Скворцов М.И., Скворцова А.В. Русско-чувашский словарь

Подождите немного. Документ загружается.

прош. -отăвший; деепр. -очă) глаг.

несов. кĕрле, кĕмсĕртет, халтăртăт;

возы грохбчут по дорбге çул тă'рăх

лавсĕм халтăртатсă пырăççĕ

грош

(-ă) сущ. муж.; множ. гро-

шй (-ей) 1. çур пус (вак укçа) 2.

множ. грошй йÿ'нĕ хак, сахăл укçă;

продăть за грошй йÿ'нĕ хакпă сут 4

грош

цена нимĕ те тăмăсть; грошă

лбманого не стбит çур пусă та тă-

мăсть; ни в грош не стăвить ним вы-

рăнне те ан хур

грубйть (наст. -блю, -бишь, -бят)

глаг.

несов.,

кому чăртмахлăн, кÿрен-

тер,

тÿрккес пул, сăпăйсăр калăç;

грубйть стăршим нельзЯ аслисемпе

сăпăйсăр калаçмă юрамăсть

грÿбость (-и) сущ. жен. чăртмăх-

лăх,

тÿрккеслĕх, сăпăйсăрлăх; до-

пускЯть грÿбость в общении калаçу-

рă тÿркк^с пул

грÿбый (кратк. ф. груб, грубă, грÿ-

бо,

множ. грÿбы и грубы; сравн. ст.

-бее,

-бей; превосх. ст. -бейший)

ирил.,

грÿбо

нареч.

1. ( син. неделикăт-

ный,

нечÿткий; ант. вĕжливый)

тÿрккĕс, кăнттăм, сăпăйсăр; грÿбая

выходка тÿрккĕс хăтлăнăш; грÿбо

ответить сăпăйсăр хуравлă 2. (ант.

тбнкий,

мягкий) хЫтă, катрашкă;

шултрă;

грÿбая ткань шултрă пир;

шалаткă пир; грÿбая шерсть яшăр-

ккă çăм 3. (ант. нежный) ÿрмăш,

кă'мăлсăр; грÿбый гблос ÿрмăш сăсă

4. (син. приблизйтельный) чухлăвлă,

малтăнлăх; грÿбый подсчĕт малтан-

лăхă шутланй * грÿбая раббта на-

чăр ĕç; грÿбые кормă ÿтă-ÿлăм (выль-

ăх апачĕ); грÿбо говорЯ пĕтĕмĕшле

каласăн;

грÿбая ошибка пЫсăк йă'нăш

грÿда (-ы) сущ. жен.

купă,

ку-

палăнчăк; грÿда камнĕй чул купй

груднбй прил. 1. кă'кăр -ĕ; груднăя

клетка кă'кăр кăшкăрĕ 2. чĕ'чĕ -ĕ;

груднбй младенец чĕ'чĕ ачй

грудь (грудй, о грÿди, в грудй, на

грудй) суЩ. жен.; множ. грÿди (гру-

дей) 1. кă'кăр; ширбкая грудь сар-

лакă кă'кăр; дышăть пблной грÿдью

туллй кăкăрпă сывлă 2. кă'кăр, чĕ'чĕ;

дать грудь ребенку ачанă чĕ'чĕ пар

кĕпе

ÿмĕ; вышитая грудь рубăшки

кĕпен

тĕрленĕ ÿмĕ

груз (-а)

сущ.

муж. 1. (син. тяжесть)

йЫвăрлăх, çăк; положить на

к^дку

с капÿстой груз купăстă каткИ çинĕ

йывăрлăх хур 2. (син. товăр, поклă-

жа) тиев, тавăр; отпрăвить груз са-

молетами таварă самолĕтсемпĕ тие-

се яр

груздь (-я) сущ. муж.; множ. грÿ-

зди (-ей) кă'рăç; чĕрный груздь ху-

рă кă 'рăç; солйть грÿзди кă 'рăç

тăварлă

грузйло (-а) сущ. сред. йЫвăрлăх,

путăркăç

(вăлтан,

тетелĕн)

грузйть (наст. Фужÿ, грÿзишь и

грузйшь, множ. фÿзят; прич.

действ.

наст. грузящий, прош. грузйвший;

ирич.

страд.

прош.

фÿженный и фужĕн-

ный;

деепр.

Фузя)

глаг.

несов.,

что

тиĕ,

тултăр,

тиесĕ тултăр; грузйть баржÿ

пескбм баржăнă хă'йăр тиесе тултар

грузовйк

(-ă) сущ. муж. (ант. лег-

ковйк) грузовйк; грузовйк-самосвăл

самосвăл фузовйк

грузовбй лрил. (ант. легковбй)

Фуз -ĕ; грузовбй автомобйль фуз ав-

томобйлĕ

грÿзчик (-а) сущ. муж. грÿзчик,

тиевçĕ;

раббтать грÿзчиком в портÿ

портрă фÿзчик пулсă ĕçлĕ

грунт (-а) сущ. муж. (син. пбчва)

тăпрă,

çĕр; рыхлый грунт кă 'пăш

тăпрă;

открытый грунт ÿçă тăпрă

(плĕнкăпа витменни); закрытый

грунт хÿпă тăпрă (плĕнкйпа, кĕленче

рамăсемпе витни)

грунтовбй ирил. тăпрă -ĕ; тăпрарй;

грунтовые вбды тăпрарй шыв; грун-

товые дорбги тăпрă çулс^м, витмен

çулс^м

грÿппа

(-ы) сущ. жен. 1. ушкăн,

йыш;

грÿппа всăдников юлăн утсен

ÿшкăнĕ;

общĕственные грÿппы об-

ществăрй ушкăнсĕм 2. грÿппа; учб-

бная грÿппа вĕренÿ' группИ (пĕрле

вĕренекен

студентсен

ушкăнĕ) 4 грÿ-

ппа крбви юн тĕ'слĕхĕ; грÿппа ин-

валйдности инвалИдлăх пÿсăмĕ

группировăть

(наст.

-рÿю, -рÿешь,

-рÿют) глаг. несов., кого-что (син.

классифицИровать) ушкăнлă, уш-

кăнсене

ÿйăр

группирбвка(-и) сущ. жен. 1. уш-

кăнлăв; ушкăнланй, ушкăнланнй 2.

