Бiрыла М.В. Беларуская антрапанiмiя. 2. Прозвiшчы, утвораные ад апелятыўнай лексiкi

Подождите немного. Документ загружается.

Шерба,

ІДарба

(Туп., БА, I, 280). СРП

Шербіін,

ІЦербов,

Шербенков

ШЧЭРБАЧ

гл. ШЧАРБАЧ

*ШЧЭРБІТ.—

Шчэрбітаў.

Параўн. ШЧАРБАЧ

ШЧЭЦЬ,

памянш. ШЧЭЦЬКА 'шчацінне'?—Шчэцька

ШЫБАЙЛА рус.

шпбайла

'буян, задзіра', 'перакуп-

шчык, барышнік' (Даль).—

Шыбайла

ШЫБАЛА, памянш. ШЫБАЛКА бел. 'палка, якую

кідаюць, каб адагнаць дамашнюю жывёлу'

(Нас),

рус.

шыбалка

'бабка, біток; кружок з чарашка ці чнгунны для

кідання',

'прашча' (Даль).—

Шыбаловіч;

Шыбалка,

Шы~

•балкін. СРП

Шнбалын,

Шігбалов,

Шабалкан

*ШЫБЕКА.—

Шыбёка.

Бел. у XVI ст.

Шпбека

(Туп.).

Параўн.

ШЫБЕНЬ,

ШЫБУН

ШЫБЕНЬ

рэг. 'кароткая палка, якую шыбаюць, кі-

даюць' (Бяльк.), рус. смал.

пшбень

тое ж (Дабр.).—

ЛІыбнеў

*ШЫ,БКО.—

Шыбко.

Параўн. ШЫБУН

*ШЫБУЛЯ.—

Шыбуля.

Параўн.

ШЬІБЕНЬ,

ШЫБУН

*ШЫБУН

'той, хто шыбае, кідае' ці 'той, хто шыбуе,

хутка

Ідзе

? —

Шыбўн

*ШЫБУТ.—

Шыбут

*ШЫГАЛЬ. —

Шыгалёў.

У Туп. у XVI ст.

Шыгаль.

СРП

Шпгалёв

ШЫДЛА польск.

вгуйіо

'шыла'.—

Шыдлоў,

Шыдлё-

нак;

Шыдлоўскі

ШЫК

рэг. 'строй, шарэнга, парадак', 'шэпт, пера-

шэптванне'

(Нас),

укр. 'строй, шарэнга, рад' {Грынч.).—

Шык,

Шыкаў,

Шыкін.

Бел. у XVI ст. ШПК (БА, I, 277).

СРП

Шаков,

Шіікіін.

Параўн. ШЫКАЛА

ШЫКАВЕЦ з 9- Шыкі, Шыкава.—

Шыкавёц

ШЫКАЛА 'той, хто шыкае, супакойвае іншых'? —

Шйкала

*ШЫКАЛАЙ.—

Шыкалай

*ШЫКАН.—

Шыканаў

*ШЫКЕЛЬ,

*ШЫКЕЛЯ.—

Шыкель,

Шыкёля.

Параўн.

ШЫКАЛА

*ШЫКЕР,

*ШЫКІР.—

Шйкер,

Шыкір,

Шыкіраў

*ШЫКНО.—

Шыкнд

*ШЫКОТА.—

Шыкбта

ШЫКУН,

памянш. ШЫКУНЕЦ рэг. мн. л. 'парода

простых шэрых дамашніх гусей' (Дзярж.— М. Б.).—

490

Шыкўн,

Шыкуноў; Шыкунёц. СРП Шцкунов.

Параўн.

ШЫКАЛА

ШЫЛА,

памянш.

ШЫЛІК,

ШЫЛЕЦ,

ШЫЛКО.—

Шыла, Шылаў, Шылін, Шыловіч, Шылёнка, Шыляндк;

Шылюк; Шылік; Шылёц; Шылкб, Шылько, Шыльчонак;

Шылінскі. Бел. у XV—XVIII стст. ШПЛО, ШЫЛО, Шылка

(БА,

I, 277;

Туп.).

Рус. у XIV—XVII стст. Шшіо, Шіілец,

укр.

у XVII ст. ШПЛО

(Туп.)-

СРП Шнлов,

ШПЛЫН,

ШІІЛ-

КПН

ШЫЛАВЕЦ

з в.

