Львів. Leopolis. Lwow. Lemberg. Genius Loci

Подождите немного. Документ загружается.

&

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

Ïåðåä ïðèõîäîì ðîñ³éñüêèõ â³éñüê

Ùå çà òèæäåíü äî ïðèõîäó ðîñ³ÿí, òîáòî

â îñòàíí³ äí³ ñåðïíÿ ìèíóëîãî ðîêó

, Ëüâ³â ê³ëüêà

ðàç³â çâîðîõîáëþâàëà ôàòàëüíà íîâèíà: Ìîñêàë³

éäóòü! Ðîç³ãðóâàëèñÿ íåéìîâ³ðí³ ñöåíè, ñåðåä ëþ-

äåé ïàíóâàâ âåëèêèé ïåðåïîëîõ, ó ì³ñò³ ç÷èíÿâñÿ íå-

áóâàëèé ðóõ, ïîâîçè, íàëàäîâàí³ ëþäüìè ³ êëóíêà-

ìè, êóðñóâàëè ó êåðóíêó ãîëîâíîãî äâ³ðöÿ. Ìîæíà

áóëî ïîáà÷èòè íàâ³òü ïðåäñòàâíèê³â íàéâèùèõ ñóñ-

ï³ëüíèõ âåðñòâ íà âàíòàæíèõ àâòàõ (ò. çâ. Streif-

wagen), âåðõè íà ñâî¿õ êóôðàõ ³ âóçëàõ, ùî ÷èìäóæ

ïîñï³øàëè íà äâ³ðåöü.

Çà ïåðåâåçåííÿ ïëàòèëè íåéìîâ³ðí³ ñóìè.

Â³çíèêè ³ âëàñíèêè ïåðåâ³çíèõ çàñîá³â ðîáèëè ñâî¿

êîêîñîâ³ ³íòåðåñè.

Íà äî¿çä³ äî äâ³ðöÿ ³ ïåðåä ñàìèì äâ³ðöåì

ïàíóâàâ ðóõ, ÿêîãî Ëüâ³â íå ïàìÿòàâ.

Òå, ùî â³äáóâàëîñÿ âæå íà äâ³ðö³, âàæêî

é îïèñàòè. Òèñíÿâà, ëåìåíò, äèòÿ÷èé ïëà÷, îêðèêè

äîðîñëèõ íàðîñòàëè ç êîæíîþ ãîäèíîþ. Ïåðåïîâ-

íåí³ ïîòÿãè â³ä¿æäæàëè, çàáèðàþ÷è ç³ ñîáîþ äîñ³

ñïîê³éíèõ ìåøêàíö³â. Çäàâàëîñÿ, ùî Ëüâ³â ãåòü

÷èñòî ñïîðîæí³º.

Íàñê³ëüêè âåëèêèìè áóëè ïåðåñòðàõ ³ çàì³-

øàííÿ, õàðàêòåðèçóº òàêèé âèïàäîê.

Îäíà çàìîæíà êóïåöüêà ðîäèíà, ùî ñêëàäà-

ëàñÿ ç áàòüêà, ìàòåð³, äâîõ äî÷îê, çÿòÿ ³ ìàëåíüêî¿

äèòèíè, âèáðàëàñÿ â äîðîãó ç ê³ëüêîìà êóôðàìè

³ êëóíêàìè. Ïðîòå êîë³ÿ íå õîò³ëà  ÷è íå ìîãëà 

ïðèéíÿòè ñò³ëüêè áàãàæó, ³ âñÿ ðîäèíà, îêð³ì çÿòÿ,

òóò-òàêè ñ³ëà ó âàãîí: âèð³øèëè íåãàéíî â³ä¿æäæà-

òè, à çÿòü ìàâ ïîâåðíóòèñÿ äî ì³ñòà ç ðå÷àìè, àáè

çàëèøèòè ¿õ ó çíàéîìèõ ÷è ðîäè÷³â, ùî ùå òàì çà-

ëèøàëèñÿ. Íàñòóïíèì ïîòÿãîì ìàâ ¿õ äîãíàòè.

Çóñòð³÷ ìàëà â³äáóòèñÿ ó Â³äí³ ó ãîòåë³ Õ.

Ïðîòå çÿòåâ³ óæå íå âäàëîñÿ âè¿õàòè ç³ Ëüâî-

âà. Ðîçëó÷åíèé ³ç äðóæèíîþ ³ äèòèíîþ, ç³ ñåñòðîþ

äðóæèíè, ³ç òåñòåì ³ òåùåþ, â³í çàëèøèâñÿ ó Ëüâîâ³

 ðàçîì ³ç 40 òèñ. êðîí ãîò³âêè, ÿê³ òåñòü çàïõàâ éîìó

çà ïàçóõó ó ïîëîòíÿí³é òîðáèíö³. Ö³ëà ðîäèíà ³ç ÷î-

òèðüîõ îñ³á, ç ìàëîþ äèòèíîþ, ïî¿õàëà, ìàþ÷è, çà

ñëîâàìè çÿòÿ, ëåäâå äâ³ñò³ êðîí íà âñ³õ.

² òàêèõ âèïàäê³â áóëî äóæå áàãàòî.

Ïðîòå ³ñíóâàëî íåìàëî îñ³á, êîòð³ íå â³ðèëè,

ùî ðîñ³éñüê³ â³éñüêà ìîæóòü âñòóïèòè äî ì³ñòà áåç

çàïåêëî¿ áîðîòüáè íà ï³äñòóïàõ äî ì³ñòà ÷è íàâ³òü

ó éîãî ìåæàõ.

Äî íèõ íàëåæàâ ³ ÿ.

Ùå ó ïàìÿòíó ñåðåäó 2 âåðåñíÿ 1914 ðîêó

ââå÷åð³ íà Áåðíàðäèíñüê³é ïëîù³ ÿ äèâèâñÿ, ÿê ïðî-

õîäèëè íàø³ äîáëåñí³ ïîëêè, ³ çàñïîêîþâàâ ïåðå-

ëÿêàíèõ ö³ºþ êàðòèíîþ ãîðîäÿí, ùî ñòîÿëè ïîá³÷

ìåíå. ß òâåðäèâ, ùî öå ëèøå â³ää³ëè, âèìó÷åí³ äî-

òåïåð³øíüîþ áîðîòüáîþ, ³äóòü íà â³äïî÷èíîê, à ¿õ

íà ë³í³¿ áîéîâèõ ä³é çàñòóïèëè ñâ³æ³ ñèëè. ß áóâ òàê

ó öüîìó âïåâíåíèé, ùî áåç æîäíèõ ïîáîþâàíü ÷è

ï³äîçð äåñü îï³âíî÷³ ïîâåðíóâñÿ äîäîìó ³ ñîëîäêî

çàñíóâ.

