Брыгадзін П.І., Ладысеў У.Ф., Зялінскі П.І. і інш. Гісторыя Беларусі. У 2 ч. Часть 2. XIX XX стагоддзі

Подождите немного. Документ загружается.

севічу, Т.Н. Кулакоўскай, В.Ф. Купрэвічу, М.Д. Мухіну,

А.Н. Сеўчанку, Б.І. Сцяпанаву, Ф.І. Фёдараву, Б.Л. Ша-

пашніку, М.П. Яругіну.

Пэўная работа праводзілася па інтэграцыі навукі з выт-

ворчасцю. Пры інстытутах АН БССР, вышэйшых навучаль-

ных установах развівалася вопытна-эксперыментальная

база, ствараліся навукова-вытворчыя аб'яднанні. Але праб-

лема ўкаранення навуковых распрацовак у вьггворчасць

вырашалася марудна. На прадпрыемствах адсутнічалі эка-

намічныя стымулы. Эканамічна больш выгадным для іх

з'яўлялася выкананне плана па валавых паказчыках пры

нязначных новаўвядзеннях.

У гэты перыяд развівалася гуманітарная навука. Былі вы-

дадзены "Гісторыя Беларускай ССР" у пяці тамах (1972-1975)

і дванаццацітомная "Беларуская Савецкая Энцыклапедыя"

(1969-1975).

Перамога ў Вялікай Айчыннай вайне аказала ўплыў на

самасвядомасць людзей і тым самым умацоўвала ў іх пачуц-

цё ўласнай годнасці. Гэта праявілася ў тэматыцы пасляваен-

най літаратуры і ў мастацтве.

У беларускую літаратуру прыйшлі маладыя пісьменнікі. Ся-

род іх празаікі I. Шамякін, Я. Брыль, I. Мележ, А. Кулакоўскі,

А. Васілевіч; паэты К. Кірэенка, А. Вялюгін, У. Корбан; драма-

тургі А. Макаёнак, К. Губарэвіч і інш. Шырокае прызнанне ў

рэспубліцы і за яе межамі атрымалі творы беларускай літара-

туры і мастацтва. Сведчаннем высокага грамадскага прыз-

нання з'явілася ўзнагароджанне Сталінскай прэміяй Я. Коласа,

П. Броўкі, А. Куляшова, I. Шамякіна. Лепшыя творы бела-

рускіх пісьменнікаў былі гіеракладзены на многія мовы наро-

даў СССР і свету (каля 80 кніг).

Большасць празаічных твораў прысвячалася падзеям Вялі-

кай Айчыннай вайны. У раманах "Глыбокая плынь" I. Шамя-

кіна, "Мінскі напрамак" I. Мележа, "Расстаёмся ненадоўга"

А. Кулакоўскага і асабліва ў рамане-эпапеі "Векапомныя дні"

М. Лынькова адлюстраваны старонкі гераічнай барацьбы бе-

ларускага народа. Я. Колас скончыў працу над трылогіяй

542

"На ростанях", прысвечанай прыходу беларускай інтэліген-

цыі ў рэвалюцыю. Тонкі лірык і ўважлівы бытапісальнік,

дасціпны гумарыст і мудры філосаф, натхнёны рамантык і

бязлітасны сатырык - такім выступае Я. Колас у сваіх леп-

шых творах.

У беларускай пасляваеннай літаратуры пачаў развівацца

мемуарны жанр. Удзельнікамі вайны і паргызанскага руху

былі напісаны творы "Партызанскі край" В. Лівенцава,

"Людзі асобага складу" В. Казлова і інш.

Палітычная "адліга" спрыяла актывізацыі літаратурнага

жыцця. Са сталінскіх засценкаў вярнуліся А. Александровіч,

Р. Бярозкін, Ю. Гаўрук, С. Грахоўскі, У. Дубоўка, А. Звонак,

А. Пальчэўскі, Я. Пушча, Я. Скрыган, М. Хведаровіч,

С. Шушкевіч і інш. Яны прынеслі сваё бачанне праблем

жыцця грамадства і краіны. З'явілася новае пакаленне літа-

ратараў - А. Адамовіч, В. Быкаў, Р. Барадулін, В. Зуёнак,

У. Караткевіч, I. Навуменка, I. Чыгрынаў і інш.