Шылы,

Шылава.—

Шылавёц

*ШЫЛАЙ.-~

Шылай

*ШЫЛЕЙ.—

Шылёй. Бел. у XVII ст. Шнлейко

ШЫЛЕЦ,

ШЫЛКО,

ШЫЛЬКО

гл.

ШЫЛА

ШЫЛІНЕЦ

з в.

Шылы,

Шыліна.—

Шылінёц

*ШЫЛЬПУК.—

Шыльпук

*ШЫМША.—

Шымшднак

*ШЫНГАР.—Шынгарбд, СРП Шіінгарёв

ШЫНГЕЛЬ

укр. шпнгель 'частка

восі,

на якую

наса-

джана

кола'

(Грынч.)-—Шйнгель

ШЫНПРЭЙ

гл.

ШАНГІРЭЙ

ШЫНЕЛЬ.—

Шыняяёд

ШЫНКА.—

Шь'шкІн,

Шынкёвіч. СРП Шанкіін, Шця~

ков,

Шшкевпч

ШЫНКАР,

памянш.

ШЫНКАРЫК,

ШЬІНКАРОК.—

Шынкар, Шынкарбў, Шынкарэвіч, Шынкарэнка, Шанка-

рэнка пры

(ы]>[а],

Шынкарбнак; Шынкарык; Шынкар-

чўк.

СРП Шынкарёв

ШЫНОК.—

Шынкёвіч

ШЫНТАР

гл.

ШАНТАР

ШЫП,

памянш.

ШЫПІК,

ШЫПКО

рэг.

'востры,

вы-

ступ

падковы',

'шыпенне,

сіплы голас'

(Дзярж.—

М.

Б.)

рус.

шііп

'калючка,

Іголка,

калючы сучок на

расліне'

'востры

выступ

падковы',

'сіплы гук,

шыпенне'

(Даль).—

Шыпёнак; Шыпікаў; Шыпко; Шыпінскі. Шыпбўскі. Бел.

у XVIII ст. Шыпка (БА, I, 277). СРП Шшов, Шшгков

*ШЫПАЙ.—

Шыпай

*ШЫПАР,

памянш.

ШЫПАРОК.—

Шыпаркоў

*ШЫПЕР.—

Шыпер.

ШЫПІЛА,

памянш.

ШЫПІЛЬКА

'той,

хто

шыпіць

—

Шыпіла; Шыпількёвіч. Бел. у XVII ст. Шшыло, Шііпіі-

лык (БА, I, 277;

Туп.).

Укр. у XVI ст. ШПППЛ

(Туп.).

СРП

Шііпылов

491

ШЫПІЦА

рус. шнпііца 'калючы кустарнік, глог,

цёрн,

дзікая

ружа'

(Даль).—

Шыпіца.

СРП

ШЫППЦЫН

ШЫПКО

гл.

ШЫП

ШЫПУЛЯ,

ШЫПУЛЬ

параўн.

бел. шыпулька 'ігол-

ка

хваёвых дрэў'

(БРС).—

Шыпўля, Шыпўль. Бел. у

XVII ст. Шшіуля (БА, I, 277). У Туп. у

XV—XVI

стст.

Шапуля.

СРП

Шілпулын,

Шппуленко

*ШЫРА

'шырыня'?

— Шырын; Шырйнскі. СРП Шц-

рш.

Параўн.

ШЫРОКІ

ШЫРАЙ

рус. шыряй

'шыракаплечы,

дзябёлы чала-

век',

'шыр,

прастор,

раздолле'

(Даль),

параўн.

таксама

рус.

шарять

'мяшаць,

варочаць,

пераварочваць',

'піхаць,

штурхаць'

(Даль).—

Шырай. Бел. у XVI—XVII стст.

Шырай, Шаряй (БА, I, 277;

Туп.).

Рус. у

XV—XVII

стст.

Шыряй, Шнряйко, Шпраец, укр. у XVII ст. Шпрай

(Туп.).

СРП

Шаряй, Шпряев

*ШЫРАК,

памянш.

ШЫРАЧКА.—

Шырачкін. СРП

Шпряк.

Параўн.

ШЫРАЙ

*ШЫРАКАН.—

Шыраканаў.