ÿшкăн,

пĕрлешÿ'; группирбвка войск

çарсĕн пĕрлĕшĕвĕ

грустйть (наст. грущÿ, грустишь,

грустят) глаг. несов., о ком-чем, по

кому-чему (син. печăлиться) тунсăх-

лă,

салхулăн, хурлăн, кичемлĕн, сал-

хÿ пул, хÿрлăхлă пул; грустйть по

друзьЯм

туссĕмшĕн тунсăхлă

ФУстный

(кратк.

ф.

-тен, -тнă, -тно,

множ.

-тны и -тны;

сравн.

ст. -тнĕе,

-тнĕй;

превосх.

ст. -тнĕйший) ирил.,

грÿстно

нареч.

1. (син. печăльный; ант.

рăдостный) салхÿ, салхÿллă, тÿнсăх-

лă,

кичĕм; грÿстные мысли салхÿллă

шухăшсем; грÿстное настроение

тÿнсăхлă кă'мăл 2. (син. плачĕвный)

;1пăх,

начăр, кулянмаллă; грÿстные

результăты раббты ĕç тÿхăçĕ начăр

грусть (-и) сущ. жен. (син. печăль;

ант.

рăдость)

салхÿлăх, тÿнсăх, ки-

чĕмлĕх; меня охватйла грусть манă

тÿнсăх пÿсрĕ

грÿша (-и) сущ. жен. грÿша (йы-

вйçĕ, çимĕçĕ)

грызть

(наст.

-зÿ, -зĕшь, -зÿт; нрич.

действ.

наст. -зÿщий, прош. -зший;

деепр. -зя) глаг. несов. 1. кого-что

(син. глодăть) кăшлă; собăка грызет

кость йЫтă шă'мă

кăшлăть

2. кого

(син.

мÿчить)

çи, асаплантăр; сомне-

ния грызÿт дÿшу чунă иккĕленÿ'

асаплантарăть

грызÿн

(-ă)

сущ.

муж. кăшлăвçă,

кăшлакăн чĕр чун (шăши, мулкач,

тыркас йышши)

грядка (-и) сущ. жен.;

множ.

гря-

дки

(-док)

йăрăн; грЯдка моркбви

кйшĕр йăрăнĕ

грязный (кратк. ф. -зен, -знă, -зно,

множ.

-знЫ и -зны;

сравн.

ст. -знĕе,

-знĕй;

превосх.

ст. -знейший) ирил.,

грЯзно нареч. 1. (син. запăчканный;

ант. чйстый) тасă мар, хурă, пЫл-

чăклă,

çÿ 'плĕ; грЯзное бельĕ хурă

кĕпĕ-йĕм; грязный пол тасă мар урăй

(син. аморăльный, бесчестный)

чЫссăр,

Ирсĕр, кирĕвсĕр; грЯзные

пбмыслы кирĕвсĕр шÿхăш-ĕ'мĕт

грязь

(-и, о грязи, в грязй) сущ.

жен.;

множ.

грязи (-ей)

пылчăк, лап-

рă;

на ÿлице грязь урамрă пылчăк 2.

(син.

нечистотă) тасамăрлăх, çÿп-çăп;

хурă;

на рукăх грязь ăлă хуп-хурă

грЯнуть (будущ. -ну, -нешь, -нут)

глаг. сов., 1 и 2

л.

не употр. 1. (син.

загремĕть)

кĕрлесĕ

кай, янрасă кай,

кĕмсĕртĕт; грянул гром аслатИ кĕм-

сĕртĕтрĕ 2. (син. разразйться) сасăр-

тăк

пуçлăн, пуçлансă кай; грЯнула

войнă

сасăртăк вă 'рçă пуçлансă

кăйрĕ

губă (-Ы) сущ. жен.;

множ.

гÿбы

(губ) тутă; нйжняя губа аялтй тутă;

тОлстые гÿбы хÿлăн тутă; сжать гÿ-

бы тутанă пăчăртă * зăячья губа

кăтăк тутă; надÿть

гÿбы

тутанă тăс

(юнтарса); у негб" губă не дÿра вăл

тутлинĕ

чухлăть; молокб на губăх не

обсбхло тутă сарри те каймăн-ха

(çамрăк, айван)

губернăтор (-а)

сущ.

муж. губер-

нăтор

(ĕлĕк - кĕпĕрне

пуçлăхĕ,

халĕ

Раççейра

областъ,

край, СШАра -

штат ертуçи)

губерния (-и) сущ. жен. кĕпĕрнĕ

(Раççейра 1929

çулччен

пулнă

тĕп

ад-

министраципе территори пĕрлĕхĕ);

Казăнская губерния Хусăн

кĕпĕрнй

губĕриский прил. кĕпĕрнĕ

-ĕ;

губерн-

ские власти кĕпĕрне влаçăсĕм

губйть (наст. гублю, гÿбишь, гу-

бят; ирич. действ. наст. гÿбящий,

прош. губйвший; прич. страд. наст.

губймый)

глаг.

несов.,

кого-что (син.

уничтожăть) пĕт^р, тĕп ту, путлан-

тăр; курение гÿбит здорбвье табăк

туртнИ сывлăхă пĕтерет; гÿбящий

зной çунтарсă яракăн шă'рăх

гÿбка

(-и) сущ. жен. 1.

гÿбка

(хав-

шак утлĕ тинĕс чĕр чунĕ) 2.

гÿбка

(çав чĕр чунран

е резинăран

тунă çă-

вăнмалли хатĕр)

губнбй прил. тутă -ĕ; губная номă-

да

тутă писевĕ; губная гармбника ту-

тă кÿпăсĕ * губные согласные ту-

тапă

калакăн хÿпă сасăсем

гудеть (наст. гужÿ, гудйшь, гудят;

прич.

действ.

наст.

гудящий,

прош.

гу-

девший;

деепр.

гудя)

глаг.

несов.

кă'ш-

кăр, кă'шкăрт,

янрă,

сĕрлĕ; тепло-

хбд гудйт теплохбд кăшкăртăть; на

цветăх гудели пчелы чечексем çинче

вĕллĕ хурчĕсбм сĕрленĕ ^

нбги

гу-

дЯт урă сăрăлтатăть

гудбк (гудкă) сущ. муж. 1. гудбк

(кăшкăртакан хатĕр); автомобиль-

ный гудбк автомобиль гудбкĕ 2.