Беларускія пісьменнікі, паэты, драматургі пераасэнсоўвалі

вострыя праблемы гісторыі і сучаснасці, болын праўдзіва па-

казвалі рэчаіснасць. Аб гэтым сведчаць раманы I. Гурскага

"Вецер веку", I. Мележа "Людзі на балоце" і "Подых навальні-

цы", I. Шамякіна "Петраград-Брэст", аповесць С. Грахоўска-

га "Рудабельская рэспубліка" і інш.

Шырокую вядомасць атрымалі творы В. Быкава "Альпійская

балада", "Жураўліны крык", "Трэцяя ракета", "Абеліск",

"Воўчая зграя", "Сотнікаў" і інш. Разважанні аб жыцці, псіха-

логіі чалавека на вайне гучаць у творах I. Навуменкі "Сас-

на пры дарозе", "Вецер у соснах", "Сорак трэці", I. Чыгры-

нава "Плач перапёлкі", "Апраўданне крыві", Я. Брыля

"Птушкі і гнёзды". Гераічным летапісам з'яўляюцца мастац-

ка-дакументальныя творы I. Новікава "Руіны страляюць ва

ўпор", "Дарогі скрыжаваліся ў Мінску" і інш.

Гістарычная тэма ў беларускай прозе знайшла ўвасаблен-

не ў творах У. Караткевіча "Дзікае паляванне караля Стаха",

"Чорны замак Альшанскі", "Зямля пад белымі крыламі",

"Каласы пад сярпом тваім" і інш. Традыцыі, закладзеныя

543

У. Караткевічам, прадоўжылі К. Тарасаў, В. Іпатава, Л. Дай-

нека і інш.

Шэраг цікавых твораў стварылі паэты, сярод якіх трэба

адзначыць зборнікі "Між чырвоных рабін" П. Броўкі; "Новая

кніга", "Сасна і бяроза" А. Куляшова; "Мой хлеб надзённы",

"Глыток вады", "След бліскавіцы", "Нарачанскія сосны" М. Тан-

ка; "Пры святле маланак" П. Панчанкі. Творчай актыўнасцю

адзначыўся С. Грахоўскі, які ў лютым 1956 г. прыехаў у

Мінск. З'явіліся яго зборнікі вершаў "Дзень нараджэння", "Ча-

канне", "Табе зайздросціць сонца", "Памяць", "Паэма дарог" і

інш. Крытычнае пераасэнсаванне вострых праблем гісторыі і

сучаснасці прынесла новае пакаленне паэтаў. Шырокую вя-

домасць заваявалі зборнікі вершаў Н. Гілевіча "Песня ў даро-

гу", "Прадвесне ідзе па зямлі", "Неспакой", "Бальшак", "У

добрай згодзе". З'явіліся зборнікі вершаў Р. Барадуліна "Ру-

нець, красаваць, налівацца!", "Нагбом", "Неруш", "Рунь".

Плённа працавалі паэты А. Вярцінскі, Г. Бураўкін, А. Грача-

нінаў, В. Зуёнак, А. Лойка і інш.

Буйным укладам у скарбонку драматургіі з'явіліся п'есы

К. Крапівы "Брама бессмяротнасці", А. Макаёнка "Лявоніха на

арбіце", "Зацюканы апостал", "Трыбунал", "Таблетку пад язык",

"Святая прастата", "Пагарэльцы"; А. Дзялендзіка "Выклік ба-

гам", "Начное дзяжурства"; А. Петрашкевіча " Адкуль грэх?",

"Трывога", "Укралі кодэкс" і інш. У пачатку 80-х гг. сваімі

п'есамі "Выбар", "Вечар", "Радавыя" заявіў аб сабе А. Дудараў.

Сведчаннем высокага грамадскага прызнання з'явілася

прысваенне звання Героя Сацыялістычнай Працы П. Броўку,

I. Шамякіну, К. Крапіве, М. Танку. Ленінскай прэміі былі

ўдастоены народныя паэты і пісьменнікі Беларусі П. Броў-

ка, М. Танк, I. Мележ, В. Быкаў.

Далейшае развіццё атрымала тэатральнае мастацтва. Бела-

рускія тэатры імкнуліся ўвасобіць на сцэне вобраз сучасніка з

яго складаным і багатым духоўным светам. Паступова нега-

тыўныя тэндэнцыі (прыхарошванне рэчаіснасці, схематызм

вобразаў, павярхоўнае адлюстраванне жыццёвых канфліктаў)

пераадольваліся. Лепшыя спектаклі паказвалі герояў, якія на-

544

дзелены высокім пачуццём грамадзянскай адказнасці, духоўна

багатых і стойкіх у дасягненні сваіх высакародных мэт.

