Сабиров Р.А. Русско-татарский полный учебный словарь
Подождите немного. Документ загружается.
геология сущ геология
геологоразведка сущ геоэзчелек, геоэзтабарлык
геологоразведчик сущ геоэзче, геоэзтабар
геометр сущ геометр, геометрия белгече
геометрия сущ геометрия
георгиевский пр георгий …
георгин сущ бот дәлия ♦ Он выращивал только георгины. – Ул дәлия генә үстергән.
геофизик сущ геофизика белгече
геофизика сущ геофизика
геофизический сущ геофизик
гепард сущ зоол гепард
гепатит сущ мед сары авыруы, гепатит
геральдика сущ геральдика (гербларны өйрәнү)
герань сущ бот яран, яран гөл
герб сущ герб, дәүләт ярлыгы ♦ У каждой страны должен быть свой герб. – Һәр илнең үз
гербы булырга тиеш.
гербарий сущ корыган үсемлекләр җыелмасы
гербициды сущ гербицидлар
гербовый пр герб
геркулес сущ молы ярмасы
германизировать гл алманлаштыру
германизм сущ алман теленнән (кергән) сүз
германист сущ герман телләре белгече; алман әдәбияты белгече
германистика сущ герман телләре һәм әдәбияты белеме (фәне)
германофил сущ алманга караганны яратучан
германофоб сущ алманга караганны түзмәүчән
германцы сущ алманлылар
гермафродит сущ кызтәкә, хонса
гермафродитизм сущ хонсалык
герметический пр герметик
герметичность сущ герметиклык
герметичный пр герметик
гермошлем сущ герметик шлем
героизм сущ каһарманлык, батырлык ♦ Героизм – это проявление высокого долга. –
Каһарманлык – ул югары бурычның чагылышы.
героика сущ батырчылык
героин сущ (наркотик) героин
героически нар каһарманнарча, батырларча
героический пр батыр, каһарман
героический поступок - батырлык
героичный пр батыр, каһарман
герой сущ 1. баһадир, батыр, каһарман; 2. лит герой
геройски нар батырларча
геройство сущ батырлык, ирлек, каһарманлык, пәһлеванлык ♦ Проявить геройство. –
Каһарманлык күрсәтү.
герольд сущ ист хәбәр бирүче, сөрән салучы, нидачы
геронтолог сущ геронтология белгече
геронтология сущ геронтология
герц сущ герц
герцог сущ герцог
герцогство сущ герцоглык
гестапо сущ гестапо
гестаповец сущ гестаполы
гетера сущ ист (в Древней Греции) фәхишә
гетерогенный пр төрле чыгышлы
гетман сущ ист гетман
гетры сущ балтыр кунычы
гетто сущ гетто
гжель сущ гжель (керамика)
гиацинт сущ бот сөмбел ♦ Гиацинт – один из любимых моих цветков. – Сөмбел – минем
иң яраткан чәчкләрнең берсе.
гиацинтовый пр бот сөмбел ...
гиббон сущ гиббон
гибель сущ һәлакәт, үлем, үлеш
гибельный пр һәлакәтле, һәлакәткә илтә торган, фаҗигале ♦ Гибельный шаг. – Фаҗигале
адым.
гибкий пр 1. сыгылма, сыгылучан, бөгелүчән; 2. перен сизгер, зирәк ♦ Гибкий прут. –
Сыгылма чыбык.
гибкость сущ 1. сыгылмалык, сыгылучанлык, бөгелүчәнлек; 2. перен сизгерлек, зирәклек
гиблый пр баш бетәрлек, һәлакәтле
гибнуть гл һәлак булу, кырылу, үлү, бетү
гибрид сущ гибрид
гибридизация сущ гибридлаштыру
гигант сущ 1. (о человеке) алып, зур гәүдәле кеше, Алып батыр; 2. перен үтә зур, гаять зур
гигантомания сущ зурдан кубу
гигантский пр гаять зур, бик зур, чиксез зур ♦ Гигантское здание. – Гаять зур бина.
гигиена сущ гигиена
гигиенист сущ гигиенчы, гигиена белгече
гигиенический пр гигиеник, гигиена ...
гигиеничный пр гигиеналы ♦ Гигиеничная одежда. – Гигиеналы кием.