Параўн.

ШЫРАй

*ШЫРАН.—

Шыран.

Параўн.

ШЫРАй

*ШЫРАКАРД.—

Шыракард

*ШЫРВЕЛЬ.—

Шырвёль

ШЫРКО

гл.

ШЫРОКІ

ШЫРМ.А.—

Шырма. Бел. у XVI—XVII стст. Шггрма

(БА,

I, 277; Туп.)

ШЫРОКІ,

памянш.

ШЫРКО.—

Шырокі, Шырбкаў,

Шырочын,

Шырдкіх, Шырдчанка; Шырко, Шыркёвіч.

Бел.

у XVI—XVII стст. Шіірко, Шырко (БА, I, 277;

Туп.).

Рус.

XV—XVII

стст. Шырокой, укр. у XVI ст. Шарко

(Туп.).

СРП Шарокай, Шцроков, Шцроках, Шареченков,

Шіірков,

Шыркіін,

Шарцков

ШЫРЫНЯ.—

Шырынюк; ?Шырйнскі

ШЫРЭЙ.—

Шырэй.

Параўн.

ШЫРАЙ

*ШЫТАЛЬ.—

Шыталь

ШЫТЫ.—

Шытаў,

Шытдў.

СРП

Шытов

*ШЫТЫКА.—

Шытыка

*ШЫФ.—

Шыф

ШЫХ

рэг.

'парадак,

узор'

(Нас).

'шчасце,

вязенне,

шанс'

(Стэц.).—

ІІІых.

Бел. у XVI ст. Шііх, Шаха

(Туп.).

СРП

Шахіін, Шцхов

ШЫХІР

рус.

шііхырь

'маларослы чалавек'

(Даль).—

Шыхір

*ШЫХУТА.—

Шыхўцін

492

*ШЫЦ.—

Шыц

ШЫЦІК

рэг. 'гарэза, свавольнік, той, хто заўсёды

тіерад вачыма'

(Нас),

'папруга, дзяга' (ДАБМ, карта

№ 327), 'лічынка вадзяной блыхі', рус. смал.

шітік

'прайдзісвет, пралаза' (Дабр.), 'невялікае рачное судна'

(Даль), укр. 'папруга, дзяга' (Грынч.).—Шыцік,

Шйці-

каў. Бел, у

XVII

ст.

Шыцік,

Шытык

(БА, I, 277). Укр. у

XVII

ст. ШПТШІ (Туп.)

ШЫЦЬ,

памянш. ШЫЦЬКА,

ШЫЦЬКО,

ШЫЦІК

рэг. насмешл. 'шавец' (Маг.— В. Л.).—

Шйцька;

Шыць-

кб,

Шыцькоў,

Шыцік,

Шыцікаў

*ШЫЧ,

памянш. ШЫЧКА.—

Шычка,

Шычкд;

Шычэў-

скі

ШЫШ

рус. шыш 'вастраверхая куча, насып', 'фіга',

'бадзяга, злодзей', 'нячыстая сіла' (Даль).— Шыш, Шы-

шдў;

Шышбнак,

Шышэня;

Шышўк.

Бел. у

XVII

ст.

Шшлі,

Шыш {БА, I, 278). Рус. у

XVI—XVII

стст. Шцш (Туп.).

СРП

Шіішов,

Шшішн,

Шішшч

*ШЫШАЙ.—

Шышай

ШЫШАК

рэг, 'гузак' (Дзярж.—М. Б.), рус, укр. шы-

шак 'шлем, каска з грэбнем ці хвастом' (Даль, Грынч.)-—

Шышакдў.

СРП

Шышаков

ШЫШАЛ гл. ШЫШЛА

ШЫШКА.—

Шьішка,

?Шышкоў,

Шышкін,

Шышкёвіч;

Шыіакд

з пераносам націску. Бел. у

XVI—XVII

стст.

Шышка,

Шышко

(БА, I, 278; Туп.). Рус. у

XV—XVII

стст.

Шшмка,

Шышка,

Шшако

(Туп.). СРП Шшакан,

Шаыіков

ШЫШКАВЕЦ з в. Шышкі, Шышкава.—

Шышкавёц

*ШЫШКАР.—

Шышкардў.