кăшкăртÿ; кăшкăртнй, янратнй (гу-

докпа);

гудбк паровбза пăравÿс кăш-

кăртнИ

гулять (наст. -яю, -яешь, -яют)

глаг. несов. 1. уçăлсă çÿре^ уткаласă

çÿрĕ;

гулять в пăрке паркрă уçăлсă

çÿрĕ

2. (син. веселйться, кутйть) ĕçсĕ

çи;

гулять на свăдьбе туйрă ĕçсĕ çи

3. с кем сăвăш,

çÿрĕ,

юрăт; гулЯть

с девушкой хĕрпĕ çÿрĕ

гуляш (-ă) сущ. муж. гуляш (соус-

па пĕçернĕ вакланă аш); на вторбе

- гулЯш с гречневой кăшей йккĕмĕш

апатă - хурă тул пăттипĕ гуляш

гуманйзм (-а) сущ. муж. (син. че-

ловечность) гуманИзм (этем тивĕç-

лĕхне

хисеплени)

гуманитарный лрил. 1. гуманитăрлă

(этем

нушисене тивĕçтерес

тĕллев-

лĕ);

гуманитарная пбмощь жĕртвам

войны

вă'рçă

нушипĕ аптракансенĕ

паракăн гуманитăрлă пулăшÿ 2. гу-

манитăрные науки гуманитăрлă ăслă-

лăхс^м

(истори,

культура

ыйтăвĕсе-

не

тĕпчекеннисем)

гуманнЫЙ прил. (син. человĕчный,

человекоЛюбивый), гумăнно нареч.

гуманйзмлă,

этемĕ юратакăн, эте-

мĕ хисеплекĕн; гумăнные цели гу-

манйзмлă тĕллевсем

гумнб (-ă) сущ.

сред.;

множ. гÿмна

(гÿмен и

гумĕн,

гÿмнам) сущ. сред.

(син. ток) йĕтĕм, анкартй; молотйть

хлеб на гумне анкартинчĕ тЫрă çап

гусак (-ă) сущ. муж. (жен.

гусЫ-

ня) хур аçИ

гÿсеница (-ы) сущ. жен. 1. хурт,

лĕ'пĕш

хÿрчĕ;

гÿсеница капÿстницы

купăстă лĕ'пĕшĕн хÿрчĕ 2. гÿсеница

(трактор, танк кустăрмин пайĕ)

гусенок

(-нка)

сущ. муж.; множ.

гусята (-ят) хур чĕппИ

гусйньш

прил.

хур -ĕ; гусйное перб

хур тĕ'кĕ; гусйная стая хур картй *

гусйная

кбжа

ÿт шатраланнй

(сивĕпе)

гÿсли

(-ей) сущ. множ. кĕслĕ

(хĕлĕхлĕ музыка

инструменче);

играть

на гÿслях кĕслĕ калă

густ^ть 1 и 2 л. не употр. (наст.

-ĕет, -ĕют) глаг. несов. (ант. сжи-

жăться)

çăрăл,

çăралăн; по м^ре ва-

рки варĕнье густеет пĕçернĕçĕмĕн

варĕни çăралсă пырăть

густбй (кратк. ф. густ, густă, гÿ-

сто,

мноЖ.

гÿсты

и густы;

сравн.

ст.

гÿще;

превосх.

ст.

густĕйший) 1. (ант.

рĕдкий)

çăрă,

йă 'вă,

тăчă;

густые

вблосы çăрă çÿç; густь^е зăросли чă'т-

лăх;

местность с густым населĕнием

йЫшлă

хăлăхлă вЫрăн 2.

(ант.

жйд-

кий)

çăрă;

густая сметăна çăрă хăй-

мă 3.

çăрă, хÿлăн,

тĕ'ттĕм; густые

облакă хÿлăн пĕлĕтсĕм

гусыня (-и) сущ. жен. (ант. гусăк)

хур амй

гусь (-я) сущ. муж.;

множ.

гÿси

(-ей) хур; дикие

гÿси

кăйăк хурс^м

4 как с

гÿся

вода хăнк та мар

гуськбм

нареч.

вĕçе-вĕ'çĕн, черет-

ленсе,

карталансă;

идтй

гуськбм вĕ-

çе-вĕ'çĕн пыр

да

частица

утвердительная

çап-

лă,

ийя, арă; Ты егб знаешь? - Да

Э'сĕ ăнă пĕлетĕн-и? - Ийя 2. воп-

росительная

чăнăх-и,

аплă-и,

мĕн;

Он приехал. - Да? Вăл

килнĕ.

Чăнăх-и? 3. в знач.

«пусть»

пÿлтăр;

Да здравствует дрÿжба нарбдов! Ха-

лăхсен тÿслăхĕ сЫвă пÿлтăр!

да

союз 1.

соединителъный

(син.

и)

татă,

та, те; -па(-пе); в

нашем

лесÿ

растÿт сосна да ель пйрĕн вăрман-

тă хырпă чă'рăш ÿсĕççĕ 2. присоеди-

иительный

(син. вдобăвок) татă, çит-

мсннинĕ;

Было хблодно. Да ещĕ

дождь пошĕл Çантăлăк сйвĕччĕ. Çит-

меннинĕ

татă çÿмăр çумă пуçлăрĕ 3.

противительный

(син. но, однăко)

анчăх;

та (те); Он спосббный, да ле-

нйвый

Вăл пултарÿллă, анчăх кахăл

давăть (наст. даю, даĕшь, дают;

повел.

ф.

давăй;

прич.

действ.

наст.

дак5щий,

прош.

давăвший;

деепр.

да-

вăя)

глаг.

несов.

1. см. дать 2. давăй,

давăйте частица, выражает

побуж-

дение к

совместному

действию ай-

тă,

атя,

тавăй;

Давăйте пойдĕм в

кинб!

А'тьăр кинонă каятпăр!; Да-

вăй шагăй! Атя ут!

даваться (наст. дакэсь, даĕшься,

даются;

ловел.

ф.

давăйся, давăйтесь;

прич.

действ.

наст.

дакяцийся, прош.

давăвшийся;

деепр.

давăясь)

глаг.

не-

сов. 1. лек, кĕр, пăрăн, тыттăр; не

гусЯтина (-ы) сущ. жен. хур ăшĕ;

жаркбе с гусЯтиной хур шăрккăвĕ

гÿща

(-и)

сущ.

жен. 1. (син. осă-

док)

çăрă,

çăрИ, тĕ 'пĕ, юлашкИ;

пивиăя

гÿща

сăрă тă'пĕ 2. (син. чă-

ща) чă 'тлăх; в

гÿще

л^са чă 'тлăх

вăрмантă * в

гÿще

толпы хăлăх вар-

ринчĕ

даĕтся в

рÿки

аллă

кĕмĕст,

тыттар-

мăсть; Не давăйся на обман! Хăвнă

улталамă

ан пăр! 2. 1 и 2

л.

