Брыгадзін П.І., Ладысеў У.Ф., Зялінскі П.І. і інш. Гісторыя Беларусі. У 2 ч. Часть 2. XIX XX стагоддзі

Подождите немного. Документ загружается.

армій "Цэнтр" былі разбіты. У паласе савецка-германскага

фронту з'явіўся пралом шырынёй звыш 400 кіламетраў. Спро-

бы ліквідаваць яго не прынеслі поспеху германскаму каман-

даванню.

Пасля вызвалення Мінска пачаўся другі этап аперацыі (5 ліпе-

ня - 29 жніўня 1944 г.), падчас якога Чырвоная Армія завяр-

шыла знішчэнне акружанага каля Мінска праціўніка. Як раз-

віццё плана "Баграціён", былі ажыццёўлены таксама насту-

пальныя аперацыі - Вільнюская, Беластоцкая, Люблін-Брэсц-

кая і Шаўляйская. Вызваленнем 28 ліпеня г. Брэста было

завершана выгнанне нямецка-фашысцкіх войскаў з тэрыто-

рыі Беларусі.

У выніку рэалізацыі другога этапа Беларускай аперацыі

была поўнасцю разгромлена групоўка армій "Цэнгр", нанесе-

на рашаючае паражэнне групоўкам "Поўнач" і "Паўночная

Украіна" і рэзервовым войскам, што былі перакінуты ў Бела-

русь з Германіі, Нарвегіі, Італіі, Галандыі. Да канца жніўня

Чырвоная Армія прасунулася на захад на 500-600 кіламетраў

у паласе шырынёй 1100 кіламетраў і дасягнула прыгарада

Варшавы - Прагі. Вялікае значэнне для забеспячэння паспя-

ховых баявых дзеянняў савецкіх войскаў напярэдадні і ў хо-

дзе аперацыі мела добра наладжанае ўзаемадзеянне франта-

вых фарміраванняў з беларускімі партызанамі. Дастаткова

сказаць, што толькі за час трэцяга этапа аперацыі "рэйкавая

вайна", распачатай партызанамі за тры дні да аперацыі "Баг-

раціён", было падарвана 61 тыс. рэек, 8 чыгуначных мастоў.

Поўнасцю выведзены са строю асноўныя чыгуначныя магіст-

ралі рэспублікі.

У ходзе Беларускай аперацыі былі разгромлены 17 дывізій

і 3 брыгады праціўніка, а 50 дывізій - страцілі звыш паловы

свайго складу. Агульныя страты нямецкіх войскаў і іх саюзні-

каў склалі каля 500 тыс. салдат і афіцэраў. Урон з савецкага

боку быў таксама істотным: Чырвоная Армія страціла 765 815

салдат і афіцэраў (з якіх 178 507 чалавек забітымі).

У выніку аперацыі "Баграціён" Чырвоная Армія вызваліла

Беларусь, частку Літоўскай і Латвійскай ССР, уступіла на тэры-

492

торыю Польшчы і падступіла да межаў Усходняй Прусіі. Гер-

манскае камандаванне было вымушана перакінуць з Заходняга

фронту ў Еўропе на беларускі тэатр ваенных дзеянняў 46 дывізій

і 4 брыгады, што значна паспрыяла паспяховаму правядзенню

аперацый англа-амерыканскіх войскаў у Францыі.

На працягу ўсёй Беларускай наступальнай аперацыі сал-

даты і афіцэры Чырвонай Арміі паказвалі ўзоры масавага

гераізму. Кожны дзень у баях за Беларусь савецкія воіны

здзяйснялі сотні гераічных учынкаў. 17 гадзін вёў няроўны

бой у г. Барысаве экіпаж легендарнага танка Т-34 у складзе

П.М. Рака (камандзір), А А. Пятраева, А.І. Данілава, які 30 чэрве-

ня 1944 г. імкліва праскочыў мост на рацэ Бярэзіне. У выніку

былі падбіты 2 варожыя танкі, знішчана камендатура, штаб і

вызвалены з няволі 200 савецкіх ваеннапалонных. Экіпаж

танка загінуў у няроўным баі. Танкістам пасмяротна было

прысвоена званне Герояў Савецкага Саюза.

