Бiрыла М.В. Беларуская антрапанiмiя. Уласныя iмёны, iмёны-мянушкi, iмёны па бацьку, прозвiшчы

Подождите немного. Документ загружается.

1594 дв. Віц. в., НЮМ XX 405. Эмацыянальнаацэначныя

формы:

Ерко (3),

Ярош

(I), якія магчымы і ад

Неронам,

Нерофей:

Ерко

Клішшн

1578 м. Маг., НЮМ

XXXII

15,

Ерка

Алексеявпча

там жа, 24, Ерко

Опанасовыч.

1596 Маг.,

НЮМ

VIII 228,

Ярош

Нгнатовілч,

ён жа

Ерома

Ягнатовач

1597 Маг., НЮМ VIII 236, 237. СБП: Ерамёеў, Ерамёй-

чык, Ярбма, Ярбміч, Ярбменка, Ермянкбў, ЯрбмІк, Ярэ-

міч, Ярэмчык, Верамёй, Верамёеў, Верамяёвіч, Вераміё-

віч, Верамёенка, Верамёйчык, Верамяюк, Верам'ёў, Ве-

рамчўк, Ярмак, Ермакбў, Ермакбвіч, Ермачэнка, Ермачо-

нак,

Ермачок, Ермачкбў, Верамёцкі, Ермакбўскі, па якіх

можна рэканструяваць 12 фарм і варыячітаў форм імён

Неремай,

Меремыя:

Ерамей,

Ерамейчык,

Ярома,

Яромік,

Ярэма,

Ярэмчык,

Верамей,

Верамейчык,

Верамяюк,

Ве-

рамчук,

Ярмак,

Ермачок.

На тэрыторыі БеларусІ ўжыва-

ліся 3 варыянты ўсходнеславянскай формы на

[-ей]—Ере-

мей,

Еромей,

Веремей,

3 варыянты ўсходнеславянскай

формы з канцавым [-а]:

Ерома,

Ерема,

Ярома,

форма без

канцавога [-нй]—

Яром,

а таксама форма на [-няш], якая

ўзнікла пад уплывам польскіх форм на [-няш]. Руск.

Еремей,

Еремая,

устарэлае

Неремыя

(СВІЛ), укр.

Ярема,

Вереній,

Еремія,

устарэлае

Іеремія

(СВІЛ),

Ярема,

Ярем-

ко,

Яремочка

(Грынч.).

НЕРОННМ

правасл., ГЕРОННМ каталіцк., польск.

Ніегопіпг.

Зарэгістравана ў XVI ст. 11 разоў у варыянтах

Еронам

(2),

Яронам

(8),

Героным

(1).

Ероным:

у По-

пісе 1567 г.

ЕронпМ

Петровпч

Лід. п., 758,

Ёронам

Пукшта

Ваўк. п., 856; ва

Ухвале

і ПопІсе адзначана ў Літве 9 ра-

зоў, на Падляшшы — 2. Я р о н ам: у ПопІсе 1567 г. Яро-

нам Маковецшй Навагр. п., 812,

Яронам

Петровыч

Лід.

п.,

762, ва

Ухвале

і Попісе на Падляшшы — 64, у Літве і

Жмудзі — 5. Г е р о ны м:

Героным

Воловач

1590 Мсцісл.,

АВК

XXXVI

372. Эмацыянальнаацэначная форма; Ерко

{3}—гл.

Меремый.

СБП: Еранкёвіч, якое дазваляе рэкан-

струяваць адну з форм імені

Мероным

—

Еранок.

У Бела-

русі ўжываліся форма

Ероным

і польская форма

Геро-

нам. Руск.

Меронам

(СВІЛ), укр.

Іеронім

(СВІЛ), Ге-

роній

(Грынч.).

НЕРОФЕЙ

Зарэгістравана ў

XVI—XVIII

стст. 7 разоў

у варыянтах

Ерофей

(1),

Орофей

(3),

Арофей

(2),

Ерох

(1).

Е р о ф е й: Мван а

Ерофей

Вабшцевычы

1528 б. Пін.,

У. 189. О р о фе й:

Орофей

Мшііковач

1577 м. Маг., НЮМ

XXXII

170,

Орофеем

Середою

1691 Маг., НЮМ VIII 135,

ён

жа

Ерофей

Середа

там жа, 136.

Лрофвй:

Лрафей

Зарскый

1683 Маг., НЮМ II 5,

Арофей

Фоскова

1691

Маг., РдаМ VIII 17. Е рох:

Ерох

Пронкевыч

1726 Чач. ст..

НЮМ

XXVIII

66. Эмацыянальнаацэначныя формы: Ерко

(3) — гл.

