Сабиров Р.А. Русско-татарский полный учебный словарь
Подождите немного. Документ загружается.
дом сущ йорт, өй, йорт-җир
домашний пр өй ..., йорт ..., йорттагы ♦ Домашние дела. – Хуҗалык эшләре. ♦ Домашные
животные. – Йорт хайваннары.
доминировать гл өстен булу, өстенлек итү
домовитый гл йортчыл, хуҗалыкчыл
домовладелец сущ йорт хуҗасы
домовой сущ йорт иясе, бичура
домогательство сущ хаксыз таләп, урынсыз дәгъва
домогаться гл алырга тырышу, ирешергә тырышу
домой нар өйгә; туган якка ♦ Возвращаться домой. – Туган якларда кайту. Өйгә кайту.
доморощенный пр йорт тумасы, өйдә үстерелгән
домосед сущ өй тавыгы; өйдә утырырга яратучы
домостроение сущ өйләр салу, йортлар салу
домоуправление сущ йорт идарәсе
домочадцы сущ өйдәгеләр
домра сущ думбра
домчать гл җилдереп алып килеп җитү
домчаться гл җилдереп килеп җитү ♦ Домчаться до железной дороги. – Тимер юлга кадәр
җилдереп килеп җитү.
домысел сущ фараз, юрама, уйдырма
донага нар анадан тума чишенү, шәрәлеккә җитү
донельзя нар чамадан тыш, чиктән тыш
донесение сущ хәбәр, белдермә ♦ Донесение из-за рубежа. – Чит иллләрдән хәбәрләр.
донести гл илтеп җиткерү
донестись гл ишетелү; килү
донизу нар түбәнгә кадәр, аска кадәр
донник сущ бот кандала үләне
донный пр су төбендәге
донос сущ әләк, шикаять ♦ Донос учителю. – Укытучыга әләк. ♦ Донос о тайной
организации. – Яшеренке оешма турында шикаять.
доносить гл илтеп җиткерү
доноситься гл ишетелү; килү
доносчик сущ әләкче, шикаятьче
доныне нар хәзергәчә, бүгенге көнгә кадәр
дописать гл язып бетерү
допить гл эчеп бетерү
доплата сущ өстәмә түләү
доплыть гл йөзеп барып җитү
доподлинно нар чын, бик ачык
доподлинный пр дөрес, чын ♦ Доподлинные сведения. – Чын мәгълүмат.
допоздна нар соңга калып, төн җиткәнче
дополна нар тутырып, тулганчы
дополнение сущ кушымта, өстәмә
дополнительный пр кушымта, өстәмә ♦ Дополнительная информация. – Өстәмә
мәгълүмат.
дополнить гл өстәү
дополниться гл тулылану, өстәлү
допотопный пр бик борынгы, искереп беткән
допрос сущ сорау алу
допросить гл сорау алу, җентекләп сорашу
допуск сущ керүгә хокук, керүгә рөхсәт
допускать гл керергә рөхсәт итү
допущение сущ рхсәт
допытаться гл сорашып белү
допьяна нар исергәнче, лаякыл булганчы ♦ Напоить допьяна. – Исергәнче исертү.
доработать гл эшләп бетерү
дорасти гл үсеп җитү
дорисовать гл (рәсемне) ясап бетерү
дорога сущ юл
дорого нар кыйбат, кыйбатлы, кыйммәт
дороговизна сущ кыйбатлылык, кыйммәтчелек
дорогой пр кыйбатлы, кыйммәт, кыйммәтле; (человек) кадерле, хөрмәтле ♦ Дорогие
стулья. – Кыйммәтле урындыклар. ♦ Дорогой человек. – Хәрмәтле кеше.
дорогостоящий пр кыйбат, кыйбатлы, кыйммәт, кыйммәтле
дородный пр зур гәүдәле
дорожать гл кыйбатлану, кыйммәтләнү
дорожить гл бәяләү, кадерен белү
дорожник сущ юл төзүче
дорожный пр юл ..., юлдагы
досада сущ ачу, гарьлек, үкенеч, күңелсезлек ♦ Он с досады чуть не плачет. – Үкенечтән
елый яза.