У баі за вёску Сычкава Бабруйскага раёна здзейсніў подзвіг

сяржант М.Р. Селязнёў. 30 чэрвеня 1944 г. рота, у складзе якой

ваяваў Селязнёў, вяла бой за авалоданне вёскай. Калі воіны

ўжо ўварваліся ў варожыя акопы, праціўнік адкрыў знішчальны

агонь з дзота, які знаходзіўся на флангу наступаючага савецка-

га падраздзялення. Рухацца да вёскі было немагчыма. Рота

залягла. Знішчэнне агнявой кропкі было даручана аддзяленню

пад камандаваннем М.Р. Селязнёва. У агнявой дуэлі з варожым

дзотам воіны расходавалі ўсе патроны і гранаты, але зусім

блізка падпаўзлі да яго. А вораг працягваў весці шчыльны

агонь па баявых парадках роты, сеючы смерць сярод усё новых

дзесяткаў таварышаў па зброі. У гэты крытычны момант бою

сяржант Селязнёў кінуўся да дзота і закрыў амбразуру сваім

целам. Нямецкі кулямёт замаўчаў. Рота выканала баявую зада-

чу, страціўшы некалькі дзесяткаў байцоў, сярод іх і сына

ўдмурцкага народа Міхаіла Рыгоравіча Селязнёва. Указам

Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР яму пасмяротна прысво-

ена званне Героя Савецкага Саюза.

Яшчэ адзін подзвіг цаной свайго жыцця пры выкананні

воінскага абавязку здзейсніў лётчык 75-га гвардзейскага

493

штурмавога авіяпалка лейтэнант М.І. Кірэеў. Буйная групоў-

ка нямецкіх войскаў, спрабуючы вырвацца з акружэння

5 ліпеня 1944 г., пачала пераправу праз р. Волму. Лётчыкі

палка атрымалі загад разбамбіць пераправу. Лейтэнант Кірэ-

еў першым узняўся ў паветра. Варожы снарад трапіў у матор

самалёта. Кірэеў накіраваў ахоплены полымем самалёт на

калону варожай тэхнікі. Такі ж подзвіг пад Мінскам здзейсніў

і камандзір звяна 74-га гвардзейскага авіяпалка лейтэнант

І.В. Бярэзін. Наогул, у баях за Беларусь вызначылася больш

за 402 тыс. воінаў Савецкай Арміі, якія былі ўзнагароджаны

ордэнамі і медалямі, а больш як 1500 салдатам, афіцэрам і

генералам было прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.

Акрамя таго ў час Беларускай бітвы вызначыліся 600 вайс-

ковых часцей і злучэнняў, якія атрымалі ганаровыя імёны па

назвах гарадоў і геаграфічных аб'ектаў нашай рэспублікі -

"Віцебскіх", "Барысаўскіх", "Магілёўскіх" і інш.

Такім чынам, у выніку аперацыі "Баграціён" стратэгічнае

становішча на Усходнім фронце карэнным чынам змянілася на

карысць Чырвонай Арміі. Савецкія войскі ўступілі на тэрыто-

рыю Польшчы, непасрэдна наблізіліся да дзяржаўнай мяжы з

Германіяй. Вялікая Айчынная вайна савецкага народа супраць

фашысцкай Германіі ўступіла ў сваю канчатковую стадыю.

Пасля завяршэння аперацыі "Баграціён" было праведзена

20 буйных наступальных аперацый, якія вызначылі канчатко-

вую перамогу краін антыгітлераўскай кааліцыі над нямецка-

фашысцкім блокам і мілітарысцкай Японіяй.

У ходзе летне-асенняга наступлення 1944 г. толькі ў трох

ваенных аперацыях - Беларускай, Львоўска-Сандамірскай і

Яска-Кішынёўскай - на фронце працягласцю 2200 кіламет-

раў - ад Заходняй Дзвіны да Чорнага мора - было разгромле-

на звыш 170 дывізій праціўніка. Амаль поўнасцю была выз-

валена тэрыторыя СССР. Выведзены з вайны саюзнікі Гер-

маніі - Румынія, Балгарыя, Фінляндыя і Венгрыя.

У час зімне-вясенняй наступальнай кампаніі 1945 г. Вялі-

кай Айчыннай вайны пры вызваленні Еўропы вызначыліся

тысячы воінаў-беларусаў.

494

12 студзеня 1945 г. войскі шасці франтоў, у тым ліку

трох Беларускіх, пачалі Усходне-Прускую, Вісла-Одэрс-

кую і Заходне-Карпацкую наступальныя аперацыі. Савец-

кае камандаванне змагло забяспечыць значную перавагу

над праціўнікам у жывой сіле, а таксама ў тэхніцы.