не

употр.

(син. усвăиваться) ăсă кĕр, ăсă выр-

нăç; матемăтика емÿ легкб даĕтся

вăл математикăнă çăмăллăнăх ăсă

хывăть * сегбдня даĕтся концĕрт па-

ян концĕрт пулăть

дăвеча

нареч.

(син. недăвно) пăçăр,

нумаях пулмăсть; давеча прошĕл

дождь нумаях пулмăсть çÿмăр

çусă

йртрĕ

давйть (наст. давлю, дăвишь, дă-

вят; ирич. действ. наст. дăвящий;

прош. давйвший; прич. страд. прош.

дăвленный;

деепр.

давя)

глаг.

несов.

кого-что и на кого-что (син. на-

жимăть) пус, таптă, пусăр; давйть

ногбй урапă таптă 2. кого-что (син.

сжимăть) хĕс, хĕстĕр;

сапбг

дăвит

нбгу

ăтă уранă хĕстерет 3. (син. вы-

жимăть) пăчăртă, Имĕр, çăр; давйть

лбжкой ягоды çырланă кашăкпă

ймĕр

4. (син. убивăть) пăв, вĕлер;

лисă давит кур тилĕ чăхсене

пăвăть

давйться (наст. давлюсь, дăвишь-

ся,

дăвятся; прич.

действ.

наст. дă-

вяшийся,

прош. давйвшийся; деепр.

давясь)

глаг.

несов.

1. (син. вешаться)

çăкăн,

çакăнсă вил 2. пÿ'лĕн, пырă

ларт; собăка дăвится кбстью йытă

пырне шă'мă лăрнă

давлснис (-я) сущ. сред. 1. пусÿ,

хĕсÿ', пÿсăм; пуснй, хĕснй; атмос-

фĕрное давлĕние атмосфера пÿсăмĕ;

повышĕние кровянбго давлĕния юн

пÿсăмĕ ÿснй 2. (син. принуждĕние)

хĕсĕрлев, пусахлÿ; хĕсĕрленИ, пусах-

ланй;

окăзывать давлĕние пусахлă 4

под давлĕнием обстоЯтельств ларÿ-

тăрăвă курă

дăвний прил. тахçанхи, ĕлĕкхи; с

дăвних

пор тахçантанпă; дăвний друг

тахçанхй тус; в дăвние временă ĕ'л-

ĕк-авăл

давнб

нареч.

тахçанăх, ĕлĕкĕх, тах-

çантанпăх; Вы давнб здесь живĕте?

Эсйр кунтă тахçантанпăх пурăнăтăр-и?

дăже частица 1. выражает про-

тиворечие

ожиданию или норме та,

те;

шум не смолкăет дăже

нбчью

шăв-шăв çĕрле те шăпланмăсть; он

не обидит дăже ребĕнка вăл ачанă

та кÿрентĕрмĕ 2. усиливает смысл

сказанного:

девушка

умнă,

дăже та-

лăнтлива хĕр ă'слă çеç мар - вăл

талăнтлă

дăлее нареч. (ант. блйже) инçĕ,

инçерĕх,

ытлă,

ытларăх; малаллă; до

дерĕвни

не дăлее трĕх киломĕтров

ялă

çитмĕ вИçĕ километртăн инçĕ

мар;

читăть дăлее малаллă вулă *

и так дăлее (и т. д.) татă ытти те

(т.

ыт.те)

далĕкий (кратк. ф. -ĕк, екă, -екб

и -ĕко;

множ.

-екИ и -ĕки;

сравн.

ст.

дăльше) лрил., далекб и далĕко на-

реч. 1. (син. дăльний, отдалĕнный;

ант. блйжний) инçĕ, инçетрй, ка-

тарИ,

аякрИ; далĕкие гбры катарИ

тусĕм;

отсн5да вИдно далекб кунтăн

куç инçĕ курăть; зайти далекб в лес

вăрмăн варринĕ

кĕрсĕ

кай 2. (син. дă-

вний;

ант. близкий) тахçанхи,

ĕлĕкхИ, авалхИ; в далĕком прбшлом

тахçăн

'лĕк * далекб не мблод çам-

рăкăх мар ĕ'нтĕ; он далекб пойдĕт

ÿнăн малăшлăхĕ пЫсăк; до

ĕтого

ещĕ

далекб унччĕн вă'хăт нумăй иртĕт-

ха;

далекб зайтИ чĕррĕ

кĕрсĕ

кай,

картрăн тух; ему далекб за сброк вăл

хăрĕхрĕн иртнй чылăй пулăть

даль (дăли, о дăли, в далй) сущ.

жен.;

множ.

дăли (-ей) инçĕ, ин-

çĕт; Я не поĕду в такÿю даль Эпĕ

ун пек инçетĕ каймăстăп

дальнĕйший прил. (син. послĕдую-

щий) малăш, малашнехй, малаллИ,

ÿлĕмрй; в дальнĕйшем ÿлĕм; даль-

нейшее развйтие событий ĕçсĕм ма-

лаллă

аталансă пыни

дăльний прил. (син. далĕкий; ант.

блИжний) инçĕ, инçетрИ, аякрИ,

катарй;

дăльние стрăны аякрИ çĕр-

шывсĕм;

Дăльний Востбк Инçĕт

Хĕвĕл тÿхăç; пбезд дăльнего следо-

вания инçетĕ çÿрекĕн пбезд * дăль-

ний рбдственник аякрИ хурăнтăш;

без дăльних слов ытлашши калаçсă

тăмăсăр

дальновйдность (-и)

сущ.

жен. (син.

предусмотрИтельность) мал шÿхăш,

малă

пăхнИ, пулассинĕ чухланИ;

проявить дальновйдность в раббте

малă

пăхсă

ĕçлĕ

дальновидный прил. (син. предус-

мотрИтельный) мал шÿхăшлă, ма-

лă

пăхакăн, пулассинĕ чухлакăн;

дальновидный человек пулассинĕ

чухлакăн çын

дальнозбркий прил. (ант. близорÿ-

кий) инçĕ кÿçлă, инçĕ курăн (ин-

çетрине аван,

çывăхрине

япăх кура-

кан);

дальнозбркий человĕк инçе ку-

рăн çын

дальнозбркость (-и)

сущ.

жен. (ант.

близорÿкость) инçĕ куç; инçĕ кÿ-

рăм;

очкй

от дальнозбркости инçĕ

кÿрăм

кÿçлăхĕ

дăльше 1. сравн. ст. от

прил.