досадить гл йөдәтү, ачу китерү
досадный пр аяныч, аянычлы
досадовать гл ачу килү, үпкәләү, гарьләнү
доселе нар моңа кадәр ♦ Доселе не забыт. – Моңа кадәр онытылмаган.
доска сущ такта
досказать гл әйтеп бетерү
досконально нар җентекләп, һәрьяклап ♦ Досконально изучить. – Һәрьяклап өйрәнү.
доскональный пр җентекле, һәрьяклы
дословно нар бермә-бер, сүзгә-сүз
дословный пр сүзгә-сүз ♦ Дословный перевод. – Сүзгә-сүз тәрҗемә.
дослужиться гл хезмәт итеп ирешү
дослушать гл тыңлап бетерү
досмотр сущ тикшерү
досмотреть гл карап бетерү
доспать гл йокыны бетерү
досрочный пр вакытыннан элек ♦ Досрочное выполнение задания на уроке. – Дәрестә
биремне вакытыннан элек башкару.
доставить гл китерү, илтү
доставлять гл китерү, илтү
достаток сущ җитешлек, барлык, тулылык
достаточно нар байтак, җитеш, җитәрлек ♦ Достаточно увидеть, чтобы понять. – Аңлар
өчен күрергә генә җитә.
достаточный пр байтак, җитеш, җитешле, җитәрлек ♦ Достаточная семья. – Җитешле
гаилә.
достать гл алу, чыгару
достигать гл җитү, ирешү, казану
достигнуть гл җитү, ирешү, казану
достижение сущ казаныш, уңыш
достижимый пр ирешерлек
достичь гл җитү, ирешү, казану
достоверность сущ чынлык, дөреслек
достоверный пр чын, ышанычлы ♦ Достоверные сведения. – Ышанычлы мәгълүматлар.
достоинство сущ яхшылык, яхшы сыйфат, дәрәҗә
достойно нар лаеклы
достойный пр кулай, лаек, лаеклы, тиешле ♦ Достойный человек. – Лаеклы шәхес.
достопримечательность сущ куренекле урын, истәлекле урын ♦ В Казани много
достопримечательностей. – Казанда күп истәлекле урыннар бар.
достояние сущ милек, мөлкәт, байлык
достраивать гл төзеп бетерү
доступный пр үтәрлек, йөрерлек, керерлек; (о цене) арзан, очсыз ♦ Доступные цены. –
Арзан бәяләр.
достучаться гл шакылдатып ишеттерү
досуг сущ эштән буш вакыт
досуха нар кипкәнче, корытканчы
досыта нар туйганчы ♦ Никогда не ел досыта. – Беркайчан да туйганчы ашамады.
досюда нар монда хәтле, бирегә хәтле
дотащить гл өстерәп илтеп җиткерү
дотащиться гл өстерәлеп барып җитү
дотемна нар караңгы төшкәнче
дотронуться гл кагылу, тию
дотянуть гл тартып китерү, өстерәп китерү
дотянуться гл сузылып җитү, буй җитү ♦ Дотянуться до потолка. – Түзәмгә кадәр
сузылып җитү.
дохлый пр үлгән, үле; бетерешкән
дохнуть гл сулап алу (кую)
доход сущ керем, табыш ♦ У него был постоянный доход. – Аның даими табышы бар.
доходить гл җитешү, җитү
доходный пр файдалы, табышлы, төшемле ♦ Доходное хозяйство. – Төшемле хуҗалык.
доходчивый пр аңлаешлы, гади
дочерна нар каралганчы
дочерний пр бүлендек
дочиста нар чистарганчы, кырып-себереп ♦ Дочиста подмести двор. – Ишегалдын
кырып-себереп чыгару.
дочитать гл укып чыгу
дочь сущ кыз
дошкольный пр мәктәпкәчә ♦ Дошкольное воспитание. – Мәктәпкәчә тәрбия.
дощатый пр такта ...