Наступленне пачалося раней запланаванага тэрміну па

просьбе саюзнікаў, якія трапілі ў цяжкае становішча ў раёне

Ардэн, але праходзіла паспяхова. У выніку гэтых аперацый

было знішчана і разгромлена больш за 100 дывізій, вызвале-

на амаль уся Польшча і частка Чэхаславакіі. Савецкія

войскі прасунуліся на захад больш чым на 500 кіламетраў,

выйшлі на р. Одру за 60 кіламетраў ад Берліна.

Пры вызваленні польскай сталіцы - Варшавы - вылучылі-

ся салдаты і афіцэры 47-й арміі, якой камандаваў ураджэнец

Докшыцкага раёна Віцебскай вобласці, генерал-лейтэнант

Ф.І. Перхаровіч. Пад яго кіраўніцтвам войскі прарвалі добра

ўмацаваную абарону праціўніка і хутка фарсіравалі раку

Віслу, чым у значнай ступені паспрыялі поспеху ўсёй Вісла-

Одэрскай аперацыі. За ўмелае кіраўніцтва войскамі і асабі-

стую мужнасць генерал-лейтэнант Ф.І. Перхаровіч быў удас-

тоены звання Героя Савецкага Саюза.

Гераічна змагаліся на польскай зямлі тысячы салдат і ма-

лодшых камандзіраў, выхадцаў з Беларусі. Радавы П.В. Кас-

цючык, баец 218-га стралковага палка, ураджэнец Пухавіцка-

га раёна Мінскай вобласці 15 студзеня 1945 г. у крытычны

момант бою закрыў сабой амбразуру варожага дзота каля

вёскі Мішаўры Радамскага ваяводства. П.В. Касцючык цаной

свайго жыцця забяспечыў паспяховае наступленне савецкіх

войскаў. Яму было прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.

А ўсяго 61 воін-беларус за свае гераічныя ўчынкі, здзейсненыя

пры вызваленні Польшчы быў удастоены вышэйшай узнагаро-

ды краіны. Ім было прысвоена званне Герояў Савецкага Саю-

за. Сярод іх 8 генералаў, 40 афіцэраў і 13 салдат і сяржантаў.

У выніку цяжкіх баёў у лютым-сакавіку 1945 г. на тэ-

рыторыях Усходняй Памераніі, Сілезіі, Аўстрыі, Польшчы,

Венгрыі і Чэхаславакіі савецкімі войскамі былі вырашаны

495

буйныя стратэгічныя задачы і створаны ўмовы для штурму

Берліна.

Савецкае камандаванне з гэтай мэтай падрыхтавала ма-

гутную армейскую групоўку ў складзе 1-га Беларускага,

2-га Беларускага, 1-га Украінскага франтоў, Дняпроўскай

ваеннай флатыліі, а таксама 1-й і 2-й армій Войска Польска-

га. Гэта групоўка мела ў сваім складзе каля 2,5 млн. чалавек,

больш за 41 000 гармат і мінамётаў, больш за 6250 танкаў і

7500 самалётаў. Суадносіны ў сілах у параўнанні з немцамі

складалі: у людзях - 2,5:1, у артылерыі - 4:1, у танках і САУ -

4,1: 1, у авіяцыі - 2,3:1.

Штурм Берліна пачаўся 16 красавіка 1945 г. Дзесяць дзён

спатрэбілася савецкім войскам, каб пераадолець абарону

немцаў на подступах да горада. Больш за тыдзень доўжыліся

баі ў самім Берліне. 8 мая 1945 г. у прыгарадзе Берліна,

Карлсхорсце, у прысутнасці прадстаўнікоў камандавання

саюзных армій, немцамі быў падпісаны акт аб безагаворач-

най капітуляцыі.

Тысячы нашых землякоў удзельнічалі ў баях на тэрыто-

рыі Германіі. 70-ці з іх было прысвоена званне Героя Савец-

кага Саюза. У іх ліку вызначылася 7 генералаў і адміралаў,

50 афіцэраў і 12 салдат і малодшых камандзіраў.

