Львів. Leopolis. Lwow. Lemberg. Genius Loci

Подождите немного. Документ загружается.

$

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

ïàíè ÷è øëÿõòà, ïðèòèñêàëè òÿæ÷èìè ðîáîòàìè,

÷è ïîäàòêàìè, ÷è ÿêèìè-íåáóäü òÿãàðÿìè, à òîìó

ñêð³çü éîãî íàçèâàëè êîðîëåì õëîï³â ÷è ãðîìà-

äè; äîçâîëèâ íå ëèøå ñàìèì í³ìöÿì, àëå íàâ³òü

ñâî¿ì ïîëÿêàì óæèâàòè ïðàâà ñàêñîíñüêîãî ÷è

ìà´äåáóðçüêîãî. Ö³ òà áàãàòî èíøèõ ðå÷åé íà

ïîõâàëó í³ìöÿì íàâîäèòü ç ïîâàãîþ ë³òîïèñåöü-

ïðåëàò, ñëàâíèé æèòòÿì ³ òàëàíòîì äîñèòü äî-

êëàäíî, ³ âàðòî äîäàòè, ùî ïîëÿê ïðîñëàâëÿº

ïðîòèâíèé éîìó íàðîä, ç ÿêèì âåäóòüñÿ â³êîâ³÷í³

êîëîòíå÷³ çà ñëàâó ³ çà ïåðåìîãè â áèòâàõ. Àëå

öíîòè ³ ó ïðîòèâíèê³â ã³äí³ ïîõâàëè.

Ñïî÷àòêó í³ìö³ áóëè ó Ëüâîâ³ íàéìàíöÿ-

ìè, ãîòîâèìè (äàòè â³äñ³÷) êîæí³é âîðîæ³é ñèë³;

çãîäîì ïîâîë³, âðàæåí³ ãà÷êóâàòèìè ñòð³ëàìè

ðóñüêèõ àìàçîíîê, òàê ðîçìÿêøèëè âîéîâíè÷³

äóø³ ó áåçä³ÿëüíîñò³, ùî ïåðåéøëè â³ä â³äçíàê

Ìàðñà äî òàáîðó Âåíåðè, ïî÷àâøè â³ä ðÿäîâèõ.

Îñê³ëüêè íà÷àëüíèêè íå çàáîðîíÿëè öüîãî, çà-

õîïëåí³ çàãàëüíèì ïîðóøåííÿì, ñàì³ çà íèìè

ï³øëè. Áî æ ãîëîâíèì çâè÷àºì ó ðóñüêèõ ä³â÷àò,

ï³ä íåáîì ÷è ï³ä äàõîì, áóëî ó ñâÿòêîâ³ äí³ çàáàâ-

ëÿòèñÿ òàíöÿìè, òîáòî ð³çí³ ï³äñêîêè, ãðóïêè,

êîëà ñòâîðþâàòè ñïðèòíèì ðóõîì ðóê ³ ñïëåò³í-

íÿì í³ã ï³ä ìóçèêó, â òîé ÷àñ ÿê çàðó÷íèêè â³ëüíî-

ãî ÷àñó äèâèëèñÿ íà íèõ ç ïîäèâîì ï³ä ïîãëÿäàìè

êîõàíö³â, ùîá íå çàáðàëè êîõàíèõ, ùî ëåãêî ñòà-

âàëè ïîäðóææÿì ³ ïîñï³õîì ïåðåõîäèëè â³ä ïîä-

ðóæíüî¿ ïðèñÿãè äî â³éñüêîâî¿. Äå-äå, à ó Ëüâîâ³

íàéá³ëüøå áóëî ðîçïîâñþäæåíå ïðèñë³âÿ:

Áàãàòî õë³áà ³ æ³íîê

Çëîâèëè í³ìö³ íà ãà÷îê.

Çàõîïëåí³ â³íøóâàííÿì Öåðåðè òà Âåíåðè,

ïîä³áíî (äî òèõ, êîãî) ãîìåð³âñüê³ ëîòîôàãè ñî-

ëîäê³ñòþ ïëîä³â çàìàíþâàëè, çàáóâøè âçàãàë³

ïðî ð³äíèé êðàé, (í³ìö³) ï³äíåñëè Ëüâ³â âèùå â³ä

áàòüê³âùèíè òà ââàæàëè ñåáå éîãî ãðîìàäÿíà-

ìè ç èíøîãî ðîäó. Ùî é äëÿ Êàçèìèðà áóëî ïðè-

ºìíîþ ñïðàâîþ, áî æ â³í äóìàâ, ùî ¿õ çàìèñëè

÷åðåç óêëàäåí³ ïîäðóæí³ çâÿçêè á³ëüøå áóäóòü

ïðèâÿçàíèìè äî öüîãî êðàþ, äëÿ ÷îãî îãîëîñèâ

¿õ ïåðøèìè ãðîìàäÿíàìè ñâîº¿ íîâî¿ îñàäè,

çâ³ëüíåíèìè â³ä â³éñüêîâî¿ ïîâèííîñò³, ³ äîðó-

÷èâ í³ìöÿì ñàìèì óðÿäóâàííÿ íàä èíøèìè ì³ñöå-

âèìè æèòåëÿìè òà îï³êó íàä ì³ñòîì. ² ùîá

ï³äòðèìàòè ¿õ ÷àÿííÿ ³ äîâåñòè ïðèõèëüí³ñòü ïðî-

òè ïåðåñë³äóâàííÿ á³ëüø ïîòóæíèõ, çì³öíèâ ïðà-

âîì òåâòîíñüêèì ³ ñâî¿ìè âèðîêàìè, îáäàðóâàâ

´ðóíòàìè äîâêîëà ìóð³â, à ìåíøèì ì³ñòàì, ðîç-

òàøîâàíèì íà Ðóñ³ çà óãîäîþ, ÿêîþ ðàäî ìîãëè

á çàõîïèòèñÿ, âñòàíîâèâ ³ íàä³ëèâ èíøèìè ëàñ-

êàìè, ã³äíèìè êîðîë³âñüêîãî ìàºñòàòó. Çàîõî÷å-

í³ öèì íàø³ ïðåäêè, ùî íåäàâíî áîðîíèëè ÷óæó

Ñïàðòó, à òåïåð Ëüâ³â, óæå ÿê ñâ³é âëàñíèé, ÷èì-

ðàç á³ëüøå íå ïåðåñòàâàëè ïîêðàùóâàòè, àæ ïîêè

â³í íå ñòàâ ñòîëè÷íèì ì³ñòîì. Ùî ò³ëüêè Ëüâ³â

äî íèí³øí³õ ÷àñ³â ïîñ³äàº ñâÿòîãî ÷è íàéêðàùî-

ãî, óñå öå ïåðåéíÿâ â³ä íàéïåðøèõ í³ìö³â, îñîá-

ëèâî æ áîãîáîÿçíü, âøàíîâóâàííÿ ìîíàðõ³â,

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

ëþáîâ äî ñâî¿õ äîìàøí³õ, ãîñòèíí³ñòü äî ÷óæèõ.

Áî æ íà ïî÷àòêó (ñâîãî ³ñíóâàííÿ) Ëüâ³â (áóâ)

ùå âàðâàðñüêèì ³ â³ä³ðâàíèì â³ä äóõîâíîãî ò³ëà

ïðàâîâ³ðíèõ, îñêâåðíåíèé îãèäíèìè çãðàÿìè

òàòàð, ñàðàöåí³â ³ ñóáîòíèê³â (æèä³â) ³ ¿õ ëèõî-

ñë³âíèìè íàéîãèäí³øèìè îáðÿäàìè, ö³ëèé êèø³â

âîðîæêàìè, çâ³äíèöÿìè, ïðîðî÷èöÿìè, ðîçïóñ-

íèêàìè é èíøèìè áåçñîðîìíèìè ñõèçìàòèêàìè.