дояр сущ савучы
доярка сущ савучы
драгоценность сущ кыйммәтле әйбер
драгоценный пр кыйммәтле, затлы, бәяле
дразнить гл котырту, үртәү, үчекләү, ирештерү ♦ Не надо дразнить дурака. – Юләрне
котыртырга ярамый.
драить гл чистарту, юу
драка сущ кисеш, сугыш, сугышу, тартыш
дракон сущ аждаһа
драный пр ертык, сәләмә, тузган, таушалган
драть гл ерту, ерткалау
драться гл сугышу, кыйнашу, тукмаклашу, якалашу ♦ Они недолго кричали друг на
друга, а потом подрались. – Алар бер-берсенә озак кычкырмадылар, ә аннары
якалаштылар.
драчливый пр сугыш чукмары
дребедень сущ чүп-чар, юк-бар, вак-төякләр
дребезжать глдерелдәү, чылтырау, шылтырау
древесина сущ агач, үзагач
древесный пр агач ...
древний пр борынгы, иске, әүвәл ♦ Древние предания. – Борынгы риваятьләр. ♦ Древний
старик. – Борынгы карт.
древность сущ борынгылык
древовидный пр агачсыман, агач кебек
дремать гл черем итү, йокымсырау, йокымсырап тору
дремота сущ йокымсырау, черем, йокымсырап тору
дремучий пр кара куе ♦ Много грибов в этих дремучих лесах. – Бу кара куе урманнарда
бик күп гөмбә.
дробина сущ ядрә, бер бөртек ядрә
дробить гл ваклау, вату
дробиться гл ваклану, ватылу
дробленый пр вакланган, ватылган ♦ Дробленый кирпич. – Вакланган кирпеч.
дробный пр мат вакланма, вакланмалы
дробь сущ мат вакланма
дрова сущ утын
дровяной пр утын
дрогнуть гл селкенү, селкенеп китү, тетрәү
дрожать гл дерелдәү, селкенү, селкенеп тору, калтырану, калтырау
дрожащий пр калтыравык, калтыравыклы, тетрәүле
дрожжевой пр чүпрә ...
дрожжи сущ чүпрә
дрожь сущ калтыраву, дерелдәү
дрозд сущ миләш чыпчыгы
дротик сущ кыска саплы сөңге
дрофа сущ зоол дүдәк
друг сущ дус, иш, кардәш, әшнә ♦ Не имей сто рублей, а имей сто друзей. – Йөз сумың
булмасын, йөз дустың булсын.
другой пр башка, бүтән
дружба сущ дуслык, кардәшлек, татулык ♦ Давнишняя дружба. – Иске кардәшлек.
дружелюбный пр дуслык ..., дусларча ...
дружеский пр дусларча ..., дусларча ...
дружить гл дус булу, дус тору, дуслашу
дружный пр дус, тату ♦ Дети росли дружно. – Балалар тату үсте.
дружок сущ дускай
друзья сущ дус-иш
дрыгать гл тыпырчыну, сикеренү
дряблый пр сәлперәйгән, какшаган, көпшәк, мурт
дрябнуть гл сәлперәю, көпшәкләнү, пәҗү
дрязги сущ вак-төяк ызгыш
дрянной пр алама, әшәке, начар ♦ На нем было дрянное платье с заплатками. – Аның
өстендә ямаулы алама күлмәк иде.
дрянь сущ алама, чүп-чар
дряхлеть гл какшау, бәлтерү, мәлҗерәү
дряхлый пр какшаган, тузган ♦ Дряхлый старик, но прекрасный ум. – Тузган карт, әмма
сокландаргыч ачык акыл.
дуб сущ имән ♦ Вековой дуб. – Мәңгелек имән.
дубасить гл дөмбәсләү, тукмау
дубина сущ күсәк, тәпәч
дубинка сущ тәпәч, тукмар
дубленка сущ кайры тун
дубняк сущ имәнлек ♦ В дубняке растут дубовики. – Имәнлектә имән гөмбәсе үсә.
дубовик сущ бот имән гөмбәсе
дубовый пр имән ...