СРП

Шышкарёв

ШЫШКАТЫ

'шышкападобны'.—

Шышкацёнак

ШЫШКО

рус.

шышко

'чорт' (Даль).—

Шышкд,

Шышкбў,

Шышкёеіч.

Параўн. ШЫШКА

ШЫШКУН

рус.

шіішкун

'свавольнік, гарэза', 'капун,

гарэза' (Даль).—

Шышкуноў

ШЫШЛА, ШЫШЛО, ШЫШАЛ параўн. рус. шыш-

лять

'марудна што-небудзь рабіць, пэцкацца

шіішлюн,

шіішляйка

'капун, маруда' (Даль).—

Шйшла,

Шышлд,

Шьішал,

Шышэл,

Шышлаў.

СРП

Шышлов,

Шышлын

*ШЫШПАР.—

Шышпарднак

*ШЫШЫНЯ.~

Шышынін

*ШЫШЭЙ.—

Шышэй

493

ШЫЯ,

рэг. ШЭЯ, памянш. ШЭЙКА.—

Шьііч,

Шыё-

нак; Шэйка, Шэйкін. Рус. у

XVI—XVII

стст. Шея, укр.

XVI—XVII

стст. Шея,

Шыйка

(Туп.)

*ШЫЯН.—

Шыян.

Рус. у XVI ст.

Шаян

(Туп.). СРП

ШІІЯН

Шііянов

ШЭБЕЛ

параўн. рус.

шебёл,

шебель

'абноскі, лата-

нае адзенне, лахманы' (Даль).—

Шэблаў.

У Туп. у

XV ст.

Шебол

ШЭВЕЛЬ

параўн. рус. смал.

шевііль

'авёс'

(Дабр.).—

Шэвель,

Шэвелеў;

Шавель,

Шавялёу.

Бел. у

XVII—XVIII

стст.

Шевель,

Шавель

(БА, I, 273, 275). Рус.

у XVI ст.

Шевель

(Туп.). СРП

Шевелёв,

Шевельков

ШЭДЫ,

памянш. ШЭДЗЬКА —

Шэдаў;

Шэдзька.

Бел.

XVIII

ст.

Шеды,

Шедка,

Шедзько,

Шодзіік

(БА,

275)

ШЭЙДА

параўн. цюрк.

шейда

'разгублены ад кахан-

ня,

збянтэжаны' (Будаг.).—

Шэйда.

СРП

Шейдын

ШЭЙМА

рус.

шейма

'якарны канат' (Даль).—

Шэйма

ШЭЙНА,

ШЭйН параўн. рус.

шейна

'мяса, гавядзі-

на

з шыі' (Даль).—

?Шэйна,

Шэйн;

Шайнюк. СРП Шей-

нш

*ШЭЙНОГА.—

Шэйнога

*ШЭЙПА.—

Шэйпа.

Параўн. ШАЙПАК, ШАЙПУК

*ШЭЙХУН.—

Шэйхун

*ШЭК,

*ШЭКА.— Шэк, Шэка, Шэкін. Бел. у

XVII

ст.

Шека

(БА,

1,275)

*ШЭЛАК.— Шйлак

ШЭЛЕГ,

ШЭЛЯГ, памянш. ШАЛЯГЕЙКА бел,

'дробная манета, восьмая частка меднай капейкі' (Нас,

БРС),

рус.

шелег,

шеляг

'манета, якая не ходзіць, бляш-

ка'

(Даль), укр.

шеляг

'старадаўняя дробная манета'

(Грынч.).—

Шэлег,

Шэлегаў,

Шалягдвіч;

?Шэлях,

Ша-

лягёйка. Бел. у

XVII

ст.

Шележек

{БА, I, 275). Рус. у

XVII

ст.

Шелях

(Туп.) СРП

Шелегов,

Шелехов

*ШЭЛЕМЕТ.—

Шэлемёт

ШЭЛЕПЕНЬ

бел.

шаляпень

'разбітая, размачаленая

пуга', 'вялы, слабасільны чалавек', 'падслепаваты чала-

век' (Нас), рус.

шелепень

'бізун, нагайка;

луга*

(Даль).—

Шэлепень

ШЭЛЕСТ

рэг. 'шастанне, шамаценне, шолах', рус,

укр.