Ç ïðèõîäîì í³ìö³â ïîçáóâñÿ öèõ ïîòâîðíèõ çà-

áîáîí³â, áî ÷èñëåíí³, çà ïðèêëàäîì êðàùèõ

ç ðóñèí³â, â³ä îáëóäíèõ ãðåöüêèõ ïîìèëîê ïîâåð-

íóëèñÿ íà ïðàâèëüíèé øëÿõ, âèãíàíî øê³äëèâèõ

îáëóäíèê³â ³ âîðîæîê, áåçáîæí³ñòü ìàãîìåòàí

³ ¿õ çâ³ðÿ÷³ êðèêè â ïåðøó ÷åðãó ïðèäóøåíî,

à ïîò³ì ¿õ âèñåëåíî ç ì³ñòà, ñàìà æ æèä³âñüêà ãî-

ëîòà, õî÷à é íåíàâèñíà íåáó òà ëþäÿì, íà âèäî-

âèùå ãí³âó Áîæîãî çàëèøåíà ñåðåä ìóð³â, ùîá

ñâî¿ì ïðèêëàäîì ùîäåííî ïîïåðåäæàòè õðèñòè-

ÿí ó òîé ÷àñ, ÿê ¿õíº áàãàòñòâî ó¿äëèâèé Íåñåõ

ïîãëèíàâ. Îòàê í³ìö³ äî Áîãà ïðèéøëè, îðãàí³-

çóâàâøè ãðîìàäÿí, ïåðø í³æ ñòàòè ï³ä õîðóãâè,

ï³ñëÿ ÷îãî áóëè âíåñåí³ äî ì³ñüêîãî ñïèñêó ³ ùå

á³ëüøèìè çóñèëëÿìè ïî÷àëè çàâîéîâóâàòè (ïðè-

õèëüí³ñòü) íåáà. ¯õ ñòàðàííÿì ³ êîøòàìè çáóäîâà-

íî äëÿ ì³ñòà ê³ëüêà êîñòåë³â, ïåðåâåäåíî çäàëåêà

÷åðíå÷³ çãðîìàäæåííÿ, ïåðåíåñåíî ìèòðîïîëè-

÷èé ïðåñòîë ç Ãàëè÷à; äîï³ðó íà òîé ÷àñ íà Ðóñ³

ïîáà÷èëè Ìóç ³ ãîñòèííî ïðèéíÿëè, ñåìåíà ñëî-

âà Áîæîãî ðîçñ³ÿíî ïî ö³ë³é Ðóñ³, ³ â óìèñëàõ

øëÿõòè âèçð³ëè (âîíè). Ñòîñîâíî ñòàíîâîãî

ñêëàäó ì³ñüêîãî íàñåëåííÿ, íà ÿêîìó ´ðóíòóºòüñÿ

ì³ñüêà ãðîìàäà, òî éîãî íàëåæèòü ïðèïèñàòè

ëèøå í³ìåöüê³é ñïðèòíîñò³, áî æ ò³ëüêè ¿ì Ëüâ³â

çîáîâÿçàíèé ñàêñîíñüêèì ïðàâîì, êðàéîâèìè

ñóäàìè, îñíîâíèìè óðÿäóâàííÿìè, ñòàíîâèùåì

ëþäó, ëàñêàìè, ïðèâ³ëåÿìè íà òîðã³âëþ, ðåì³ñ-

íè÷èìè öåõàìè, à òàêîæ çàõèñòîì çíà÷í³øèõ

ì³ñò, êîíñóëüñüêèìè â³äçíàêàìè, êóðóëüíèìè

êð³ñëàìè, ïî÷åñíèìè øàòàìè ïåðøèõ ãðîìàäÿí

³ ñàìèì ³íñòðóìåíòîì ïîêàðàííÿ, ùî áîðîíèòü

ïðàâà. Íàâ³òü íå ñïèðàþ÷èñü íà òåïåð³øí³é ÷àñ,

àëå ùîá óâ³êîâ³÷íèòè ñâî¿ äîáðî÷èíí³ ñïðàâè

ó íàéâ³ääàëåí³ø³é ïàìÿò³ íàùàäê³â, ïðîòè ÷óæî¿

ñèëè ì³ñòî, çã³äíî ç âèìîãàìè òèõ ÷àñ³â, çàìêíó-

ëè äîâêîëà âàëàìè, ðîâàìè, áàøòàìè; äàâí³ìè

òâîð³ííÿìè, à îñîáëèâî ëèøå ó òîé ÷àñ âèíàéäå-

íîþ ðó÷íîþ çáðîºþ íîâîãî çðàçêà, äîñòàòíüî

çàõèñòèëè, çàïàñîì æèâíîñò³ íà âèïàäîê äîâãî¿

îáëîãè çàáåçïå÷èëè; íàðåøò³, ùî äëÿ ìåíå º íàé-

ãîëîâí³øèì, äîáð³ çâè÷à¿, ÿê³ í³ìö³, çà ñâ³ä÷åí-

íÿì Òàöèòà, á³ëüøå øàíóþòü, í³æ ïðàâà, âïðî-

âàäèëè äî Ëüâîâà. Îñê³ëüêè çã³äíî ç íàéäîêëàä-

í³øèì çàïåâíåííÿì òîãî æ ïèñàðÿ, ñóâîð³ øëþá-

í³ çâè÷à¿ ãåðìàíö³â öíîòëèâ³ñòþ îáãîðîäæåí³,

æîäíîãî ïðîáà÷åííÿ çà ïîðóøåííÿ, ï³çíÿ Âå-

íåðà äëÿ ìîëîä³, ìîëîäü íåîñëàáëåíà, ï³äë³ò-

êè ì³öí³, ñò³ë áåç âèòðåáåíüîê, áåç âèøóêàíîñ-

òåé, â³äêðèòà òà ãîëà ó âñ³õ äóìêà, æîäíîãî

âèõâàëÿííÿ, í³õòî òóò íå ñì³ºòüñÿ ç íåäîë³ê³â,

óñ³ (¿õ) ïîçáàâëÿþòüñÿ, íå ãîâîðèòüñÿ, ùî â³ê

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

ïñóº àáî ïñóºòüñÿ. Ö³ é èíø³ ÷åñíîòè í³ìö³ çà-

ïðîâàäèëè ç ñîáîþ ó Ëüâ³â, ïðî ÿê³ ÿ, ùîá ÿñí³-

øå óÿâèëè íàùàäêè, êîðîòêî íà çàãàë ïåðåêàæó

ïî ðîêàõ.

1340. Îòæå, Ëåâ, ÿê ÿ âæå îïîâ³äàâ, çáóäó-

âàâ ïåðøó îñåëþ ó ì³ñò³ Ëüâîâà, ÿêó Êàçèìèð,

ç âèãëÿäó âåëè÷íèé, à ó â÷èíêàõ âåëèêèé, çíè-

ùèâ âîãíåì ³ â êîðîòêèé ÷àñ íà òèõ æå çãàðèùàõ

çáóäóâàâ íîâèé Ëüâ³â, çì³öíåíèé ïîäâ³éíèì ìó-

ðîì, çàìêîì ³ ñòîðîæåþ. Â÷èíèâ ÷èñëåíí³øèì

÷åðåç íîâîïðèáóëèõ, çàëþäíåíèì ÷åðåç øëþáè,

çàìîæíèì ÷åðåç ´ðóíòè, ³ çà 30 ðîê³â, ñê³ëüêè æèâ

â³ä çàõîïëåííÿ Ðóñ³, êîðîë³âñüêîþ ëàñêîþ çðî-

áèâ ç ì³ñòå÷êà ì³ñòî, ïðî ùî âåëüìè ñëóøíî íà-

ïèñàâ ïîåò:

Íå òîé òâîðèòü ì³ñòà, õòî ïîòóæí³ âåæ³

òà êàìÿí³ ìóðè çâîäèòü,

À òîé, õòî ñïðèÿº ( ¿õ äîáðîáóòîâ³), òîé òâîðèòü.