дубрава сущ имәнлек
дудеть гл быргы кычкырту, уйнау
дудка сущ курай, сыбызгы
дуло сущ көпшә авызы
дума сущ уй, уйлану
думать гл уйлау, баш вату; кайгыру ♦ Думать над задачей. – Мәсьәлә стендә баш вату. ♦
Думать о будущем. – Киләчәкне кайгырту.
дуновение сущ исү
дурак сущ дивана, тиле, тилергән
дурачить гл юләрсәтү
дурачиться гл ахмаклану, диваналану, тилеләнү ♦ Он любил подурачиться. – Ул
тилеләнеп алырга ярата иде.
дурачок сущ сантый, тиле-миле, юләр
дурачье сущ тәпәч
дурень сущ тинтәк
дуреть гл исәнгерү, шашу, тинтекләнү
дурить гл ахмаклану, котыру, тилеләнү
дурман сущ бот миңгерәткеч
дурной пр начар, әшәке, ямьсез, яман
дурость сущ сантыйлык, ахмаклык
дурь сущ ахмаклык, диваналык, тилелек, юләрлек
дутый пр кабартылган, куыш итеп ясалган
дуть гл исү, өрү ♦ Дуют осенние ветры. – Көзге җилләр исә. ♦ Подуть на свечку. – Шәмгә
өрү.
дух сущ рух, акыл, җан; дәрт, күңел
духи сущ ислемай, хушбуй
духовенство сущ руханилар
духовный пр рухи, мәгънәви; рухани ♦ Духовное училище. – Рухани укуханә. ♦ Духовное
завещание. – Рухи васыять.
духота сущ бөркүлек, тынчулык
душа сущ 1. җан, рух; 2. күңел, йөрәк; дәрт, хис
душевая сущ душ бүлмәсе
душевный пр күңел ..., рух ..., рухи
душегрейка сущ тәнҗылыткыч, сырган кофта
душераздирающий пр коточкыч, җанәрнәткеч, җанөшеткеч
душеспасительный пр юаткыч, җанны тынычландыра торган
душечка сущ җанаш
душистый пр хуш исле ♦ Душистые цветы. – Хуш исле чәчәкләр.
душитель сущ буучы, кысучы, басучы, юл куймаючы
душить гл буу, буып үтерү
душица сущ мәтрүшкә
душный пр бөркү, тынчу, эссе, авыр һавалы ♦ Душный вечер. – Бөркү кич.
дыбом нар үрә, тырпаеп
дым сущ төтен
дымить гл төтәү, төтенләү, төтен чыгару, төтен кайтару
дымиться гл төтенләнү ♦ Головешка дымилась. – Кисәү башы төтенләнеп тора иде.
дымный пр төтенле
дымчатый пр төтенсу ♦ Дымчатая ткань. – Төтенсу тукыма.
дынный пр кавын ...
дыня сущ кавын
дыра сущ тишек, ертык, ярык
дырчатый пр тишекле, тишек-тошыклы
дырявый пр тишек
дыхание сущ сулыш, сулыш алу, тын алу
дыхательный пр сулыш алу ..., тын алу ...
дышать гл сулау, тын алу, сулыш алу ♦ Растение дышит листьями. – Үсемлек яфраклар
белән сулый. ♦ Лицо дышит отвагой. – Бите тәвәккәллек белән сулап тора иде.
дьявол сущ иблис, шайтан
дьявольский пр иблис ...
дюжий пр зур гәүдәле, эре сөякле ♦ Дюжий парень. – Зур гәүдәле егет.
дюжинный пр гади, уртача
дядя сущ абый, ага, агай
дятел сущ тукран
дятловый пр тукран ...
Е
Евангелие сущ Инҗил
евангелист сущ инҗилче
евангелический пр инҗил ...
евнух сущ хәрәм агасы
еврей сущ яһүд
еврейский пр яһүд, яһүди ♦ Еврейский народ. – Яһүд халкы.
