Сабиров Р.А. Русско-татарский полный учебный словарь
Подождите немного. Документ загружается.
депутация сущ вәкиллек, вәкилләр ♦ Принять депутацию. – Вәкиллекне кабул итү.
дерби сущ бәйге, чабыш
дерг в знач сказ тартты
дёргать гл 1. тарту; 2. йолку; (зубы) суыру, алдыру, суырту; 3. перен (беспокоить,
мешать) борчу, йөдәтү; 4. безлич тарту, тартышу
дергаться гл 1. тарту, тартышу; 2. таттыру, йолкыту
дергач сущ зоол тартар, тартай
деревенеть гл кату, ою, агачлану ♦ Стебель деревенеет. – Сабак агачланып килә.
деревенский пр авыл, авылча
деревенщик сущ протореч авыл турында язучы
деревенщина сущ авыл гыйбады
деревня сущ авыл ♦ На околице деревни. – Авыл башында.
дерево сущ агач
деревообделочник сущ агач эшкәртүче
деревообделочный пр агач эшкәртү ...
деревообрабатывающий пр агач эшкәртү ..., агач эшкәртә торган
деревообработка сущ агач эшкәртү
деревья сущ (зелень) яшеллек
деревянистый пр 1. агачсыман; 2. перен агач кебек (агачтай) каты
деревянный пр 1. агач ...; 2. перен (лицо) агач ..., хәрәкәтсез, җансыз
деревяшка сущ 1. агач кисәге, түмәр; 2. (деревянная нога) агач аяк
держава сущ бөек дәүләт, бөек мәмләкәт ♦ Великие державы. – Бөек мәмләкәтләр.
державный пр 1. хаким ...; 2. (могучий, величественный) мәһабәт
держаный пр кулланылган, иске
держатель сущ 1. хуҗа, ия, биләүче; 2. тоткыч, кыстыргыч
держать гл 1. тоту, тотып тору; 2. (держать деньги) тоту, саклау; 3. (содержать) тоту,
асрау; 4. (вправо) тоту, сугылу ♦ Держать в руках книгу. – Кулда китап тотып тору. ♦
Держать правее. – Уң якны тоту.
держаться гл 1. тотыну, тотынып тору; 2. (за должность) ябышып яту, ычкындырмау; 3.
(пуговица) эләгеп (тотылып) тору, тору; 4. (за ухо) тотып тору; 5. (прямо) тору; 6. перен
(себя) тоту ♦ Держаться за забор. – Көймәгә тотылып тору. ♦ Держаться прямо. – Туры
басып тору.
дерзание сущ омтылыш, көчле омтылыш
дерзать гл кыю эш итү, (алга) омтылу, батырчылык итү
дерзить гл тупас сүзләр әйтү, тупаслык күрсәтү, тупас җаваплар кайтару
дерзкий пр 1. әдәпсез, тупас, дорфа; 2. (смелый) кыю, куркусыз ♦ Дерзкая мысль. – Кыю
фикер.
дерзновение сущ омтылыш, көчле омтылыш
дерзновенность сущ тәвәккәллек, җөрьәтлелек
дерзновенный пр үтә тәвәккәл, җөрьәтле
дерзнуть батырчылык (тәвәккәллек) итү, кыю, җөрьәт итү ♦ Дерзну поспорить. –
Бәхәсләшергә батырчылык итәм.
дерзость сущ 1. (наглость) тупас, кыюлык, дорфалык; 2. (смелость) кыюлык, тәвәкәллек;
3. тупас кыланыш
дёрн сущ кәс, чирәм, кыртыш
дернина сущ кәс, чирәм, кыртыш
дернистый пр чирәмле, тамырлы
дерновый пр кәсле, кәс җәелгән, кәстән ясалган
дернуть гл тарту, кинәт тартып кую ♦ Дернуть за рукав. – Җиңнән тартып кую.