гигроскопический пр дым сеңдерүчән
гигроскопичность сущ дым сеңдерүчәнлек
гигроскопичный пр дым сеңдерүчән
гид сущ экскурсия йөртүче
гидальго см идальго
гидра сущ 1. миф аждаһа; 2. зоол гидра
гидравлика сущ физ сыеклар өйрәнү турында фән, гидравлика
гидрография сущ физ гидрография
гидрокостюм сущ суасты киеме (кәчтүме); гидрокәчтүм
гидролиз сущ гидролиз
гидрология сущ гидрология
гидропоника сущ гидропоника
гидропульт сущ су сиптергеч
гидросамолет сущ су очкычы (су өсте очкычы)
гидростанция см гидроэлектростанция
гидросфера сущ Җир шары бөтен сулыклары, гидросфера
гидротехника сущ гидротехника
гидроузел сущ су үзәге, гидроүзәк
гидроэлектростанция сущ су электр станциясе
гиена сущ зоол сыртлан ♦ Гиена – вечный враг льва. – Сыртлан – арсланның мәңгелек
дошманы.
гиканье сущ һай-һу
гикать гл айһайлау, “һайт!” дип кычкыру
гиль сущ сафсата, юк-бар сүз
гильдия сущ ист гильдия (сәүдәгәр дәрәҗәсе)
гильза сущ гилза
гильотина сущ гильотина
гильотинировать гл гильотинада башын кисү
гиляки сущ ист (нивхи – народ, живущий по реке Амур и на Сахалине) гиляклар
гимн сущ 1. гимн; 2. (хвалебная песня) мактау җыры, мәдхия ♦ Петь гимны работам своего
руководителя. – Үзеңнең җитәкче хезмәтләренә мәдхия уку.
гимназист сущ гимназияче, гимназия укучысы
гимназия сущ гимназия
гимнаст сущ гимнастика спортчысы
гимнастерка сущ хәрби өске кием
гимнастика сущ гимнастика
гинеколог сущ гинеколог
гинекология сущ гинекология
гипербола сущ мат гипербола
гипертоник сущ мед гипертония белән авыручы
гипертония сущ мед гипертония
гипертрофированный пр гипертрофияләнгән
гипертрофировать гл гипертрофияләнү
гипертрофия сущ гипертрофия
гипноз сущ гипноз
гипнотизер сущ гипнозчы
гипнотизировать гл гипнозлау
гипнотизм сущ гипнотизм
гипотеза сущ гөман, фараз, юрама ♦ Наука идет от гипотезы к закономерности. – Фән
юрамадан канунга таба бара.
гипотенуза сущ мат гипотенуза
гипотетический пр фаразга нигезләнгән, фараз ителгән ♦ Гипотетическое построение. –
Фаразга нигезләнгән корылыш.
гипотетичный пр фаразга нигеләнгән, фараз ителгән
гипотоник сущ мед гипотония белән авыручы
гипотония сущ мед гипотония
гиппопотам сущ зоол (самец) су үгезе; (самка) су сыеры
гипс сущ гипс
гипсовать гл гипслау, гипска салу
гипюр сущ гипюр
гиревик сущ гер күтәрүче
гиревой пр гер ..., герле
гирло сущ диңгез култыгы
гирлянда сущ үрем, бәйләм
гироскоп сущ гироскоп (әсбап)
гироскопический пр гироскопик
гиря сущ гер
гистолог сущ гистология белгече
гистология сущ гистология
гитара сущ гитар
гитарист сущ гитарчы
гичка сущ мор спорт кече ишкәкле көймә, көймә, гичка
глава 1 сущ 1. баш; 2. (рукодитель) башлык, җитәкче; 3. (купол) гөмбәз ♦ Склонить главу.
– Башны ию. ♦ Глава администрации. – Хакимият башлыгы. ♦ Глава церкви. – Чиркәү
башлыгы.
глава 2 сущ (раздел) бүлек ♦ Вторая глава книги. – Китапның икенче бүлеге.
