Бiрыла М.В. Беларуская антрапанiмiя. 2. Прозвiшчы, утвораные ад апелятыўнай лексiкi

Подождите немного. Документ загружается.

ЧВАРА,

памянш. ЧВАРОК параўн. бел. рэг.

чвэра

'гаварун' ад

чвэрыць

'многа гаварыць' (Стэц.), укр. 'на-

даедлІвы чалавек' (Грынч.).—

Чваркбў

*ЧВЕЙ.—

Чвей

ЧВЫР

'жвір'

(БРС).—

Чвыр,

Чвырбу.

СРП

Чвііров

ЧВЯРТАК рэг. 'чацвёртая частка рубля, 25 капеек'.—

Чвяртак

ЧМАК параўн. укр.

чмакаты

'чаўкаць' (Грынч.).—

Чмак

ЧМАРА, памянш. ЧМАРЫК рэг.

чмара,

чмарка

'ку-

рыца карычневага з чорным колеру' (Юрч.), параўн.

чмары

(масць) 'чырвона-буры' (Нас), 'цёмнагнеды'

(Бяльк.),

рус. раз.

чмара

'нястача, беднасць, галеча',

чмарать

'гібець у нястачы, чахнуць' (Даль), укр.

чмара

'прывід, здань' (Грынч.). параўн. таксама бел.

чмарыць

'біць, секчы розгамі' (Нас), 'залішне смажыць'

(КСЧ).—

Чмара;

Чмарыкаў

ЧМЕЛЬ

рэг. ШМЕЛЬ, памянш. ЧМЯЛЕК, ШІМЯ-

ЛЁК.—

Чмель;

Шмёлькін.

СРП

Чмелёв,

Шмел'ёв,

Шмель-

КПН,

Шмельков

ЧМУР рэг. 'абман', 'абманшчык, балбатун

(Нас),

'пахмурны, замкнуты чалавек' (Бяльк.),

чмурыла

'аб-

маншчык, балбатун' (Нас), рус. 'хмель у галаве, ап'янен-

не',

чмурыла

'шут, гарэзнік' (Даль), укр,

чмурь

'грыб

смаржок' (Грынч.).—

Чмуроў

ЧМЫР,

памянш. ЧМЫРЫК укр.

чмырь

'кароткая

шэрсць,

якая застаецца на валках пры валянні сукна',

'непрыемны пах' (Грынч.)-—Чмыр;

Чмырык,

Чмьірыкаў

ЧМЫХ 'той, хто чмыхае, фыркае'? —

Чмыхаў.

СРП

Чмыхов

ЧОБАТ, памянш. ЧАБАТОК рэг. 'бот' (Нас.).— 46-

бат;

Чабаткдў.

Рус. у XVI ст.

Чебот,

Чеботко

(Туп.)

ЧОБР

рус. 'чабор' (Даль).—

Чобр;

Чабрдўскі

ЧОП,

памянш. ЧОПІК, ЧОПКА 'чан'.—

Чдпік,

Чбп-

ка,

Чдпчыц

ЧОРНЫ.—

Чбрны,

Чарндў,

Чарнёнка,

Чарнянкдў;

Чарнюк;

Чарнёцкі,

Чарніцкі,

Чарндцкі,

Чарнэцкі,

Чар-

няўскі. Бел. у

XVI—XVIII

стст.

Чорный,

Черной

(БА, I,

271;

Туп.). Рус. у XIII—XVII стст.

Чр-ьнай,

Черный,

Чер-

ной, укр. у

XVII

ст.

Черный,

Черной

(Туп.). СРП

Чорный,

Чёрный,

Черных,

Чернов,

?ЧерНпн

ЧОРСТВЫ рэг. 'чэрсгвы' (Віц., Маг.—М. Б.).— Чбр-

ствы

450

ЧОРТ,

памянш. ЧАРТОК, ЧАРТКО.—

?Чарчўк

*Чартчук;

Чартдк,

Чарткоў;

Чарткд. Бел. у

XVI—

XVII

стст.

Чорт,

Чортко,

Чорток,

Чортек

(БА, I, 272;

Туп.).

Укр. у

XVII

ст.

Чортко

(Туп.), у Туп. у XV—

XVI стст.

Черт.