шелест

тое ж (Даль, Грынч.)-—

Шэлест,

Шэлестаў,

Шалястдвіч,

СРП

Шелестов

494

*ШЭЛЬ,

памянш. ШЭЛІК-— Шэлікаў

•ШЭМЕЛЬ

параўн.

укр.

шемелілты

'шастаць, шаля-

сцець' (Грынч.).—

Шэмель, Шэмелеў

ШЭМЕТ,

памянш. ШАМЕЦЬКА параўн.

рэг. шама-

таць

'шастаць, шамацець', 'драць адзенне' (Дзярж,—

М.

Б.),

параўн.

рус.

смал.

шаметька

'той, хто

дзярэ,

шма-

тае адзенне' (Дабр.), параўн.

рус. шеметень, шеметун

'мітуслівы чалавек',

шеметать, шеметііть, шемешться

'мітусіцца, займацца пустымі, дробнымі справамі,

бе-

гаць

туды-сюды без

асаблівай справы

(Даль).—

Шэ-

мет,

Шэметаў,

?Шамётаў;

Шэмыт

пры Се]>{ы] І

[м']>[м],

Шамяцюк,

Шэмяцнж; ?Шамёцька. Бел. у XVI —

XVII

стст.

Шэмет (БА, I, 276;

Туп.).

Рус. у XV—

XVII

стст.,

укр. у XVII ст. Шемет

(Туп.)

*ШЭМПЕЛЬ.—

Шэмпель

*ШЭМШАЛЬ.—

Шэмшалеў

ШЭНДА, памянш. ШЭНДЗІК

*ШЭНДЗЕЛА, *ШАНДЗЯЛА.~-

Шэндзела, Шэндзе-

лаў;

Шандзяла

*ШЭНДЗЕЛЬ.—

Шэндзель, Шэндзелеў

*ШЭНДЗЕР.~

Шэндзер, Шэндзераў. Бел. у XVII—

XVIII

стст.

Шендзер, Шандзер,

Шындерь

(БА, I, 276,

277).

СРП Шендеров, Шендеровпч

*ШЭНДРА, памянш. ШЭНДРЫК.—

Шэндрыкаў

*ШЭНЕЦ.—

Шэнец

ШЭПЕЛЬ

гл.

ШАПЕЛЬ

ШЭПШАЛА

рэг.

жарт, 'стары чалавек' (Дзярж.—

М. Б.).—

Шапшалевіч

*ШЭР,

памянш. ШЭРКА,—

Шэр; Шэрка

ШЭРАГЛАЗЫ 'шэравокі'.—

Шэраглазаў

ШЭРАХ, ШЭРАШ, памянш. ШЭРШЫК

рус. шерех

назва рыбы (Даль),

укр.

'дробны

лёд на

рацэ' (Грынч.).—

Шарэшык. Бел. у XVI ст.

Шереш

(Туп.)-

СРП Шерех,

Шерешевскіій, Шерашов

ШЭРБА

рус.

шерба

'шчэрба' (Даль).—

Шэрбіч. СРП

Шербук

ШЭРШАНЬ."

Шэршань, Шаршнёў. Бел. у XVIII ст.

Шершень (БА,

1,276)

ШЭРСЦЬ.—

Шарсцін, Шарсцінаў, Шарсціноў, Шар-

сцёнка,

Шарсцянкдў; Шарсцюк. СРП Шерстюк

ШЭРШУН

гл.

ШАРШУН

ШЭРЫ

'шары'

— Шэры

*ШЭСТАЛЬ.—

Шэсталь

495

*ШЭСЦЕЛЬ.—

Шэсцель

*ШЭТ,

памянш.

ШЗЦІК.—

Шэцікау; ?Шэцкі

ШЭУКА,

параўн. бел. рэг. шэўкацца 'капацца, доўга

збірацца'

(Тураў.— Выг.).— Шэўка. Укр. у XV—

XVII

стст. Шевка (Туп.). СРП Шевков

ШЭФ.—

Шэф. СРП

Шефов

*ШЭХ.—

Шэх

*ШЭЦКА.—

Шэцка; Шэцкі

*ШЭШКА.—

Шэшка. Бел. у XV ст. Шешко (Туп.)

*ШЭШКЕН.—

Шэшкён

Н)БКО.—

Юбкд

*ЮГАН.—

Юган, Юганаў. СРП Юганов

ЮДА, ЮД,

памянш.