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

Íàñòóïíîãî ³ñòîðè÷íîãî äíÿ, 3 âåðåñíÿ, çðàí-

êó, äåñü ïî 10 ãîäèí³, ïîâåðíóâñÿ äî õàòè ì³é äðóã,

ç ÿêèì ìè ðàçîì ìåøêàëè (â³í çðàíåíüêà, êîëè ÿ ùå

ñïàâ, âèéøîâ áóâ ó ì³ñòî), ³ íà äîáðèäåíü ïðè-

â³òàâ ìåíå íåçàáóòí³ìè ñëîâàìè:

Íó, âñòàâàé, ë³íþõó, ³ éäè ïðèâ³òàé êî-

çàê³â!

Ç éîãî ïîõìóðîãî îáëè÷÷ÿ ÿ çðîçóì³â, ùî öå

ñóìíà ïðàâäà. Çà ïÿòíàäöÿòü õâèëèí ÿ âæå áóâ íà

âóëèö³, äå ïîáà÷èâ ê³ííèõ ðîñ³éñüêèõ âîÿê³â. Îäí³

ñòîÿëè, èíø³ ðóõàëèñÿ, ìàëè ð³çí³ ìóíäèðè, àëå ïðè

áîö³ íåîäì³ííî áóâ ñê³ïåòð êóëüòóðè  íàãàéêà.

Âõ³ä ðîñ³éñüêèõ â³éñüê äî ì³ñòà

Áëèçüêî ïîëóäíÿ òîãî íåçàáóòíüîãî äíÿ íà

òåëåôîí³÷íèé âèêëèê ç ëè÷àê³âñüêî¿ òà ç æîâê³âñü-

êî¿ ðîãà÷îê òóäè ðóøèëè ïðåäñòàâíèêè ïðàâë³ííÿ

´ì³íè. Òàì, íà ðîãà÷êàõ, â³äáóëîñÿ îô³ö³éíå ïåðå-

äàííÿ ì³ñòà ðîñ³éñüêîìó â³éñüêó.

Ïîòîìó á³ë³ ôàíè, âèâ³øåí³ íà ðàòóø³ òà óðÿ-

äîâèõ áóä³âëÿõ, ùå ðàç çàñâ³ä÷èëè êàï³òóëÿö³þ

ì³ñòà.

Â³éñüêà óâ³éøëè ï³ä çâóêè ìóçèêè, áåç

ïîñòð³ë³â. Ñêð³çü çàðÿá³ëè ðîçìà¿ò³ ìóíäèðè, òàê³

äëÿ íàñ ÷óæ³, âóëèö³ çàãàòèëè íåçë³÷åíí³ ô³ðè. Âðà-

æåí³ ìåøêàíö³ ç íåäîâ³ðîþ ïðèãëÿäàëèñÿ äî ö³º¿

íàâàëè.

Íåíà÷å çà ïîäàíèì ñèãíàëîì, íà âñ³õ êàìÿ-

íèöÿõ, äå ìåøêàëè êàòîëèêè, áà íàâ³òü ³ íà æèä³â-

ñüêèõ, ÿê³ çàìåøêàëè êàòîëèêè, çÿâèëèñÿ îáðàçè

Ïðåñâÿòî¿ Ä³âè Ìàð³¿, ÿê³ ìàëè áîðîíèòè ìåøêàíö³â

â³ä êîçàöüêî¿ êóëüòóðè. Íå çíàþ, êîìó ïåðøîìó

ñïàëà òàêà ÷óäîâà äóìêà, àëå ïåðåêîíàíèé, ùî áóëà

âîíà íàïðî÷óä äîðå÷íîþ, áî òàê³ ä³¿ ÿêîþñü ì³ðîþ

âáåðåãëè ìåøêàíö³â â³ä äèêèõ ³íñòèíêò³â çàãàðá-

íèê³â, ÿê³ ïîïðè âñå, áóëè õðèñòèÿíàìè.

Íåíàâèñòü ðîñ³ÿí äî æèä³â âèÿâèëàñÿ ïåðøî-

ãî-òàêè äíÿ. Îñü ïðèêëàäè.

Äåñü îäðàçó ï³ñëÿ ìîãî âèõîäó ç äîìó á³ëÿ

ãîäèííèêîâî¿ êðàìíèö³ ìåíå çàòðèìàâ êîçàê. Ïî-

êàçóþ÷è íà êðàìíè÷êó, â³í ñïèòàâ: Åòî ºâðºé?

Êîëè ÿ ï³äòâåðäèâ, â³í ìàõíóâ ðóêîþ ³ ïîö³êàâèâ-

ñÿ, äå çíàéòè ãîäèííèêàðÿ-êàòîëèêà.

Èíøèé êîçàê íà ñóñ³äí³é âóëè÷ö³ çë³ç ³ç êîíÿ,

ïðèâÿçàâ éîãî äî ë³õòàðÿ, çàéøîâ äî êðàìíèö³ ãî-

äèííèêàðÿ ³ ïîïðîñèâ ïîêàçàòè éîìó ãîäèííèêè.

Âèáðàâøè îäèí ³ çÿñóâàâøè ö³íó, â³í ñïèòàâ:

À âè ºâðºé? Ïåðåëÿêàíèé âëàñíèê â³äïîâ³â, ùî

òàê. Òîä³ ñëàâíèé ïðåäñòàâíèê ðîñ³éñüêî¿ êóëüòó-

ðè ñõîâàâ ãîäèííèê äî êèøåí³ ³ ëþáÿçíî ïîâ³äî-

ìèâ, ùî çàáèðàº éîãî ÿê ìèëó ïàìÿòêó ç³ Ëüâîâà.

Ó ïåðø³ äí³ ïîä³áí³ âèïàäêè òðàïëÿëèñÿ äî-

âîë³ ÷àñòî. Ãðóïè ñîëäàò³â, îñîáëèâî êîçàê³â, õî-

äèëè âóëèöÿìè, çàòðèìóâàëè ìåøêàíö³â ³ çàïèòó-

âàëè ¿õ: Âè ºâðºé?

Îçíàìåíóâàòè ñåáå õðåñíèì çíàìåííÿì àáî

ïîêàçàòè ìåäàëüéîí ³ç çîáðàæåííÿì Õðèñòà àáî

Ïðåñâÿòî¿ Ä³âè Ìàð³¿  öå áóëî íàéë³ïøèì ñïîñî-

áîì ïåðåêîíàòè öüîãî ïîñëàíöÿ êóëüòóðè. Õî÷à,

èíêîëè öüîãî íå âèñòà÷àëî.