СРП

Чертов,

Черток,

Чертков,

?Чертця

ЧОС

'лупцоўка, наганяй'.—

Чдсаў

*ЧОУГА, памянш. ЧОУЖЫК.—

Чбужык

ЧУБ.—

Чуб. СРП

Чубов,

Чубын,

Чубенко,

Чубенков,

Чубков,

Чубчыков

ЧУБАЙ параўн. рэг. чубайка 'чуб, хахол' (Нас.)> укр.

чубайка 'чубок (у птушак)

(Грынч.), магчыма, 'чубаты

чалавек'.—

Чубаеў

ЧУБАК рус. 'чуб, хахол' (Даль), укр. заал. 'амялуш-

ка

еўрапейская' (Грынч.), магчыма, 'чубаты чалавек'.—

Чубакбў.

СРП

Чубаков

ЧУБАН рэг. 'чубаты, чалавек з чубам'

(Нас).—

Чу-

банаў

ЧУБАР 'чубаты'?, параўн. рус.

чубарай

{аб масці)

'з

цёмнымі лапінамі па светлай шэрсці' (Даль).— Чў-

бар,

Чўбараў;

Чубардў,

Чубарын.

Рус. у XV ст.

Чюбар-ь>

Чубар

(Туп.). СРП

Чубарь,

Чубаров,

Чубарёв

ЧУБАТКА.— Чубатка

ЧУБАТЫ.—

Чубаты,

Чўбат, Укр. у XVI ст.

Чубатой

(Туп.)

*ЧУБІС—

Чўбіс

ЧУБКО

ўкр. 'удод' (Грынч.), магчыыа, 'чубаты чала-

век'.—

Чубкб,

Чўбчанка

ЧУБРЫК

укр.

чубрык

'кончык жаночай касы з упле-

ценай

істужкай', 'чубок, чубік' (Грынч.).—

Чўбрык

*ЧУБСА.—

Чўбса

ЧУБУК рус, укр. 'цыбук люлькі' (Даль, Грынч.).—

Чубукбў.

СРП Чубук,

Чубуков

ЧУВАКА 'той, хто добра

чуе'?

(Грынч.). — Чувакіп.

СРП

Чуваков,

?Чувакіін

*ЧУВАС— Чувасаў

:1:

ЧУВАХ.—

Чувахбў.

СРП Чувахан

ЧУГАЙ ст. бел. 'плашч ці епанча татарскага фасону*

(Гарб.),

бел. рэг. 'армяк, світка'

(Нас),

'верхняе адзен-

не

з саматканага сукна, якое адзяваедца на кажух ці

пінжак'

(Бяльк.), укр. 'армяк' (Грынч.), параўн. тур.

чуггай

'бедны'

(Шынк.).—

Чугай,

Чугаеў;

ЧугаёўскІ.

СРП

Чугаев

29Ф

451

ЧУГАР рус.

чугарь

'парода галубоў' (Даль), параўн.

укр.

чугар

'таракан' (Грынч.)-—Чугарбў

ЧУГУН, ЧУГУННЫ гл. ЧЫГУН, ЧЫГУННЫ

ЧУДА рэг. 'цуд' (Нас, Дзярж. — М. Б.), рус.

чудо

'цуд'.—

Чўдаў;

Чудбўскі.

Бел. у

XVII—XVIII

стст.

Чудо,

Чуда

(БА, I, 273; Туп.)- Рус. у XVI ст.

Чудо

(Туп.). СРП

Чудов,

Чудан,

Чуданов

*ЧУДАЙ.—

Чудаеў.

СРП

Чудаев

ЧУДАК рэг. 'жартаўнік, весяльчак' (Дзярж.—М. Б.),

рус, укр. 'дзівак' (Даль, Грынч.).—

Чудакдў.

Рус. у

XVII

ст.

Чудак

(Туп.). СРП Чудаков

ЧУДЗІЛА рус.

чудііла

'дзівак', 'свавольнік, пракуда,

гарэзнік'

(Даль), бел. рэг. тое ж (Дзярж.— М. Б.).—

Чудзілёнка

*ЧУЕС.

Чўес

ЧУЙ,

памянш. ЧУЙКА, ЧУЙКО, ЧУЕК тат. чюй

'клін'

(Шынк.),

магчыма, ад чуць, г. зн. 'той, хто чуе'.—

Чўйка,

Чуйкб,

Чўек, Чуйкбў, Чўйкін; Чуёўскі. Бел. у

XVI ст. Чуйко (БА, I, 273). Укр. у

XVII

ст. Чуйко (Туп.).