Меремпй,

Ерош

(3), якая магчыма і ад

Мере-

лшя,

Ярош

(8). Е р о ш:

Ерош

1528 Навагр. з-к, У. 34,

Ерошу

Пашковскому 1577 м. Маг., НЮМ

XXXII

250,

Ерош

Курііловііч

1580 Маг., НЮМ VII 320. Я р о ш:

Ярош

Довпдовпч

Залепуга 1593 з. Віц. в., НЮМ I 332,

Ярош

Ев-

лановпч

1597 Маг., НЮМ VIII 251. СБП: Ерафёеў, Ерафё-

енка,

Ерах, Ерахаў, Ерахбвіч, Ярох,Ярбха, Ярбхін, Ёраш,

Яраш, Ярбш, Ерашоў, Ярашаў, ЕрашэвІч, Ерашэнка, Яра-

шэнка,

Ерашонак, Ерашэня, Ярашэня, Ярошык, Ерашўк,

Ярась, Ярбсь, Ярац, Яроц, Ярэц, Ярэй, Ярыш, Ярўк, Ярў-

лін, Ярўта, Ярўці'ч, Ярота, Ярўшчанка, Рафёенка, Ера-

шоўкін, Ерахавёц, Ерашынскі, Ерашэўскі, Яроцкі, па якіх

можна рэканструяваць 22 формы і варыя'нты форм імені

Мерофей:

Ерафей,

Ерах,

Ярох,

Яроха,

Ераш,

Яраш,

Ярош,

Ярошык,

Ерашук,

Ярась,

Ярось,

Ярац,

Яроц,

Ярэц,

Ярэй,

Ярыш,

Ярук,

Яруля,

Ярута,

Ярота,

Ярушка,

Рафей.

Па

сведчанню помнікаў пісьменнасці і СБП, у БеларусІ ўжы-

валіся 3 варыянты -поўнай формы з канцавым [-ей], якія

ад царкоўнаславянскай формы адрозніваюцца толькі фа-

нетычна. У выніку спрашчэння пачатковага спалучэння

галооных [не] ўзнік варыянт

Ерофей,

а пачатковае [е],

як

вядома, у іменах магло змяніцца ў [о], адкуль — Оро-

фей і ўжо ў выніку акання

Арофей.

Сустракалася, праўда,

рэдка, і форма без канцавога [-ей], у якой зычны [ф] рэа-

лізуецца ў

гуку

[х] —

Ерох,

Ерах, а таксама форма з кан-

цавым [-а] —

Яроха.

Руск.

Ерофей,

устар.

Мерофей

(СВІЛ),

укр.

Ерофій,

Ерофей,

размоўн.

Ярош

(СВІЛ),

Еротей,

Ероха

(Грынч.).

МЛНЯ Зарэгістравана ў

XVI—XVIII

стст. 60 разоў у

варыянтах Млья (20), Млля, Мля (33),

Мльяш

(5), Нляш

(1),

Еелаяш

(1). Я л ь я: ва

Ухвале

1528 г. Млья Клашко-

вііч

б. Мсцісл., 199, Млья

Паньтусовач

Навагр. з-к, 37,

Нлья

Череновач

б. Слон., 99; Млья

Юражыч

1567 Ашм. п.,

569,

Нлью

Хомма

Свечку

1593 Віц., НЮМ I 322,

Нлью

Блонского

1677 Пол., НЮМ VI 251, Млья

Сапоговска

1726

Чач. ст., ЙЮМ

XXVIII

39. Н л л я, М л я: Мля

Грышковпч

1578 м. Маг., НЮМ

XXXII

110, Млля

Дойлпд

1614 Арш.

п.

НЮМ

XXVIII

161, Млля Нвахан 1623 с. Віц. в., НЮМ

XXI 78, Млля

Домановскый

1635 с. Віц. в„ НЮМ

XXIV

6. М. В. Бірыла. 81

221,

Ялля

Аксеновм

1647 Маг., НЮМ X 234, Нлла Мя-

каша 1690 Маг., НЮМ VII 18, Ялля Бака 1746 Маг.,

НЮМ

XXX 247,

НАЛЯ

Латушка там жа, 273, Шлля Назю-

ха 1771 Віц.,НЮМХІХ 204.

л ь я ш:

Яльяш

Мыколаевач

1528 б. Гр., У. 91,

Яльяш

1567 б. Кобр., П. 1198,

Мльяш

Васылевач

Жабка

1567 Навагр. п., П. 830. Н л я ш:

Яляша

Федоровпча

канец XVI ст. Мін. п., АВК

XXXVI

422.

Гелапш:

Гелііяш

Смоевііч

1634 дв. Віц. в., НЮМ

XXXIV

212. Ва

Ухвале

і Попісе за межамі Беларусі ад-

значана

Млня (1) у Літве,

Гелааш

(1),

Олііяш

(7) — на

Падляшшы.

Эмацыянальнаацэначныя формы:

Ялько

(1),

Ялюшка (1),

Яльяшец

(1):

Ялько

Грццевыч

1528 б.