1346. Â³äîìî òàêîæ, ùî 45 çàìê³â, 26 ì³ñò,

à ì³æ íèìè Ëüâ³â, âèçíàþòü îäíîãî é òîãî æ çà-

ñíîâíèêà, îäíàê ì³æ óñ³ìà íèìè Ëüâ³â çàéìàâ

ó äóø³ Êàçèìèðà íàéêðàùå ì³ñöå, ïîä³áíî äî

ºäèíî¿ äî÷êè, ÿê³é ïðèçíà÷åíî á³ëüøèé, í³æ èí-

øèì, ïîñàã àáî çàäëÿ äîáðîòè äî ìîëîäøèõ

ä³òåé, â³äîìî¿ ð³äíèì, àáî òîìó, ùî çàñëóæèëà

öüîãî. Êð³ì öüîãî, íàéøëÿõåòí³øó ÷àñòèíó, í³áè

÷îëî Ðóñ³, íàçâàâ ëüâ³âñüêèì ³ìåíåì, âçÿòèì â³ä

ì³ñòà, ³ õîò³â, ùîá îäíå ñëàâåòíå ³ìÿ áóëî ó êðà¿-

íè òà ì³ñòà, ó ïðîâ³íö³¿ ³ ñòîëèö³.

1348 ð³ê ñåðåä òèõ ðîê³â ãîëîäîì ³ ìîðîì

ïàìÿòíèé áàãàòüîì ëþäÿì ó Ïîëüù³. Êàçèìèð,

â³äêðèâøè øïèõë³ðè íà Ðóñ³, ïðèâàáèâ (öèì)

Ëüâ³â òà âïðîâàäèâ ¿õ ó ì³ñò³.

1350. Ó öüîìó æ ðîö³ Êàçèìèð, ïðèãí³÷å-

íèé ðîçãðîìîì ðóñüêî¿ øëÿõòè, æàëþã³äíî çíè-

ùåíî¿ òà çãóáëåíî¿ ìîëäàâàíàìè ó Ïëîí³íñüê³é

ò³ñíèí³ ñåðåä çâàëèù äåðåâ (âèêîðèñòàâ) êðàéí³é

çàñ³á, ùîá âîðîã íå ïðàãíóâ ïåðåìîãè, ³ êîðîòêè-

ìè øëÿõàìè ç â³äá³ðíèì â³éñüêîì ïðèéøîâ äî

Ëüâîâà, äå ñâî¿ì ïðèáóòòÿì ï³äí³ñ äóõ ãðàíè÷í³é

ñòîðîæ³, ðåøòêè çíèùåíîãî â³éñüêà ðàäî ïðèé-

íÿâ, âøàíóâàâ ò³í³ âáèòèõ ïèøíèì ïîãðåá³ííÿì

³ õðèñòèÿíñüêèìè îáðÿäàìè, äå ÷èñëåíí³ âäîâè,

÷îëîâ³êè ÿêèõ çàãèíóëè â ò³é ðó¿í³, íåäàðåìíî

ðèäàëè.

1351. À îñê³ëüêè ëèòîâö³ íå ïðèïèíÿëè ìå-

÷åì âïðîâàäæóâàòè íà Ðóñü ïðàâî Ëþáàðòà,

à ñàì Ëþáàðò, çíèùèâøè ïîâí³ñòþ ï³äñòóïíî

âçÿòèé Ãàëè÷, ùîäåííî ïîãðîæóâàâ ì³ñòó Ëüâî-

âó, òî Êàçèìèð, ïåðåæèâàþ÷è çà íîâîçáóäîâàíå

ì³ñòî, ïîñëàâ òóäè ñâ³æ³ çàãîíè òåâòîí³â, ùîá çà-

áåçïå÷èòè òàì çàõèñò ìàøèíàìè, ïðîâ³àíòîì, óê-

ð³ïëåííÿìè, ³ ÿê äîâãî æèâ, í³êîëè íå ïðèïèíÿâ

ïîêëàäàòè ïîâíó äîâ³ðó íà ãåðìàíñüêó ì³öü.

1356. Í³ìö³ íàñòàâíèêè â³éíè òà ì³ñòà.

Í³ìö³ æ, æàä³áí³ äî õâàëè ³ êîðîë³âñüêîþ ïðè-

õèëüí³ñòþ ÿê ñèãíàëîì ï³äáàäüîðåí³, äîñòàòíüî

âèêîíóþ÷è ñêð³çü âåë³ííÿ Êàçèìèðà, âèíàõ³äëèâ³

ó ìèð³, ñóâîð³ íà â³éí³, àëå é òóò ³ òàì â³ðí³, çà-

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

îõîòèëè íàäçâè÷àéíî êîðîëÿ äî íàäçâè÷àéíî¿

ïðèõèëüíîñò³. Â³í îñåëèâ ¿õ, ùå íå âåòåðàí³â, àëå

âæå çàñëóæåíèõ, íà ïëîäîðîäíèõ ïîëÿõ, íàä³ëèâ

áàòüê³âñüêèìè çàêîíàìè, çâ³ëüíåííÿì â³ä çåìåëü-

íèõ ïîäàòê³â, ì³ñüêèìè ïîñàäàìè, çðîáèâøè

ç âîºííèõ íàñòàâíèê³â â÷èòåë³â ãðîìàäÿí, òàê ùî

Ëüâ³â çàñëóæåíî ì³ã áè ³ìåíóâàòèñÿ Êàçèìèð³â-

ñüêîþ êîëîí³ºþ (colonia Casimiritana), ÿêùî á

ñàì êîðîëü, ìèëîñòèâèé íàâ³òü äî âîðîã³â, íå çà-

ëèøèâ áè éîìó (Ëüâîâó - ïðèì. ïåð.) äðåâíüîãî

³ìåí³.

1344. Çãðîìàäæåííÿ îñâ³÷åíèõ. Íàäàë³

í³ìö³, ùîá êðàùå â³äïîâ³äàòè ñâî¿ì î÷³êóâàííÿì

³ êîðîë³âñüêèì îá³òíèöÿì ïåðåä Âñåâèøí³ì ñïðè-

ÿòè, ïåðåä óñ³ìà ñïîãëÿäàëè íà íåáåñà, çíàþ÷è,

ùî ëþäñüê³ ñïðàâè áëàãî÷åñòÿì çì³öíþþòüñÿ.

Âèêîíóþ÷è äîíèí³ ï³ä õîðóãâàìè âîºííèé îáî-

âÿçîê, ò³, õòî ùîéíî äîòîðêíóëèñÿ äî ë³òåð àáî

(ï³çíàëè) ïåðø³ ñëîâà, ãóðòîì çàïèñóâàëè ñâî¿

³ìåíà äî çãðîìàäæåííÿ Áîãîðîäèö³ Ä³âè Ìàð³¿

ïðè êîñòåë³ ï³ä ìóðàìè, ÿêèé íåäàâíî çàôóíäó-

âàëè, à ãîëîâîþ ñâî¿ì âèáèðàëè îäíîãî ç îáðà-

íèõ, ³ çâ³äòàì äîíèí³ öå çãðîìàäæåííÿ íàçèâàºòü-

ñÿ òîâàðèñòâîì îñâ³÷åíèõ.

1350. Îñê³ëüêè öåé êîñòåëü÷èê íå ì³ã óì³ñ-

òèòè âñ³õ, â êîðîòêèé ÷àñ ðîçøèðèëè éîãî ò³ñíå

ïðèì³ùåííÿ, äîäàâøè, ñïåðåäó ïðåñá³òåð³óì,

à çáîêó ñàêðèñò³þ, à öå âñå ôóíäóâàëîñÿ ç â³éñü-

êîâî¿ êàçíè.