«да-

лĕкий» и

нареч.

«далеко»

(ант. блй-

же) инçерĕх, аяккарăх, катарăх, ле-

рерĕх;

лерĕ, малаллă; Отойдйте

дăльше! Аяккарăх кайсă тă'рăр! 2.

нареч. (син. впередй, впрĕдь) малал-

лă,

малтă; унтăн, кайрăн, варă; Го-

ворй

далыпе! Малаллă

калă!;

Дăль-

ше дорбги нет Малтă çул çук *

дăлыне

некуда япăхрăн япăх; не

дăльше как вчерă ĕнер кăнă-ха

дăмба (-ы) сущ. жен. дăмба,

пĕве

{шыва пÿлме е çул хăпартма купа-

ланă тăпра е чул); возвестй дăмбу

дăмба хыв

дăмка (-и) сущ. жен. дăмка (шаш-

ка вăййинче - хăман тепĕр енне

çитнĕ шакмак)

дăнные (-ых) сущ. множ. 1. (син.

свĕдения) даннăйсем, хыпарсем; по

официăльным дăнным официăллă

хыпарсĕм тă'рăх; обобщйть дăнные

даннăйсенĕ пĕтĕмлет 2. (син. спосбб-

ности,

задăтки) пултарÿлăх, хевте;

у ребĕнка есть музыкальные дăнные

ачăн

мÿзыка пултарÿлăхĕ пур 4

компыбтерная бăза дăнных компь-

ютертй даннăйсĕн базй

дăнный ирил. (син. Зтот) ку, çак,

шăп çăкă; хальхй; дăнный слÿчай ку

тĕслĕх; в дăнное время хальхИ

вăхăтрă

дар (-а) сущ. муж.; множ. дары

(-<5в)

1. (син. подăрок, приношĕние)

парне,

кучченеç; принести в дар

парне пар, парнеле; щĕдрый дар

пысăк

парне, хăклă кучченĕç 2. (син.

спосббность, талăнт) пултарÿлăх,

талăнт; литератÿрный дар çырăвçă

пултарÿлăхĕ; ббжий дар Тÿрă пил-

ленй * дары прирбды çут çантăлăк

пуянлăхĕ; потерЯть дар рĕчи чĕл-

хĕсĕр пул, калаçаймй пул

(тĕлĕнни-

пе,

аптйранипе)

дареный прил. парнб ...; парнеленĕ;

дарĕный платбк парнелĕнĕ тÿтăр *

дарĕному конн5 в зÿбы не смбтрят

парненĕ

тиркемеççĕ

дарить (наст. дарк5, дăришь, дă-

рят; прич. действ. наст. дăрящий,

прош.

даривший; прич.

страд.

наст.

даримый,

прош.

дăренный;

деепр.

да-

ря) глаг. несов., кому кого-что пар,

парнеле, парне пар, кучченеç пар;

дарйть бук^т цветбв чеч^к çыххй

пар;

дарИть на пăмять фотогрăфию

асăнмăлăх сăн ÿкĕрчĕк парнеле

дармоед (-а) сущ. муж., дармоед-

ка (-и) жен. (син. тунеядец) харăм

пыр,

харăмçă

даровăние (-я) сущ. сред. (син. та-

лăнт) пултарÿлăх, талăнт; пулта-

рÿллă çын; он обладăет музыкăль-

ным

даровăнием ÿнăн мÿзыка пул-

тарÿлăхĕ пур; кбнкурс молодых да-

ровăний пултарÿллă çамрăксен кбн-

курсă

даровйтый прил. (син. талăнтливый;

ант. бездăрный) пултарÿллă, та-

лăнтлă,

пысăк хевтеллĕ; даровйтый

(бноша пултарÿллă çăмрăк

дăром

нареч.

1. (син. бесплăтно) тÿ-

левсĕр,

саплăвсăр, ахăль; отдăть дă-

ром ахалех парсă яр 2. (син. бесполе-

зно,

напрăсно) ÿсăсăр, харăм; тру-

ды пропăли дăром ĕçлени харамă

кăйрĕ * и дăром не

нăдо

ахăль пар-

сăн та кйрлĕ мар; Э'то тебе дăром

не пройдĕт! Ку санă ахăль иртмĕст!

д^та (-ы) сущ. жен.; множ. д^ты

(дат) дăта, кун, вă'хăт; исторйчес-

кие дăты историрй пăллă кунсем;

простăвить на документе д^ту доку-

ментрă дăта кăтăрт

дăтельный

прил:.

дăтельный надĕж

парÿ

падежĕ; фбрма дăтельного па-

дежă парÿ падежĕн формй

дать (будущ. дам, дашь, даст,

множ. дадйм, дадйте, дадÿт; прош.

дал,

далă,

далб и дăло, множ. дăли;

с отрицанием нĕ дал и не дăл, не

далă,

не дало и не дăло, множ. не

дали и не дăли;

повел.

ф. дай, дăй-

те;

прич.

действ.

прош.

дăвший; прич.

страд.

прош.

дăнный;

деепр.

дав)

глаг.

сов. 1. кого-что кому (син. вручйть;

ант. взять, принять) пар, тыттăр;

дать в

рÿки

алăрăн тыттăр; дать кнй-

гу кĕнеке пар; дать взаймы денег

кивçĕн укçă пар; Скблько дадйте за

шăпку?

Çĕ

'лĕкшĕн мĕн хак парăтăр?

что

или с

неопр.

ф. кому

(син.

пре-

достăвить) пар, туянтăр; дать ра-

ббту ĕç пар, ĕçе ил; дать образонă-

ние пĕлÿ' туянтăр, вĕрентсе кăлăр;

дать покбй

кăнăç

пар 3. что кому

(син. достăвить) кÿр, пар; полЯ да-

ю> богăтый урожăй уй-хИр пьюăк ту-

хăç

кÿр^т

4. (син. удăрить, стукнуть)

çап,

тивĕрт, тыттарсă яр; дать по

голове пуçрăн çап 5. что (син. про-

вестй) пар, ирттĕр, йĕркелĕ; дать

концйрт концерт ирттĕр 6. в соче-

тании с сущ. выражает

действие

по

его значению: дать согласие

кИлĕш;

дать звонбк шăнкăравлă; дать тре-

щину çурăлсă кай; дать начăло пуç-

арсă яр; дать поручение хуш * дать

знать хыпăр яр; пĕлтер; дать слбво

сăмăх пар, тумă пул; ни дать ни

взять кăснă

лăртнă,

пĕр пекех; Я тебĕ

дам!