дернуться гл гл 1. тарту, тартышу; 2. тарттыру, йолкыту
дерущийся пр сугышучы
дерьмо сущ 1. тизәк; 2. перен бик яман, гаять начар, ләчтит, сафсата
дерьмовый пр перен бик яман, ләчтит, сафсата
дерюга сущ 1. капчык киндере, тупас (калын) киндер, тупас тукыма; 2. перен тупас
тукымадан кием
дескать част имеш, янәсе, ди, диләр ♦ Мы, дескать, сами виноваты. – Без, имеш, үзебез
гаепле.
десна сущ урт
десница сущ уң, кул, кул
деспот сущ залим
деспотизм сущ залимлек
деспотически нар залимнәрчә
деспотический пр залим ...; залимнәрчә, каты
деспотичный пр залимнәрчә, залим ..., каты ♦ Деспотичная натура. – Залим холкы
деспотия сущ деспотлык
десть числ ист (мера писчей бумаги) табак
десятеро числ унау, ун
десятерик сущ унлы
десятеричный пр ун тапкыр арттырылган, унлата
десятиборец сущ ун төр ярышта катнашучы
десятиборье сущ ун төр ярыш
десятидневка сущ ункөнлек
десятиклассник сущ унынчы сыйныфта укучы
десятикопеечный пр 1. ун тиенлек ...; 2. ун тиен тора торган
десятикратно нар унлата
десятикратный пр ун тапкыр арттырылган, унлата ♦ В десятикратный размере. – Ун
тапкырлата.
десятилетие сущ унъеллык
десятилетка сущ (школа) унъеллык мәктәп ♦ Окончить десятилетку. – Унъеллык
мәктәпне бетерү.
десятилетний пр 1. (о сроке) унъеллык ...; 2. (о возрасте) ун яшьлек
десятина сущ дисәтинә
десятирублевка сущ унлык
десятитысячный числ ун меңенче
десятиугольник сущ унпочмак
десятичасовой пр 1. (продолжающийся десять часов) ун сәгатьле; 2. (поезд) ун сәгатьтә
китә торган
десятичный пр унарлы
десятка сущ 1. унлык; 2. (трамвай, автобус) унынчы
десятками нар дистәләп, унарлап
десятник сущ ист дисәтник
десяток сущ дистә
десятский сущ ист дисәтник
десятый числ унынчы
десять числ ун
десять тысяч - төмән
десятью нар ун тапкыр, ун җирдә
детализация сущ җентекләү, детальләштерү
детализировать гл җентекләү, детальләштерү ♦ Детализировать план. – Планны
җентекләп эшләү.
деталь сущ 1. тәфсил, кисәк, деталь; 2. аерым мизгел, аерым як
детально нар бәйнә-бәйнә, тәфсилле, якыннан
детальный пр җентекләп ..., җентекле, бәйнә-бәйнә ♦ Детальное изложение. – Җентекләп
тасвирлау.
детва сущ бала корт, яшь кортлар
детвора сущ бала-чага, балалар, ыбыр-чыбыр
детдом сущ балалар йорты
детдомовец сущ балалар йортында үсүче
детеныш сущ бала, чага (хайваннарда)
дети сущ мн ч балалар, оланнар, бала-чага
детина сущ әзмәвер
детище сущ бала, казаныш, җимеш ♦ Это научная школа – детище ученого. – Бу фәнни
мәктәп – галим казанышы.
детка сущ балакай
детонатор сущ тех шартлаткыч, детонатор
детонация сущ детонлау
деторождение сущ бала табу, бала тудыру, бәбиләү
детоубийство сущ бала үтерү
детоубийца сущ бала үтерүче, баласын үтерүче
детсадовский пр балалар бакча ... ♦ Детсадовская педагогика. – Балалар бакча
педагогикасы
детская сущ балалар бүлмәсе
детский пр 1. балалар ...; 2. бала ...; 3. перен (по детски) балаларча, сабыйларча,
балалык ... ♦ Детские мечты. – Балаларча хыяллану.