СРП

Чуев, Чуенко, Чуйков

ЧУКА тур . 'сцерлядзь'

(ТБР).—

Чукбвіч. Бел. у

XVIII ст. Чука (БА, I, 273). Рус. у XVI ст. Чука (Туп.).

СРП

Чушн,

Чуков, Чуковскый

ЧУКЛАЙ тат. чуклау 'упрыгожваць кісцямі'

(ТРС).—

Чуклай, Чуклаеў

ЧУЛОК рус. 'панчоха'.— Чулок, ЧулкёвІч. Бел. у

XVII

ст.

Чулок

<БА,

1,273).

Рус. у

XV—XVII

стст. Чу-

лок,

Чюлок

(Туп.). СРП Чулок, Чулков

*ЧУЛЬБА 'чуласць'?—

Чўльба

ЧУМА, памянш. ЧУМІК.— Чўмік. СРП

Чумііков

ЧУМАК 'чумак', рэг. 'дуракаваты, недацёпа, чума-

вы'

(Маг.— В. Л.).— Чумак, Чумакбў, Чумачэнка. Бел.

XVII—XVIII

стст. Чумак (БА, I, 273). У Туп. у

XVII

ст. чумак. СРП Чумак, Чумаков

ЧУМАР(А) тат.

чумар

'клёцкі, суп з клецкамі', чу-

мара

'прыбытак', 'здзелка'

(ТРС),

параўн. рус. паўдн.

чумарка

'казаціна, кафтан', тамб. чумаркать 'марудзіць,

зацягваць справу, зяваць', каз.

чумары

'клёцкі на мала-

цэ'

(Даль), укр.

чумарка

'мужчынскае верхняе адзенне

таліяй і са зборкамі ззаду' (Грынч.).—Чумарэнка

*ЧУМАС— Чумасаў

*ЧУМІЛА.—

Чуміла

*ЧУНОС—

Чунбсаў

452

ЧУПА, памянш. ЧУПІК рус.

чупа

'неахайная, бруд-

ная

жанчына' (Даль).— Чўпік. Рус. у XVI ст.

Чупа

(Туп.).

СРП

Чупш,

Чупов

*ЧУПАР.— Чупарэнка. Параўн. ЧУПА

ЧУПАХА рус. 'неахайная, брудная жанчына'

(Даль).— Чупахін

*ЧУПЕЛЬ.—

Чупялёнак. Параўн. ЧУПА

ЧУПІЛА рэг. 'непаваротлівы чалавек' (Бяльк.).—

Чупілін. Параўн. ЧУПА

*ЧУПЛЯК.— Чуплякоу. Параўн. ЧУПА

*ЧУПРЫС—

Чўпрыс.

СЛП

Чюпріс

*ЧУПРЭТА.—

Чупрэта

ЧУПЫРКА

рус. 'нІзкарослы чалавек, каратыш'

(Даль).—

Чупыркін

ЧУРА, памянш. ЧУРЫК, ЧУРКА ад

чурацца,

па-

раўн. рэг.

чурка

'нелюдзім, дзіклівы чалавек, сугней'

(Нас),

параўн. рус. наўг.

чура

'жвір, гравій', параўн. і

рус.

чурка

'цурка, пзленца' (Даль).—

Чўра;

Чўрык;

Чуркд. •Бел. у XVI ст. Чур, Чурко, рус. у

XVI—XVII

стст.

Чура,

Чур, Чурко, Чюрка,

Чурык

(Туп.)- СРП

Чуріін,

Чурынов,

Чуренков

ЧУРАК рус. 'невялікі кусок дрэва, цурбан', 'нясклад-

ны,

недалёкі чалавек' (Даль), магчыма, 'той, хто чура-

ецца'.—

Чурак,

Чуракдў.

У Туп. у XV ст. Чурак. СРП

Чураков

ЧУРБАН рус. 'цурбан, невялікі кусок дрэва', 'ня-

складны,

недалёкі чалавек' (Даль).—

Чурбанаў.