Пăрăп ак эпĕ

санă!

(юнаса ка-

лани);

Ему не дашь шестйдесяти Вăл

утмăлтă тесĕ калăмăн; Дăй-ка я пойдÿ

к немÿ! Ун патне каям-ха!

дача (-и) сущ. жен.; множ. дачи

(дач) дăча (çулла

канмалли,

хула ту-

лашĕнчи

пÿрт); жить на дăче дачăрă

пÿрăн

дăчный прил. дăча -ĕ; дачăрИ; дач-

ный учăсток дача çă 'рĕ

два муж. и сред., две жен. (двух,

двум,

двумя, о двух)

числит.

колич.

йккĕ,

йк(ĕ);

два чсловска йкĕ çын;

зă

два дня и за

двă

дня Икĕ кун хуш-

шинче; двăжды два - четыре ик хут

йккĕ - тăвăттă; без двух минÿт пять

пйллĕк çитессИ Икĕ минÿт 2. (син.

двбйка) «иккĕ» (вĕренÿри хаклав

палли);

Штя получйл «два» по ис-

тбрии

Петя историпе «иккĕ» илнĕ

* в двух шагах отсюда кунтăн çывăх-

рăх; ни два ни полторă нимле мар;

рассказă

I ь

в двух словăх кĕскен ка-

ласă пар; в два счета часăх, хă'вăрт

двăдцать (-И, -ьк5) числит. колич.

çИрĕм;

двăдцать три консйки çирĕм

вИçĕ пус; ему ещĕ нет двадцатй вăл

çирĕм çул тултармăн-ха

двăжды

нареч.

1. Иккă, йкĕ хут-

чĕн;

двăжды в неделю эрнере Иккĕ

Икĕ хут (хутлани çинчен); двăжды

три -шесть ик хут вИççĕ - ÿлттă

двенăдцать (-и)

числит.

колич. вун

иккă,

вун Ик(ĕ); без чăтверти две-

нăдцать вун йккĕ çитессИ вун пйлĕк

минÿт; в двенăдцать лет вун Икĕ

çултă чухнĕ

двĕрь

(двĕри, двĕрью, в дверИ, на

дверИ и в двĕри, на двери) сущ.

жен.; множ. двĕри (дверĕй, дверя-

ми и дверьмИ, в дверях) ăлăк; дверь

кбмнаты пÿ'лĕм ăлăкĕ; запертая

дверь питĕрĕнчĕк ăлăк; открыть

дверь алăкă уç 4 выставить за дверь

хÿтерсĕ яр, кăларсă яр; рассмăтри-

вать вопрбс при закрытых дверЯх

ыйтăвă вă'рттăн пăхсă тух

двернбй

прил.

ăлăк -ĕ; двернбй ко-

сЯк ăлăк суллй; двернбй замбк ăлăк

çăрИ;

двернбй засбв ăлăк сă'лăпĕ

двести (двухсбт, двумстăм, двумя-

стăми,

о двухстăх)

числит.

колич. ик

çĕр;

в двухстăх километрах отсюда

кунтăн ик çĕр километртă; двести

да

сто бÿдет трйста ик çĕр çумнĕ

çĕр

хушсăн виç çĕр пулăть

двИгатель (-я)

сущ.

муж. (син. мо-

тбр) двИгатель; автомобильный двй-

гатель автомобйль двйгателĕ; реак-

тИвный двигатель реактИвлă двИга-

тель; завести двИгатель двигателе

тапратсă яр

двИгать (наст. двйгаю и двИжу,

двИгаешь и двИжешь, двигают и

двИжут; прич.

действ.

наст.

двйгаю-

щий и двИжущий,

прош.

двйгавший;

прич.

страд.

наст.

двИгаемый и дви-

жимый;

деепр.

двИгая)

глаг.

несов.

кого-что (син. перемещăть) куçăр,

шуçтăр,

сиктер, тапрăт; двйгать ди-

ван диванă куçăр; двйгать с мбста

вырăнтăн тапрăт 2. чем вылят, хус-

кăт; двигать пăльцами пÿрнесене

вылят 3. кого-что хускăт, ĕçлеттер;

çăвăр,

çавăрттăр; вода двйжет тур-

бйны

ГЭС шыв ГЭС турбинисене çа-

вăрăть

4. аталантăр, малаллă яр; двй-

гать вперед наÿку ăслăлăхă малаллă

аталантăр

двйгаться (наст. двигаюсь и двИ-

жусь, двигаешься и движешься,

двИгаются и движутся; прич.

действ.

наст. двйгающийся и двИжущийся,

прош. двйгавшийся;

деепр.

двйгаясь)

глаг.

несов.

1. (син. перемещăться; ант.

стоять) куç, кай, çÿрĕ; двйгаться

вперĕд малаллă кай; двйгаться по до-

рбге çулпă пыр; дĕло не двйжется

вперед ĕç малаллă каймăсть 2.

(син.

от-

правляться) тапрăн, хускăл, тух; пора

двйгаться в путь çулă тухмă вă'хăт 3.

(син. шевелйться) выля, вылян, хус-

кăн;

замĕрзшие

пăльцы

не двйгаются

шă'ннă

пÿрнесем

хусканмăççĕ

движĕние (-я)

сущ.

сред.

1. (син. пе-

ремещение) кÿçăм, хусканÿ, выля-

нÿ; куçнй, хусканнй, вылянни; дви-

жĕнис по прямбй тÿ'ррĕн куçсă пы-

ни;

привести в движĕние хускатсă яр

(син. ездă) çÿрĕв; çÿренй, куçсă

çÿренй;

автббусное движение авто-

буссем çÿренИ 3. к5хăм; демократй-

ческое движение демокрăти юхăмĕ

двбе (двоих, двойм, двоИми и дву-

мя) числит. собир. йкĕ, Иккĕн, ик-

кĕшĕ;

двбе парнĕй йкĕ кăччă; двбе са-

н^й йкĕ çунă; онй двбе

вĕсем

йккĕшĕ;

раббтать за двоих йкĕ çыншăн ĕçле

двоетбчие (-я)

сущ.

сред.