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

Íà âóëèöÿõ, ùî ëåæàëè òðîõè äàë³ â³ä öåíò-

ðó ì³ñòà, òðàïëÿëîñÿ, ùî ãðàáóâàëè íàâ³òü êàòî-

ëèê³â. Îäèí óðÿäíèê ç ì³ñüêîãî êîì³ñàð³ÿòó ðîçïî-

â³äàâ ìåí³, ùî íà âóëèö³ Ëè÷àê³âñüê³é, íåäàëåêî â³ä

øïèòàëþ, éîãî çàòðèìàëè êîçàêè. Âîíè ñïèòàëè,

÷è ìàº ïðè ñîá³ ÿêóñü çáðîþ. Çàïåâíåííÿ óðÿäíèêà,

ùî ó íüîãî íåìàº æîäíî¿ çáðî¿, íå äîïîìîãëî. Êî-

çàêè îáøóêàëè éîãî êèøåí³ ³ äîçâîëèëè ñîá³ âçÿòè

íà ïàìÿòü ãàìàíåöü ³ç 300 êðîíàìè ó áàíêíîòàõ.

Ïîä³áíå ñï³òêàëî ñêàðáíèêà îäíî¿ â³äîìî¿

êàâàðí³. Êîëè â³í ïîâåðòàâñÿ ââå÷åð³ äîäîìó,

ó öåíòð³ ì³ñòà éîãî çàòðèìàâ ïàòðóëü. Ñêàðáíèêà

îáøóêàëè ³ â³ä³áðàëè 700 êðîí, ùî ìàâ ïðè ñîá³.

Ïîòåðï³ëèé çâåðíóâñÿ ç³ ñêàðãîþ äî òîä³øíüîãî

â³éñüêîâîãî ãóáåðíàòîðà ì³ñòà Ëüâîâà. Òîé âèä³-

ëèâ éîìó ñóïðîâ³ä ³ çàïðîïîíóâàâ ðîçøóêàòè âèí-

íèõ. Ñêàðáíèêîâ³ âäàëîñÿ çíàéòè êðèâäíèê³â.

Òà êîëè â³í ïîêàçàâ íà ãðàá³æíèêà, òîé óñå çàïåðå-

÷èâ: ªé áî´ó øòî íºò! Ñêàðáíèêà õîò³ëè àðåøòó-

âàòè çà îáðàçó â³éñüêîâîãî ïàòðóëÿ ³ â³ääàòè ï³ä

âîºííèé ñóä.

Ëèøå âòðó÷àííÿ ê³ëüêîõ åíåðã³éíèõ ÷ëåí³â

ì³ñüêî¿ ïî÷åñíî¿ âàðòè, íà ÷îë³ ç íà÷àëüíèêîì öüî-

ãî á³äîëàõè, äîïîìîãëî âèçâîëèòè éîãî ç òàðàïàò³â.

Òàêèõ âèïàäê³â ó ïåðø³ äí³ ï³ñëÿ îêóïàö³¿

Ëüâîâà áóëî äóæå áàãàòî, àëå æóðíàë³ñòàì íå äî-

çâîëÿëè ïðî íèõ ïèñàòè, îòîæ äî â³äîìà çàãàëó âîíî

íå äîõîäèëî.

Ïåðø³ íàêàçè íîâî¿ âëàäè

Íà äðóãèé äåíü ï³ñëÿ âñòóïó äî ì³ñòà ðîñ³éñü-

êèõ â³éñüê íà êàìÿíèöÿõ ïîíàë³ïëþâàëè îãîëîøåí-

íÿ ïîëüñüêîþ ³ ðîñ³éñüêîþ ìîâàìè ç ï³äïèñîì ïåð-

øîãî âîºííîãî ãóáåðíàòîðà  íèì ñòàâ ãåíåðàë ôîí

Ðîäå. Ó âåðåñí³ ãåíåðàëà áóëî âàæêî ïîðàíåíî

ó áèòâ³ ï³ä Ëüâîâîì. Éîãî ïðèâåçëè ç ïîëÿ áîþ, íå-

âäîâç³ â³í ïîìåð ³ áóâ ïîõîâàíèé íà Ëè÷àê³âñüêîìó

öâèíòàð³. ×åðåç ê³ëüêà äí³â â³äáóâñÿ ïîõîðîí ãåíå-

ðàëà Âàííîâñüêîãî  éîãî îñòàíêè ïîâåçëè äî Ðîñ³¿.

Ïåðø³ ðîçïîðÿäæåííÿ ãóáåðíàòîðà áóëè

òàê³:

1. Âèâ³ñèòè íà ðàòóøåâ³é âåæ³ òðèêîë³ðíèé

ðîñ³éñüêèé ñòÿã, à òàêîæ çàì³íèòè îðëà àâñòð³éñü-

êîãî íà îðëà ðîñ³éñüêîãî.

2. Âñòàíîâèòè âàðò³ñòü êðîíè ó ñï³ââ³äíî-

øåíí³ 1 êðîíà = 30 êîï³éîê (òîáòî 1 ðóáëü äîð³â-

íþâàâ 3,33 êðîíè).

3. Çàáîðîíèòè ïðîäàæ áóäü-ÿêèõ àëêîãîëü-

íèõ íàïî¿â.

4. Çàáîðîíèòè âèõîäèòè íà âóëèöþ ï³ñëÿ

9 ãîäèíè âå÷îðà (ïåòðîãðàäñüêèé ÷àñ, ùî äîð³âíþº

8 ãîäèí³ âå÷îðà ÷àñó ñåðåäíüîåâðîïåéñüêîãî).

5. Çäàòè âñþ çáðîþ é àìóí³ö³þ, ÿêà ùå ïåðå-

áóâàº ó ïðèâàòíîìó âîëîä³íí³ ìåøêàíö³â.

6. Çàáîðîíèòè êðàä³æêè, ãðàáóíêè ³ ï³äïàëè.

7. Çàáîðîíèòè ñëîâîì ÷è ä³ºþ âèñòóïàòè

ñóïðîòè ðîñ³éñüêî¿ àðì³¿ òà ¿¿ ÷ëåí³â.

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

8. Çàïðîâàäèòè ó Ëüâîâ³ ïåòðîãðàäñüêèé ÷àñ

(òîáòî ïåðåâåñòè ãîäèííèêè íà îäíó ãîäèíó âïåðåä)

³ ò. èí.