СРП

Чурбанов

*ЧУРВА.—

Чўрвін

*ЧУРГАН.—

Чурган

*ЧУРГЕЛЬ.—

Чургёль

ЧУРКО

гл. ЧУРА

*ЧУРСА, памянш. ЧУРСІК.—

Чурсік.

СРП

Чурсын,

Чурсынов

ЧУРУН 'нелюдзім, той, хто чураецца людзей'?— Чу-

рўн. Параўн. ЧУРА, ЧУРЫЛА

ЧУРЫЛА рэг. 'неахайны чалавек, пудзіла', 'нелюдзім,

дзіклівы чалавек, сугней'

(Нас.).—

Чурыла,

Чурылаў.

Бел.

XVI—XVII

стст.

Чурыло,

Чурыло

(БА, I, 273;

Туп.).

Рус. у

XIV—XVII

стст.

Чурало,

Чюрігло,

Чюралко,

укр. у

XVII

ст.

Чурііло

(Туп.). СРП

Чуршюв,

Чурыліін

ЧУРЫНЕЦ

з в. Чуры, Чурына.—

Чурынёц

453

.ЧУСТРАК

параўн. укр. чустріій 'бодры, жывы, дужьГ

(Грынч.).—

Чустрак

ЧУТКО

ад чуць 'той, хто чуе'?—

Чуткб;

Чуткдўскі.

Бел.

у XVI ст. Чутко (Туп.)- СРП Чуткан, Чуткых. Па-

раўн.

ЧУЙКО

ЧУХА ад чухаць 'той, хто чухаецца'?— Чўха, Чу-

шэнка, Чушанкбў. СРП Чухіін

ЧУХАЛЬ 'той, хто чухаецца'?— Чўхаль; Чухдльскі

ЧУХЕЙ

'той, хто чухаецца'?— Чухёеў

*ЧУХЛЕБ.—

Чухлёбаў. СРП Чухлебов

ЧУХЛЕЙ

'той, хто чухаецца'?— Чухлёй

ЧУХЛО 'той, хто чухаецца'?— Чухло

ЧУХМАН 'той, хто чухаецца'? — Чухманаў

ЧУЧАЛА,

памянш.

ЧУЧАЛОК.— Чучалаў; Чучалдк

*ЧУЧВАЛ.— Чўчвал

*ЧУЧМАН.~

Чўчман

ЧУШ

рус. чушь 'лухта, глупства'.— Чўшаў, Чушэнка,

Чушанкдў; Чушынскі

*ЧУЯШ,

памянш.

ЧУЯШОК 'той, хто добра чуе'?—

Чуяшбў, Чуяшкдў

ЧЫБІС

рус.

чпбыс

'(птушка) кнігаўка'

(РБС).—

Чь'і-

бісаў.

СРП

Чабыс,

Чыбысов

*ЧЫБУРА

памянш.

ЧЫБУРКО.—

Чыбурко

*ЧЫГАК-—

Чыгйк

*ЧЫГАР

параўн. рэг. чыгаць 'шукаць выпадку, каб

зрабіць

каму-небудзь шкоду'

(Нас),

рус.

чыгара

'авечка'

(Даль),

укр. чпгаты 'падпільноўваць' (Грынч.).— Чы-

гар; Чыгарэўскі. СРП Чіігарьков

ЧЫПЛЕЙ,

памянш.

ЧЫПЛЕЙЧЫК.—Чыгілёйчык

ЧЫГІР

рус.

чіігырь

'водапад'ёмнае прыстасаванне

для

падачы вады на паліўку садоў, вінаграднікаў і інш.'

(Даль,

Мірт.), параўн. тат.

чыгыр

'блок, лябёдка'

(ТРС),

тур., перс.

чегір

'горад' {Шынк.), кірг.

чегіір

'від берку-

та', 'шчодры' (КРС).—Чыгір. У Туп. у XVII ст. Чіігііріін.

СРП

Чіігіірын,

Чтцрев

*ЧЫГРЫН.—

Чыгрынаў.

СРП Чыгранов, Чагршцев

ЧЫГУН,

ЧУГУН, ЧАГУН.— Чыгундў; Чугундў; Ча-

гунбў. СРП Чіігунов, Чугунов

ЧЫГУННЫ,

ЧУГУННЫ,— Чугўнны

*ЧЫГУТ(А).—

Чыгўтаў

ЧЫЖ,

памянш.