детство сущ балалык еллары, балачак, балалык (сабыйлык) чоры
деть гл кую
деться гл 1. югалу, китү; 2. (от стыда) бару, керү
деформировать гл формасын үзгәртү
деформироваться гл формасы үзгәрү
дехканин сущ диһкан
децентрализация сущ үзәкчелекне таркату
децентрализовать гл үзәкчелекне таркату
дешеветь гл арзанлану, арзанаю, очсызлану, бәясе төшү
дешевизна сущ арзанчылык, арзанлык, очсызлык
дешевка сущ 1. бик арзан, шалкан бәясе; 2. перен буш нәрсә, буш әйбер, мәгънәсез, чүп
дёшево нар 1. арзан, очсыз; 2. перен (отделаться) ансат, җиңел
дешёвый пр 1. арзан, очсыз, арзанлы; 2. перен мәгънәсез, тозсыз, арзанлы, бушлы ♦
Дешевые ткани. – Очсыз тукымалар. ♦ Дешевая популярность. – Буш танылганлык.
дешифровать гл шифрны ачу, шифрны ачып уку
де-юре нар рәсми рәвештә, де-юре
деяние сущ эш, фигыль ♦ Преступное деяние. – Җинаять эш.
деятель сущ эшлекле, хезмәткәр
деятельность сущ эшчәнлек, эш, хезмәт
деятельный пр эшлекле, эшчән, якыннан ♦ Деятельная натура. – Эшлекле холык.
деяться гл барып чыгу, килеп чыгу
джадидизм сущ җәдитчелек
джейран сущ зоол җәйран
джем сущ дерелдәвекле кайнатма
джигит сущ егет
джигитовать гл ат өстендә яхшы йөрү
джигитовка сущ ат өстендә йөрү
джиен сущ этногр (праздник нескольких сёл) җыен
джилян сущ җилән
джинн сущ мифол җен
джут 1 сущ бот пинд сүсе
джут 2 сущ (массовая гибель скота от бескормицы) йот
дзинь подр чылт, чылтыр, чың
дзинь-дзинь подр чылтыр-чылтыр
диагоналевый пр кыйгачлы, диагональ
диагональ сущ кыйгач, диагональ
диалект сущ җирле сөйләш, диалект ♦ Социальный диалект. – Җәмгыяви җирле сөйләш.
диалог сущ ике яклы әңгәмә, диалог
див сущ дию пәрие
диван 1 сущ кәнәфи
диван 2 сущ 1. түрәләр шурасы (Төркиядә); 2. литер лирика җелмасы
дивить гл гаҗәпләндерү, шаккаттыру
дивиться гл шаккату, гаҗәпләнү, таңга калу ♦ Народ дивится на слона. – Халык филгә
шакката.
дивно нар искиткеч
дивный пр 1. (прекрасный) сокланырлык, шәп, искиткеч; 2. (удивительный) гаҗәп,
искиткеч ♦ Дивный голос. – Сокланырлык тавыш.
диво сущ могҗиза, искиткеч нәрсә
дивчина сущ кызыкай
дидактизм сущ дидактиклык
дидактик сущ дидактика белгече
диез сущ муз диез
диета сущ дөрес ашау, дөрес туклану
диететика сущ дөрес туклану фәне, диететика
дизель-электроход сущ электрйөрүче дизель
дикарь сущ 1. вәхши, кыргый; 2. (некультурный человек) тупас кеше, кыргый; 3.
(нелюдимый, застенчивый человек) кыргый кеше, тартынучан кеше; 4. перен (без путевки)
кыргый
дикий пр 1. кыргый, кыр ...; 2. (гусь) кыр ...; 3. (племена) вәхши, кыргый; 4. (девственный)
аулак, тын, кеше аяк басмаган; 5. перен (неуправляемый) тупас, дуамал; 6. перен
(неожиданный) әкәмәт, кыргый, гаҗәп, сәер; 7. перен (нелюдимый) кыргый, тартунычан,
оялчан, оялучан; 8. (восторг) бик көчле, искиткеч зур ♦ Дикие племена. – Кыргый
кабиләләр. ♦ Дикий нрав. – Дуамал холык. ♦ Дикий ребенок. – Оялучан бала.
дикий лук сущ юа
дико нар кыргыйларча
диковина сущ әкәмәт, гаҗәп нәрсә, сәер нәрсә, искиткеч нәрсә ♦ Что за диковина? – Бу
нинди сәер нәрсә?
диковинный пр гаҗәп, сәер, гаҗәеп
дикорастущий пр кыргый ♦ Дикорастущий кустарник. – Кыргый куак.