Икĕ лă'н-

чă

(чарăну палли)

двбйка (-и) сущ. жен. 1. йккă («2»

цифра тата хисеп)

2. «йккĕ»

(вĕренÿ-

ри хаклав палли);

Вăся

ÿчится без

«двбек»

Вăся

«иккĕсĕр» вĕренĕт

двойнбй прил. (ант. одинăрный)

мă'шăр, йĕ'кĕр, мă'шăрлă, Иккĕл-

лĕ;

двойные

рăмы

мă'шăр рăма;

двойнбй ор^х йĕкĕр мă'йăр * пла-

тйть в двойнбм

размĕре

йкĕ хут ыт-

ларăх

тÿле

двбйня (-и)

сущ.

жен.;

множ.

двбй-

ни (двбен) йĕкĕрĕш; у них родилăсь

двбйня

вĕсен

йĕкĕреш

çурăлнă

двор (-ă)

сущ.

муж. 1. картйш, кил

картй,

кил хушшй; загнать скотй-

ну во двор выльăхă кил картине хусă

кĕрт

2. (син. усăдьба, хозяйство) кил-

çÿрт, кил; крестьЯнский двор хрес-

чен кил-çÿрчĕ; в деревне насчйты-

вается

бколо ста дворбв ялтă çĕр

килĕ

яхăн шутланăть * скбтный двор

выльăх картИшĕ; на дворĕ тултă, ÿçă

сывлăшрă;

не ко дворÿ пришелся

юраймăн (кама та пулин)

дворĕц

(-рцă)

сущ. муж. кермен;

цăрский

дворĕц патшă кермĕнĕ; Дво-

рец культÿры Культÿра керменĕ;

Дворец бракосочетаний Мăшăрланÿ

керменĕ;

Кремлевский дворĕц съĕз-

дов Кремльтй съездсен керменĕ

двбрник (-а)

сущ.

муж. 1. двбрник

(кил

хушшине

пуçтаракан); раббтать

двбрником дворникрă ĕçле 2. та-

сăткăч

(автомобиль

кантăкне таса-

такан

хатĕр);

включйть двбрник та-

саткăчă

ĕçлеттĕр

дворняга, дворнЯжка (-и) сущ.

жен. кил йыттИ, ăрăтсăр йытă

дворянйн (-а) сущ. муж., дворЯн-

ка (-и) жен.;

множ.

дворЯне (-ян)

дворянсĕм (привилегиллĕ

йăх-ăру

çыннисем)

дворЯнский прил. дворян -ĕ; дво-

рянские рбды дворянсĕн

йăхĕсем

двоюродный

прил.

йккĕмĕш сыпăк-

рй (тăван); двоюродный брат куккă

(е мучИ, пиччĕ,

аппă,

инке) Ывăлĕ;

двоюродная сестра куккă (е мучй,

пиччĕ,

аппă,

инке) хĕ'рĕ

двузнăчный

прил.

1. Икĕ пăллăллă;

двузнЯчное числб йкĕ пăллăллă хисеп

(сăм., 12, 34, 75) 2. йкĕ пĕлтерĕшлĕ;

двузнăчное слбво йкĕ пĕлтĕрĕшлĕ

сăмăх

двуствбльный ирил. (ант. одно-

ствбльный) йкĕ кĕпçеллĕ; двуст-

вбльное ружьĕ йкĕ кĕпçеллĕ пăшăл

двухлетний ярил. 1. йкĕ çултй, ик-

кĕрй; двухлетний ребĕнок иккĕрИ

ачă

2. йкĕ çÿллăх; двухлетние цветы

йкĕ çул ÿсекĕн чечексем

двухместный прил. йкĕ вЫрăнлă;

двухмĕстный

номер

в гостИнице хăнă

килĕнчй йкĕ вЫрăнлă пÿ'лĕм

двухтбмный прил. йкĕ

тбмлă;

двух-

тбмное издăние йкĕ тбмлă кăлăрăм

двухэтăжный прил. йкĕ

хутлă;

двух-

этăжный дом йкĕ хутлă

çурт

двуязычие (-я) сущ. сред. ик чĕл-

хелĕх

(халăх е çын икĕ

чĕлхепе

усă

курни);

чувашско-рÿсское двуязычие

чăвашлă-вырăслă ик чĕлхелĕх

двуязычный прил. 1. ик чĕлхĕллĕ

(икĕ

чĕлхепе

калаçакан); двуязычное

население ик чĕлхĕллĕ хăлăх 2. йкĕ

чĕлхеллĕ (икĕ

чĕлхепе

усă курса çыр-

нй);

двуязычный текст йкĕ чĕлхеллĕ

текст; двуязычный словăрь йкĕ чĕл-

хĕллĕ

словăрь

(сăм.,

вырăсла-чăвашли,

нимĕçле-вырăсли

т.ыт.)

дебăты

(-ов)

сущ.

множ.

дебатсем,

сÿтсе

явÿ;

сÿтсе

явни; в парлăменте

идÿт

дебăты по нбвому закбну пар-

ламентрă çĕ'нĕ законă сÿтсĕ явăççĕ

дебитбр (-а)

сущ.

муж. (син. долж-

нйк) дебитбр, пăрăмçă, пăрăмлă

çын (е организăци, предприяти)

дебитбрский

прил.

дебитбр -ĕ, пă-

рăмçă

-ĕ; дебитбрская задблженность

дебитбр пăрăмĕ

дебри (-ей) сущ.

множ.

чă'тлăх;

таежные дĕбри тайгă чă 'тлăхĕ

дебк5т (-а)

сущ.

муж. 1. (син.

начă-

ло) пуçлăмăш, пуçăнÿ; пуçăннИ; де-

бк5т артИста артйст пĕрремĕш хут

вылянй;

дебк9г оказăлся успĕшным

ĕçĕ пуçăннй ă'нăçлă пÿлчĕ

дебютйровать (наст. -рую, -ру-

ешь,

-руют) ĕç

пуçлă,

ĕçĕ" пÿçăн;

спортсмĕн

дебютировал в

беге

на ко-

рбткие дистăнции спортсмĕн

кĕскĕ

дистанцисенчĕ чупмă пуçлăнă

девальвăдия (-и) сущ. жен. деваль-

вăци; девальвациленни (хут укçа

йÿнелни)

девăть (наст. -ăю, -ăешь, -ăют)

глаг.

сов. и

несов.

кого-что (син. по-

мещăть, прятать, класть) хур, чик,

чиксе хур, пытăр; Куда девăть ^ти

кнйги? Ку кĕнекесенĕ ăçтă хумал-

лă?;

Куда он девăл ключй? Вăл çăра-

ççисене ăçтă чиксĕ хÿнă? 4 денег

нĕкуда

девăть укçăн шÿчĕ çук

девăться (наст. -ăюсь, -ăешься,

-ăются;

повел.

ф.