ЧЫЖЫК.—

Чыж,

Чыждў,

Чыжэвіч,

Чыжбнак, Чыжанкбў; Чйжык, Чыжыкаў; Чыжэўскі.

Бел.

у XVI—XVIII стст. Чыж, Чыж,

Чыжык

(БА, I, 272.

454

Туп.). Рус у

XV—XVI

стст., укр. у

XVII

ст. Чыж (Туп.).

СРП

Чыжов,

Чыжевач,

Чыжык,

Чыжнков,

Чыжков

*ЧЫКАДА,—

Чыкада

*ЧЫКВА.—Чыквін. СРП

Чііквын

*ЧЫКІДА—

Чыкіда

*ЧЫКІЛЬ

'храмы, кульгавы?, параўн. бел.

чыкіляць,

чыкільгаць

'кульгаць, храмаць'

(БРС),

параўн. рус.

данск. ЧПКПЛЯТ 'храмы, кульгавы' (Мірт.). —

Чыкілёў;

Чыкілёўскі.

СРП

Чыкылёв

ЧЫКІНДА

параўн. рус.

чыкылда

'храмьл, кульгавы'

(Даль), параўн. кірг.

чекенде

'сліна', 'хвойнік, хвойны

лес'

(КРС).—

Чыкіндзін

*ЧЫКІТА.—

Чыкіта

*ЧЫКУЛА.—

Чыкулду

*ЧЫКУН.—

Чыкун,

Чыкунбў

*ЧЫЛЕЙ.—

Чылёй,

Чыліёвіч

пры [ее]||[яе]>[іе]. Па-

раўн. СРП

Чыляев

*ЧЫЛІКАН параўн. рэг.

чылікаць

(аб птушкахУ

'спяваць, ціўкаць, шчабятаць, чырыкаць' (Дзярж. -^

М. Б.)> рус.

чылыкать

тое ж (Даль).— Чыліканаў

ЧЫМБАР

укр.

чпмбарь

'гарбар' (Грынч.).—

Чймбар,

Чымбур

пры [а]>[у]. СЛП

Чімбарас

ЧЫМБУР

цюрк.

чембур

'вяроўка,

доўгі

повад, які'м

прывязваюць каня' (Дзмітр.), ст. бел. тое ж (КСГБМ).—

Чымбур

*ЧЫМІР,

памянш. ЧЫМІРКА.—

Чымірка

*ЧЫНДАР.~

Чйндараў.

Параўн. СРП

Чындоран.

СЛП

Чіндаріс

*ЧЫтКАР\ЛА.—Чынікайла

ЧЫР, ламянш. ЧЫРЫК, ЧЫРЭЦ бел. рэг. чыр 'ску-

ла', рус. чыр тое ж, параўн. тат.

чіір

'хвароба, недама-

ганне'

(ТРС); укр. чыр 'кашка з кукурузнай мукі'

(Грынч.), параўн. дыял. тат. чыр 'навар' (ТРС).— Чы-

рыч,

Чырэнка;

Чырык;

Чырўк;

Чырэц.

Бел. у

XVIII

ст.

Чарок,

Чырок

(БА, I, 272). СРП

?Чіірцн,

Чііркын,

Чцр-

ков,

Чпрцков

ЧЫРАК

рэг. 'скула', укр.

чыряк

тое ж (Грынч.)-—

Чырак

ЧЫРВА.—

Чырва;

Чырвінскі.

СРП

Чырвігнскпй

ЧЫРВОНЕЦ.—

Чырвонец,

Чырванёц

з пераносам

націску, магчыма, ад назвы жыхара в. Чырвонае

ЧЫРВОНКА 'што-небудзь чырвонага колеру, на-

455

прыклад, чырвоная карта, гатунак чырвоных груш'.—

Чырвднка,

?Чарвбнка

пры [ы]>[а]

ЧЫРВОНЫ,

памянш. ЧЫРВАНЕЦ.—

Чырвоны;

Чырванёц

ЧЫРКО

параўн. рэг.

чырка

'дзікая качка, чырок'

(Нас),

рус. укр.

чырка

тое ж, 'скула' (Даль, Грынч.).—

Чырко,

Чыркдў;

ЧыркоўскІ.

Укр, у

XVII

ст.

Чіірка

(Туп.). СРП

Чаркын,

Чырков

ЧЬІРКУН

рус.