дикоросы сущ файдалы кыр үсемлекләр
дикость сущ 1. кыргыйлык, вәхшилек; 2. перен (грубость) тупаслык, дуамаллык; 3. перен
(застенчивость) кыргыйлык, оялчанлык, тартынучанлык
диктант сущ инша, диктант ♦ Сборник диктантов для четвертого класса. – Дүртенче
сыйныф өчен диктантлар җыентыгы.
диктовать гл 1. әйтеп тору, әйтеп яздыру; 2. үтәргә мәҗбүр итү, көчләп тагу; 3. таләп итү,
кушу, мәҗбүр итү ♦ Диктовать свои условия. – Үзеңнең шартларны үтәргә мәҗбүр итү.
диктовка сущ 1. әйтеп тору, әйтеп яздыру; 2. (диктант) әйтеп яздыру
диктор сущ сөйләүче, алып баручы, диктор
дикция сущ әйтү рәвеше
дилетант сущ бөтенесен сай белүче
дилетантизм сущ дилентантлык
дилогия сущ литер ике бүлекле әсәр
динамичный пр хәрәкәтчән, хәрәкәткә бай, хәрәкәтчел ♦ Динамичный танец. –
Хәрәкәтчел бию.
династия сущ нәсел, буын
динозавр сущ зоол динозавр
динь-динь подр чың-чың, чең-чең
диск сущ 1. тех тәлинкә; 2. спорт диск
дисквалифицировать гл 1. квалификацияседән мәхрүм итү; 2. спорт читкә кую, ярыштан
тыю
дискобол сущ диск ыргытучы
дисковый пр тәлинкәле
дискомфорт сущ уңайсызлык
дискриминировать гл тигез хокуктан мәхрүм итү
дискуссионный пр 1. бәхәсле; 2. (клуб) бәхәс ... ♦ Дискуссионное решение. – Бәхәсле
карар.
дискуссия сущ моназара, бәхәс ♦ Научная дискуссия. – Фәнни моназара.
дискутировать гл бәхәсләшү, моназара алып бару
дислокация 1. воен урнашу; 2. мед (урыныннан) күчүе, таюы, чыгуы; 3. геол күчү, шуышу
дислоцировать сущ воен урнаштыру ♦ Дислоцировать войска. – Гаскәрләрне урнаштыру.
диспозиция сущ воен гаскәрләрне урнаштыру
диспропорция сущ ярашмаучанлык
диспутировать гл бәхәсләшү
дистанция сущ 1. ара, ераклык; 2. (участок) ара ♦ Соблюдать дистанцию. – Араны тоту.
дистиллировать гл дистилләү
дисциплина сущ тәртип
дисциплинарный пр тәртипле
дисциплинированный пр тәртипле ♦ Дисциплинированный работник. – Тәртипле
хезмәткәр.
дисциплинировать гл тәртипләү
дитя сущ бала, сабый
дичать гл вәхшиләнү, кыргыйлану, кыргыйлашу
дичиться гл тарсыну, ятсыну, читләнү, оялу
дичок сущ кыргый агач
дичь сущ киек кош; киек ите
длина сущ озынлык, буй ♦ Длина реки. – Елганың буе (озынлыгы). ♦ Длина радиоволны. –
Радиодулкын озынлыгы.
длинно нар озын, озак
длинноволновый пр озын дулкынлы
длиннокрылые пр озын канатлы
длиннополый пр озын буйлы
длиннота сущ озынлык
длинный пр озак, озын, сузан ♦ Длинный парень. – Озын егет. ♦ Длинное путешествие.
– Сузан (озак) сәяхәт.
длительность сущ дәвамлылык
длительный пр дәвамлы, озак
длить гл сузу, озаклату, дәвамлау
длиться гл сузылу, дәвам итү, озакка бару
для послелог өчен, хакына ♦ Купить для детей. – Балалар өчен сатып алу. ♦ Время для
меня дорого. – Вакыт минем өчен кыйммәт. ♦ Вс сделано для людей. – Бөтенесе кешеләр
хакына эшләнгән.