главарь сущ атаман, башлык, узаман
главенство сущ өстенлек, хакимлек, алдынгылык
главенствовать гл башында тору, өстенлек итү, җитәкчелек итү, идарә итү
главнокомандующий сущ гаскәри башлык
главный пр 1. төп, иң мөһим, иң әһәмиятле; 2. баш, өлкән; 3. в знач сущ иң мөһиме, иң
әһәмиятлесе ♦ Главная мысль выступления. – Чыгышның төп фикере. ♦ Главная дорога. –
Баш юл.
главным образом - башлыча
глагол сущ 1. грамм фигыль; 2. устар сөйләм ♦ Аналитический (составной) глагол. –
Аналитик (катлаулы) фигыль.
глаголать гл устар сөйләү
глаголица сущ глаголица (древний русский алфавит)
глаголь сущ устар рус алфавитында “г” хәрефенең исеме
глагольный пр грамм фигыль ...
гладиатор сущ гладиатор
гладильный пр (доска) үтүкләү ... (тактасы)
гладиолус сущ гладиолус
гладить гл 1. (белье) үтүкләү; 2. (ласкать) сыпыру, сыйпау ♦ Гладить белье. – Кер
үтүкләү. ♦ Гладить по голове. – Баштан сыйпау.
гладкий пр 1. (ровный) шома, тигез; 2. (прямые (волосы)) шома; 3. (одноцветный)
бизәксез, бертөсле; 4. (упитанный) таза; 5. перен шома, оста башкарылган ♦ Гладкая
дорога. – Тигез юл. ♦ Гладкая физиономия. – Таза кыяфәт.
гладко нар шома, тигез
гладкоствольный пр шома көпшәле
гладкость сущ шомалык
гладь 1 сущ (водная) киң тигезлек, киңлек ♦ Гладь озера. – Күл киңлеге.
гладь 2 сущ (вышивка) тоташ чигү, тоташтан чигү
глаженый пр үтүкләнгән
глаз сущ 1. күз; 2. караш, карау; 3. перен (хозяйский) күзәтү, карау, багу ♦ Хозяйский глаз.
– Хуҗа күзәтүе.
глазастый пр 1. (с большими глазами) зур күзле, шар күзле; 2. (зоркий) очлы күзле, үткен
күзле, яхшы күрүчән
глазет сущ укалы парча, асыл
глазеть гл карап тору, кызыксынып карап тору, авыз ачып карап тору
глазировать гл 1. ширбәткә катырылган; 2. (придать глянец) ялтырату; 3. (покрытый
глазурью) ялтыратылган
глазник сущ күз табибы
глазница сущ анат күз чокыры, күз оясы
глазной пр күз ...
глазок сущ 1. кечкенә күз;2. бот күз, күзәнәк, күзчә; 3. (в двери) күзчек, тишек; 4.
(пигментное пятно в окраске птиц, насекомых) сипкел, бөртек
глазок картофеля - күз, күзәнәк
глазомер сущ күз үлчәме
глазунья сущ йомырка тәбәсе ♦ Утром я люблю поесть глазунью. – Иртә белән мин
йомырка тәбәсе ашарга яратам.
глазурование гл ялтыравык йөгертү
глазуровать гл ялтыравык йөгертү
глазурь сущ 1. (сплав) ялтыравык; 2. (сироп) шикәр ширбәте
гланды сущ аңкау бизе
глас сущ устар тавыш
глас вопиющего в пустыне - җавапсыз калдырылган чакыру
гласить гл белдерү, хәбәр бирү, хәбәр итү
гласность сущ хәбәрдарлык, ачыклык ♦ В России одно время была “эпоха гласности”. –
Россиядә бер чакта “хәбәрдарлык чоры” булды.
гласный 1 пр грамм 1. сузык; 2. сузыклар
гласный 2 пр ачык, халыктан яшерен булмаган
глаукома сущ мед глаукома
глашатай сущ ист сөрән салучы, өндәүче, нидачы, белдерүче, яклаучы
глетчер сущ бозлык, тау бозлыгы
глина сущ балчык, кызыл балчык
глинистый пр балчыклы, кызыл балчыклы
глинобитный пр балчык ...
глинозём сущ табигый алюмин оксиды, глинозём
глинтвейн сущ глинтвейн (кайнар эчемлек)
глиняный пр балчык ..., кызыл балчыктан ясалган ♦ Глиняный горшок сохраняет вкус
супа. – Кызыл балчыктан ясалган савыт аш тәмен саклап кала.