Óñ³ ïåðåñòóïè ñóïðîòè öèõ íàêàç³â òÿãíóëè

çà ñîáîþ âîºííèé ñóä, à ôàêòè÷íî ñìåðòíó êàðó,

àáî, ó íàéë³ïøîìó âèïàäêó, òðèâàëå óâÿçíåííÿ.

Í³õòî íå ñóìí³âàâñÿ ó âèêîíàíí³ öèõ ìèëèõ

îá³öÿíîê, òîìó çàãàë ïðèñòîñîâóâàâñÿ äî íàêàç³â.

Âèíÿòîê ñòàíîâèëè õ³áà áóéí³ æèòåë³ ïåðåäì³ñòü 

îñîáè äîáðå â³äîì³ ëüâ³âñüê³é ïîë³ö³¿.

Ö³ òèïè, áà÷à÷è Ëüâ³â, ùî éîãî çàëèøèëà

ïîë³ö³éíà âëàäà, ïðîñòî áðàëè íà êïèíè áóäü-ÿê³

ðîçïîðÿäæåííÿ, à â³äòàê ç íîâîþ ñèëîþ ðîçãîðíó-

ëèñÿ ãðàáóíêè, êðàä³æêè ³ ðîçáî¿, ÿê í³êîëè ðàí³øå.

(...)

Ïåðøèé ³ ºäèíèé íà òîé ÷àñ ïîãðîì

Çà òèæäåíü äî æèä³âñüêèõ ñâÿò, ïîã³äíîãî

íåä³ëüíîãî äíÿ, ñèäÿ÷è ó êàâàðí³ Öåíòðàëüí³é íà

ïëîù³ Ãàëèöüê³é, ÷åðåç â³êíî ÿ ïîáà÷èâ ÿêèéñü íå-

çâè÷àéíèé ðóõ íà á³÷íèõ òðàâíèêàõ. Çàö³êàâëåíèé,

ÿ âèéøîâ ãëÿíóòè, ùî òàì ä³ÿëîñÿ, ³ íàòêíóâñÿ íà

êîçàê³â, ùî ñòîÿëè íà âóëèö³ Ãàëèöüê³é òà, îáåð-

íóâøèñü ó á³ê Ðèíêó, ñòð³ëÿëè â íåáî.

ß ïîäóìàâ, ùî öå çíîâó çÿâèâñÿ àâñòð³éñü-

êèé àåðîïëàí, ÿê óæå áóâàëî. Ó öüîìó ìåíå ùå ïå-

ðåêîíàëè ãåíåðàëè é îô³öåðè, ùî ñòîÿëè íà áàëêîí³

ãîòåëþ Æîðæ ³ äèâèëèñÿ â íåáî. Íå íàäàþ÷è çíà-

÷åííÿ ñòð³ëÿíèí³, ÿ ï³øîâ äîäîìó. Ïðîòå, ÿêèéñü

âíóòð³øí³é íåñïîê³é çíîâó âèãíàâ ìåíå íà âóëèöþ.

Ïåðåõîäÿ÷è âóëèöåþ Ïàíñüêîþ

, ïëîùåþ Áåðíàð-

äèíñüêîþ

, ÿ áà÷èâ ïåðåïîëîõ ³ ñòðàõ ñåðåä ïåðåõî-

æèõ. Íà ïëîù³ Ãàëèöüê³é ÿ çàñòàâ çàã³í êîçàê³â, ùî

ñòîÿâ íàâïðîòè êàìÿíèöü ¹ 9, 11 ³ 13 íà âóëèö³

Âàëîâ³é. Êîçàêè çàëïîì ñòð³ëÿëè ïî áóäèíêàõ.

Ðàçîì ç èíøèìè ëþäüìè ìåí³ âäàëîñÿ ðîç÷èíèòèñÿ

ó ì³ñüê³é ìåòóøí³  ó Òîðãîâ³é çàë³ íàâïðîòè  ³ òàì

ïåðå÷åêàòè äîáðó ãîäèíó. Ïîòîìó ÿ ïðîáèâñÿ äî

âóëèö³ Áàòîð³ÿ

, à çâ³äòè  òðàìâàºì äî Ïàíñüêî¿.

Êîíäóêòîð ó òðàìâà¿ ñêàçàâ ìåí³, ùî âñ³

òðàìâà¿ ñêåðîâàíî íà âóë. Ñâ. Ñîô³¿. Íà èíøèõ âó-

ëèöÿõ, ÷åðåç êîçàöüêó ñòð³ëÿíèíó, ðóõ ïåðåêðèòî.

Îô³ö³éíî íàçâàëè ïðè÷èíó ïîãðîìó: íà÷å

õòîñü íåâ³äîìèé âèñòðåëèâ ç â³êíà îäí³º¿ ç êàìÿ-

íèöü ó ñîëäàòà. Ïðè÷èíà âèãàäàíà, áî íàâ³òü ÿêáè

áóëî òàê, òî ÷è öå á ñïðè÷èíèëî ñòð³ëÿíèíó ñîòåíü

êîçàê³â íà âóëèöÿõ Ãàëèöüê³é, Ñåðáñüê³é, Êðàê³â-

ñüê³é, Ñèêñòóñüê³é

, Êàçèìèð³âñüê³é

, Ãîðîäåöüê³é

³ Æîâê³âñüê³é, òîáòî íà âóëèöÿõ, äå ìåøêàëè ïåðå-

âàæíî æèäè?

Âðîæàºì êîçàöüêîãî ãóëüáèùà ñòàëè 47 òðó-

ï³â ³ áàãàòî ïîðàíåíèõ, ÿê³ ïîõîâàëèñÿ ³ íàâ³òü íå

ïðèçíàâàëèñÿ, ùî îòðèìàëè ðàíè, òîìó ¿õ ÷èñëî ãîä³

îêðåñëèòè.

Ùî ïðè ò³é íàãîä³ íå îá³éøëîñÿ áåç ãðà-

áóíê³â òà ðîçáî¿â, òåæ ð³÷ ïåâíà. ßê ðîçïîâ³äàþòü,

êîçàêè, ïðè îáøóêó áóäèíê³â íà âóëèö³ Âàëîâ³é

â îäí³é ³ç ïèâíèöü çíàéøëè ï. Ñàññà, áàòüêà âëàñ-

íèêà ô³ðìè Dental depot Bruno Sass. Âîíè éîãî

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

óáèëè, à ïîòîìó çàáðàëè ç³ ñîáîþ áëèçüêî òèñÿ÷³

ç ò³º¿ ñóìè, ÿêó íåùàñíèé ìàâ ïðè ñîá³.