евровидение сущ евровидение, европа телевидениесе
европеец сущ европалы
европеизировать гл европалаштыру
европеизироваться гл европалашу
европейский пр европача, европа ... ♦ Европейский союз. – Европа союзы.
европейцы сущ европалылар
европеоидный пр (раса) европасыман, европа кыяфәтле
егерь сущ 1. аучы, урманчы, урман караучы; 2. егерь (солдат (стрелок) в некоторых
армиях)
Египет сущ Мисыр
египетский пр мисыр ... ♦ Египетский диалект арабского языка. – Гарәп теленең мисыр
диалекты.
египтянин сущ мисырлы
его мест аны, аныкы, аның ♦ Его работа. – Аның эше.
егоза сущ кыбырсык, тиктормас, кычыткан чыпчыгы
егозить гл кыбырсыклану, тиктормау, кайнашу, кортлау, кыбырсу
егозливый пр кыбырсык, кыбырсыклы, кайнашлы
еда сущ 1. (завтрак, обед и т.д.) аш, ашау; 2. (продукт) ашамлык, азык, ризык; 3.
(кулинария, кухня) аш-су ♦ Вкусная, питательная еда. – Тәмле, туклыклы ризык.
едва нар 1. (насилу, с трудом) көчкә, көч-хәл белән; 2. нар (чуть) аз гына, чак кына; 3.
союз (лишь только, как только) ...у белән; у белән үк, ...гач та ♦ Едва жив. – Көч-хәл белән
исән.
едва-едва нар көчкә, көчкә-көчкә, такы-токы
единение сущ берләшү, берлек, бердәмлек
единица сущ 1. (цифра) бер, берлек; 2. (оценка) берле, берле билгесе; 3. (разряд чисел)
берәмлекләр; 4. (величина, принятая для измерения) берәмлек
единичный пр 1. бер генә, бердәнбер; 2. аерым, үзенә бер, сирәк, сирәк очрый торган ♦
Единичный случай. – Аерым алган очрак.
едино нар 1. бер, бер генә; 2. бердәм
единобожие сущ бертәңрелек, бераллалык
единоборство сущ бергә-бер сугыш (көрәш), кара-каршы сугыш (көрәш)
единобрачие сущ берхатынлылык, берирлек
единобрачный пр бер генә хатынлылык, бер генә ирлек
единоверец сущ диндәш
единоверие сущ диндәшлек
единоверный пр диндәш
единовластие сущ бер хакимиятлелек, бер кулда булучы
единовластный пр 1. хакимиятне бер кулында гына тотучы; 2. хакимият бер кулда булу ♦
Единовластный хозяин. – Бер генә хакимиятле хуҗа.
единовременный пр бер тапкыр, бер генә мәртәбә була торган, берьюлы ...а торган
единогласие сущ бердәмлек, берлек, бер фикердә булу ♦ Прийти к единогласию. – Бер
фикергә килү.
единогласно нар беравыздан, бертавыштан
единогласный пр бертавыштан ..., беравыздан ..., бердәм ♦ Единогласное решение. –
Бертавыштан кабул ителгән карар.
единодушие сущ бердәмлек, бердәм фикерлелек, бердәм фикерле булу
единодушно нар бердәм, бертавыштан, берьяклы
единодушный пр бердәм, бердәм рәвештә ♦ Единодушное пожелание. – Берҗанлы
теләкләр.
единожды нар бер тапкыр, бер мәртәбә
единокровный пр 1. ата бер, ана башка ...; 2. кардәш
единоличник сущ ялгызак, ялгыз хуҗалыкчы
единоличный пр 1. ялгыз хуҗалыкчы ...; 2. бер генә кеше идарә торган
единомыслие сущ бер фикерлелек, фикердәшлек
единомышленник сущ 1. фикердәш; 2. (сообщник) тарафдар, катнашучы, мәсләктәш ♦
Выдать своих единомышленников. – Үзеңнең мәсләктәшләреңне сату.
единоначалие сущ бер генә кеше идарәсе, бер генә кеше тарафыннан идарә ителә
единообразие сущ бертөрлелек, бертөслелек, беррәвешлелек
единообразный пр бертөрле, бертөсле ♦ Единообразный пейзаж. – Бертөрле күренеш.