глиссер сущ яссы төпле көймә, глиссер
глист сущ суалчан
глиста сущ суалчан
глистный пр суалчан ...
глистогонный пр суалчан куа торган, суалчан бетерә торган
глицерин сущ гөлсирин
глицериновый пр гөлсирин ...
глициния сущ бот глициния (үрмәле үсемлек)
глобальный пр глобаль
глобус сущ глобус
глодать гл 1. кимерү; 2. перен җәфалау, азаплау ♦ Глодать кость. – Сөяк кимерү.
глоссарий сущ сүзлекчә
глотать гл 1. йоту; 2. перен (много читать) күп уку, комсызланып уку ♦ Глотать пищу. –
Ризыкны йоту. ♦ Он проглотил книгу за два дня. – Ул китап ике көндә укып чыкты.
глотка сущ 1. йоткылык; 2. простореч тамак, бугаз
глотками нар йотымлап
глотнуть гл йотып җибәрү, йоту ♦ Глотнуть свежего воздуха. – Саф һава йотып җибәрү.
глоток сущ 1. (выпить) йоту; 2. (воды) йотым, бер йотым, уртлам
глохнуть гл 1. (становиться глухим) чукраклану, саңгыраулану; 2. (о шуме) акрыная бару,
тына бару; 3. томалану, чүп басу, ташландык хәлгә килү ♦ Шум постепенно глохнет. –
Тавыш бераз-бераз акрынаеп бара.
глубина сущ 1. тирәнлек, төп; 2. түр, урта, эч; 3. перен тирәнлек, әһәмиятлелек
глубинка сущ эчкәре нокта, эчкәре яшәү урыны, эчкәре авыл (бистә)
глубинный пр тирәнлек ..., тирәндәге, тирәннән, эчкәре
глубиномер сущ тирәнлек үлчәгеч
глубокий пр 1. тирән; 2. эчкәре, эчкәреге, ерак; 3. перен ерак; 4. тирән, тирәнтен, җитди ♦
Глубокая река. – Тирән елга.
глубоко нар тирән, тирәннән ♦ Глубоко нырнул. – Тирән чумды.
глубоководный пр 1. тирән сулы, җитәрлек тирәнлектәге; 2. (рыбы) тирән судагы, тирән
суларда яши торган
глубоководье сущ тирән сулылык
глубокомысленный пр 1. төпле, тирән фикерле, тирән мәгънәле; тирән уйлы; 2. җитди,
төпле ♦ Глубокомысленное замечание. – Тирән фикерле кисәтү.
глубокомыслие сущ тирән фикерлелек, тирән мәгънәлелек, тирәнтен аңлау, төпле
фикердә булу
глубокорыхлитель сущ тирән йомшарткыч
глубокоснежье сущ тирән көртлек
глубокоуважаемый пр хөрмәтле ♦ Глубокоуважаемый председатель сельского совета. –
Хөрмәтле авыл советы рәисе.
глубь сущ 1. тирәнлек, төп; 2. түр, урта, эч
глумиться гл мыскыллау, мыскыл итү, мәсхәрәләү
глупеть гл аңгыралану, ахмаклану, тинтәкләнү, юләрләнү, башсызлану
глупец сущ аңгыра, ахмак, тиле, тинтәк, сантый
глупить гл тилерү, ахмаклыклар эшләү
глуповато нар иләс-миләс
глуповатый пр беркатлы
глупость сущ 1. аңгыралык, ахмаклык, тинтәклек, сантыйлык; 2. ахмаклыклар, ахмак
сүзләр, ахмак эшләр
глупый пр 1. аңгыра, акыл кермәгән, ахмак, юләр, тинтәк; 2. ахмак, мәгънәсез, акылсыз,
ахмакларча ♦ Глупый вопрос. – Мәгънәсез сорау.
глупый человек - юкабаш
глупыш сущ ахмак, юләр, тинтәк
глухариный пр суер ...
глухарь сущ бот суер, урман тавыгы
глухой пр 1. чукрак, саңгырау, колакка кагу; 2. перен игътибарсыз, колак салмый торган ♦
Глухой старик. – Чукрак карт.