Öåé ïîãðîì ñòàâ ïðè÷èíîþ òîãî, ùî æèäè,

ïîáîþþ÷èñü ïîâòîðåííÿ ÷îãîñü ïîä³áíîãî ï³ä ÷àñ

ñâÿò, ïîñòàíîâèëè ó ò³ äí³ íå éòè äî ñâÿòèíü íà ìî-

ëèòâè.

Êîëè ö³ â³äîìîñò³ ä³éøëè äî ãóáåðíàòîðà, â³í

ïîêëèêàâ äî ñåáå äâîõ ðàáèí³â ³ äîðó÷èâ ¿ì çàïåâ-

íèòè æèä³â, ùî ¿ì ãàðàíòîâàíà áåçïåêà íà ñâÿòà

³ ùî íàëåæèòü â³äïðàâèòè óñ³ ìîëèòâè, ïðèïèñàí³

ðèòóàëîì.

Ðàáèíè Áðàâäå ³ Ãàâñåð ö³ëó í³÷ õîäèëè â³ä

äîìó äî äîìó, çàñïîêîþþ÷è æèä³â ³ ïîâ³äîìëÿþ÷è

ïðî ðîçïîðÿäæåííÿ ³ çàïåâíåííÿ ãóáåðíàòîðà.

Ïîãðîìó ñïðàâä³ á³ëüøå íå áóëî.

Òàê ìèíàëè ïåðø³ äí³ ó ðîñ³éñüê³é íåâîë³,

ïðè ïîñò³éíîìó ãóðêîò³ ãàðìàò, ùî äîíîñèâñÿ ç³

çàõîäó ³ ç ï³âäíÿ.

(...)

Öàðñüê³ óðî÷èñòîñò³

Íà ÷àñ ìîº¿ ÷îòèðèì³ñÿ÷íî¿ íåâîë³ âèïàëè äâ³

öàðñüê³ óðî÷èñòîñò³, à ñàìå ³ìåíèíè âäîâè öàðÿ òà

ïðàâëÿ÷îãî öàðÿ Í³êîëàÿ ²². Îñòàíí³  19 ãðóäíÿ çà

ðèìñüêèì êàëåíäàðåì. Çã³äíî ç íàêàçîì ïàíà ãóáåð-

íàòîðà, ìåøêàíö³ ìàëè ïðèêðàñèòè ì³ñòî. Æàíäàð-

ìè ³ ãîðîäîâ³ îáõîäèëè âñ³ áóäèíêè é îçíàéîìëþ-

âàëè ç öèì íàêàçîì äâ³ðíèê³â. Ñëóõíÿí³ ìåøêàíö³

ìóñèëè âèêîíàòè öåé íàêàç. Àëå ÿêà âåëè÷åçíà

ð³çíèöÿ ì³æ òèìè ïðèêðàñàìè 19 ãðóäíÿ 1914 ðîêó

³ äåêîðàö³ÿìè â ì³ñò³, ÿê³ ïàìÿòàþ ç äàâí³õ ÷àñ³â,

ùî Ëüâ³â ðîáèâ ³ç âëàñíî¿ âîë³ ³ ç³ ùèðîãî áàæàííÿ

ó ñâÿòêîâ³ äí³ íà ÷åñòü ñâîãî óëþáëåíîãî ìîíàðõà

àáî êîãîñü ³ç ÷ëåí³â ìîíàðøî¿ ðîäèíè! Ñêàæó ùèðî

é â³äâåðòî, ùî ÿêáè ìî¿ ñëàâí³ çåìëÿêè íà ìîþ ÷åñòü

âëàøòóâàëè òàê³ äåêîðàö³¿, òî ÿ á îáðàçèâñÿ ³ íà-

çàâæäè ïîêèíóâ áè öå ì³ñòî. Ç äåÿêèõ ÷îòèðèïîâåð-

õîâèõ êàìÿíèöü çâèñàëî îäíå-ºäèíå òðèêîë³ðíå ïî-

ëîòíèùå âåëè÷èíîþ îäèí êâàäðàòíèé ìåòð.

Ñïðàâä³ ãàðíèõ ïèøíèõ çíàìåí ÿ í³äå íå áà÷èâ. Íå

ïîì³òèâ òàêîæ, àáè ç îäíîãî áóäèíêó çâèñàëî

á³ëüøå ïðàïîð³â. Îêð³ì òèõ ïðàïîð³â  ÷àñòî ïàïå-

ðîâèõ,  íå áóëî æîäíèõ èíøèõ äåêîðàö³é, õ³áà ùî

íà áóäèíêó Ï³ä ãàëêàìè, òåïåð³øíüî¿ ðåçèäåíö³¿

ãð. Áîáð³íñüêîãî, âèäí³âñÿ ãàðíèé òðàíñïàðàíò

ç öàðñüêèìè ³í³ö³ÿëàìè.

Òîáòî 1914. (Òóò ³ äàë³  ïðèì. ïåðåêë.).

×àñòèíà âóëèö³ ². Ôðàíêà.

Ïëîùà Ñîáîðíà.

Âóëèöÿ êíÿçÿ Ðîìàíà.

Âóëèöÿ ãåòüìàíà Äîðîøåíêà

×àñòèíà âóëèö³ Ãîðîäîöüêî¿ äî âóëèö³

Øåâ÷åíêà.

Ïåðåêëàëà Íàòàëêà Ðèìñüêà

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

Mykola

Kolessa

1918 ð³ê ó Ëüâîâ³

Ìèêîëà

Êîëåññà

1918 rik u Lvovi

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

[...] ß ëþäèíà íåïîë³òè÷íà, ïîë³òèêè íå ëþá-

ëþ, àëå ïîë³òèêîþ ³íòåðåñóþñÿ.