единоплеменник сущ кабиләдәш, милләттәш
единоплеменный пр кабиләдәш ..., милләттәш
единорог сущ зоол бермөгез
единородный пр туган, милләттәш, кабиләдәш
единоутробный пр ана бер, ата башка, карындаш
единственно нар 1. бердәнбер; 2. част тик, бары тик, гына, фәкать ♦ Единственно
доступный способ. – Бердәнбер килешә торган ысул.
единственный пр 1. бердәнбер, бер генә; 2. перен (замечательный) искиткеч, дөньяда бер
единство сущ 1. (общность, полное сходство, совпадение) бердәмлек, гомумилек, өлфәт;
2. (неразрывность связи) бердәмлек, берлек ♦ Единство взглядов. – Карашларның
бердәмлеге.
единый пр 1. бердәм, гомуми; 2. бер
едкий пр 1. зәһәр, зәһәрле, ашый торган; 2. ачы; 3. перен чәнчүле
едок сущ 1. кеше (җан) башы; 2. ашаучы, кашык, тамак; 3. (гурман) ашамсак
едун сущ 1. кашык, тамак; 2. (гурман) ашамсак
её мест аныкы, аның ♦ Ее книга. – Аның китабы.
ёж сущ зоол керпе
еже- предложное слово ... саен
ежевика сущ кара бөрлегән
ежевичник сущ кара бөрлегәнлек
ежевичный пр кара бөрлегән ...
ежегодник сущ еллык, ел саен ...
ежегодно нар еллык, ел саен, елның-елында
ежегодный сущ еллык, ел саен, һәр ел ... ♦ Ежегодные встречи ветеранов Великой
отечественной войны. – Һәр ел була торган Бөек ватан сугыш ветераннарының очрашуы.
ежедневный пр 1. көндәлек ..., көн саен ...; 2. көндәге, көндәлек, гадәттәге, көнлек ♦
Ежедневные проблемы. – Көндәлек мәсьәләләре.
ежели союз әгәр дә
ежемесячник сущ айлык ..., ай саен
ежемесячно нар айлап, айның-аенда
ежемесячный пр айлык ..., ай саен ... торган ♦ Ежемесячный журнал. – Һәр айлык
журнал.
ежеминутный пр 1. минут саен ...; 2. туктаусыз, өзлексез
еженедельник сущ атналык, атналык журнал (гәзит)
еженедельный пр атналык ..., атнага бер ..., атна саен ...
ежесекундный пр 1. секунд саен; 2. бик еш, берөзлексез
ежик сущ 1. керпечек; 2. (прическа) керпе чәч, тырпайган чәч
ежиться гл 1. (сжиматься) бөрешү, куырылу; 2. перен (стесняться) тартыну,
кыюсызлану
ежиха сущ ана керпе
ежовый пр 1. керпе ...; 2. (рукавицы) керпеле, каты тоту
ежонок сущ керпе баласы
езда сущ (в одном направлении) бару; (в разных направлениях) йөрү
ездить гл 1. (в одном направлении) бару; (в разных направлениях) йөрү; 2. (на велосипеде)
йөрү, йөри белү
ездка сущ бару
ездовой пр 1. (в упряжке) җигү ..., җигүле; 2. в знач сущ ат тотучы
ездок сущ 1. (на машине, повозке) баручы; (верхом) җайдак, сыбайлы, атлы; 2. (на
велосипеде) йөри белүче
езжай межд бар
езжать гл (в одном направлении) бару
езженый пр 1. (лошадь) йөртелгән, өйрәтелгән; 2. (о дороге) йөрелгән, тапталган ♦
Езженая дорога. – Йөрелгән юл.
ей-богу межд валлаһи, билләһи, икмәктер, кояштыр, чыннан да
ей-ей межд чыннан да, икмәктер
екать гл (сердце) жу итү
ёкнуть гл (сердце) жу итеп китү
еле нар көчкә, чак, чак кына, чүт ♦ Еле дошел. – Көчкә килеп җитте.