дневалить гл кизү тору
дневальный сущ кизүче
дневать гл көнләү, көн үткәрү
дневник сущ көндәлек
дневное время сущ көндез
дневной пр көн, көндезге, көнлек ♦ Дневное обучение. – Көндезге уку.
днём нар көндез, көндезен
днём и ночью – көнен-төнен
днище сущ төп
дно сущ төп, асты ♦ Дно реки. – Елга төбе. ♦ Дно общества. – Җәмгыятьнең асты.
до предлог кадәр, кадәрге, тиңеннән, чаклы, лек
до взрыва - шартлаганчы
до гроба - гүргәчә
до дна - төбенәчә
до изнеможения - егылганчы
до каких пор - кайчангача
до конца - азагынача, азаккача, ахырынача, тәмам, тулысынча
до краёв - тулганчы, мөлдерәмә
до настоящего времени - хәзергәчә
до отвала - гарык булганчы, ертылганчы, шартлаганчы
до свидания - хуш, сау булыгыз
до сегодняшнего дня - бүгенгечә
до сих пор - әле, әлегә, моңарчы, хәзергәчә
до слёз - елатканчы
до этого - аңарчы, моңарчы
добавить гл өстәү, арттыру, кушу ♦ Добавить соли в суп. – Ашка тоз өстәү. ♦ Добавить
заработную плату. – Эш хакын арттыру.
добавиться гл өстәлү, арту, кушылу
добавка сущ өстәмә, өстәлгән әйбер
добавление сущ 1. өстәү, өстәлгән әйбер; 2. өстәмә
добавлять гл кушу, өстәү
добавочный пр өстәмә
добежать гл йөгереп бару, йөгереп барып җитү ♦ Добежать до дома. – Өйгә кадәр йөгереп
бару.
добела нар агарганчы ♦ Отмыть добела. – Агарганчы юу.
добиваться гл даулау, ирешү, казану, юллау
добирать гл 1. алу; 2. җыеп бетерү
добираться гл 1. барып җитү, 2. перен ирешү, төшенү, табу, барып җитү
добить гл 1. үтерү; 2. (перебить все) вату, ватып бетерү ♦ Это известие добило старика. –
Бу хәбәр картны үтерде. ♦ Добить последние тарелки. – Соңгы тәлинкәләрне ватып
бетерү.
добиться гл ирешү, казану ♦ Добиться признания. – Таныклыкка ирешү.
доблестный пр батыр, данлы
доблесть сущ гайрәтлелек, шан-шөһрәт, егетлелек, йөрәклелек ♦ Воинская доблесть. –
Гаскәри егетлелек.
добрать гл 1. алу; 2. җыеп бетерү
добраться гл 1. барып җитү, 2. перен ирешү, төшенү, табу, барып җитү ♦ Добраться до
дома. – Өйгә барып җитү.
добре межд шәп
добрести гл барып (кайтып) җитү
добреть 1 гл (становиться добрым) яхшылану, яхшылана бару
добреть 2 гл (толстеть) юанаю, симерү, симерә бару
добро сущ игелек, изгелек, мал, милек, хәер, яхшылык
добро пожаловать - рәхим итегез
доброволец сущ ирекле
добровольно нар ирекледән
добровольность сущ иреклелек
добровольный пр ирекле, ихтыяри, ихтыярлы ♦ Добровольный помощник. – Ирекле
ярдәмче.
добродетель сущ яхшылык, гаделлек
добродетельный пр изгелекле, һиммәтле, рәхимле ♦ Добродетельный поступок. –
Рәхимле эш.
добродушие сущ яхшы, күңеллелек, миһербанлык, рәхимлелек
добродушный пр ачусыз
доброжелатель сущ яхшылык (игелек) теләүче, дус күрүче
доброжелательность сущ әйбәтлек
доброжелательный пр изгелекле, шәфкатьле ♦ Доброжелательное отношение. –
Изгелекле мөнәсәбәт.
доброжелательство сущ әйбәтлек
доброкачественность сущ әйбәтлек, сыйфатлылык
доброкачественный пр сыйфатлы, әйбәт
добром нар яхшылык белән, яхшы чакта
добронравный пр яхшы күңелле, ачык күңелле
добропорядочный пр әдәпле, инсафлы, мәнле
добросердечный пр шәфкатьле, рәхимле, миһербанлы ♦ Добросердечные родственники. –
Миһербанлы туганнар.