26 лётчыкаў-беларусаў за праяўленую мужнасць у небе

Германіі атрымалі званне Героя Савецкага Саюза. У час

баёў над Усходняй Прусіяй атрымаў другую Залатую Зорку

героя П.Я. Галавачоў. На вышыні 9000 метраў ён прата-

раніў варожы самалёт і здолеў вярнуцца на свой аэрадром

на пашкоджаным самалёце. За гады вайны П.Я. Галавачоў

зрабіў 457 баявых вылетаў, удзельнічаў у 127 павеграных

баях, асабіста знішчыў 31 нямецкі самалёт.

Заключнай аперацыяй Узброеных Сіл СССР у Другой сус-

ветнай вайне былі ваенныя дзеянні на Далёкім Усходзе. У

жніўні 1945 г. за 23 дні савецкія воіны прымусілі капітуліра-

ваць мільённую японскую Квантунскую армейскую групоўку.

Тысячы беларусаў вызначыліся і ў гэтай бітве, у тым ліку

войскі, якімі камандаваў ураджэнец Ляхавіцкага раёна Брэсц-

496

кай вобласці генерал Г.С. Здановіч. Падначаленая яму 203-я

стралковая дывізія з упартымі баямі прайшла 1350-кіламет-

ровы марш па цяжкапраходнай мясцовасці Маньчжурскага

плато Вялікага Хінгана, фарсіравала р. Ляохэ, авалодала

горадам Фусінь. За здзейснены подзвіг Г.С. Здановічу прысво-

ена званне Героя Савецкага Саюза.

2 верасня 1945 г., у Такійскай бухце, на борце амерыканс-

кага лінкора "Місуры", быў падпісаны акт аб безагаворачнай

капітуляцыі Японіі. Другая сусветная вайна закончылася.

На ўсіх этапах Вялікай Айчыннай вайны беларускі народ

уносіў свой уклад у перамогу над фашызмам.

Звыш 1,3 млн. жыхароў Беларусі былі мабілізаваны і добра-

ахвотна ўступілі ў рады Чырвонай Арміі, у тым ліку больш

чым 194 тыс. чалавек з расфарміраваных партызанскіх злучэн-

няў рэспублікі ў 1944 г. Толькі ў 1944-1945 гг. у Чырвоную

Армію было мабілізавана звыш 755 тыс. жыхароў Беларусі.

Сотні тысяч беларусаў загінулі на франтах вайны, у парты-

занскіх атрадах і падполлі.

3 ўраджэнцаў Беларусі вызначылася многа таленавітых

палкаводцаў: начальнік Генеральнага штаба Узброеных Сіл

СССР, генерал арміі, кавалер ордэна "Перамога" А.І. Анто-

наў; маршалы Савецкага Саюза В.Д. Сакалоўскі і І.І. Яку-

боўскі, маршал авіяцыі С.А. Красоўскі, генералы арміі І.І. Гу-

сакоўскі, В.П. Маргелаў, І.Я. Шаўроў, генерал-палкоўнікі

А.Р. Бацюня, У.Р. Вашкевіч, І.П. Камера, Ф.І. Кузняцоў,

М.В. Паўлоўскі, А.В. Петрушэўскі, віцэ-адмірал В.П. Дрозд,

контр-адміралы В.Е. Ананіч, А.І. Гурын - усяго 217 генера-

лаў і адміралаў. Толькі ў складзе Ваенна-паветраных Сіл

СССР у гады Вялікай Айчыннай вайны налічвалася 5305 і ў

бранятанкавых войсках звыш 2500 афіцэраў беларусаў па

паходжанню.

Звыш 300 тыс. воінаў-беларусаў былі адзначаны ўрадавамі

ўзнагародамі СССР. 443 беларусы сталі Героямі Савецкага

Саюза. Двойчы вышэйшую ўзнагароду краіны атрымалі

ўраджэнцы Буда-Кашалёўскага раёна, генерал-маёр авіяцыі

П.Я. Галавачоў; Крычаўскага раёна, камандзір танкавай бры-

497

гады (з 1968 г. - генерал арміі) І.І. Гусакоўскі; Глускага раёна,

камандзір танкавай брыгады, палкоўнік С.Ф. Шутаў; Горац-

кага раёна, камандзір танкавай брыгады (з 1967 г. - маршал

Савецкага Саюза) І.І. Якубоўскі. 65 салдат і сяржантаў з

Беларусі сталі кавалерамі ордэна Славы трох ступеняў.