еле живой - үләр-үлмәс
еле заметно - сизелер-сизелмәс
еле ощутимый - сизелер-сизелмәс
еле слышимый - ишетелер-ишетелмәс
еле-еле нар көчкә-көчкә, чак-чак, чүт, ыңгыр-шыңгыр
елей сущ зәйтүн мае
елейный пр комакайларча ягычлы
елико нар кулдан килгәнчә, мөмкин кадәр
ёлка сущ 1. чыршы; 2. (праздник) чыршы бәйрәме
еловый пр 1. чыршы ...; 2. (доска) чыршы ...
елозить гл чайкалып йөрү, чайкалу
елочка сущ чыршычык
елочный пр чыршы ...
ель сущ чыршы, кара чыршы ♦ Высокая ель. – Биек чыршы.
ельник сущ чыршылык
емкий пр күп сыешлы, күп сыйдырышлы
емкость сущ 1. сыешлык, сыйдырыш; 2. (сосуды) сыем, сыешлык
ему мест аңа
ендова сущ ист (обычно для водки) зур сыешлык
енот сущ янут
енотовый пр янут
епанча сущ ист ябынча
епархия сущ православ мәхәллә
епископ сущ епископ
епитимья сущ православ махсус җәза
ералаш сущ тәртипсезлек, чуалчылык, буталчылык
ерепениться гл киреләнү, каршы килү, үҗәтләнү, кәҗәләнү
ересь сущ 1. православ дин кануннарына каршылык; 2. гомумән кануннарга каршылык; 3.
(чепуха) сафсата, буш сүз ♦ Впасть в ересь. – Дин кануннарына каршы чыгу.
еретик сущ дин кануннарына каршы зат
ерзать гл тик утырмау, кыбырсыклану
ерик сущ су (елга) култыгы
ермолка сущ йырмолка, махсус башлык (эшләпә, баш киеме)
ерошить гл тырпайту, тузгыту
ерошиться гл тырпаю, тырпаеп тору
ерунда сущ 1. (вздор, чепуха) сафсата, буш сүз, юк-бар; 2. берни түгел, бик җиңел ♦
Молоть всякую ерунду. – Төрле сафсата сату.
ерундить гл юк-барны сөйләү, кирәкмәгән эш эшләү
ерундовский пр буш бернәрсәгә яраксыз, әһәмиятсез
ерундовый пр буш бернәрсәгә яраксыз, әһәмиятсез
ерш сущ 1. шыртлака; 2. чәнечкеле пумала
ершистый пр 1. (например, о волосах) тырпайган; 2. перен чәнечкеле, үзсүзле ♦ Ершистый
малый. – Чәнечкеле үсмер.
ершиться гл (горячиться) кабарыну, керпеләнү, ярсу, кызу
ершовый пр шыртлака ...
есаул сущ есаул
если союз 1. ...са, әгәр ...са; 2. (при противопоставлении, сопоставлении) ...ган
вакытта, ...са(лар); 3. с част “бы” ...ган булса ♦ Если можешь, приезжай. – Килә алсаң, кил.
ессентуки сущ шифалы минераль су
естественник сущ табигый фәннәр белгече
естественно нар 1. табигый, табигый рәвештә; 2. вводн сл табигый ки, билгеле, әлбәттә ♦
Он, естественно, согласился. – Ул, әлбәттә, риза булды.
естественность сущ табигыйлек
естественный пр табигый, табигать ... ♦ Естественные богатства страны. – Илнең
табигый байлыклары.
естество сущ 1. (суть, сущность) асыл, табигый үзлек; 2. (природа) табигать
естествовед сущ табигатьче
естествоведение сущ табигать белеме, табигать фәннәре
естествознание сущ табигать белеме, табигать фәннәре
естествоиспытатель сущ табигать фәннәре белгече
есть 1 гл 1. ашау, туклану; 2. (разъедать) ую, кисү, ашау ♦ Есть с удовольствием. –
Рәхәтләнеп ашау.