1387. Êàïëèöÿ ðàäíèõ.Íàäàë³ âèáîðí³ ñå-

ðåä ãðîìàäÿí äëÿ ãðîìàäñüêî¿ îõîðîíè íàäçâè-

÷àéíî ðåâíî òóðáóâàëèñÿ ïðî âøàíîâóâàííÿ

Ìàð³¿. Çàâäÿêè ¿õí³é ïåðåäáà÷ëèâîñò³ êîëåã³þ

ñï³âòîâàðèø³â ïåðåíåñåíî âñåðåäèíó ì³ñüêèõ

ìóð³â (1405), ßêóáîì Ñòðåïîþ, ïðåäñòîÿòåëåì

Ãàëèöüêèì, çàòâåðäæåíî, ³ â íàñòóïí³ ÷àñè ñàìå

çãðîìàäæåííÿ áóëî ïðèïèñàíå Ãðèãîð³ºì Ñà-

íîöüêèì äî êàïëèö³ ðàäíèê³â (1470).

1377. Íåçàäîâãî äî òèõ ÷àñ³â ñòàðàííÿìè

òèõ æå òåâòîí³â â³äêðèòèé øïèòàëü ñâÿòî¿ ªëè-

çàâåòè, ïåðøèé ó öüîìó ì³ñò³, ïðèçíà÷åíèé äëÿ

óòðèìàííÿ âèñíàæåíèõ â³êîì àáî ïðèãí³÷åíèõ

íåùàñòÿìè.

1430. Êàïëèöÿ ñâ. Äóõà. Äî íüîãî (øïèòà-

ëþ - ïðèì. ïåð.) ïîò³ì áóëî ïðèïèñàíî ìîë³ëüíþ

ï³ä ïîêðîâèòåëüñòâîì ñâ. Äóõà.

1382. Øêîëà çàñíîâóºòüñÿ. Ùîá íå çäàâà-

ëîñÿ, ùî ÷ëåíè òîâàðèñòâà ëèøå íîì³íàëüíå íî-

ñÿòü ãàðíèé òèòóë ó÷åíèõ, íå ðîçêðèâàþ÷è íàóê

ñâî¿ì íàùàäêàì, çàñíóâàëè íà ´ðóíò³ á³ëÿ øïè-

òàëþ øêîëó òðèâ³àëüíó, òàì, äå ïîò³ì îïèíèëàñÿ

ñòàðîäàâíÿ ÷àñòèíà êîñòåëó òîâàðèñòâà, ïðèçíà-

÷èëè äî íå¿ çâè÷àéíîãî â÷èòåëÿ, ÿêèé âòëóìà÷ó-

âàâ òèðîíàì ïåðøîåëåìåíòè (çíàíü), à îïëà÷ó-

âàëè ç ñîëÿíîãî ïîäàòêó.

Íàéá³ëüøà æ ïîáîæí³ñòü í³ìö³â ïðîÿâè-

ëàñÿ ó çâåäåíí³ òà âèáóäóâàíí³ áàçèë³êè, òåïåð

ìèòðîïîëè÷îãî (êîñòåëó).

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

1370. Ïî÷àòîê ëüâ³âñüêîãî ìèòðîïîëè÷î-

ãî êîñòåëó. Êàçèìèð ðîçïî÷àâ ç îá³òíèö³, ïðîòå,

çàéíÿòèé á³ëüø âàæëèâèìè ñïðàâàìè, çàëèøèâ

íà ôóíäàìåíòàõ, à ì³ñòî ïðîäîâæèëî (áóä³âíèö-

òâî) ç âëàñíî¿ âîë³ ó â³ëüí³ ÷àñè, àëå ò³ëüêè ÷åðåç

äâà ñòîë³òòÿ ä³éøëî äî çàâåðøåííÿ, ó á³ëüø³é

íàä³¿ íà ìàéáóòíþ âåëè÷èíó, ÿêùî á ñïðîìîã-

ëèñÿ ñêðîìí³ âíåñêè íàðîäó, ïðîòå öþ âåëè÷ íà-

ùàäêè á³ëüøå ïðèêðàñèëè, í³æ çá³ëüøèëè, ÿê ãî-

âîðèòü ðèìñüêèé ³ñòîðèê ïðî Êàï³òîë³é.

Äîì³í³êàíö³ òà ôðàíöèñêàíö³. Íå ìåíøó

òóðáîòó âèÿâëÿëè íàø³ ïðåäêè ïðî èíø³ õðàìè,

çîêðåìà ïðî îäíî÷àñíå çàâåðøåííÿ ãîëîâíî¿

áàçèë³êè. Äâà õðàìè, Ò³ëà Õðèñòîâîãî, îðäåíó

ïðîïîâ³äíèê³â, ³ äðóãèé, Õðåñòà Ãîñïîäíüîãî,

ïîñë³äîâíèê³â ñâÿòîãî Ôðàíöèñêà, çâîäèëèñÿ â

òîé ÷àñ, àëå ïîâ³ëüíèì õîäîì ÷åðåç íåçíà÷íó

ê³ëüê³ñòü ïðàâîâ³ðíèõ ³ îáìåæåíèõ ïîïåðâàõ

¿õí³õ ìàºòê³â. Îäíàê ì³öíà ïîáîæí³ñòü íàøèõ

ïðàâèòåë³â çàâäÿêè îùàäëèâîñò³ âèíàéøëà

ñò³ëüêè ñêðíòèõ êîøò³â, ùî ¿õ âíåñêîì îáèäâà

õðàìè òà ïðèëåãë³ ìîíàñòèð³ áóëè çàâåðøåí³.

1363. Öåðêâà â³ðìåíñüêà ³ ñâ. Þð³ÿ. Ó òîé

æå ÷àñ â³ðìåíè çâîäèëè ñâ³é õðàì, (ïîä³áíèé) äî

ãåðìàôðîäèòà, ÷àñòêîâî öåãëÿíèé, âèêîðèñòàâ-

øè îäíîãî ³ òîãî æ àðõ³òåêòîðà Äîðå, ÿêèé, ìîæ-

ëèâî, áóäóâàâ äëÿ ðóñèí³â Ñâÿòîþðñüêèé õðàì

íà ãîðá³, ùî âèñî÷èòü íàä ì³ñòîì, ³ îáèäâ³

áóä³âë³, î÷åâèäíî, çðîáèâ ïîä³áíèìè çà ïëàíîì

³ îçäîáëåííÿì.

1360. Íàì³ñíèêè. Êîðîëü Êàçèìèð, íàìà-

ãàþ÷èñü íåïîì³òíî íàâ³òü äóø³ ðóñèí³â ï³äêîðè-

òè ñâîºìó áåðëó, êîëè íå çíàéøîâ á³ëüø ïîâàæ-

íîãî ïðèâîäó ä³ñòàòèñÿ äî ¿õ ïîìèñë³â, í³æ ÷å-

ðåç ëàíöþãè çàêîíó Õðèñòîâîãî, ùîá éîãî ðó-

ñèíàì ïðèºìí³øå âïðîâàäèòè, çàïðîñèâ â³ä

(Ïàïè) Óðáàíà V íàì³ñíèê³â îáðàíèõ, êîðèñíè-

ìè íàñòàíîâàìè òà ïðèêëàäàìè ÷èñëåííèìè íà-

â÷åíèõ, õî÷à é á³ëüø ñêîðî÷åíèì øëÿõîì, àëå

âèâåäåíèõ íà ïðàâèëüíó äîðîãó.