Высокамастацкія вобразы стварылі таленавітыя беларус-

кія акцёры С. Станюта, Л. Александроўская, Ц. Сяргейчык,

Г. Глебаў, П. Малчанаў, Б. Платонаў, Л. Рахленка, В. Тара-

саў, С. Бірыла, 3. Стома, 3. Браварская, 3. Канапелька, Г. Ма-

карава, У. Уладамірскі, Л. Ржэцкая, Р. Янкоўскі.

Творча працаваў Беларускі тэатр оперы і балета. На сцэ-

не тэатра былі пастаўлены оперы "Яўген Анегін" і "Пікавая

дама" П. Чайкоўскага, "Князь Ігар" А. Барадзіна, "Царская

нявеста" М. Рымскага-Корсакава, "Іван Сусанін" М. Глінкі,

"Кастусь Каліноўскі" Д. Лукаса, "Фауст" Ш. Гуно, "Кармэн"

Ж. Бізэ, "Зорка Венера" Ю. Семянякі, "Альпійская балада"

Я. Глебава, "Францыск Скарына" Дз. Смольскага. Балетная

трупа опернага тэатра паставіла спектаклі "Арлекінада" Р.

Дрыгі, "Дон Кіхот" Л. Мінкуса, "Лебядзінае возера" П. Чай-

коўскага.

У 60 80-я гг. павялічылася колькасць тэатраў з 11 у 1960 г.

да 17 у 1985 г. Значнай падзеяй у культурным жыцці рэс-

публікі было адкрыццё Дзяржаўнага тэатра музычнай каме-

дыі БССР у 1971 г. і тэатра студыі кінаакцёра ў 1982 г. у

Мінску. Дзяржаўны ансамбль танца БССР, вакальна-інстру-

ментальныя ансамблі "Песняры", "Верасы", "Сябры", фальк-

лорна-харэаграфічны ансамбль "Харошкі" і інш.

У пасляваенны перыяд новымі музычнымі жанрамі ава-

лодалі беларускія кампазітары. Яны асобую ўвагу ўдзялялі

гераічнай тэматыцы. Былі напісаны оперы "Алеся" Я. Цікоц-

кага, "Надзея Дурава" А. Багатырова, "Машэка" і першая

опера для дзяцей "Марынка" Р. Пукста, балет "Князь-возе-

ра" В. Залатарова і інш. Актыўна ствараліся масавыя песні

(гімны, маршы, вальсы, гарадскія лірычныя песні: "Радзіма

мая дарагая" і "Лясная песня" У. Алоўнікава, "Песня пра

Нёман" Н. Сакалоўскага, "Ой, шумяць лясы зялёныя" Ю. Се-

мянякі і інш. Песня Н. Сакалоўскага "Мы - беларусы" на

тэкст М. Клімковіча ў перапрацаваным выглядзе ў 1955 г.

стала Дзяржаўным гімнам БССР. У наступныя гады ў бе-

18 Зак. 2283

545

ларускай музыцы з'явіліся новыя імёны: У. Алоўнікаў,

I. Кузняцоў, С. Картэс, Я. Глебаў, I. Лучанок, Дз. Смольскі,

В. Іваноў.

Пасляваеннае жыццё Беларусі адлюстравана ў выяўлен-

чым масгацтве ў палотнах Ф. Дарашэвіча, Р. Кудрэвіч,

В. Волкава, А. Малішэўскага, У. С тальмашонка, А. Шаў-

чэнкі і інш. Павялічылася цікавасць мастакоў да гістарычна-

га жанру: "Скарына ў рабочым кабінеце" П. Сергіевіч, "Кас-

тусь Каліноўскі" А. Гугеля і Р. Кудрэвіч, "Паўстанне рыбакоў

на возеры Нарач" В. Цвіркі.

Тонкім лірызмам, любоўю да беларускай прыроды пра-

сякнуты пейзажы В. Цвіркі ("Каля млына", "Сакавік"), В. Бя-

лыніцкага-Бірулі ("Зялёны май", "Пачатак лета"), 3. Азгура

("Лагойскія ўзгоркі"), М. Дучыца, П. Данеліі, I. Карасева і

інш. Умацоўваў свае пазіцыі жанр нацюрморта (В. Жолтак,

М. Тарасікаў, А. Малішэўскі).