чаркун

'конік' (Даль), укр.

чііркун

'(птушка) зуёк' (Грынч.).—

Чыркўн.

СРП

Чаркунов

*ЧЫРТА, памянш.

ЧЫРЦІК-—

Чырцік

ЧЫРУН укр.

чарун

'саляварная скаварада'

(Грынч.).—

Чырўн

*ЧЫРЫЦА.—

Чырйца

ЧЫСЛО.—

Чыслбў

*ЧЫСТАБАЙ.—

Чыстабаеў

ЧЫСТАБАРОДЫ.—

Чыстабарддаў

ЧЫСТАП'ЯН.—

Чыстап'ян

ЧЫСТОТКА рус. жарт. чнстотка 'чысцюля, франт;

беларучка, песта' (Даль).—Чыстдткін

ЧЫСТЫ,

памянш. ЧЫСЦІК.—

Чысты,

Чыстдў;

Чйс-

цік. Рус. у

XVII

ст.

Чігстой

(Туп.). СРП

Чпстов,

Часто-

выч

ЧЫСЦІК

бел. 'назва расліны, назва птушкі', рус.

частак

'назва птушкі'

(РБС),

жарт. 'чысцюля, франт;

беларучка, песта' (Даль), укр.

чіістык

'назва расліны'

(Грынч.)-—

Чысцік.

Рус. у XVI ст.

Чіістак

(Туп.)

ЧЫСЦЯК

рус. жарт.

частяк

'чысцюля, франт; бела-

ручка, песта' (Даль).—

Чысцякбў.

СРП

Чіістяков

ЧЫТ

рус.

чііт

'дробны дождж з туманам' (Даль).—

Чыт

*ЧЫУЛЯ параўн. рус.

чывуль

'верабей' (Даль).—

Чыўля

*ЧЫХМАР.—

Чыхмароў

ЧЫЧ(А), памянш. ЧЫЧКО,

ЧЫЧЬІК

укр. чнч 'дрэн-

нае'балотнае сена' (Грынч.)-—

Чычдў,

?Чйчын;

Чычкд;

Чычыкаў.

Бел. у

XVI—XVIII

стст.

Чычык

(БА, I, 272).

СРП

Чпчев,

ЧПЧПН,

Чычков,

Чачкім,

Чшыков

*ЧЫЧУН.—

Чычўн,

Чычунбў

*ЧЫЧЫКАЙЛА.—

Чычыкайла

*ЧЫЧЫЛА.—

Чычыла

.—

Чышэвіч

ЧЫШКА

ўкр.

чашка

'цэшка', 'кончык пальца'

(Грынч.)-—Чышчанка,

Чышчэня

ЧЭБ,

памянш. ЧАБОК-— Чэб;

Чэбук,

Чабўк;

Чабдк

ЧЭВІДАЙ гл. ЧАВІДАЙ

ЧЭГЛ(А), памянш. ЧЭГЛІК рус.

чеглык,

чеглок

'ма-

лы сокал', 'сокал самец' (Даль).—

Чаглін;

Чэглік.

Рус.

XI—XVI

стст.

Чьгьле,

Чеглок

(Туп.). СРП

Чеглов.

СЛП

Чегліс

ЧЭКАВЫ.—

Чэкавы

ЧЭКАН гл. ЧАКАН

*ЧЭКЕЛЬ.—

Чэкель, відаць, у выніку, асваення ЛП

Чекеліс

*ЧЭКЛЯ.—

Чэклін. СРП

Чеклецов

ЧЭКМАН польск.

сгектап

'чэкмень, кунтуш татарска-

га фасону' (Гарб.).—Чэкман

*ЧЭКСТАР.—

Чэкстар

ЧЭЛЯДЗЬ.—

Чэлядзюк

*ЧЭМАХУД.—

Чэмахўд

ЧЭНЧЫК

бел. рэг. памянш. ад

чарнец

'манах' (Нас),

укр.

ченчпктоеж

(Грынч.)-—

Чэнчык

ЧЭПА, памянш. ЧАПКО,

ЧЭПІК

'той, хто чапае

параўн. укр.