1362. Ãîëîä ³ ïîøåñòü. Ó ö³ ðîêè ñåñòðè-

ôóð³¿, ãîëîä ³ ïîøåñòü, íåçì³ðíî çãóáí³ äëÿ ñìåðò-

íèõ, óñ³ìà ñèëàìè âèíèùóâàëè Ïîëüùó. Ëþäè,

âèñíàæåí³ öèìè ìóêàìè, ðÿòóþ÷èñü â³ä ãîëîäó,

ïðèíåñëè çà ñîáîþ íà Ðóñü ìîð. Íàñòóïíî¿ çèìè,

êîëè îòðóòà ïîâ³òðÿ çìåíøèëàñÿ, ïðèâàáëåí³

(îá³öÿíêîþ) ðîçäà÷³ õë³áà, â÷èíèëè âîíè ïåðåõ³ä

äî Âèñîêîãî Çàìêó, äå, áåç ñóìí³âó, áóëè çàïàñè

çá³ææÿ, ïðè÷îìó ÷åðåâî êåðóâàëî áóä³âíèöòâîì

³ äàâàëî ñèëè, äëÿ âèêîíàííÿ îáîâÿçê³â, à Êàçè-

ìèð ÷åðåç ñâî¿õ äîâ³ðåíèõ ðîçïîä³ëÿâ ïðîâ³àíò.

1366. Êàçèìèð íàñò³ëüêè îö³íèâ Ëüâ³â, ùî

äîñòàòíüî ïîêàçàâ öå, çà¿æäæàþ÷è äî íüîãî â îê-

ðåì³ ðîêè. Òîãî ðîêó ïðîâ³â ó Ëüâîâ³ ö³ëå ë³òî,

ïîêè ðåøòó Ðóñ³ ïåðåâîäèâ ï³ä ñâîþ âëàäó, à Áåëç

çâ³ëüíèâ â³ä íåçàêîííèõ âîëîäàð³â ëèòâèí³â.

Ïðèñóòí³ñòü êîðîëÿ íàäàëà çàïàëó äëÿ ïðèñêî-

ðåííÿ áóä³âíèöòâà ì³ñüêèõ ³ çàìêîâèõ óêð³ïëåíü.

1368. Â³í æå, áàæàþ÷è êðàùå â³äçíà÷èòè

êîðîë³âñüêîþ ïðèõèëüí³ñòþ â³ðí³ñòü ìåøêàíö³â,

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

â³äíîâèâ íîâîþ ãðàìîòîþ íàäàííÿ (ì³ñòó) 70

ëàí³â.

1370. Ñìåðòü Êàçèìèðà. Îòàê Êàçèìèð âå-

ëèêèìè êðîêàìè ïðèéøîâ äî âåðøèíè áåçñìåð-

òÿ. Êíÿçü, ó ïðèâàòíèõ ñïðàâàõ í³êîìó íå îáòÿæ-

ëèâèé, ó ïóáë³÷íèõ â÷èíêàõ êîæíîìó êîðèñíèé,

êîìó äîñòàòíüî ïîçà õâàëàìè: Ðóñü, ïðèºäíàíà

äî Ïîëüù³, ñòàëà ïðàâîþ ðóêîþ éîãî êîðîë³â-

ñòâà, ³ âîíà, îçáðîºíà, ÿê ùèò, ïðîòèñòîÿëà âàð-

âàðñüêèì ïëåìåíàì, ï³ä ò³ííþ ÿêèõ ïîëÿêè íå-

ð³äêî òð³óìôóâàëè íàä âîþþ÷èìè ðóñèíàìè.

Ëüâ³â, ÿêèé â³í (Êàçèìèð) óâ³í÷àâ êîðî-

íîþ ìóð³â, íà ïîãðåá³íí³ áàòüêà áàòüê³âùèíè íå

ì³ã ñòðèìàòè ñë³ç, îñîáëèâî ïðîñòèé ëþä ùèðî

îïëàêóâàâ êîðîëÿ, (ã³äíîãî) ñâîãî ³ìåí³. Õî÷à àâ-

òîð Ëåõ³àäè äîäàâ áàãàòî ÷îðíèëà äî éîãî äóæå

çàñëóæåíîãî ïîïåëó, íàçèâàþ÷è éîãî ÷îëîâ³êîì

óñ³õ æ³íîê, ïðîòå çðîáèâ á³ëüøå äëÿ çàòâåðäæåí-

íÿ ñâîãî ñêðîìíîãî ³ìåí³, í³æ äëÿ êîðîë³âñüêî-

ãî êàçèìèð³âñüêîãî, ïåðåñòóïèâøè îá³òíèö³ ìîâ-

÷àííÿ, (ïåðåäáà÷åíîãî) óñòàâîì, áî îáìàíóòèé

íå ïîì³òèâ, ùî Êàçèìèð ïîâí³ñòþ çãëàäèâ ïî-

ìèëêè ðèöàðñüêèìè öíîòàìè òà ïðèêðèâ í³÷í³

ïîìèëêè äåííèìè â÷èíêàìè, à îñê³ëüêè íå çíàâ,

ùî íà âåðøèí³ ùàñòÿ âèÿâè ìàºñòàòó º èíøèìè,

í³æ ëþäÿíîñò³, ³ ùî êðàùå, êîëè êîðîëü çàáàâ-

ëÿºòüñÿ ó êîðîë³âñòâ³. Êàçèìèð æèâ äîñòîéíî, ÿê

ãîäèòüñÿ êîðîëþ ³ ìóæó, àëå, ÿê çàòüìàðåíå ñîí-

öå, íå çíàéøîâ ñëàâîñëîâíîãî ïèñàðÿ. Ìè æ

ñêðîìí³øèì ïåðîì ï³ñëÿ ñòèäëèâèõ ³ ñì³ëèâèõ

Áîëåñëàâ³â òàêîæ ñêðîìíî ïîõâàëèìî Êàçèìè-

ðà, âèñòàâèâøè íàøîìó âèçâîëèòåëþ ïîõâàëü-

íèé ïàìÿòíèê.

Î ãðîìàäÿíè, ñþäè ïîñï³øàéòå,

Ïàëüìîâ³ ã³ëêè òà ëàâðè íåñ³òü!

Äëÿ Êàçèìèðà, êîðîëÿ íàäçâè÷àéíîãî

Áëèæ÷ó äî íåáà ãðîáíèöþ çâåä³òü.

Êðàùå çà ïàìÿòíèê ïàìÿòü ïðî íüîãî,

Ñêð³çü çàëèøàºòüñÿ òîé, õòî ç Áîãîì.

Äóõ Êàçèìèðà í³äå íå çàáóòèé,

²ìÿ â ì³ñòàõ, íèì çàñíîâàíèõ, ÷óòè.

Äâàäöÿòü ïðèñâÿ÷åíî Áîãó êîñòåë³â,

Çàìê³â ìóðîâàíèõ àæ ñ³ìäåñÿò.

Ðåøòó äóø³ â³í ó Ëüâîâ³ ëèøèâ.

Ñëóõàéìî áî ñë³â ìóäðåö³â:

Á³ëüøå ïðèñóòí³é äóõ òàì, äå ëþáèòü,

Çîâñ³ì íå òàì, äå ïîäèõ ñâ³é ãóáèòü.

Ç ìåðòâèõ ó Ëüâîâ³ êîðîëü ïîâñòàâ,

Ì³ñòî ëþáèâ, ³ ÿê ì³ã íàäèõàâ.

Ç ïàù³ ðóñèíñüêîãî ëåâà çâ³ëüíèâ,

Ëÿøñüêèì îðëîì, ÿê êðèëîì çàõèñòèâ.

Ïåðñíåì ðèáàëêè ç Õðèñòîì îáðó÷èâ,

Ëàñêîþ ìèòðîïîëèòà çì³öíèâ.

Â³éñüêî, çàêîíè òåâòîíñüê³ òà ñò³íè

Í³áè ðóêàìè Ëüâ³â îòî÷èëè.

Ñê³ëüêè äëÿ Ëüâîâà êîðîëü ïðèñëóæèâñÿ

Ñò³ëüêè ëþäåé ñåðåä ìóð³â ì³ñüêèõ

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

Â³ä òóðê³â ³ ñê³ô³â, äàê³â ³ ìîñê³â

Íàä³éíî ñõîâàâøè, ¿õ çàõèñòèâ

Âäÿ÷í³ íàùàäêè, ïàìÿòü âêàðáóéòå

Â ãðóäè ñâî¿, à íå â ìàðìóð í³ìèé.