Прыход у мастацтва моладзі, якая ўдзельнічала ў вайне ці

бачыла яе сваімі вачамі, прадвызначыў імкненне да перадачы

рэчаіснасці ва ўсёй яе шматграннасці - драматызмам і гераіз-

мам. Значным укладам у развіццё беларускага і сусвегнага

выяўленчага мастацтва з'явіліся работы М. Савіцкага "Парты-

занская мадонна", цыкл "Лічбы на сэрцы", у якім паказаны

жахі фашысцкіх канцлагераў, асабіста перажытых мастаком.

Роздуму пра лёс роднай зямлі, працы як асноўнай каштоўнасці

зямлі прысвечаны яго палотны "Ураджай", "Хлябы", "У полі",

"Сказ пра хлеб". Атрымалі шырокую вядомасць палотны

Л. Шчамялёва "Маё нараджэнне", А. Малішэўскага "Дочкі",

"Сёстры", Г. Вашчанкі "Маё Палессе" і інш.

Шырокай і разнастайнай тэмагыкай вызначалася беларус-

кае скульптурнае мастацтва. У партрэтным жанры - выдзя-

ляюцца творы 3. Азгура, А. Глебава, А. Бембеля, С. Селіха-

нава. Ствараюцца помнікі-бюсгы Ф. Дзяржынскаму, С. Гры-

цаўцу, Я. Купалу ў Мінску (3. Азгур), помнік К. Заслонаву ў

Оршы (С. Селіханаў). Значпым дасягненнем беларускіх

скульптараў стаў завершаны ў 1945 г. ансамбль плошчы Пе-

рамогі ў Мінску. 3. Азгур, А. Бембель, А. Глебаў і С. Селіха-

546

наў выканалі гарэльсфы для абеліска-помніка воінам Савец-

кай Арміі і партызанам (архітэктары ансамбля У. Кароль і

Г. Заборскі). Традыцыі беларускай скульптуры ўзбагаціліся

новымі дасягненнямі ў творчасці маладых майстроў: Г. Му-

рамцава, В. Палійчука, А. Анікейчыка, Л. Гумілеўскага,

I. Місько, Б. Маркава.

Дзеячы навукі, літаратуры і мастацтва ўнеслі значны

ўклад у развіццё адукацыі, навукі і культуры, спрыялі пад-

няццю агульнаадукацыйнага і культурнага ўзроўню пра-

цоўных.

Дамінуючай тэндэнцыяй у мастацтве становіцца манумен-

талізм. У жанры скульптуры гэта прадвызначыла з'яўленне

мемарыяльных комплексаў "Хатынь" (скульптар С. Селіха-

наў, архітэктары В. Занковіч, Л. Левін, Ю. Градаў), "Брэсц-

кая крэпасць-герой" (кіраўнік творчага калектыву А. Кібаль-

нікаў), Курган Славы Савецкай Арміі (скульптары А. Бем-

бель, А. Арцімовіч, архітэктар А. Стаховіч), манумент у го-

нар маці-патрыёткі М.Ф. Купрыянавай у Жодзіна (М. Ражан-

коў, А. Заспіцкі, I. Місько), помнікі народным паэтам Я. Купа-

лу (А. Анікейчык, Л. Гумілеўскі, А. Заспіцкі) і Я. Коласу ў

Мінску (3. Азгур), Ф. Скарыне ў Полацку (скульптар А. Гле-

баў, I. Глебаў, А. Заспіцкі, архітэктар В. Марокін).

Аднаўляліся беларускія вёскі і гарады. Праектныя аргані-

зацыі распрацавалі генеральныя планы Мінска, Брэста,

Віцебска і іншых гарадоў. Распрацоўшчыкі праектаў улічвалі

гістарычную планіроўку, прадугледжвалі мерапрыемствы па

іх рэканструкцыі, удасканальванню планіровачнай структу-

ры, асновы комплекснага вырашэння сацыяльных, эканаміч-

ных, архітэктурна-мастацкіх задач. Былі створаны комплекс-

ныя групы з архітэктараў, інжынераў, эканамістаў, якія пра-

цавалі пры ўдзеле вядучых майстроў з Масквы і Ленінграда

(А. Шчусева, А. Мардвінава, М. Колі, У. Сямёнава, I. Ланг-

барда і інш.). Рэалізацыя геннлана Мінска вызначыла ства-

рэнне новага гарадскога цэнтра, новых архітэктурных ансам-

бляў. У распрацоўцы праспекта (Сталінскі, Ленінскі, зараз -

Францыска Скарыны) прынялі ўдзел архітэктары М. Парусні-

547

каў, Н. Асмалоўскі, У. Кароль і інш. Будынкі ўзводзіліся

пераважна па індывідуальных праектах, упрыгожваліся дэко-

рам, скульптурамі, прысутнічалі элементы лжэкласіцызму. У

пасляваенныя гады будаўнічая вытворчасць, заснаваная на

шырокім выкарыстанні ручной працы, цэглы і тынкоўкі, ад-

носна лёгка мірылася з любымі традыцыйнымі формамі і

дэкорам. Аднак з пашырэннем маштабу і тэмпаў будаўніцтва

захапленне дэкаратыўнымі сродкамі стала тармазіць развіццё

будаўнічай справы.