чепа

'прадмет на дне ракі, за які чапляюцца

рыбалоўныя снасці' {Грынч.), параўн. І бел. чэп 'клям-

ка

на дзвярах' (Нас).—

Чэпа;

Чапўк; Чапкд, Чапкбвіч;

Чапкёвіч; Чэпік, Чэпікаў;

Чапкбўскі.

СРП

Чепнков

ЧЭПЕЛЬ

тур.

чепель

'брудны, нячысты', 'буры, цём-

ны',

'мутны, з прымессю'

(ТБР).

—

Чэпель,

Чапялёў.

Укр. у

XVII

ст.

Чепель

(Туп.). У Туп. у XV ст.

Чепель,

Чепел.

СРП

Чепелёв

ЧЭПІК

'птушка бакас' (БРС, Бяльк.), рэг. 'чапец'.—

Чэпік, Чэпікаў. Параўн. ЧЭПА

ЧЭРАВА, памянш. ЧАРЭУКА 'жывот,

бруха'

(БРС,

Нас),

рус, укр.

черево

тое ж (Даль, Грынч.).—

Чарэвін;

Чарэўка.

Бел. у XVI ст.

Черевко

(Туп.). СРП

Черевын

*ЧЭРАНДА.—

Чэранда

ЧЭРАП, памянш. ЧАРАПОК, ЧАРАПКО.—

Чэрап,

Чарапдвіч;

Чарапдк;

Чарапкб;

Чарапавіцкі,

Чарапкбў-

скі. У Туп. у XVI ст.

Череп.

СРП

Черепов,

Черепков

ЧЭРАТ гл. ЧАРОТ

ЧЭРКЕС

гл. ЧАРКЕС

ЧЭРНІК

'той, хто чэрніць, фарбуе ў чорны колер

ткані'?, магчыма, 'чорны, чарнявы чалавек'. —

Чэрні-

кау,

Чэрнік.

Бел. у

XVI—XVII

стст.

Чернш

(БА, I, 271;

457

Туп.). Рус, укр. у

XVII

ст.

Черьшк

(Туп.). СРП

Чернаков

ЧЕРНЯ

параўн. рэг.

чэрнь

'афарбоўка ў чорны колер',

'чорнае адзенне, жалобнае ці ў манахаў'

(Нас),

магчы-

ма, 'чорны, чарнявы чалавек'. —

Чэрня,

Чэрнін.

СРП

?Чершш

ЧЭСНЫ

рэг. 'сумленны'.—

Часновіч;

Часнюк;

Часна-

віцкі. Рус. у

XVI—XVII

стст.

Честной

(Туп.). СРП

Чест-

нов,

Чеснов,

Честных

ЧЭХ, памянш. ЧЭШЫК, ЧЭШКА.— Чэх,

Чахдвіч;

Чэ-

шык;

Чэшка;

Чэшскі,

Чахдўскі.

ЧахдльскІ.

Бел. у

XVII

ст.

Чешко,

укр. у XVI ст. Чех, рус. у XIV ст.

Чешко

(Туп.).

СРП

Чехов,

Чеховскый

ЧЭЧА, памянш. ЧЭЧКА, ЧЭЧЫК рус

чеча,

чечя

'дзі-

цячая

цацка', 'песта, распешчанае дзіця' (Даль), параўн.

таксама бел. рэг.

чачэніцца

'хваліцца, выхваляцца*

(Нас).—

Чэча,

Чэчын;

Чэчка;

Чэчык,

Чэчыкаў,

Бел. у

XVIII

ст.

Чечка

<БА, I, 272). СРП

Чечан,

Чечык,

Че-

ЧпКОв

ЧЭЧАТ рус.

чечет

'назва птушкі' (Даль).—

Чэчат.

СЛП

Чечетас,

Чечета,

Чечётас

ЧЭЧЫК

укр.

чечык

'назва птушкі' рус.

чечет

(Грынч.,

Даль).—

Чэчык,

Чэчыкау

]ІІАЬ(А)—Шаб6віч

ШАБАЛА, ШАБАЙЛА рус. раз., тамб.

шабала

'лах-

маны,

паношанае адзенне', кастр. 'плецены са шчапы па-

судак', паўдн. 'балбатун, Ілгун', 'бадзяга' (Даль), ярасл.

шабала

'гтустая галава' (Мельн.).—

Шабала,

Шабалін;

Шабалюк;

?Шабайла;

Шабалінскі,

Шабалоўскі.

У Туп.