Çà Êàçèìèðà ùàñëèâ³ ëüâ³âÿíè,

¯ì çàâäÿêè õàé â³í áóäå æèâèé.

[...]

ËÜÂ²Â ÏÎËÜÑÜÊÈÉ

Ó ò³ ÷àñè í³ìö³ ïîñ³äàëè ó Ëüâîâ³ ÷³ëüíå

ì³ñöå, ðîçïîä³ëÿþ÷è âñ³ ì³ñüê³ ïîñàäè ëèøå ì³æ

ñâî¿ìè ðîäè÷àìè, âèêëþ÷èâøè ç ðàäè ïîëÿê³â;

àëå ïîñò³éíèì áóëî ïåðåì³øóâàííÿ òèõ äâîõ íà-

ðîä³â ì³æ ñîáîþ, ÿê òàêîæ ³ ïîºäíàííÿ ÷åðåç

ñï³ëüí³ ãðîìàäñüê³ îáîâÿçêè, òàê ùî ³ ïîëÿêàì

â³äêðèëàñÿ äîðîãà ³ ï³äõ³ä äî (ì³ñüêî¿) ðàäè. Áî

æ áàãàòî óæå ðîê³â äâîìîâíå ì³ñòî îáîìà ìîâà-

ìè, ñëîâÿíñüêîþ ³ í³ìåöüêîþ, çàëàãîäæóâàëî

ñâî¿ ðîçìîâè òà òîðã³âëþ. Ùîäåíí³ ñïðàâè (àêòè)

çàïèñóâàëè ÷àñòêîâî ëàòèíîþ, ÷àñòêîâî í³ìåöü-

êîþ, ïðîìîâö³ ãîìîí³ëè äâîìà ìîâàìè, ñàìå

ì³ñòî áóëî äâî³ìåííèì - íàçèâàëîñÿ òî Ëüâ³â, òî

Ëåìáóðã. Íàðåøò³, êîëè í³ìö³ ïðèñëóõàëèñÿ äî

ãîëîñ³ííÿ ñàðìàòñüêèõ æ³íîê, ç ÿêèìè îäðóæó-

âàëèñÿ, òî é ïîëÿêàì ïîëåãøèëè ïåðøèé êðîê

äî âëàäè çàâäÿêè ñâîºìó äîçâîëó. Ïðèçíà÷åí³ íà

âèù³ ïîñàäè, ëåãêî ïîòÿãíóëè çà ñîáîþ ðîäè÷³â,

à â êîðîòêèé ÷àñ ìåíøó ê³ëüê³ñòü í³ìö³â ïîãëè-

íóëè, ÿê øèðîêå ìîðå (ïîãëèíàº) ð³êè, ùî â íüî-

ãî âïàäàþòü, àáî æ ïåðåòÿãíóëè ¿õ íà ñâî¿ çâè-

÷à¿, îáðÿäè é îäÿã. Â³äòîä³, êîëè ïîëÿêè òà í³ìö³,

êåðìî âëàäè òðèìàþ÷è ñï³ëüíîþ ðóêîþ, êåðó-

âàëè ì³ñüêîþ ãðîìàäîþ, ïîñèëþâàëàñÿ òóðáîòà

îáîõ íàðîä³â ïðî ïðèìíîæóâàííÿ ³ ïðèêðàøó-

âàííÿ ì³ñòà, áî âñ³ ìàéæå æåðòâóâàëè ãðîìàä³

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

ùîñü âèíÿòêîâå. Êîëè æ òðàïëÿëîñÿ, ùî òàêå ¿õ

ïîâîäæåííÿ çàãîñòðþâàëî íàñì³øêè, áåðëî

ì³ñòà ïîâåðòàëîñÿ äî íàðîäíèõ âåðñòâ, òàê, ùî

ø³ñòü ð³÷íèõ ðàéö³â ìàëè ãðîìàäñüêó âëàäó,

à ï³ñëÿ âñ³õ ³øëî ïî ÷åðç³ ì³ñÿ÷íå ãîëîâóâàííÿ.

Ùîá òàê³ îáîâÿçêè, ÿê³ ÷àñò³øå âèêîíóâàëî

ìàëî îñ³á, íå çàâàæàëè ãîñïîäàðñòâó, äî ðàäè

îáðàíî ø³ñòü èíøèõ ìóæ³â, ÿê³ á ùîð³÷íî çàñòó-

ïàëè íà ì³ñöå ïåðøèõ. Êîëè ð³÷í³ ðàéö³ ìàëè

â³äïî÷èíîê, íà òîé ÷àñ ïðàâî æèòòÿ ³ ñìåðò³ íàä

ì³ùàíàìè â³ääàâàëîñÿ ì³ñüêîìó ñóää³, âñòàíîâ-

ëåíî òðèáóíàë äâàíàäöÿòè ðàéö³â, ãðîìàäñüê³

îáºäíàííÿ îáìåæåíî 40 ìóæàìè, ïðàâî îáèðàí-

íÿ ñåíàòó, ñóää³â, ëàâíèê³â, ñêàðáíèê³â äîâ³ðåíî

ç êîðîë³âñüêîþ ïîâàãîþ ñàìîìó ì³ñüêîìó óðÿ-

äîâ³, ðåì³ñíè÷³ öåõè ïîä³ëåíî â³äïîâ³äíî äî çà-

íÿòü ³ â³äçíà÷åíî ïåâíèìè ïðàâàìè. Ç çàëè çàñ³-

äàíü, äîáðå îáëàäíàíî¿, ÿê ç ÷èñòîãî äæåðåëà,

ñòðóìêè äîáðîãî ïîðÿäêó ðîçëèâàëèñÿ íà ö³ëå

ì³ñòî, ì³ñüêà âåæà ³ âàë á³ëÿ ìóð³â íàäáóäîâàíî,

ìóðè òà áàøòè çàâåðøåíî, ëèâàðíþ äëÿ â³éñüêî-

âî¿ çáðî¿ ³ àðñåíàë çáóäîâàíî ïîä³áíèìè äî ñâÿ-

òèí³ ßíóñà, âèçíà÷í³ áóä³âë³ òà ñòàðîäàâí³

êíÿç³âñüê³ äîìè (ä³ñòàëè) øïè÷àñò³ çàâåðøåííÿ,

à íîâ³ ïðèñòîñîâàíî çã³äíî ç òîãî÷àñíèìè âèìî-

ãàìè; âïðîâàäæåíî áàãàòî äóõîâíèõ çãðîìàä-

æåíü íà îáîõ ïåðåäì³ñòÿõ ³, í³áè íà ÷àòàõ, çàñå-

ëåíî. Íà çðàçîê ãðîìàäñüêèõ ïîáóäîâàíî òàêîæ

áàãàòî ïðèâàòíèõ äîì³â, íàéá³ëüøå ç êàìåíþ ÷è

öåãëè; âèñîê³ ïîðîãè òà ´àíêè ïåðåä ñ³íüìè, ùî

çàêðèâàþòü íåáî, çë³êâ³äîâàíî â ì³ñò³, ÿêå íà-

ðåøò³ ïðèáðàëî âèãëÿäó á³ëüø ïðèºìíîãî é óðî-

÷èñòîãî, ùî ìè é áà÷èìî òåïåð íå áåç âíóòð³ø-

íüîãî õâèëþâàííÿ. ß, ÿê óæå ðîçïî÷àâ, çàïðî-

ïîíóþ î÷àì ÷èòà÷³â ð³ê çà ðîêîì.

1551. Öüîãî ë³òà á³äíèé óðîæàé ó Ïîëüù³

ïîçáàâèâ ð³÷íî¿ íàä³¿; çâ³äñè ÷èñëåíí³ ïðèáóëüö³,

ÿê³, äàðåìíî êëàöàþ÷è çóáàìè ïî êàìÿíèñòèõ

ïîëÿõ Ìàçîâ³¿, íà Ðóñü, áàòüê³âùèíó ïëîä³â, ïå-

ðåíåñëè ëàð³â, à äåÿê³, îñîáëèâî ìåøêàíö³ ì³ñò,

îñ³ëè ó Ëüâîâ³.