добросить гл ыргытып җиткерү
добросовестный пр вөҗданлы, намуслы
добрососедство сущ дуслык күршелек
доброта сущ әйбәтлек, кешелеклелек
добротно нар әйбәт, чыдам
добротность сущ әйбәтлек, чыдамчылык
добротный пр ару, әйбәт, чыдамлы ♦ Добротное изделие. – Чыдамлы әйбер.
доброхот сущ яхшылык (игелек) теләүче, дус күрүче
доброхотный пр яхшылыклы
добрый пр ару, асыл, игелекле, изге, йомшак, кешелекле, хәерле, яхшы, әйбәт ♦ Добрая
душа. – Игелекле җан.
добудиться гл уята мөмкинлеге
добывать гл эзләп табу, казану, казу, кисү
добытчик сущ табучы
добыть гл булдыру, табу ♦ Добыть денег. – Акча табу.
добыча сущ табыш
добычливый пр табышлы
довезти гл илтеп җиткерү
доверенная на хранение сущ әманәт
доверенность сущ ышаныч язуы; ышанычнамә
доверенный пр вәкаләтле, вәкил ♦ Доверенное лицо. – Вәкаләтле зат.
доверие сущ вәкаләтлек, ышанучанлык, ышаныч
доверитель сущ ышаныч язуы бирүче
доверительно нар ышанып
доверительность сущ ышанучанлык
доверительный пр 1. ышанып әйтелгән; 2. ышаныч ... ♦ Доверительное письмо. –
Ышаныч хаты.
доверить гл әманәт итү
довериться гл ышанып калу
довернуть гл борып бетерү
доверху нар мөлдерәмә, түбәләмә, тулганчы
доверчиво нар ышанып
доверчивость сущ ышанучанлык
доверчивый пр ышанучан, ышанычлы ♦ Доверчивый ребенок. – Ышанучан бала. ♦
Доверчивое отношение. – Ышынычлы мөнәсәбәт.
довершать гл бетерү, тәмамлау, төгәлләү, очлау
довершить гл бетерү, тәмамлау, төгәлләү, очлау
доверять гл 1. ышану, әманәт итү; 2. (испытывать доверие) ышанып тапшыру ♦ Он мне
полностью доверяет. – Ул миңа тулысынча ышана.
доверяться гл ышанып калу, ышану
довесок сущ өстәмә, өстәмә кисәк
довести гл 1. (довести) илтеп кую; 2. җиткерү, китереп җиткерү; 3. илтеп җиткерү; 4.
(сообщить, передать) белдерү, хәбәр итү, җиткерү ♦ Довести старика до дома. – Картны
йортка илтеп кую. ♦ Довести до сведения. – Хәбәрне мәгълүм итү.
довестись гл туры килү
довлеть гл 1. (быть достаточным) канәгатьләндерү; 2. (властвовать) җитәкчелек итү
довод сущ дәлил
доводить гл 1. (довести) илтеп кую; 2. җиткерү, китереп җиткерү; 3. илтеп җиткерү; 4.
(сообщить, передать) белдерү, хәбәр итү, җиткерү
доводиться гл 1. туры килү; 2. булу, тиеш
доводящийся пр тиешле
довоеваться гл сугышып уңышсызлыкка ирешү
довоенный пр сугышка кадәрге, сугышка кадәр булган
довозить гл илтеп җиткерү
доволен предик сл риза, канәгать, канәгатьле ♦ Он доволен своим положением. – Ул
үзенең хәле белән канәгать.
доволочить гл илтеп җиткерү
довольно нар 1. канәгатьләнеп, канәгатьлек белән; 2. в знач сказ җитәр; 3. в знач сказ
җитте, җитәр, тукта; 4. (в достаточной степени) шактый
довольный пр канәгать, канәгатьле ♦ Довольный вид. – Канәгатьле кыяфәт.