глухомань сущ караңгы почмак, аулак (тын) почмак, аулак урын
глухонемой пр телсез-чукрак, чукрак-телсез
глухонемота сущ чукраклык, телсезлек
глухота сущ саңгыраулык, чукраклык
глушитель сущ 1. тавышйоткыч, тавышкиметкеч; 2. перен (критики) ирек бирмәүче,
томалаучы, буучы ♦ Глушители критики. – Тәнкыйтьне буучылар.
глушить гл 1. миңгерәйтү; 2. басу, томалау; 3. (сорняки) томалау, каплау, басу, басып
китү; 4. (мотор) сүндерү; 5. (инициативу) томалау, басу, буу, ирек бирмәү; 6. простореч
(водку) күп эчү ♦ Глушить рыбу. – Балыкны миңгерәйтеп чыгару.
глушь сущ караңгы почмак, аулак (тын) почмак, аулак урын
глыба сущ кантар, зур кисәк
глядеть гл 1. карау, карап тору; 2. күзәтү, күз-колак булу; 3. (иметь вид) булып күренү,
охшау ♦ Глядеть по сторонам. – Як-якка карау.
глядеться гл карау, каралу. ♦ Глядеться в зеркало. – Көзгегә каралу.
глядь част простореч карасам
глянец сущ ялтыравык
глянуть гл карап алу, карап кую, күз төшереп алу, күз салып алу
глянуться гл килешү, ошау
глянцевать гл ялтырату, шомарту
глянцевитный пр ялтыравыклы
глянцевый пр ялтыравыклы, ялтыравык
гляциолог сущ бозлыклар өйрәнүче
гм межд һе, һем, алай икән, эһем
гнать гл 1. куу, куып алып бару; 2. (из дома) куып чыгару, сөреп чыгару; 3. (машину) куу,
куалау, тиз алып бару, чаптыру; 4. (быстро ехать) җилдерү, элдертү; 5. (быстро
производить) күпләп җитештерү; 6. (самогон) куу, чыгару, табу ♦ Гнать из дому. – Өйдән
куып чыгару.
гнаться гл 1. куу, куып бару; 2. (за прибылью) куу, чабу, артыннан куу; 3. куылу, куылып
бару ♦ Гнаться за вором. – Карак артыннан чабу.
гнев сущ ачу, каһәр
гневаться гл ачулану, ачу кабару
гневить гл ачуландыру, ачуын кабарту (китерү)
гневно нар ачуланып
гневный пр ачулы, каһәрле, утлы-яшенле ♦ Гневный взгляд. – Ачулы караш. ♦ Гневный
царь. – Каһәрле патша.
гнедочалый пр бурлы
гнёздами нар оялап
гнездиться гл 1. оялау, оя ясау; 2. перен тулу, тулып яту
гнездо сущ 1. оя; 2. перен тормыш кору; 3. перен (притон) оя ♦ Вить гнездо. – Оя ясау.
гнездование сущ оялау һәм балалар чыгару
гнездоваться гл оялау һәм балалар чыгару
гнездовка сущ бот оялык
гнездовой пр оялап ..., оялап башкарылган
гнездовье сущ оялау урыны
гнездовым способом нар оялап
гнести гл борчу, җәфалау, интектерү
гнёт сущ 1. (пресс) эскәнҗә, бастыргыч, бастырык; 2. изү, кысу, кысым, кысанлык ♦ Гнет
рабства. – Коллык кысанлыгы.
гнетуще нар авыр
гнетущий пр авыр, эчпошыргыч, күңелсез
гнида сущ зоол серкә, бет серкәсе
гнилой пр 1. черек, черегән, бозылган; 2. (о погоде) юеш, йогышлы, яңгырлы ♦ Гнилые
продукты. – Черек ашамлыклар. ♦ Гнилой воздух. – Йогышлы һава.
гнилостный пр 1. черек, черү ...; 2. черетә торган, череткеч
гнилость пер череклек
гнилушка сущ черек, черек агач кисәге, черек әйбер
гниль сущ 1. черек, черегән нәрсә; 2. (плесень) күгәрек
гнильё сущ черек-чарык, черегән әйберләр
гнильца сущ чери башлаган, бозыла башлаган, черек
гнить гл черү, череп таркалу, бозылу ♦ Сено гниет. – Печән чери.
гноение сущ 1. черетү, сасыту, исләндерү; 2. перен авыр шартларда тоту, черетү; 3.