[...] Â³÷íî ÷óºìî îäíå ó ñïðàâ³ ïîõîâàíü òèõ

ïîëüñüêèõ îðëüîíò íà Ëè÷àêîâ³: ùî óêðà¿íñüêà

ñòîðîíà äî òîãî ïåðåâîðîòó, ÿêèé ñòàâñÿ 1 ëèñòî-

ïàäà, äóæå ãîòóâàëàñÿ. Ð³÷ ïîëÿãàº â òîìó, ùî ÿêðàç

íàâïàêè  ïîëÿêè ãîòóâàëèñÿ. Âîíè öå ðîçðîáèëè

íàäçâè÷àéíî ðàô³íîâàíî. ß, ïðàâäà, áóâ òîä³ ùå

õëîïöåì  ìàâ ëèøå 15 ðîê³â, àëå ÿê ïëàñòóí äîáðå

îð³ºíòóâàâñÿ â ïîë³òè÷í³é ñèòóàö³¿ ³ ïðèéøîâ äî

ïåðåêîíàííÿ, ùî öå âåëèêà áðåõíÿ. Ñàì áóâ ñâ³ä-

êîì òîãî, ùî ö³ äâà ì³ñÿö³, ïî÷èíàþ÷è â³ä 1 âåðåñ-

íÿ, ïîëüñüêà ñòîðîíà äóæå ãîòóâàëèñÿ. Ó ÿêèé

ñïîñ³á? Âîíè, ïîëüñüê³ øîâ³í³ñòè, íàìàãàëèñÿ

ï³äêîðèòè âóëè÷íó ÷åðíü. Ïî÷àëè ñïðîâàäæóâàòè

íà âóëèö³ çàäàðìà ð³çí³ ïàòð³îòè÷í³ ñïåêòàêë³,

â³äáóâàëàñÿ ìàñà ñïîðàäè÷íèõ â³÷ íà âóëèöÿõ, íà-

ïðèêëàä, ñòàâàâ ÿêèéñü ÷îëîâ³ê ³ çà÷èíàâ ãîâîðè-

òè, íàâêîëî íüîãî çáèðàëàñÿ ìåíøà êóïêà, ïîò³ì

ùîðàç á³ëüøà  òâîðèëàñÿ ìàñà ëþäåé, ÿê³ áóëè

îäíîäóìöÿìè â òîìó, ùî Ëüâ³â  òî º ïîëüñüêà çåì-

ëÿ. Òàê ùî ïðèãîòóâàííÿ éøëî íå ò³ëüêè ïî ë³í³¿

â³éñüêîâèõ, ò. çâ. ñòøåëüöóâ ó Ëüâîâ³ íå áóëî

áàãàòî, àëå âñ³ íàïîãîòîâ³, ÿê ³ ð³çí³ îðãàí³çàö³¿

(ñêàóòè òîùî),  ùîáè âèñòóïèòè çáðîéíî.

Äåñü äåíü ïåðåä ïåðøèì ëèñòîïàäà äî íàñ

ïðèéøëà â³ñòêà, ùî ïëàñòóíè ìàþòü ç³áðàòèñÿ íà

ñòàâàõ, ùî ïðè âóëèö³ Ïåë÷èíñüê³é, òåïåð Â³òîâñü-

êîãî. Ñêàçàëè, ùî ìàºìî áóòè òàì ðàíî, î ãîäèí³

äåâÿò³é  íà ò³ ÷àñè òî äóæå â÷àñíî. ß âèð³øèâ ï³òè.

Òîä³ ïðîâ³äíèêîì ïëàñòóí³â áóâ ä-ð Îëåêñàíäð

Òèñîâñüêèé, ëþäèíà äóæå êóëüòóðíà, çÿòü Êèðèëà

Ñòóäèíñüêîãî ³ âåëèêèé äðóã éîãî ñèíà Þð³ÿ.

ß òàì ïðèéøîâ, àëå çàï³çíèâñÿ  óæå í³êîãî íå

áóëî, ³ ÿ ï³øîâ ï³øêè äî öåíòðó âóëèöåþ, ùî òå-

ïåð Ôðàíêà.

Òàì, íàïðîòè öåðêâè, áóëà êàçàðìà, äå ñòî-

ÿëè íàø³ âîÿêè â àâñòð³éñüêèõ ìóíäèðàõ ³ ç ìàëåíü-

êèìè ñèíüî-æîâòèìè ðîçåòêàìè. Çàòðèìàâñÿ ïåðåä

Ðèíêîì: íà ïî÷àòêó âóëèö³ Ãàëèöüêî¿, äå º êàïëè-

öÿ Áî¿ì³â, ç³áðàëàñÿ êóïêà ëþäåé, ÿê³ íå ìîãëè

ä³ñòàòèñÿ äî Ðèíêó. À çàòðèìàëà ¿õ ãðóïà â³éñüêî-

âèõ ³ç ñèíüî-æîâòèìè â³äçíàêàìè. ß ïðèãëÿäàâñÿ,

äîâãî äèâèâñÿ íà ö³ ñöåíè, íàðåøò³ ï³øîâ äî Íà-

ðîäíîãî äîìó. Äèâëþñÿ  ðóõ, ÿêèéñü ìóæ÷èíà

êàæå: Ïðîøó, õîä³òü ñþäè. Òàì, íàãîð³, ìàºòå

êàðàá³íè  ïåðåíåñ³òü ò³ êàðàá³íè íà ïîâåðõ íèæ-

÷å. Ìè êèíóëèñÿ, ïî÷àëè íîñèòè, äîðîãîþ çóñòð³â

íàøèõ ïðîôåñîð³â ç ã³ìíàç³¿. ² òàê ö³ëèé ÷àñ ìè òóäè

õîäèëè ³ â ÷îìóñü ïîìàãàëè.

Òî ÿêðàç ñòàëîñÿ íà Çàäóøíèé äåíü. Ö³ëèé

Ëè÷àê³âñüêèé öâèíòàð áóâ îñâ³òëåíèé  ñâ³òëî àæ

áèëî, òàê áóëî ÿñíî. Ïîëÿêè ïî-ð³çíîìó ðåàãóâàëè.

ß âëàñíèìè âóõàìè ÷óâ, äîáðå ïàìÿòàþ, â êîòðîìó

ì³ñö³  äå Ïåêàðñüêà ðîáèòü çâîðîò íà 90 ñòîïí³â

ïðàâîðó÷: Ò³ëüêè ùîá íå áóëî êðîâ³.