Вялікая ўвага надавалася развіццю культурна-асветніцкіх

устаноў. У 1954 г. у рэспубліцы працавала 7873 бібліятэкі,

5181 клубаў, 2049 кінаўстановак, 28 музеяў. Павялічыўся вы-

пуск газет, часопісаў і кніг. У 1985 г. выдавалася 212 газет, з

іх 130 на беларускай мове, з 3431 кніг і брашур тыражом 53,5

млн. экзэмпляраў У гэтыя гады завяршылася радыёфікацыя

населеных пунктаў. У пачатку 70-х гг. дзейнічала адзіная

сістэма тэлебачання.

Такім чынам, у 50-80-я гг. у развіцці адукацыі, навукі і

культуры рэспублікі былі зроблены значныя поспехі.

ЛЕКЦЫЯ 27

САЦЫЯЛЬНА-ЭКАНАМІЧНАЕ

РАЗВІЦЦЁ Ў 1950-1980-х гг.

♦ Змены ў кіраванні прамысловасцю і транспартам

♦ Рэформы сярэдзіны 1960-х гг.

♦ Здабыткі і праблемы 1970-1980-х гг.

Змены ў кіраванні прамысловасцю і транспартам. Цэнтра-

лізаваная сістэма кіраўніцтва народнай гаспадаркай з'яўляла-

ся даволі эфектыўнай у гады індустрыялізацыі, калектывіза-

цыі, пасляваеннага аднаўлення. Яна забяспечвала высокія

тэмпы росту эканомікі ва ўмовах шырокага выкарыстання

экстэнсіўных формаў і метадаў развіцця. Аднак гэты ме-

ханізм не адпавядаў часу НТР. Пошук новых шляхоў стыму-

лявання вытворчасці адбываўся ў межах старой адміністра-

цыйна-каманднай сістэмы.

У адпаведнасці з законам "Аб далейшым удасканаленні

арганізацыі кіравання прамысловасцю і транспартам" (май

1957 г.) у БССР па, сутнасці, была ўведзена тэрытарыяльная

сістэма кіравання эканомікай, утвораны адзін эканамічны

раён і ліквідавана дзевяць міністэрстваў. Для кіравання саюз-

на-рэспубліканскай прамысловасцю і будаўніцтвам быў ство-

раны Савет народнай гаспадаркі БССР, падпарадкаваны Са-

вету Міністраў рэспублікі.

Набліжэнне кіравання да вытворчасці мела пэўнае станоў-

чае значэнне, што выявілася ў павышэнні ролі мясцовых орга-

наў, у разбурэнні ведамасных перашкод у межах беларускага

эканамічнага раёна. Саўнаргасы садзейнічалі лепшаму выка-

рыстанню мясцовых рэсурсаў, узмацненню спецыялізацыі і

кааперавання вытворчасцей, арганізацыі вытворчых аб'яд-

нанняў.

Акцэнт быў зроблены на развіцці цяжкай прамысловасці,

асабліва машынабудавання і металаапрацоўкі. На Магі-

лёўскім металургічным заводзе ў 1957 г. выпушчаны першы

беларускі пракат. Пасля арганізацыі вытворчасці аўтама-

549

більных агрэгатаў і вузлоў на спецыялізаваных заводах у

Гродна і Баранавічах з варотаў Мінскага аўтамабільнага

завода выйшлі першыя 6-7-тонныя бартавыя машыны, са-

мазвалы і цягачы. Вытворчасць аўтамабіляў грузападымаль-

насцю 25 тон і больш была сканцэнтравана на Беларускім

аўтамабільным заводзе ў Жодзіне.

На Мінскім трактарным заводзе з 1963 г. пачалася выт-

ворчасць новага трактара МТЗ-50. Па эксплуатацыйных

якасцях ён перасягаў папярэднія маркі машын і не саступаў

лепшым замежным узорам трактароў свайго класа. Павялі-

чыўся выпуск сельскагаспадарчай тэхнікі. Далейшае развіццё

атрымала станкабудаванне.