эренләү, үләкләү
гноеотделение сущ эрен бүлеп чыгару, эрен бүленеп чыгу
гноить гл 1. черетү, сасыту, исләндерү; 2. перен авыр шартларда тоту, черетү
гноиться гл 1. эренләү, үләкләү
гной сущ үлек, эрен
гнойник сущ эрен җыелган урын, үлекләгән урын ♦ Вскрыть гнойник. – Үлекләгән урынны
ачу.
гнойный пр үлекле, эренле, үлекләү ..., эренләү ...
гнус сущ черки, чебен-черки
гнусавить гл тыңкышлану, тыңкышланып сөйләү, борын аша сөйләү
гнусаво нар тыңкыш
гнусавость сущ тыңкышлык
гнусавый пр тыңкыш ♦ Гнусавая речь. – Тыңкыш сөйләм.
гнусить гл тыңкышлану, тыңкышланып сөйләү, борын аша сөйләү
гнусливый пр тыңкыш
гнусность сущ әшәкелек, кабәхәтлек, пычрак, пычраклык
гнусный пр кабәхәт, түбән, әшәке, пычрак ♦ Гнусная клевета. – Әшәке гайбәт.
гнутый пр бөгелгән, бөгелеп ясалган
гнуть гл 1. бөгү; 2. (буря – деревья) ию, сыгу, бөгү, кәкрәйтү; 3. бору, каеру; 4. перен
(свою линию) яклау, каеру
гнуться гл бөгелү, иелү, сыгылу ♦ Деревья гнутся от ветра. – Җилдән агачлар бөгелә.
гнушаться гл чиркану, җирәнү, хурлык дип санау, гарьлек дип санау, кимчелек дип санау
говеть гл ураза тоту
говор сущ 1. сөйләшү, сөйләшкән тавыш; 2. (манера произносить) сөйләш, сөйләшү,
мөйләү үзенчәлеге; 3. лингв сөйләш ♦ Арский говор. – Арча сөйләше.
говорильня сущ бака базары
говорит (говорят) вводн сл ди (диләр) ♦ Говорят, в давние времена были люди
великанами. – Борынгы заманда кешеләр алпавытлар булган, ди.
говорить гл 1. сөйләшү; 2. сөйләү, әйтү, дию; 3. сөйләү, сөйләп тору, әйтеп тору, күрсәтеп
тору, белдереп тору ♦ Ребенок еще не говорит. – Бала әлегә сөйләшми.
говорить намёками - төрттерү
говориться гл әйтелү, сөйләнү, диелү
говорливый пр 1. сүзчән, сөйләмчек, күп сөйләүчән; 2. перен (ручеек) чылтыравык ♦
Какой же ты говорливый. – Сүзчән дә инде үзең.
говорун сущ тел бистәсе, лыгырдык, телчән
говорят част имеш
говядина сущ сыер ите
говяжий пр 1. сыер итеннән пешерелгән; 2. сыер ...
го-го-го межд ихаха(й)
гоголь сущ зоол ала чумгалак
гоголь-моголь сущ албә (татлы ашамлык)
гогот сущ 1. (гусиный) каңгылдау, кыйгаклау; 2. перен шаркылдап көлү
гоготать гл 1. (о гусях) каңгылдау, каңгылдап кычкыру, кыйгаклау, кыйгак-кыйгак
кычкыру; 2. (хохотать) шыркылдап көлү ♦ Нечего тут гоготать. – Шыркылдап көлмәле
монда.
год сущ 1. ел; 2. (время, эпоха) ел, чак; 3. (промежуток времени в течение десятилетий)
еллар; 4. (возраст) яшь ♦ Прошло четыре года. – Дүрт ел узды. ♦ Ему уже четыре года. –
Аңа инде дүрт яшь.
год от году нар елдан-ел
годами нар еллап, еллар буена
година сущ еллар
годиться гл ярау, яраклы булу
годичный пр бер еллык
годность сущ яраклылык
годный пр яраклы, ярарлык, эшкә ярарлык ♦ Годен к военной службе. – Хәрби хезмәткә
яраклы.