довольствие сущ тәэмин итү, тәэминат
довольство сущ 1. канәгатьлек, ризалык; 2. (жить в ...) муллык, мул тормыш
довольствовать гл тәэмин итү
довольствоваться гл 1. канәгатьләнү; 2. воен тәэмин итү ♦ Довольствоваться немногим. –
Әз нәрсә белән канәгатьләнү.
довыборы сущ өстәмә сайлаулар
догадаться гл белеп (сизеп, чамалап) алу, белү; төшенү, серенә төшенү, абайлау
догадка сущ 1. фараз, юрау, гөман, сизенү; 2. (сообразительность) тапкырлык, зирәклек
догадливость сущ зирәклек, сизгерлек, тапкырлык
догадливый пр зирәк, сизгер, тапкыр ♦ Догадливый ребенок. – Тапкыр бала.
догадываться гл гл белеп (сизеп, чамалап) алу, белү; төшенү, серенә төшенү, абайлау,
аңлау, шәйләү
догладить гл үтүкләп бетерү, өтеләп бетерү
доглядеть гл (досмотреть) карап бетерү, ахырына кадәр карау
догматизм сущ канунчылык, кагыйдәле хакыйкать
догнать гл куып җитү ♦ Догнать беглеца. – Качкынны куып җитү.
договаривать гл сөйләп бетерү, ахырынача сөйләү
договариваться гл 1. килешү, ризалашу, сөйләшү; 2. (до чего) сөйли торгач ...га килү
договор сущ килешүнамә, язма килешү ♦ Действовать на основе договоренности. –
Килешүнамә нигезендә эш алып бару.
договорённость сущ алдан сөйләшү, килешеп кую
договорено в знач сказ алдан килешеп кую
договорить гл сөйләп бетерү, ахырынача сөйләү
договориться гл 1. килешү, ризалашу; 2. (до чего) сөйли торгач ...га килү ♦ Договориться
до нелепостей. – Сөйли торгач мәгънәсезлеккә килү.
договорник сущ килешүче, килүче нигезендә эшләүче
догола нар ялангач калганчы, андан тума
догонялки сущ куыш уены
догонять гл куып җитү, куып җиткерү
догорать гл 1. янып бетү, беткәнче яну; 2. перен сүнү, бату
догореть гл 1. янып бетү, беткәнче яну; 2. перен сүнү, бату
догружать гл 1. (до конца) төяп бетерү, тулганчы төяү; 2. өстәп төяү
догрузить гл 1. (до конца) төяп бетерү, тулганчы төяү; 2. өстәп төяү
додать гл биреп бетерү, өстәп бирү, тутырып бирү
доделать гл 1. (закончить) ясап бетерү, эшләп бетерү; 2. (подправить) эшкәртеп җиткерү
♦ Доделать работу. – Эшне ясап бетерү. ♦ Доделать макет. – Макетны эшкәртеп
җиткерү.
додуматься гл уйлап табу, уйлап берәр нәтиҗәгә килү
доезжачий сущ этче, эт белән ау итүче
доедать гл ашап бетерү, беткәнче ашау
доение сущ саву
доесть гл ашап бетерү, беткәнче ашау
доехать гл килеп җитү, барып җитү ♦ Доехать до места назначения. – Кирәкле урынга
барып җитү.
дождаться гл көтеп алу, көтү
дождевальный пр яңгыр яудыра торган, яңгыр яудыру
дождевание сущ яңгыр яудыру, су сиптереп сугару
дождевик сущ 1. өске кием; 2. бот (гриб) куык гөмбә, саңгырау гөмбә
дождевой пр яңгыр ...
дождемер сущ явым үлчәгеч, явым-төшем үлчәгеч (җайланма)
дожди сущ (ненастье) җил-яңгыр
дождинка сущ яңгыр тамчысы
дождить гл сибәләү, явып тору, яву, яңгырлау
дождливый пр яңгырлы, явым-төшемле, явымлы
дождь сущ яңгыр ♦ Осенние дожди. – Көзге яңгырлар. ♦ Искры сыплются дождем. –
Очкыннар яңгырлата сибеләләр.
