.—прастамоўнае

прым.—прыметнік

разм.—размоўнае

рэг.—рэгіянальнае

рэдк.—рэдка,

рэдкае

рэліг.—рэлігійнае

СБП—сучаснае

беларускае про-

звішча

СЛП—сучаснае літоўскае про-

звішча

СРП—сучаснае

рускае прозві-

шча

тэхнічн.—тэхнічнае

УІ—уласнае імя

устар.—устарэлае

царк.—царкоўнае

этнагр.—этнаграфічнае

жан.—жаночы,

жаночае

504

IV. АДМІНІСТРАЦЫЙНЫЯ 1 ГЕАГРАФІЧНЫЯ НАЗВЫ

Браг.—БрагІнскі

раен

Ветр.—Ветрыншчына

Віц.—Віцебшчына

Ганц.—

Ганцавіцкі раён

Дзярж.—ДзяржынскІ раёп

Люб.—Любаншчына

Маг.—Магілёўшчына

Маз.—МазырскІ

раён

Малар.—былы Маларыцкі раён

Мсцісл.—МсціслаўскІ раён

Нясв,—Нясвіжскі

раён

паўдн.—паўднёвае

заходн.—заходняе

Калінк.—Калінкавіцкі

раен

Камян.—КамянецкІ

раён

Краснап.—

Краснапольскі раён

Лельч.—Лельчыцкі раён

Петр.—Петрыкаўскі раён

Пол.—Полацкі

раён

Рагач.—Рагачоўскі раён

Сл.—Случчына

Ст.-дар,—Старадарожскі раён

Тураў.—Тураўшчына

Чавус.—Чавускі раён

V. АГУЛЬНАПРЫНЯТЫЯ СКАРАЧЭННІ

ІІ.—веска

г.

зн.—гэта значыць

гл,—глядзі

н.

п.—населены пункт

параўн.—параўнай

На

белорусском языке

Нпколай

Васыльевач

Бырылло

БЕЛОРУССКАЯ

АНТРОПОННМНЯ

Шдательство «Наука

техннка»

Мннск,

Ленннсккй проспект,

Рэдактар

Н.

Гняуко

Мастацкі рэдактар

В.

Саўчанка

Тэхнічны рэдактар

В.

Кручонак

Карэктар

3. Р а

н і с

Друкуецца па пастанове РВС АН

БССР

АТ 19436. Здадзена ў набор 17/УІІ-69 г. Педпісана

да друку 13/ХЦ-69 г. Фармат 84X10873;. Папера

друк. № I. Фіз. друк. арк. 15,875. Ум. друк. арк.

26,7. Уч.-выд. арк. 26,6. Выд. зак. 940. Друк. зак,

515. Тыраж 1000 экз. Цана 1 р. 78 к.

Друкарня

імя Францыска (Георгія) Скарыны вы-

давецтва «Навука і тэхніка» АН

БССР

І Дзярж-

канітэта

Савета Міністраў

БССР

па друку, Мінск.

Ленінскі

праспект, 68