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

Ìè äóæå ÷åêàëè íà ñ³÷îâèõ ñòð³ëüö³â, êàçà-

ëè: ×åêàéòå, ïðèéäóòü ñ³÷îâ³ ñòð³ëüö³, çðîáëÿòü

ïîðÿäîê. Ïåðåäóñ³ì ïî-äóðíîìó çà÷àëè íàø³ ðîç-

ãàíÿòè ò³ íàòîâïè ëþäåé  íàùî? Ïóñòèëè á òèõ

ëþäåé íà Ðèíîê, âîíè äîâêîëà Ðèíêó ïîõîäèëè á

 ³ ùî ç òîãî? À òàê íå ïóñêàëè  ïî÷àëàñÿ ñòð³ëÿ-

íèíà. Ïåðøå ââåðõ, ïîò³ì ó ëþäåé. ² ïî÷àëè ñòð³ëÿ-

òè â óêðà¿íö³â ïîëÿêè. À Âèãîâñüêèé ìàâ ó ñâîºìó

ðîçïîðÿäæåíí³ ïîëê íîâîáðàíö³â ³ç ñ³ëüñüêèõ

õëîïö³â, ÿê³ ãóáèëèñÿ íà âóëèöÿõ. ²äóòü âóëèöåþ,

à òóò ïîñòð³ëè ç â³êíà. Ïîêè â³í òóäè, òîé çá³ã óíèç

³ ÷åðåç ò. çâ. ïøåõîäíÿíêó (ì³ñöå, äå ìîæíà ïå-

ðåéòè ÷åðåç ïîäâ³ðÿ íà ³íøó âóëèöþ)  íà äðóãó

âóëèöþ ³ ñïîê³éíî ï³øîâ, à ðåâîëüâåð çàõîâàâ. Òàê

ùî ñòàíîâèùå òèõ õëîïö³â áóëî äóæå íåïðèºìíèì.

ß êîëºãóâàâ ç îäíèì õëîï÷èêîì, ïîëÿêîì,

éîãî áàòüêî áóâ ³íæåíåðîì ïðè áóäîâ³ ì³ñüêîãî

âîêçàëó.

Õîäèâ ³ç íèì, äðóæèâ, ðàç äåñü íà òèæäåíü

â³í ïðèõîäèâ, êàçàâ áðàòè õë³á ç ìàñëîì  ³ ìè

éøëè ó á³ê ×îðò³âñüêî¿ ñêåë³. Àëå êîëè õòîñü ³ç

ïîëÿê³â óáèâ óêðà¿íñüêîãî ñòóäåíòà, â³äðàçó ïðè-

ïèíèëèñÿ âñ³ëÿê³ îáãîâîðåííÿ, ïðîãóëÿíêè. Ïàìÿ-

òàþ, ÿêîñü ñ³äàþ â òðàìâàé, äèâëþñÿ  ñèäèòü

Âëîäçüî. ß íà íüîãî õîëîäíî çèðêíóâ, â³í ïîäè-

âèâñÿ õîëîäíî íà ìåíå  ³ âñå. Ïðèêðî, àëå áàòüêè

õîò³ëè.

Ç ñóñ³äàìè-ïîëÿêàìè ðîçìîâëÿëè é äàë³, àëå

õîëîäíî. Íå ñâàðèëèñÿ, ìîæå, äåêîëè ïåðåãîâîðþ-

âàëèñÿ, àëå ÿê ³ ðàí³øå.

Öèâ³ëüíå íàñåëåííÿ çàõîâóâàëîñü òîä³ äî-

ñèòü ³íåðòíî. Êð³ì òèõ, î÷åâèäíî, ùî çãîëîñèëèñÿ

äî áî¿âîê ³ ñòð³ëÿëè. Íà Â³ðìåíñüê³é âóëèö³, äå âîíà

ïåðåòèíàº Òåàòðàëüíó, ñòâîðèëè ò. çâ. â³éñüêîâó

êóõíþ. Òàì çãîëîøóâàëèñÿ æ³íêè, ùîáè âàðèòè.

Ìîÿ ìàìà áóëà äóæå àêòèâíîþ (áàòüêî ìàìè, òðå-

áà ñêàçàòè, áóâ ïîëÿêîì, à ìàò³ð  óêðà¿íêîþ), âîíà

îäíà ç ïåðøèõ çãîëîñèëàñÿ. Ùîäåííî äåñü á³ëÿ

îá³äó éøëà òóäè âàðèòè. ßêîñü âåðòàëàñÿ âîíà

çâ³äòè ç ò³òêîþ, ñóñ³äêîþ ³ ç òàêèì ðåäàêòîðîì

×àðíåöüêèì, éøëè ðàçîì, ðîçìîâëÿëè. ², ìàáóòü,

ó íüîãî ç-çà ãðàò Â³ðìåíñüêîãî êîñòåëó âèñòð³ëèëè.

Ìàìà ä³ñòàëà äâ³ êóë³ â ãðóäè, âîíà âïàëà,

î÷åâèäíî. Çàâîë³êëè ¿¿ äî íàéáëèæ÷î¿ áðàìè,

ºâðåéêè, ùî òàì æèëè, ïî÷àëè ïëàêàòè. Çà õâèëüêó

âèêëèêàëè ç ôðîíòó ìàøèíó, à ôðîíò áóâ òîä³ á³ëÿ

Ãîëîâíî¿ ïîøòè. Ïðîâàäèâ òó â³éñüêîâó âàíòàæíó

ìàøèíó îäèí ç íàøèõ ñòóäåíò³â. Íà âåëèê³ì äåðæ-

êó  á³ëà ïëàøêà ç ÷åðâîíèì õðåñòîì, çâè÷àéíî,

òà á³ëà ïëàøêà áóëà ïðîä³ðÿâëåíà â ê³ëüêîõ ì³ñöÿõ.

Ìàøèíà âðàç çàòðèìàëàñÿ, ìàìó âèíîñÿòü íà íî-

øàõ ç ò³º¿ áðàìè ³ íåñóòü äî ìàøèíè. ² òóò ÿ íàä-

õîäæó (ÿ ùîäíÿ õîäèâ äî Íàðîäíîãî äîìó  ïîäè-

âèòèñÿ): ìàøèíà âæå áóëà ïîâíà ïîðàíåíèõ  ÿêðàç

ìàìó âñóâàþòü, íàêðèòó â³éñüêîâèì òàêèì êîöîì.

Ùî ñòàëîñÿ?  Ìàìó ïîðàíèëè. Ò³òêà ñ³ëà

â ìàøèíó, ³ âîíè ïî¿õàëè äî â³éñüêîâîãî øïèòàëþ

ïðè âóëèö³ Ëè÷àê³âñüê³é, ÿêðàç á³ëÿ íàøî¿ õàòè.

Ìàøèíà ¿äå, à ÿ á³æó çà ìàøèíîþ. Íà ïî÷àòêó

Ëè÷àêîâà áóâ ä³ì, äå çàâæäè áóëè âîÿêè, òàì òðè-

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

ìàëè âàðòó. Îäèí æîâí³ð õîò³â ìåíå çàòðèìàòè, ÿ

íå ñëóõàâ, ïîá³ã çà ìàøèíîþ. Ìàøèíà çà¿õàëà ó

øïèòàëü, ìàìó çàíåñëè äîñåðåäèíè, à ÿ êèíóâñÿ

äîäîìó. Òàì áóâ ì³é ñòðèéêî  ä-ð Îëåêñàíäð Êî-

ëåññà, ïðîôåñîð, áóâ ïîñëîì àâñòð³éñüêîãî ïàðëà-

ìåíòó, â³í ÿêðàç âåðòàâñÿ ç³ Ñõ³äíî¿ Óêðà¿íè â³ä

ãåòüìàíà Ñêîðîïàäñüêîãî, äóæå êðèòè÷íî ³ ïåñè-

ì³ñòè÷íî âèñëîâëþâàâñÿ ïðî íüîãî ³ éîãî óðÿä.