дожидаться гл көтеп алу, көтү
дожитие сущ әкрен үлемгә бару
дожить гл 1. ...ганчы, ...га кадәр яшәү; 2. (до чего-нибудь) барып җитү (төшү); 3. (что)
тору, үткәрү ♦ Дожить до ссудного дня. – Ахырзаманга кадәр яшәү.
дожиться гл уеннан уймак чыгару
доза сущ үлчәм, микъдар
дозатор сущ микъдаргыч, үлчәгеч
дозваться гл чакырып чыгару, кат-кат чакырып китерү
дозволение сущ рөхсәт
дозволенный пр рәхсәт булган, хәләл ♦ В пределах дозволенного. – Рөхсәт булган
чикләрендә.
дозволить гл рөхсәт итү
дозвониться гл шалтыратып җавап алу
дозировать гл 1. кирәкле үлчәмне алу (бирү); 2. үлчәмнәргә блгәләү, аеру
дознание сущ сорау алу
дознаться гл белү, сорашып белү, белеп җиткәрү
дозор сущ күзәтчеләр төркеме
дозорный 1. пр күзәтче...; 2. в знач сущ күзәтче
дозрелый пр өлгергән, өлгереп җиткән, пешеп җиткән
дозреть гл өлгереп җитү, пешеп җитү
доиграть гл уйнап бетерү ♦ Доиграть партию в шахматы. – Шахмат партиясен уйнап
бетерү.
доиграться гл 1. уйный торгач ...а башлау; ...га барып җитү; 2. перен бәлагә тару, кыен
хәлдә калу ♦ Доиграться до беды. – Уйный торгач, бәлага барып җитү.
доильный пр сава торган
доискаться гл эзләп табу
доисторический пр тарихкача булган ♦ Доисторические времена. – Тарихкача булган
чорлар.
доить гл саву
дойный пр савым
дойти гл барып җитү
доказательный пр дәлилле, исбат итәрлек; ышандыргыч, ышандырырлык
доказательство сущ дәлил, исбат ♦ Вещественное доказательство. – Матди исбат. ♦
Теорема имеет несколько доказательств. – Теореманың берничә дәлиле бар.
доказать гл дәлилләү, исбатлау
доказывать гл дәлилләү, исбатлау
докатить гл тәгәрәтеп җиткерү
докатиться гл тәгәреп барып җитү
доколе нар кайчангача, кайчанга кадәр
доконать гл хәлдән тайдыру
докончить гл бетерү, очлап чыгу
докрасна нар кызыл булганчы
докричаться гл кычкырып ишеттерү
доктрина сущ тәгьлимат ♦ Философская доктрина. – Фәлсәфи тәгълимат.
документ сущ вәсика, кәгазь
докучать гл йөдәтү, алҗыту, аптырату
докучливый пр башкатыргыч, борчучан ♦ Докучливый собеседник. – Борчучан
әңгәмәдәш.
долбить гл чокып тишү, чоку
долг сущ бурыч, вазифа, бирәсе ♦ Отдать последний долг. – Соңгы вазифасын үтәү.
долгий пр озак, озын, күп
долго нар күптән, озак, озаккача
долговечный пр озын гомерле
долговременный пр озак вакытлы
долговязый пр колгасар, сузан ♦ Долговязый парень. – Колгасар егет.
долгожданный пр озак көтелгән, сагынычлы, тансык
долгожитель сущ озын гомерле кеше
долголетие сущ озын гомерлелек
долгота сущ озынлык
долготерпение сущ түземлелек ♦ Кончилось долготерпение. – Түземлелек бетте.
долевой пр өлешләп бүленә торган
долететь гл очып барып җитү
должник сущ бурычлы кеше
должность сущ вазифа, урын ♦ Должностное лицо. – Вазифа заты.
должный пр тиешле, урынлы ♦ Должное внимание. – Тиешле игътибар.
долина сущ үзән, үзәнлек
доложить гл белдерү, сөйләп бирү
долой нар югалсын, күзгә күренмәсен
долька сущ өлешчек
дольщик сущ өлештәш, өлешче
доля сущ өлеш, насыйп, язмыш ♦ Тяжелая доля. – Авыр язмыш. ♦ Львиная доля. –
Арыслан өлеше.