ЮДЗІК,

ЮДКО 'здраднік; ка-

варны

чалавек, хітрун' (БРС, Нас, КСЧ), рус.

ыуда

тое

ж (Даль), укр. юда 'злы дух, нячыстая сіла', юд

'від рабіны',

памянш.

юдык

(Грынч.).—

Юдаў, Юдзін,

Юдэёнка, Юдзянкдў; Юдд, Юдзік; Юдчыц, Юдчанка;

Юдзіцкі, Юдыцкі магчымы і ад УІ Іуда (гл. БА, I, 92).

СРП

Юдпн, Юдовач, Юдіінов, Юденков, Юдіічев, Юдоч-

кын,

Юдовскай, Юдііцкіій

*ЮДАН.—

Юданаў. СРП Юданов. Параўн. ЮДАШ

ЮДАШ,

памянш.

ЮДАШКА рэг. 'каварны чалавек,

хітрун'

(Нас).—

Юдаш; Юдашкін

ЮЖ,

памянш.

ЮЖЫК

'вуж'

(Грынч.).—

Южык

ЮК

рэг. выклічн.

'канец

чаму-небудзь,

канец,

пагІ-

бель',

'уд.

Р'.

(Нас),

рус. 'стукатня, стук' (Даль), параўн.

літ. іакыз 'смяшлівы чалавек, смяхун', параўн. тат. юк

'бядняк'

(ТРС).—

Юк, Юкаў, Юковіч; Юкдўскі. СРП

Юков,

Юкшг

ЮЛА

рэг. 'дробная рыбка', 'вёрткае дзіця'

(Нас),

рус.

'непаседа, вёрткі чалавек', 'ваўчок' (Даль).— Юла,

Юліч. У Туп. у XV ст. Юла

ЮНАЦКІ.—

Юнацкёвіч

*ЮНІЦЕР.—

Юніцёр \

ЮНКЕР.—

Юнкер. СРП Юнкер, Юнквров

*ЮНКО.—

Юнкд, Юнкдвіч

ЮНЫ,

ЮН,

памянш.

ЮНІК,

ЮНЧЫК

'малады, юны',

параўн.

укр. юн 'укж'

(Грынч.)-—

Юнёвіч, Юнкбвіч;

Юнік;

Юнчык

ЮРАГА рэг.

'розныя

прымесі ў алеі і масле'

(Нас),

'асадак'

(Юрч.),

рус. смал. 'асадкі ў алеі,

падонкі

(Дабр.), 'маслёнка' (Даль).— Юрага, магчыма

496

ад УІ

Юрай

(гл. БА, I, 50—51). Бел. у XVI ст.

Юрага

<БА, I, 50; Туп.)

ЮРКО

'юркі, жвавы чалавек' ці 'юрлівы чалавек'?,

параўн. рэг. юркі 'жвавы, вёрткі' (Дзярж.— М. Б.), па-

раўн.

юрыць

'заігрываць; гарэзаваць', 'надаядаць ба-

лаўством, свавольствам', 'страшна хацець, перажываць

нястрымнае жаданне

(Нас.).—Юркб,

Юркбў,

Юркёвіч,

КУрчыц,

Юрчанка, Юрчанкаў;

Юрчык;

Юрчўк; Юркавёц,

усе магчымы І ад УІ

Юрый

(БА, I,

49—51)

*ЮРПАЛ.— Юрпалаў

ЮС,

памянш. ЮСЬКО рус. 'канцылярскі чыноўнік,.

пад'ячы, прыказны; знаток судовых законаў' (Даль).—

Юсаў;

Юськб.

СРП

Юсов,

Юсков

ЮСКАВЕЦ^з в. Юскі, Юскава.— Юскавёц

*ЮТАЛЬ.— ІОталь

ЮХА 'кроў', рэг. 'юшка, жыдкая пахлёбка'

(Нас.)

'рэдкая

страва са свежай рыбы', 'халоднае, студзень',

'юшка, жыдкая частка стравы' (Вешт.), рус. юха 'юшка,

навар мяса, рыбы' (Даль), укр. 'суп, уха, паліўка ў жыд-

кай

страве', 'кроў' (Грынч.).— Юха, Юховіч; Юхд з пе-

раносам націску. Бел. у

XVII—XVIII

стст. Юха (БА, I,

280; Туп.). СРП Юхов, Юхан. Параўн. ЮШКА

*ЮХАН.— Юханаў

*ЮЦ,

памянш.