1554. Ïåòðî Ñòàæåõîâñüêèé, äèâíèé

âç³ðåöü ðåâíîãî ïàñòèðÿ, ÷îòèðíàäöÿòü ðîê³â

äáàéëèâî ïèëüíóþ÷è ñòàäî, ÷àñòî ïîâòîðþâàâ,

ùî íå â³âö³ äëÿ ïàñòèðÿ, à ïàñòèð äëÿ îõîðîíè

îâåöü ïðèñòàâëåíèé. Çâåðòàþ÷èñü äî ïàñòâè, ïå-

ðåêîíóâàâ ¿¿ ñëüîçàìè, ùî áóëè ó íüîãî äëÿ êðàñ-

íîìîâñòâà, á³ëüøå ïåðåêîíóþ÷è ïëà÷åì, í³æ

ïðîìîâîþ, òóðê³â çâè÷àéíî íàçèâàâ ïðèá³÷íè-

êàìè àíòèõðèñòà, ºâðå¿â ï³ääàíèìè çëèõ äóõ³â,

ïîï³â áàíòàìè (ôðàê³éñüê³ æåðö³, ùî î÷èùóâà-

ëèñÿ ÷åðåç îìîâ³ííÿ - ïðèì. ïåð.), âáèâöÿìè äóø,

ïîñîõîì â³äêèäàâ ¿õ ç äîðîãè, ñïî÷àòêó çàòóëÿ-

þ÷è í³çäð³, ùîá íå íàðàçèòèñÿ íà ¿õ ñìîð³ä. Íà-

ðåøò³, çíåñèëåíèé ãëèáîêîþ ñòàð³ñòþ, ëåäâå íå

âïàâ ïåðåä â³âòàðåì óâ³í÷àíîþ æåðòâîþ, ÿêùî

á îòî÷óþ÷³ íå çàíåñëè éîãî íàï³âæèâîãî äîäî-

ìó, äå ñåðåä ÷èñëåííèõ ðèäàíü ³ ç³òõàíü ïîìàíä-

ðóâàâ äî êðà¿íè âåñåëîù³â.

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

1555. Çà Ñòàæåõîâñüêèì, Ãåðàêë³òîì ñâî-

ãî ÷àñó, Ôåë³êñ Ë³´åíçà ç Á³áðêè, ñïðàâæí³ñ³íü-

êèé Äåìîêð³ò, â³äðàçó ïðèéøîâ ³ ö³ëå ì³ñòî ñà-

ìîþ ïðèâàáëèâ³ñòþ ùàñëèâîãî ³ìåí³ çàêëèêàâ

íà ñâîº ïðèáóòòÿ. Ó ñóïðîâîä³ áðàòà Ñè´³çìóí-

äà, ÷àøíèêà êîðîë³âñòâà, ³ ðîêñîëàíñüêî¿ øëÿõ-

òè, óñ³ì âëàøòóâàâ ðîçê³øíèé òðèäåííèé áåíêåò,

çàÿâëÿþ÷è, ùî îäíàêîâî ãåðî¿÷íèì º âèñòðî¿òè

â³éñüêî ³ ñò³ë - îòàêèì áóâ òîé ùîäåííî ïðèñòîé-

íèé ³ íåíàæåðëèâèé ïðåëàò.

1557. Ñè´³çìóíä Ë³´åíçà, ïîìèëêîþ ñë³ïî¿

âäà÷³ ó ðîçïîä³ë³ (áëàã) æèòòÿ îòðèìàâ êåëèõ

çàì³ñòü ³íôóëè, ÿêó ñòàðøèé áðàò éîìó âèõîïèâ,

ñìèðåííî îá³éìàâ (ïîñàäó) ÷àøíèêà êîðîë³â-

ñòâà, óïðàâë³ííÿ ì³ñòîì çä³éñíþâàâ òâåðåçèé,

îäíàê ñóõîþ ñìåðòþ â³ä³éøîâ ó çåìëþ æèâèõ.

1559. Ï³ñëÿ ñìóòíèõ ñöåí Ëüâ³â ñïîãëÿäàâ

òàêîæ íà çàáàâè, ïîä³áí³ äî äèòÿ÷î¿ á³éêè: Áåà-

òà, âäîâà êíÿçÿ Îñòðîçüêîãî, ªëèçàâåòó, ºäèíó

äî÷êó, ÷åðåç ïðèðîäíó âäà÷ó, ïðèäàíå òà áàãàò-

ñòâà íàäçâè÷àéíî æàäàíó êðàùîþ ñàðìàòñüêîþ

ìîëîääþ çà çàêîííó äðóæèíó, çàìêíóëà ó êîðî-

ë³âñüêîìó ã³íåêå¿, ÿê Äàíàþ ó íåïðèñòóïí³é âåæ³.

Àëå â öüîìó òåàòð³, êîëè ïîêàçàëà ñâîþ ïîñòàòü,

âîäíî÷àñ âèñòàâèëà ³ öíîòó. Íàéïåðøèì ç øëÿõ-

òè÷³â Ëóêàø Ãóðêà, óëåñëèâèìè íàø³ïòóâàííÿ-

ìè ³ ãàðíîþ ìîëîäå÷îþ ïîñòàòòþ âóõà é î÷³ ïàí-

íè, à â êîðîòêîìó ÷àñ³ ³ äóøó îïàíóâàâ ³, íå çâî-

ë³êàþ÷è ç êîðîë³âñüêèì äîçâîëîì, çâÿçàâ ñåáå

çàêîííèì øëþáîì. Ïðèáóëà â³äðàçó ìàòè ç âè-

ðàçîì íàä³¿ íà îáëè÷÷³, à â ãëèáèí³ ñåðöÿ òðèìà-

þ÷è æàëü, ïðèâ³òàëà ñâîþ äî÷êó ³, ÿê Áîðåé âèê-

ðàâ Îð³ô³þ, òàê ³ âîíà ñï³øíî ïðèãîòîâàíèìè

ê³íüìè ïðèâåçëà (äî÷êó) äî Ëüâîâà. Â³äðàçó æ

çà íåþ (êèíóâñÿ) ñïðèòíèé çÿòü; îñê³ëüêè éîìó

áîæîê êîõàííÿ äàâ êðèëà, ïðèëåò³â, ùîá çàïîá³ã-

òè (âèêðàäåííþ) ³ â³äðàçó â³ääàâ êîðîë³âñüê³ íà-

êàçè Ïåòðîâ³ Áàðç³, êîìåíäàíòîâ³ ì³ñòà, ùîá

êîõàíó íàâ³òü íàñèëüíî ïðèìóñèòè äîòðèìàòè-

ñÿ ñëîâà. Àëå ìàòè, ïåðåäáà÷àþ÷è ïåðåïîíè, á³ëÿ

â³âòàð³â Äîì³í³êàíñüêîãî êîñòüîëà ñõîðîíèëà-

ñÿ ³ òàì ç äî÷êîþ ö³ëèé ì³ñÿöü õîâàëàñÿ â êåë³¿.