XVII

ст.

Шабала.

СРП

Шабалов,

ШабалпН

*ШАБАЛЬ.—

Шабаль.

Параўн. ШАБАЛА

ШАБАЛТАС параўн. рус. данск.

шеболташ

'папруга,

да якой падвешвалі рог з порахам І мяшочак з кулямі'

(Млрт.),

укр.

шабельтас

'партупея, рэмень, на якім но-

сяць

шашку' (Грынч.).—

Шабалтас

ШАБАН тат.

шогбан,

шабан

'назва восьмага месяца

мусульманскага календара'

(ТРС).—

Шабан.

Араб. УІ

Шабан

(Шынк.).

Бел. у

XVI—XVIII

стст.

Шабан,

Шебан

(БА, I, 273; Туп.). У Туп. у

ХУ-ХУІІ

стст.

Шабан.

СРП

Шабанов,

Шебанов

ШАБАР параўн. рус.

шабёр,

шабр

'сябр, сусед' цвяр.

шабёр

'таварыш, удзельнік у агульнай справе',

шабер

458

уладз. 'сям'я, двор, адна гаспадарка

(Даль).—

Шаба-

раў. СРП

Шабаров,

Шабарын

ШАБАРША рус.

шабарша,

шебарша

'буркун, заўсёды

незадаволены чалавек', 'балбатун, бесталковы, мітуслі-

вы чалавек', 'пераборлівы ў ядзе', зборн. 'дрэнь, зброд'

(Даль).—

Шабаршын.

СРП

Шабарашн,

Шабаршов

*ШАБАТ.—

Шабат,

Шабатаў

*ШАБЕКА—

Шабёка.

СРП

Шебеко

ШАБЕЛЬНІК

'майстар, які вырабляе шаблі'.— Ша-

бельнік.

Бел. у

XVI—XVII

стст.

Шабелышк

(БА, I, 273).

СРП

Шабельнпков

ШАБЕТА 'скураная сумка, якую носяць на поясе'

(БРС,

Нас), рэг.

шабэта

'скураны капшук для тытуню'

(КСЧ)

.—

Шабёта

*ШАБЛЫКА.—

Шаблыка.

У Туп. у XVI ст.

Шаблыка.

СРП

Шаблыкан

ШАБЛЯ.—

Шаблюк;

Шабл'шскі,

Шабліцкі

*ШАБОУТА.—

Шабдута

*ШАБОХА.—

Шабдха,

Шабохін

ШАБУЛДА параўн. рус.

шабалда

'балбатун, ілгун',

'бадзяга' (Даль).—

Шабулда.

Рус. у XV ст.

Шеболда

(Туп.). СРП

Шебалдіін

ШАБУНЯ, памянш. ШАБУНЬКА рэг. 'жартаўнік',

шабуняць

'жартаваць, весяліцца'

(Нас),

'кідаць', 'пера-

варочваць, перакідаць, прыводзіць у беспарадак' (Маг.—

В. Л.), 'невыразна гаварыць'

(Бяльк.),

параўн. рус. ша-

бунять

'падсмейвацца, смяяцца з каго-небудзь' (Даль),

параўн. таксама рус.

шебуня,

шобуня

'кажух' (Даль).—•

Шабўня,

Шабўнін,

Шабунёвіч;

?Шабўніо;

Шабунёўскі.

Бел.

XVI—XVIII

стст.

Шабуня

(БА, I, 273). У Туп. у

XV—XVI

стст.

Шебуня,

Шебунка

(Туп.)- СРП

Шабушн,

Шебунан,

ЎШебуняев

ШАБУР рус.

шабур,

шабура

'сялянскага вырабу

ткань,

аснова ў якой з парцяных нітак, а уток з шарсця-

ных', 'армяк з гэтай ткані, сярмяга' (Даль).—

Шабураў.

СРП

Шабуров

*ШАБУС—

Шабусаў

ШАБУТА параўн. рэг,

шабутня

'шум, гоман, крык',

шабуцець

'шумець. крычаць, буяніць' (Юрч.)-—Шабў-

та;

Шабўцкі.

СРП

Шабуцкый

*ШАБЯЛЯН.—

Шабялянау

*ШАВАЛДА.—

Шавалда.

СРП

Шевалдын

*ШАВАНДА.—

Шаванда

459