ЮЦКО.—

Юцэвіч, Юцкёвіч. СРП Юце-

выч,

ЮША рус. 'той, хто змок на дажджьГ (Даль), па-

раўн. таксама бел. рэг.

юшыць

'біць па вушах'

(Нас).—

Юша. СРП ЮШПН

ЮШКА

'заглушка ў коміне'

(БРС),

'сок ад чаго-не-

будзь варанага, жыжка, жыдкая частка стравы, навар

мяса ці рыбы, суп з бульбай, рыбны суп' (Нас, Юрч.,

Бяльк.,

Вешт.), 'сок у капусце, яблыках І інш.', 'кампот з

сухіх

груш' (Вешт.)-—Юшка, Юшкд з пераносам націс-

ку,

Юшкёвіч, ІОшчанка; Юшчўк; Юшкоўскі, магчыма і

ад УІ

Юшко<:ЕвфпЛшй

(БА, I, 69—70). Бел. у XVI ст.

Юыіко

(БА, I, 69). СРП ІОшкіш, Юшков, Юшкевач

*ЮШТЫК.—

Юштык

рэг. 'яблыня'

(Нас).

—

Ябланя;

Яблднскі

ЯБЛЫК,

рэг. ЯБЛЫКА, памянш. ЯБЛАЧКА —

Яблы-

каў; Яблачкін. Бел. у

XVII

ст.

Яблоко

(БА, I, 280). СРП

Яблоков,

Яблочкан,

Яблочков

32- Зак. 515 497

ЯВАР, памянш. ЯВАРОК-—

Явар,

Яваровіч;

Явар-

чўк;

Явдрскі.

У Туп. у XVI ст.

Явур

*ЯВАЧНІК.— Явачнікаў

ЯВІД параўн. укр.

явада

'чорт' (Грынч.).—

Явід.

Рус.

у XIII

ст.Явпд

(Туп.)

ЯГАДА,

памянш. ЯГАДКА. —

Ягадка,

ЯгадкІн,

Рус. у XV ст.

Ягода

(Туп.)- СРП

Ягодов,

Ягодын,

Ягодкіін

*ЯГАДЗІК.—

Ягадзік

ЯГАЛА

параўн. рус.

ягать

'крычаць, шумець, буша-

ваць, лаяцца',

ягайла

'гарлапан, крыкун' (Дал^, маг-

чыма, ад літ. УІ

Ягелло,

Ягайло.—

Ягала,

Ягалдвіч

*ЯГАУДА,

памянш. ЯГАУДЗІК.—

Ягаўдзік,

Ягбўдзік

ЯГЕЛЬ.—

Ягель

*ЯГЛЕй, памянш. ЯГЛЕЙКА 'прыставала, проська'?,

параўн. бел.

ягліць,

егліць

'настойліва, надаедліва пра-

сіць'

(Нас),

рус. смал.

яглііть

'гарэць жаданнем, вельмі

хацець' (Даль).—

Яглёйка

ЯГНЯ.—

Ягнед

*ЯГУДА,

памянш. ЯГУ

&КА.—Ягўдкін.

СРП

Ягудпн,

Егудкын

ЯГУН рус.

ягун

'так называюць на Волзе беларусаў,

емалян і

ўсіх,

хто вымаўляе канчаткі -аго, -его, а не -аво,

-ево' (Даль).— Ягун. СРП Ягун, Ягунков,

Ягуньков

*ЯГУР.—

Ягур

ЯДА 'ежа'.—

Ядзёвіч;

?Ядыцкі

*ЯДЗІДА.—

Ядзідзін

ЯДЗЯЛА. рус.

ядало

'рот' (Даль), магчыма, 'той, хто

многа ці добра, ахвотна есць, ядун'? —

Ядзяла

ЯДКО 'той, хто добра, ахвотна есць, ядун'? —

Ядкд,

Ядчанка;

Ядкбўскі

ЯДРО.—

Ядрдў;

Ядрэўскі.