Ñòðèéêî áóâ çëèé, êîëè ÿ âá³ã ó ïîê³é, äå â³í ëå-

æàâ. À ÿ äî áàòüêà ïðèéøîâ: Òàòó, ìàìà ïîðàíå-

íà. Âîíè êèíóëèñÿ äî øïèòàëþ. À âèãëÿäàëî òî

òàê: ìàìó ïðèíåñëè äî øïèòàëþ, íà íîøàõ ïîñòà-

âèëè íà ï³äëîç³ çáîêó â ãîëîâí³ì êîðèäîð³. Âñþäè

ñòðàøíèé ðóõ, äî íå¿ ï³äõîäèòü ñâÿùåíèê  ìèðî-

ïîìàçàâ ³ â³ä³éøîâ. Òèì÷àñîì íàä³éøîâ çíàäâîðó

ì³é ñòðèéêî, à òîä³ â øïèòàë³ îáñëóãîþ ë³êàðñü-

êîþ áóëè í³ìö³, ìàäÿðè, õîðâàòè, ñëîâåíö³, ðóìóíè,

ïîëÿêè: Àâñòð³éñüêà ³ìïåð³ÿ áóëà äóæå áàãàòîíà-

ö³îíàëüíîþ. Â³í äî íèõ: ß ïîñîë äî äåðæàâíî¿

ðàäè; âèòÿãíóâ ïîñâ³äêó, ïîêàçàâ. Â³äðàçó ìàìó

âçÿëè íà îïåðàö³éíèé ñò³ë, êîíñòàòóâàëè, ùî êóëÿ

ïåðåéøëà çà äâà ñàíòèìåòðè â³ä ñåðöÿ. Ùî ùå ö³êà-

âî. Ìàìà òàì ìàëà ñóñ³äêó  îäíó ºâðåéêó, ÿêà ñëó-

æèëà â óêðà¿íñüê³é àðì³¿, äóæå ìèëà îñîáà. Ïîò³ì

ÿê ïðèéøëè ïîëÿêè, òî ¿¿ ðîçñòð³ëÿëè.

Äî òåïåð óñå êàæóòü ò³ëüêè ïðî ïîëüñüêèõ

îðëüîíò. À óêðà¿íñüê³ îðëÿòà? ² íå ò³ëüêè óê-

ðà¿íñüê³. ß ìàâ òàêîãî òîâàðèøà, Ëîòîöüêèé íàçè-

âàâñÿ, áàòüêî  óêðà¿íåöü, ìàò³ð  ºâðåéêà. Áàòüêî

 ìÿñíèê, à ìàìà ïðîäàâàëà êèøêè íà ðèíêó. Áàòü-

êî ìàâ ïÿòüîõ ä³òåé: äâîõ ñèí³â ³ òðüîõ äîíüîê.

Îòîé íàéñòàðøèé, Ëþäâ³ã, áóâ ïåðåêîíàíèì óêðà-

¿íöåì, à éîãî ìîëîäøèé áðàò áóâ çâè÷àéíèì

ºâðåºì, ð³çíèêîì. Òðè ñåñòðè  ºâðåéêè.

Îäíàê, íå ìîæíà ñêàçàòè, ùî ºâðåéñüêà ³íòå-

ë³ãåíö³ÿ á³ëüøå ñèìïàòèçóâàëà óêðà¿íöÿì. Òîãî íå

ìîæíà ñêàçàòè, òîìó ùî ºâðåéñüêà ³íòåë³ãåíö³ÿ

ãîâîðèëà ãîëîâíî ïî-ïîëüñüêè, á³ëüøå íàäàâàëà

ïîëüñüêîñòè Ëüâîâó. Õî÷à îñíîâíà ìàñà ðîçìîâëÿ-

ëà ³äèø, ä³àëåêòîì í³ìåöüêî¿ ìîâè, à ïî-ïîëüñüêè

 äóæå ñëàáî.

Âëàñíå òîìó, ùî ïîëÿêè äëÿ ñâîº¿ ïåðåìîãè

çààíãàæóâàëè ìàñó îòî¿ âóëè÷íî¿ ÷åðí³, ïîëüñüêî¿

 áåç³äåéíî¿ çîâñ³ì, ï³ñëÿ çàéíÿòòÿ Ëüâîâà ïîëÿêà-

ìè â ì³ñò³ ïî÷àëèñÿ ïîãðîìè. Îòà áåç³äåéíà ³ êî-

ðèñëèâà ìîëîäü, êèíóëàñÿ íà ìàãàçèíè, ï³äïàëèëà

ñèíàãîãó, ùî êîëèñü áóëà íà Ñòàðîìó Ðèíêó. Ïðî

óêðà¿íñüêèé àíòèñåì³òèçì ïèøóòü, à ïðî òå, ùî â

ïåðøèé äåíü âèçâîëåííÿ Ëüâîâà ïîëÿêàìè

ï³äïàëåíî ñèíàãîãó  í³.

Ìåí³ âèäàºòüñÿ, ùî ìîº ñòàâëåííÿ äî ïîëÿ-

ê³â çàâæäè áóëî îäíàêîâèì. Ïðàâäà, á³ëüøå áóëî,

ìîæå, ò³º¿ íåíàâèñòè ñïî÷àòêó, á³ëüøå áóëî òàêî¿

íåõîò³. Àëå âñå æ òàêè ÿ ìàâ â³ä÷óòòÿ, ùî ïîëÿêè

º âåëèêèé íàð³ä, ó âåëèê³é ð³÷³ òî º äîáðèé íàð³ä.

À íåõ³òü á³ëüøå áóëà äî ïîëüñüêèõ øîâ³í³ñò³â. [...]

Çà ìàòåð³àëàìè ³íòåðâþ Îðåñòà Äðóëÿ

http://www.ji-magazine.lviv.ua http://www.ji-magazine.lviv.ua

'

Svjatoslav

Hordynskyj



Êàìåí³ ³ ëþäè

Ñâÿòîñëàâ

Ãîðäèíñüêèé

Kameni i ludy