есть 2 1. см быть; 2. в знач сказ бар ♦ У него есть эта книга. – Аңарда бу китап бар.
есть 3 межд воен әйе, була ул ♦ Военные привыкли отвечать “Есть!”. – Гаскәриләр “Әйе!”
дип җавап бирергә ияләшкәннәр.
ехать гл 1. бару; 2. (уезжать) китү
ехидничать гл мыскыллау, мыскыллап көлү
ехидно нар агулы, мәкерле
ехидный пр агулы, хәйләкәр, чәнчүле, зәһәр ♦ Ехидный характер. – Чәнчүле холык.
ехидство сущ ачы теллелек; мәкерлелек, хәйләкәр
ехидца сущ җиңелчә чәнчү, ачы сүз әйтү
ещё нар 1. (вдобавок) тагы, тагын, янә; 2. (до сего времени) әле; 3. (уже) инде, ук; 4. в знач
част тагын да ♦ Поешь еще. – Тагын аша. ♦ Такого еще не бывало. – Моңа кадәр әле
мондый хәлләр булганы юк иде.
Ж
жаба сущ гөберле бака, җир бакасы, йорт бакасы
жаба грудная сущ мед күкрәк бакасы
жаберный пр 1. саңак ...; 2. саңаклы
жабник сущ бот куян йоны
жабо сущ жабо
жабры сущ мн ч саңак
жавель сущ жавель, жавель суы
жаворонок сущ зоол тургай, сабан тургае ♦ Пение жаворонка. – Тургай сайравы.
жавороночный сущ зоол тургай ...
жадина сущ комсыз, ачкүз, карун, саран
жадничать гл комсызлану, ачкүзләнү, саранлану, комарлану
жадно нар комсызланып
жадность сущ 1. комсызлык, ачкүзлелек; 2. (скупость, корыстолюбие) саранлык,
хирыслык
жадный пр 1. комсыз, ачкүз; 2. атлынып торучы, ашкынып торучы; 3. (скупой,
корыстолюбивый) саран, карун, хирыс ♦ Жадный до денег человек. – Акчага карын
булган кеше. ♦ Жадный до чтения. – Укуга атлынып торучы.
жадный пр комсыз
жадюга сущ сущ комсыз, ачкүз, карун, саран
жажда сущ 1. сусау, эчәсе килү, тамак кибү; 2. перен (желание) көчле теләк, ашкыну,
атлыгу, омтылу ♦ Сильная жажда. – Каты сусау. ♦ Жажда жизни. – Яшәргә көчле теләк.
жаждать гл 1. (хотеть пить) сусау, эчәсе килү, тамак кибү; 2. перен көчле рәвештә теләү,
нык теләү, ашкынып тору
жакан сущ жакан
жакет сущ жикет
жакетка сущ жикет
жалейка сущ (музыкальный инструмент) жалейка
жалеть гл 1. кызгану, аяу, жәлләү; 2. (сожалеть) кайгыру, үкенү; 3. кызгану ♦ Жалеть
больного. – Авыруны кызгану. ♦ Жалеть деньги. – Акчаны жәлләү.
жалить гл чагу
жалкий пр 1. кызганыч, аяныч; 2. кызганычлы, мескен, боек, бичара; 3. начар, бик начар,
таушалган, тузган; 4. (сумма) бик аз, бик кечкенә ♦ Жалкий вид. – Кызганыч күренеш. ♦
Говорить жалкие слова. – Мескен сүзләр сөйләү. ♦ Жалкая сумма денег. – Бик аз акча.
жалко нар 1. кызганычлы; 2. в знач сказ жәл, жәлли, кызганыч, кызгана ♦ Жалко старика.
– Картны жәл.
жало сущ 1. (насекомых) ук, чаккыч; (растений) чәнечке; (змей) тел; 2. (инструментов)
йөз, тел, кискеч
жалоба сущ 1. зар, зарлану, әләк; 2. (официальная) шикаять, форьяд
жалобно нар елап-сыкрап
жалобный пр кызганыч, аяныч, җан әрнеткеч