СРП

Ядров,

Ядран

*ЯДРОНЕЦ.—

Ядрднец,

Ядронцаў.

Рус. у

XVII

ст.

Ядранец

(Туп.). СРП

Ядріінцев

*ЯЖЗЛЬ,

памянш. ЯЖЭЛЬКА 'той, хто гаворыць ежа-

лі, яжэль'? —

Яжальчўк

*ЯЖЭНЬ,^памянш.

'ЯЖЭНЬКА.—

Яжэнькін

ЯЗВА.— Язва;

Язвінскі.

СРП

Язвын,

Язвпнскпй, Яз-

вііцкай

*ЯЗНЬІ

параўн. ст. бел. яз 'месца ў рацэ, перагароджа-

нае для лоўлі рыбы'

(Нас),

магчыма,

*язны

'наглядчык

яза'? —

Язнёвіч.

Бел. у

XVII

ст.

Язный

(БА, I, 280)

498

*ЯЗУБ,

*ЕЗУБ, памянш- ЯЗУБЧЫК-—

Язўбчык

*ЯЗУТ{А)

'езуіт'?

— Язўтаў

ЯЗЫК-—

Языкдў,

Языкдвіч,

Язычэнка.

Рус. у XV ст.

Язык

(Туп.). СРП

Языков

*ЯЗЫЛЬ,

памянш. ЯЗЫЛЕЦ.—

Языль;

Язылец,

маг-

чыма, жыхар в.

Языль

ЯЗЬ,

памянш.

ЯЗІК-—

Язь; Язянбк; Язікаў. СРП

Язев, Язііков

ЯЙЦО,

памянш. ЯЕЧКА.— Яйцаў; Яічкін. Бел. у

XVI ст.

Яйцо

(БА, I, 280)

*ЯКІР.—

Якірэвіч. СРП Яшр

*ЯКОН.~Якок

*ЯКШТО.—

Якшто

*ЯЛАК.— Ялак

ЯЛ(А), ЯЛЫ, памянш. ЯЛЧЫК параўн. рус. ялая

карова

'маладая карова, трохгодка, цялушка, якая яшчз

не

цялілася' (Даль).— Ялаў, Ялюк; Ялўк;

Ялчык

ЯЛЕЦ,

памянш. ЯЛЬЧЫК.—

Ял'ьчык.

СРП

Яльцев

ЯЛОВІК

рус. еловак 'маладая, яшчэ мяккая шышка'

(Даль), магчыма 'той, хто жыве ў ельніку'? — Ялдвік.

Бел.

у XVIII ст.

Еловіж

(БА, I, 212)

ЯЛОВЫ.—

Ялбвы;

Ялоўскі.

Бел. у XVIII ст.

Яловы

(БА, I, 281)

ЯЛОЗА рус.

елоза

'непаседа, жывы чалавек', 'пра-

ныра,

прайдзісвет' (Даль), укр.

ялоза

'запэцканы, заса-

лены чалавек', 'маруда, непаваротлівы, вялы, марудлівы

чалавек' (Грынч.)-—Ялдза

*ЯЛОУКА 'ялаўка'? — Ялдўка

ЯЛУГА рус.

елуга

'ельнік' (Дабр.).— Ялўга, Ялўгін-

*ЯМБАЙ.—

Ямбаеў

ЯНДУЛ устар. бел.

яндула

'яндова, пасудзіна для

мёду ці піва' (Вяржб.).—

Яндўлаў;

Яндўльскі

ЯРАВЫ.—

Яравы,

Яравёнка. Рус. у

XVII

ст.

Яровой

(Туп.)

*ЯРГАЛА, *ЯРГОЛА.—

Яргалін,

Яргблін

ЯРКО

'малады ці запальчывьГ?, параўн. бел. ярка>

ярачка

'маладая авечка', 'яравая пшаніца'

(БРС),

рус.

ярый

'вогненны, гарачы', 'злосны, люты, запальчывы',

'дужы, рэзкі, моцны', 'хуткі, нястрымны' (Даль), укр.

ярай, яр 'вясенні, яравы', 'малады', 'поўны сіл, палкі', 'які

гарыць' (Грынч.)-— Яркдвіч; Ярчўк; Яркдўскі,

?Ярыкбў~

скі. СРП Ярков,

Ярченко

32* 499