Сотні тысяч беларусаў самааддана працавалі ў савецкім

тыле, у прамысловасці і сельскай гаспадарцы, забяспечвалі

Чырвоную Армію зброяй, боепрыпасамі, амуніцыяй, харчо-

вымі прадуктамі і г. д. Дзесяткі тысяч нашых суайчыннікаў

за свой працоўны подзвіг у час Вялікай Айчыннай вайны

былі ўзнагароджаны ордэнамі і медалямі. Пяцёра машыні-

стаў-чыгуначнікаў сталі Героямі Сацыялістычпай Працы:

А.В. Глебаў, М.А. Макараў. І.П. Першукевіч, А.М. Чух-

нюк, А.А. Янкоўскі.

27 красавіка 1945 г. Міжнародная канферэнцыя ў Сан-

Францыска, скліканая для заснавання Арганізацыі Аб'ядна-

ных Нацый, прыняла рашэнне аб уключэнні БССР у лік

краін-заснавальніц гэтай арганізацыі, што з'явілася прызнан-

нем міжнароднай супольнасцю вялікага ўкладу народа Бела-

русі ў разгром фашызму ў гады Другой сусветнай вайны.

ТЭМА VIII

РАЗВІЦЦЁ БССР У 1945-1985 гг.

Гістарыяграфія, крыніцы. Першыя працы, у якіх прадпры-

малася спроба асэнсаваць арганізацыйную і працоўную дзей-

насць па аднаўленню і развіццю народнай гаспадаркі Бела

руси з'явіліся ўжо ў пасляваеннае дзесяцігоддзе. Сярод іх кнігі

і брашуры С.Н. Малініна, М.Д. Маліненкі, Я.Е. Ігудэсмана,

А.Е. Шавельскага. Больш грунтоўнаму вывучэнню актуаль

ных праблем пасляваеннага жыцця перашкаджала адсут-

насць дастатковай колькасці крыніц і празмерная ідэалагіза-

цыя гістарычных даследаванняў.

Новы этап у беларускай гістарыяграфіі прыпадае на дру

гую палову 50 - першую палову 80-х гг. Гісторыкі атрымалі

магчымасць пашырыць праблематыку даследаванняў. У на-

вуковы зварот былі ўведзены шматлікія архіўныя матэрыялы.

Пошуку даследчыкаў садзейнічала выданне зборнікаў, даку-

ментаў і статыстычных матэрыялаў. З'явіліся працы па гісто-

рыі рабочага класа (І.Я. Марчанкі, Л.М. Лыча, Н.Г. Лаба-

ценкі, У.К. Коршука, Э.А. Забродскага і інш.), калгаснага

сялянства (А.П. Белязо, Г.А. Барадача, К.І.Дамарада і інш.). У

1985-1987 гг. былі выдадзены апошнія два тамы калектыўна-

га даследавання "Гісторыя рабочага класа Беларускай ССР"

(т. 3-4), якія прысвечаны пасляваеннаму перыяду. Пытанні

развіцця народнай гаспадаркі і матэрыяльнага дабрабыту

знайшлі адлюстраванне ў абагульняючых працах эканамі-

стаў: "Экономика Советской Белоруссии 1917-1967 гг." (Мн.,

1967); "Развитие экономики Белоруссии в 1961-1970 гг."