годовалый пр 1. ( о ребенке) бер яшьлек; 2. (о скотине) еллаган
годовой пр еллык, бер еллык
годовщина сущ еллык, еллык бәйрәм
годок сущ яшьтәш
годы сущ мн ч чак, дәвер
гол сущ гол, туп (футбол), алка (хоккей)
голавлевый пр зоол кушбаш
голавль сущ зоол кушбаш
голенастый пр озын ботлы (аяклы, сыйраклы)
голенище сущ куныч, балтыр
голеностопный пр балтыр белән табанны берләштерүче буын
голень сущ балтыр, сыйрак
голец сущ 1. зоол (пресноводная рыба) сагалак; 2. (рыба северных морей) ялангач балык
голова сущ 1. баш; 2. (единица счета скота) баш; 3. перен (ум) акыл; 4. (городской) баш,
башлык; 5. (колонны) баш; 6. (сахара, сыра) баш ♦ Повесить голову. – Баш ию. ♦ У него
прекрасная голова. – Аның акылы якты.
головастик сущ зоол чукмарбаш, бака баласы
головастый пр в разн знач башлы
головешка сущ кисәү, кисәү башы
головизна сущ балык башы, баш ите
головка сущ 1. башчык; 2. (винта) эшләпә; 3. (лука) баш; 4. (группа вожаков) җитәкчеләр,
башлыклар; 5. (передняя часть сапог) итек башы
головной пр 1. анат баш ...; 2. (передний) баш ...; 3. баштагы, алдагы
головня сущ 1. кисәү, кисәү башы; 2. с-х (болезнь злаков) кисәү, корымбаш, гөмбә, кисәү
гөмбәсе
головокружение сущ баш әйләнү
головокружительный пр 1. баш әйләндергеч, баш әйләнерлек; 2. перен искитәрлек, зур ♦
Головокружительная высота. – Баш әйләндергеч биеклек.
головоломка сущ башваткыч
головоломный пр башваткыч, катлаулы, кыен, читен
головомойка сущ каты шелтә, кыздыру, пешерү
головоногие сущ зоол башаяклылар
головорез сущ башкисәр, юлбасар, җәнҗалчы ♦ Он был настоящим головорезом. – Ул чын
башкисәр иде.
головотяп сущ юньсез, эш рәтен белмәүче
головотяпство сущ юньчезлек, эш рәтен белмәү, мәгънәсезлек
голод сущ 1. ашыйсы килү, ачыгу, тамак ачу; 2. (длительное недоедание) ачлык, кытлык ♦
Страшный голод в 30-е годы. – Утызынчы еллардагы куркыныч ачлык.
голодать гл 1. (испытывать голод) ачыгу, ачлы-туклы тору; 2. (воздерживаться) ашамый
тору, ашаудан баш тарту
голодно нар ач, ачлы-туклы
голодный пр 1. ач; 2. ач, ачтан; 3. ачлы-туклы, җитәр-җитмәс; 4. ачлык ..., кытлык ..., ач ♦
Голодный волк. – Ач бүре.
голодовка сущ ачлык, ашаудан баш тарту
голодранец сущ ялангач, сукбай, ач кернә
голодуха сущ ачлык, кытлык
гололед сущ бозлагак, бозлавык ♦ Сак булыгыз, юлларда бозлавык. – Осторожно, на
дорогах гололедица.
гололедица сущ бозлавык, бозгалак
голоногий пр яланаяклы, шәрә аяклы
голопузый пр ялангач корсаклы
голос сущ 1. тавыш; 2. (романс для двух ...) тавыш, җырчы; 3. перен (совести) аваз; 4.
перен (читателей) фикер, сүз ♦ Громкий голос. – Каты тавыш. ♦ Голос совести. – Намус
авазы. ♦ Внутренний голос. – Эчтәге аваз.
голосистый пр көчле тавышлы, яңгыравык тавышлы, яңгыравык
голосить гл 1. (по покойному) такмаклап елау; 2. простореч акырып җырлау
голословно нар дәлилсез-нисез, нигезсез
голословность сущ дәлилсезлек
голословный пр дәлилсез, нигезсез, коры
голосование сущ сайлау, тавыш бирү ♦ Открытое голосование. – Ачык тавыш бирү.
голосовать гл 1. сайлау, тавыш бирү; 2. (резолюцию) тавышка кую
голосовой пр тавыш ...