Êîëè òèì ÷àñîì êîìåíäàíò î÷³êóâàâ äðóãîãî

êîðîë³âñüêîãî íàêàçó, Ñ³ìåîí, êíÿçü Ñëóöüêèé,

ï³ä âèãëÿäîì æåáðàêà ïðîíèêíóâøè äî óâÿçíå-

íèõ, çà âîëåþ ìàòåð³ çä³éñíèâ øëþá (ç äî÷êîþ)

³ ï³ñëÿ âñüîãî êîìåíäàíò, íàëÿêàíèé ãð³çíèìè íà-

êàçàìè, îòî÷èâ ìîíàñòèð á³ëüø ïîñèëåíîþ îõî-

ðîíîþ, ïîïåðåòèíàâ âîäîã³íí³ ðóðè, ïîâí³ñòþ

çàëèøèâ îáëîæåíèõ áåç ïðîâ³àíòó. Êîëè æ ³ òèìè

âîºííèìè çàñîáàìè íå ñïðîì³ãñÿ ïåðåëàìàòè

æ³íî÷èé îï³ð, ïðèòÿãíóâ ì³äí³ ìàøèíè äëÿ ðîç-

áèâàííÿ âîð³ò. Ìàòè, çëàìàíà îçáðîºíèìè ïðî-

õàííÿìè, íàðåøò³ äîçâîëèëà ïîáà÷èòè äî÷êó,

à çÿòÿ àí³ íà õâèëèíó íå ïîáàæàëà áà÷èòè; â³í

ïîò³ì ïîìåð â³ä óêóñó ãàäèíè, ïðèéíÿòî¿ äî ãðó-

äåé, çàçíàâøè ç ìèìîâ³ëüíîþ äðóæèíîþ óñüîãî

çëîãî ³ í³÷îãî äîáðîãî - òàêîþ òÿæêîþ ñïðàâîþ

áóëà ïðèìóñà äî êîõàííÿ.

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

%

1560. Ôåë³êñà Ë³´åíçó, êîëè ñîëîäêèì ãî-

ëîñîì ëåáåäÿ êëèêàâ ñìåðòü, áóëî çàáðàíî â³ä

æèâèõ ó Äóíàéîâö³. Òóò, íàñì³õàþ÷èñü ç ïðî-

â³ñíèö³ áëèçüêî¿ ñìåðò³, â³ä³éøîâ ç ëþäñüêèõ

î÷åé, àëå íå ïîðàäèâñÿ ç íåþ, ùî éîãî â³ääàëà

ï³ä òèñê ³ñòîð³¿, áî æ êîæíîãî äíÿ õîâàëè éîãî

ïîìèíàëüíèìè áåíêåòàìè, ³ ç áåíêåòó éîãî âè-

íîñèëè, ÿê ç áèòâè, ïðî ùî äîñ³ ðîçïîâ³äàºòüñÿ.

Íå çàëèøèâ æîäíîãî çàïîâ³òó, áî, ïîêè æèâ, ñà-

ìîãî ñåáå çàïèñàâ ä³äè÷åì; îá³éøëîñÿ ïîì³ðíèì

êîøòîì, áî íå âèñòà÷èëî íà á³ëüøå, àëå ïðèìó-

ñèâ äîâãî ðèäàòè ë³ðè òà ïëàêàòè ê³ôàðè.

1562. Ïåòðà Òàðëà ç Ùåêàæîâèöü ïðèçíà-

÷èëè ºïèñêîïîì ó ïåðåäì³ñüê³é êàïëèö³ ñâÿòîãî

Àíäðåÿ Âàëåíòèí Ãåðáóðò, ºïèñêîï Ïåðåìèøëü-

ñüêèé, ³ Ëåîíàðä Ïëî÷åâñê³, ºïèñêîï Êàìÿíåöü-

êèé, ³ â ïðèñóòíîñò³ îáîõ â³í âñòóïèâ äî ì³ñòà,

ÿê äî ïàïñüêî¿ ñòîëèö³, äå ìåøêàíö³, ïî÷óâøè

ïðî éîãî ïðèáóòòÿ, âåëèêó ðàä³ñòü çàñâ³ä÷èëè

ðàä³ñíèìè âèãóêàìè.

Âàëåíòèí Ãåðáóðò, ºïèñêîï Ïåðåìèøëüñü-

êèé, ïëàù, îòðèìàíèé ç ò³ëà ñâ. Ïåòðà òà ïðèñëà-

íèé Ñâÿòèì Îòöåì, ó ÿêîìó, ÿê ñâ³ä÷èòü Êíèãà

Öåðåìîí³é, ì³ñòèòüñÿ ïîâíîòà ïàïñüêî¿ âëàäè,

ïîêëàâ íà ïëå÷³ ñâîãî ìèòðîïîëèòà. Äàâí³é çâè-

÷àé â³ä æåðö³â Þï³òåðà - á³ëó øàïêó, çðîáëåíó ç

ñïèíè á³ëî¿ â³âö³, ïðèñâÿ÷åíî¿ Þï³òåðó, ç íàëåæ-

íèìè îçäîáàìè, - ïðèéíÿòèé öåðêâîþ òà çì³íå-

íèé íà êðàùå, ìèòðîïîëèòó íàøîìó äîñòî¿íñòâî

çá³ëüøèâ. Áî õðåñò, ÿêèé ðàí³øå íåñëè ïåðåä íèì,

ñàì òîä³ âïåðøå âçÿâ äî ðóê ³, ñïèðàþ÷èñü íà íüî-

ãî, áëàãîñëîâèâ íàðîä çíàêîì õðåñòà.

Àíäæåé Îâàäîâñê³, çà äîðó÷åííÿì êîðîëÿ

ïðîâ³âøè ðåâ³ç³þ àðñåíàëó Âèñîêîãî Çàìêó, âè-

ÿâèâ òàì çàë³çí³ ï³äïîðè, øïèõë³ð, íàïîâíåíèé

ïðîâ³àíòîì, êàïëèö³ ç óñ³ì íåîáõ³äíèì áîãîñëó-

æåáíèì ïðè÷àíäàëëÿì, ðîçê³øí³ êîðîë³âñüê³

ïîêî¿, òàêîæ ìóðîâàí³ ïåðåõîäè òà íåïîøêîä-

æåí³ ïðèì³ùåííÿ äëÿ ñòîðîæ³, êð³ì òîãî äåñÿòü

ãàðìàò ³ ñåðåä íèõ îäíà âåëèêà (ç ãåðáîì) Îäðî-

âîíæà, áàëë³ñò, êàòàïóëüò ³ á³ëüøî¿ çáðî¿ âåëè-

÷åçíó ê³ëüê³ñòü, ïîðîõó, ñê³ëüêè òðåáà. À òåïåð

ç öüîãî í³÷îãî íå çàëèøèëîñÿ, êð³ì ñóºòè.

1564. Ïåòðî Òàðëî, ïðàöþþ÷è íàä çàë³êî-

âóâàííÿì ðàí, çàâäàíèõ öåðêâ³ éîãî ïîïåðåäíè-

êîì, ñêëèêàâ çáîðè ö³ëîãî äóõîâåíñòâà, íà ÿêèõ

ïðèçíà÷èâ ãåíåðàëüíó ëþñòðàö³þ, ùîá ðîçõèòà-

íó äèñöèïë³íó ï³äñèëèòè êîðèñíèìè ïåðåñòîðî-

ãàìè. Äèêòàòîð äëÿ ñåáå, öåíçîð äëÿ èíøèõ, íå-

ð³äêî íàâ³òü äîìàøí³ ïîðóøåííÿ êàðàâ ³íôóëîþ,

à âñ³õ (èíøèõ) ñóâîð³ñòþ.

Â³í æå, ïîêè äáàâ ïðî á³ëüø³ ïðèêðàñè

ñâÿòîãî äîìó, ó ïåðø³ äí³ ðîêó, âðàæåíèé ïåðåä-

ñìåðòíèì õðèïîì, âèêëèêàíèì ñïàçìàìè, ïåðå-

í³ññÿ äî êðàùèõ (ñâ³ò³â). Âèêîíàâö³ çàïîâ³òó ïî-

êëàëè ò³ëî ó éîãî ïàñòèðñüê³é ðåçèäåíö³¿, à ïàì-

ÿòíå çîáðàæåííÿ, âèð³çüáëåíå ç êàìåíþ, âì³ñòèëè

íà ïðîòèëåæí³é ñò³í³ íàïðîòè âõîäó.