(Мн., 1978); Развитие общественного производства и рост на

родного благосостояния" (Мн., 1983). Міжнароднай дзейнасці

Беларускай ССР прысвечаны манаграфіі С.Д. Вайтовіча,

М.С. Вераб’я, Г.Г. Сяргеевай Э.А. Лейкіна, Л.П. Мірачыцка-

га, У.Е. Снапкоўскага. Шэраг работ прысвечаны грамадска-

му жыццю і існаваўшай тады палітычнай сістэме. У кнізе

С.А. Лукашова распавядаецца аб ідэалагічнай рабоце Кам-

499

партыі Беларусі ў першае пасляваеннае дзесяцігоддзе. П.Ц. Пег-

рыкаў высвятляе ролю Саветаў у барацьбе за стварэнне ма-

тэрыяльна-тэхнічнай базы камунізму. У манаграфіі У.М. Фа-

міна раскрываецца дзейнасць прафсаюзаў на прамысловых

прадпрыемствах Беларусі. Гэтыя праблемы ўздымаюцца так-

сама і ў абагульненых працах, якія былі прысвечаны дзей-

насці КПБ, прафсаюзаў і камсамола Беларусі. Шмат работ было

напісана па праблемах гісторыі культуры. У кнігах І.М. Ільюшы-

на, С.А. Умрэйкі, П.Я. Кісялёва, М.І. Красоўскага раскры-

ваюцца праблемы развіцця адукацыі. У сваёй манаграфіі

С.В. Марцалеў паспрабаваў паказаць гістарычны вопыт і

заканамернасці развіцця культуры ў рэспубліцы за гады Са-

вецкай улады. У 1960-я гг. з'явіліся асобныя выданні, якія

прысвячаліся гісторыі навукі, кіно, мастацтва. Аднак ва ўсіх

гэтых работах праблемныя з'явы ў развіцці эканомікі, грамад-

ска-палітычнага жыцця і культуры асветлены недастаткова.

Пэўным выключэннем з'явіліся працы А.П. Белязо і А.Е. Каз-

лоўскай, прысвечаныя адпаведна падзеям аднаўлення беларускай

вёскі ў першыя пасляваенныя гады і матэрыяльнаму становішчу

рабочых ў 1946-1970 гг. Яны ўтрымліваюць вельмі цікавы фак-

тычны матэрыял, які не заўсёды ўпісваецца ў тыя стэрэатыпы,

што фарміраваліся ў савецкай гісгарычнай літаратуры.

У 1960-1980 гг. было падрыхтавана шмат абагульняючых

прац па гісторыі Беларусі. У 1958 г. выйшаў у свет другі том

двухтомнага выдання "Гісторыя Беларускай ССР". У 1975 г.

з'явіўся апошні том новага выдання "Гісторыя Беларускай

ССР" (у 5 т.), які цалкам прысвечаны пасляваеннаму перыя-

ду. Скарочаны варыянт гэтага выдання ў аднатомніку "Исто

рия Белорусской ССР" быў выдадзены ў 1977 г. У іх паказана

стваральная праца беларускага народа па развіццю эканомікі

і культуры. Але метадалагічныя падыходы засталіся старымі.

Што тычыцца крыніц названага перыяду, то найбольш дас-

тупнымі для студэнтаў застаюцца матэрыялы перыядычнага

друку. Пры іх выкарыстанні неабходна ўлічваць прыналеж-

насць выдання да пэўнай структуры (партыйнай, савецкай і

інш.), органам якой з'яўляліся газета ці часопіс.

500

Чарговы этап у гістарыяграфіі вывучаемага перыяду ак-

рэсліваецца ў другой палове 80-х гг. У выніку радыкальных

сацыяльна-эканамічных і грамадскіх пераўтварэнняў была

ліквідавана манаполія марксісцка-ленінскай метадалогіі,

большасць навукоўцаў уключылася ў работу над пераасэнса-

ваннем мінулага. У 1991 г. выйшаў у свет зборнік "Актуаль-

ныя пытанні гісторыі БССР", у якім, побач з іншымі, закрана-

ліся праблемы пасляваеннай гісторыі. Поўная рэабілітацыя

ахвяр таталітарнага рэжыму выклікала з'яўленне цікавай

кнігі У. Адамушкі, у якой упершыню распавядалася аб палі-

тычных рэпрэсіях 20-50-х гг. У 1990 і 1992 гг. на кафедры

гісторыі Беларусі Белдзяржуніверсітэта былі выдадзены ву-

чэбна-метадычныя дапаможнікі па курсу гісторыі Беларусі

пасляваеннага часу. У іх з новых пазіцый разглядаюцца са-

цыяльна-эканамічныя праблемы і развіццё культуры Бела

русь У 1998 г. выкладчыкамі гістарычнага факультэта Белдзяр-

жуніверсітэта быў выдадзены дапаможнік па гісторыі Беларусі

для паступаючых у вышэйшыя навучальныя ўстановы. Пас-

ляваенны перыяд гісторыі Беларусі разглядаецца ў 2-х

частках "Нарысаў гісторыі Беларусі" (1995) і ў IX раздзеле

другой часткі "Гісторыі Беларусі" пад рэдакцыяй Я.К. Новіка

і Г.С. Марцуля (1998) На жаль, асвятленне пасляваеннай

гісторыі засталося і ў названых выданнях пераважна схема-

тычным, нягледзячы на пэўныя разыходжанні ў ацэнках

падзей і тэрміналогіі.