-ăйся, -ăйтесь)

глаг.

сов. и несов. (син. исчезăть, пропа-

дăть) пĕт, çухăл, кай, кайсă çухăл;

Кудă

деваются деньги? Укçă ăçтă

кайсă çухалăть? 4

нĕкуда

девăться

ниçтă та кайсă кĕреймĕн, ним те

тăвăймăн

девйз (-а)

сущ.

муж. девйз

(ĕç-хĕлĕн,

хайлавйн тĕп шухăшне, тĕллевне

кĕскен

палăртни);

Наш девйз - слу-

жĕние

нарбду

Пйрĕн девйз - хă-

лăхшăн ĕçлессИ

девичий,

девйчий ирил. хĕр -ĕ, хĕр

упрăç -ĕ; девйчьи лйца хĕрсен сă-

нĕсĕм;

негб

дĕвичья

пăмять

вăл хĕр

пек часăх манăть (тăрăхласа кала-

ни)

дĕвочка (-и)

сущ.

жен. (ант.

мăль-

чик) хĕр ачă; у них в семьĕ две д^-

вочки

мăльчик

вĕсĕн кил-йышĕн-

чĕ

йкĕ хĕр ачапă пĕр арçьш ачă

девянбсто

(род.,

дат.,

твор.,

предл.

п. девянбста, вин. п. девянбсто) чис-

лит. колич. тă'хăр вÿннă, тă'хăр

вÿн(ă); прошлб девянбсто лет тă'хăр

вÿнă çул йртрĕ; девянбсто разде-

лйть нă два тă'хăр вуннă иккĕ пай-

лă

девятнăдцать (-и) числит. колич.

вун тă'ххăр, вун тă'хăр; емÿ де-

вятнадцать вăл вун тăххăртă

девятый числит. порядк. тă'х-

хăрмĕш;

мы ÿчимся в девятом клăс-

се эпйр тă'ххăрмĕш класрă вĕре-

нĕтпĕр

девять (-и, -ьк5) числит. колич.

тă'ххăр,

тă'хăр; дĕвять человек тă'-

хăр

çын; девять не делится на два

тă 'ххăр икке пайланмăсть

девятьсбт (девятисбт, девятистăм,

девятьюстăми, о девятистăх) чис-

лит. колич. тă 'хăр çĕр; в тысяча де-

вятьсбт сорок первом

годÿ

началăсь

войнă

пин те тă'хăр çĕр хĕ'рĕх

нĕрремĕш çултă

вă'рçă

пуçлăннă

дед (-а) сущ. муж. 1. асатте (ат-

тен ашше); кукаçй {аннен ашшĕ) 2.

мучй,

асатте 3. мучи, асатте (ватă

çынна

чĕнни)

* Дед

Морбз

Хĕл Му-

чи

деепричастие (-я) сущ. сред. де-

епричăсти

(глагол

форми)

деепричăстный

прил:.

деепричаст-

ный оборбт деепричăстиллĕ сăмăх

çăврăнăшĕ

дежÿрить (наст. -рю, -ришь, -рят;

повел.

ф. -рь; ирич.

действ.

наст.

-ря-

ший,

прош. -ривший; деепр. -ря)

глаг. несов. дежурствăрă тăр, де-

жÿрнăй пул; Кто сегбдня дежÿрит в

клăссе? Паян класрă кам дежурнăй?

дежÿрный 1. ирил. дежурствăрă

тăракăн,

дежурствăри; дежÿрный

врач

дежурствăрй врач 2. дежÿрный

(-ого)

сущ. муж., дежÿрная (-ой)

жен. дежурнăй; дежÿрный по

стăн-

ции стăнци дежÿрнăйĕ; назнăчить

дежÿрных дежурнăйсенĕ уйăрсă ларт

дежÿрство (-а) сущ. сред. дежÿр-

ство;

дежÿрство по шкбле шкулти

дежÿрство; быть на дежÿрстве де-

журствăрă пул

дезертйр (-а) сущ. муж. дезертйр,

тăркăн (çартан тарнй салтак)

дезинфĕкция (-и) сущ. жен. (син.

обеззарăживание) дезинфекци (чир

ертекен микробсене пĕтерни); про-

известй дезинфекцию дезинфекци

тусă ирттер

дезинфицировать (наст. -рую, -ру-

ешь,

-руют) глаг. сов. и несов., что

(син. обеззарăживать) дезинфекци

ту; дезинфицировать одежду тумти-

ре дезинфĕкци ту

дезорганизăция (-и) сущ. жен. де-

зорганизăци, пăтрăв; пăтрăв кÿнй,

арпашÿ

кÿнИ; он внбсит дезоргани-

з^цию в рабдту вăл ĕçре пăтрăв

кÿрет

действие (-я) сущ.

сред.

1. (син. ра-

ббта,

деятельность) ăç, ĕç-пÿç, ĕç-

хĕ'л;

противозакбнные действия за-

конă

хирĕç ĕçсем; составить план

действий на бÿдущее малашнехИ

ĕçсĕн

планнĕ палăртсă хур 2. ĕçле-

нй,

çÿренй, привестй машину в дбй-

ствие машинăнă ĕçлеттерме пуçлă 3.

вăй;

вăйрă тăнй; продлйть дĕйствие

договдра договбр вăйрă тăрăс

вăхăгă

тăс;

зак«5н обрăтной сйлы не имĕет

закбн

вă

'йĕ

йртнĕ

вăхăтă

витмест 4.

(син.

результăт, влияние)

вИтĕм,

вă'йăм,

ÿсă; вйтĕм кÿни, ÿсă панй;

окăзывать благотвбрное действие

ырă

вйтĕм кÿр; предупреждĕние не

возымĕло

дĕйствия асăрхаттарнИ ÿсă

памăрĕ 5. пай, сЫпăк (спектаклен,

пъесăн);

комĕдия в трех дĕйствиях

вйçĕ пăйлă комĕди 6. тă'вăм, дĕй-

стви;

четЫре действия арифмĕтики

арифметикăн тăвăтă действийĕ

действйтельность (-и) сущ. жен.

пÿрнăç,

чăн

пÿрнăç,

чăн пуррй; ли-

тератÿра отображăет действйтель-

ность литература чăн пурнăçă сăнла-

сă парăть * в действйтельности

тĕрĕссипе, чăннипе

действйтельный прил. 1. (син. на-

стоящий,

пбдлинный) чăн пур,

чăннипĕ пÿлнă; действительный

факт из жйзни пурнăçрă чăн пулнй