Увод у эксплуатацыю Бярозаўскай ДРЭС (што давала ў

1965 г. амаль у 5 разоў больш энергіі, чым усе электрастанцыі

рэспублікі ў 1940 г.), будаўніцтва новых ліній электраперада-

чы дазволілі стварыць адзіную Беларускую энергасістэму.

Узніклі і новыя галіны прамысловасці: радыёэлектронная,

электратэхнічная, кабельная, нафтаперапрацоўчая, дакладнае

прыборабудаванне, вытворчасць сінтэтычных смол. На асно-

ве Старобінскага радовішча калійных соляў, прывазных

кольскіх апатытаў і прыроднага газу з Украіны ў Салігорску

пачала стварацца буйная база па выгворчасці мінеральных

угнаенняў. Беларусь стала адным з галоўных раёнаў СССР

па вытворчасці калійных угнаенняў.

Буйным аб'ектам вялікай хіміі стаў Гродзенскі азотнатука-

вы завод, першая чарга якога ўведзена ў строй у 1963 г. У

гэтым самым годзе пачалося будаўніцтва Гомельскага супер-

фасфатнага завода. На карце рэспублікі з'явіліся новыя гара-

ды - Наваполацк, Салігорск, Светлагорск.

Разам з тым ужо на XXV з'ездзе КПБ (1961) сур'ёзную

трывогу выклікаў шэраг негатыўных з'яў у развіцці эка-

номікі. Адставала газіфікацыя, нездавальняючым было бу-

даўніцтва ў хімічнай прамысловасці. Значная колькасць

прадпрыемстваў выпускала прадукцыю састарэлых узораў,

якая не карысталася попытам. Знізіліся тэмпы росту валавой

прадукцыі прамысловасці.

550

На пачатку 1960-х гг. пачалі выяўляцца недахопы ў сістэ-

ме кіравання прамысловасцю па тэрытарыяльнаму прынцы-

пу. Шматступеньчатасць і паралелізм выклікалі многія не-

патрэбныя ўзгадненні. Укараненне новых узораў машын

стрымлівалася з-за адсутнасці комплекснага планавання ме-

рапрыемстваў па новай тэхніцы.

Недастатковай была ўвага да развіцця лёгкай прамысло-

васці. Рост галін групы "А" апярэджваў рост вытворчасці

прадметаў народнага спажывання (група "Б") нават у боль-

шых памерах, чым было прадугледжана сямігадовым пла-

нам. Было недавыканана заданне сямігодкі па вытворчасці

такіх прамысловых вырабаў, як ільновалакно, фотаапараты,

хімічныя валокны і іншыя.

Галоўнай прычынай замаруджвання тэмпаў эканамічнага

развіцця на пачатку 60-х гг. з'яўлялася вычарпанне магчымас-

цей экстэнсіўнага развіцця, неадпаведнасць паміж значным

павелічэннем аб'ёму вытворчасці, узросшай складанасцю

структуры гаспадаркі, эканамічных сувязяў і тагачаснымі ме-

тадамі планавання і эканамічнага стымулявання вытворчасці.

Гэ.та можна праілюстраваць і на прыкладзе развіцця

сельскай гаспадаркі Беларусі. На пачатку 1960-х гг. назіра-

ецца зніжэнне ўраджайнасці сельскагаспадарчай прадукцыі,

навялічваецца яе сабекошт.

Былі вычарпаны магчымасці нарошчвання жывёлагадоў-

чай прадукцыі шляхам росту пагалоўя. Ужо ў 1960-1961 гг.

мяса было выраблена да запланаванага - 80%, малака - 81%.

Пачынаючы з 1962 г., у калгасах і саўгасах рэспублікі ўсё

менш атрымліваюць малака ад кожнай каровы, што адпавед-

на выклікала і змяншэнне валавога надою, нягледзячы на

значны рост грамадскага статка.

На становішчы спраў у сельскай гаспадарцы Беларусі ў

першай палове 60-х гг. адмоўна адбіўся нізкі ўзровень кіра-

вання, падрыхтоўкі сельскагаспадарчых кадраў, агранаміч-

най навукі. Да непажаданых вынікаў прывяла і паспешлі-

васць у рэарганізацыі МТС (пачалася з 1958 г.). Болыпасць

калгасаў, не маючы сродкаў выкупіць адразу ўсю тэхніку,

551