голуба обращ иркәм
голубевод сущ күгәрчен асраучы
голубеводство сущ күгәрчен асраучылык
голубеть гл 1. (виднеться) күгелҗемләнеп күренү; 2. (становиться голубым)
күгелҗемләү, зәңгәрләнү
голубизна сущ күклек, зәңгәрлек
голубика сущ бот күк җиләк
голубиный пр күгәрчен ...
голубить гл иркәләү, сөю
голубка сущ 1. (самка голубя) ана күгәрчен; 2. (при обращении) күгәрченкәй
голубоватый пр зәңгәрсу
голубоглазый пр зәңгәр (күк) күзле ♦ Голубоглазая девушка. – Зәңгәр күзле кыз.
голубой пр 1. зәңгәр, күк; 2. перен (идиллический) күңел ...
голубой с зелёным - зәңгәрле-яшелле
голубой с красным - зәңгәрле-кызыллы
голубцы сущ (блюдо) тулма
голубчик сущ протореч күгәрченем, күгәрченкәй, энекәш, егеткәй, туганкай
голубь сущ күгәрчен
голубятник сущ күгәрчен асраучы
голубятня сущ күгәрчен оясы, күгәрчен кетәге
голый пр 1. ялангач, ялан, шәрә; 2. (лишенный растительности) ялангач; 3. (без волос,
шерсти) шәрә, такыр; 4. буш, коры; 5. перен коры, шәрә, ап-ачык ♦ Голое тело. – Шәрә
гәүдә. ♦ Голые факты. – Коры мәгълүматлар.
голытьба сущ ярлылар, йолкышлар, сукбайлар
голыш сущ 1. ялангач, шәрә; 2. (гладкий камень) чуерташ, шома түгәрәк таш
голышка сущ чуерташ, шома түгәрәк таш
голышом нар ялангач
голь сущ ярлылар, йолкышлар, сукбайлар
гольды сущ устар нанайлар, нанай халкы
гольё сущ 1. (части мясной туши) эче-башы; 2. (шкура) шәрә тире
гольем нар протореч чисталата
гольфы сущ мн ч балтырлы оекбаш
гомеопат сущ гомеопатия белгече, гомеопатия табибы
гомеопатия сущ гомеопатия
гомерический пр каты көлү, кычкырып көлү, тыела алмыйча шаркылдап көлү
гомогенный пр бер төрле чыгышлы, гомоген
гомон cущ шау-шу, чыр-чу, тавыш
гомонить гл кычкырып сөйоәшү, кычкыру
гон сущ 1. куу, куып алып бару; 2. (состояние зверей в брачный период) куышу, куышу
вакыты
гондольер сущ гондолчы, гондола йөртүче
гонение сущ эзәрләү, эзәрлекләү, кысу, җәберләү
гонец сущ атчабар, хәбәр йөртүче, чапкын, юлчабар, кугынчы
гонитель сущ эзәрлекләүче, кысучы, изүче, җәберләүче
гонка сущ 1. куу, куып алып бару; 2. (спешка) ашыгу, кабалану; 3. узышу, узыш ♦ Гонка
длилась целый день. –Узышу көне буе дәвам ителде.
гонкий пр йөгерек, җитез, тиз чаба торган
гонор сущ һавалылык, масаюнчалык, артык горурлык, эрелек, тәкәбберлек
гонорарный пр әҗерле
гончар сущ чүлмәкче
гончарный пр 1. чүлмәк ясау ...; 2. балчыктан ясалган
гончая сущ эзәрлекләүче эт
гонщик сущ спорт узышчы
гоньба сущ (состояние зверей в брачный период) куышу, куышу вакыты
гонять гл 1. куу, куып китерү; 2. (посылать) йөртү, йөртеп тору, йөгертеп тору; 3. тибеп
йөрү, тибеп үткәрү ♦ Гонять птиц с огорода. – Яшелчә бакчасыннан кошларны куу.
гоняться гл куып йөрү, арттан йөрү
гора сущ 1. тау; 2. мн ч таулар; 3. перен бик күп, өем-өем, тау-тау ♦ Самая высокая гора. –
Иң биек тау.
горазд в знач сказ оста, булдыра, булдыра алу
гораздо нар күп, шактый, байтак