Ваўк., У. 97; ЯЛЮШКП ТЮХТП 1578 м. Маг., НЮМ

XXXII

166; 0

паробка

своего

Яльесца..,

того

Яльешца

1582 МІн.

п.,

АВК

XXXVI

147. Ва

Ухвале

і Попісе яшчэ адзначана

Ялко (2) на^Падляшшы. СБП: Ільін, Ільініч, Ільіч, Іль-

ічоў, Ільёнка, Ільянкбў, Ільёня, Ілініч, Іллёйка, Ілы'нчык,

Ількёвіч, Ільюкбў, Ільюкёвіч, Ільючбнак, Ілюк, Ілюкёвіч,

Ільюхін, Ільюцік, Ільюшкін, Ільюшчанка, Ільгошын, Іль-

юшбнак,

Ільяш, Ільяшэвіч, Ільінёц, Ілынёц, ІльшскІ,

Ільяніцкі,

па якіх можна рэканструяваць 12 форм І ва-

рыянтаў форм імені Ялая: Ілья, Іля, Іллейка, Ілынчык,

Ілько, Ілыок, Ілюк, Ільюха, Ільюта, Ільюшка, Ільюша,

Ільяш. У Беларусі ўжывалася некалькі варыянтаў поў-

нага імені Ялая: Ялья, Ялля, Яля і ўзнікшыя пад уплы-

вам польскіх форм на [-аш] Мльяш, Яляш,

Гелііяш.

Руск.

Ялья, устар.

Яліія

(СВІЛ), укр. Ілля, размоўн. Ілько

(СВІЛ),

Ялля,

Ялюсь,

Нлаш, Млашко, Іілько (Грынч.).

НЛЛАРНОН Зарэгістравана ў

XVI—XVIII

стст. толь-

кі

ў эмацыянальнаацэначнай форме Ларка, Ларко 23 ра-

зы

ў Магілёве: Ларко

Федоровііч

1578 м. Маг., НЮМ

XXXII

123, Ларка

Хомііныч

там жа, 119, Ларко

Васковыч

1617 Маг., І4ЮМ VIII 346, Ларка

Чорнов

1637 Маг., НЮМ

IX 286, Ларко

Оніікшшшч

там жа, 302, Ларко

Семеновыч

Кадушшн

1647 Маг., НЮМ X 204, Ларка НПЖНПКП 1679

Маг., НЮМ I 65, Ларку Круку 1685 Маг., МЮМ III 160,

Ларко Зезюлын 1691 Маг., НЮМ VIII 175, Ларка

Сулыма

1698 Маг., НЮМ XII 8, Ларка Васлагуз 1746 Маг., НЮМ

XXX 313, Ларкы Кадука там жа, 286, Ларка Шалан

1758 Маг., НЮМ XVI 251. СБП: Іларыёнаў, Ларыёнаў,

Варывбнчык, па якіх можна рэканструяваць 3 формы

варыянты Ім&ні Млларцон: Іларыён,

Ларыён,

Варывон-

чык. Іларыён,

Ларыён

ужываліся ў якасці поўнай формы.

Руск.

МлАпрыон

(СВІЛ), укр. Іларіон,

Ларіон,

(СВІЛ),

Ларпвін, Ларпвон,

Ларійон,

Ларько,

Варавон

(Грынч.).

НОАКНМ

правасл., НОАХНМ каталіцк., польск.

ІоасНіт. У Польшчы вядома з XVI ст. (Быстр. Кн., 219—

220). Зарэгістравана ў

XVI—XVIII

стст. 39 разоў у ва-

рыянтах Ноакым (1), Яшм (32), Екіім (1),

АКПМ

(1),

Ехам (і),Яхіім (3).

о а к а м: Йоакым

Шершень

1730 с.

Пол.,

НЮМ II 336. Я кпм: Яшм

Тріігубовач

1528. Пол.

з-ля,

У. 195,

ЯКПМ

Березецка 1552 м. Пін.,

ПкнПКл.

23,

Якаму Трухоновачу

Лепесе

1578 м. Маг., НЮМ

XXXII

13,

Якіім Пастух 1588 Маг., НЮМ VII 444, Якіім

Дзенысовііч

1614 Арш. п., НЮМ

XXVIII

166, Якам

Чапец

1684 Маг.,

І4ЮМ II 82, Якам Чхан 1726 Чач. ст., НЮМ

XXVIII

43,

Якіш Цыцка 1746 Маг., НЮМ XXX 248, Яшм

Кузменок

1764 с. Віц. в., НЮМ XIX 156, Якам

Бедрііцкый

1764 Ула,

НЮМ

ХХП 421. Екнм: ЕКПМ

Топоровпч

1577 м. Маг.,

МЮМ

XXX 59. Акам:

Акым

Сергеев

1691 Маг., НЮМ

VIII 160, ён жа Якам

Сергеев

там жа, 161. Е х а м: Ехама

Макаровыча

1620 Маг., НЮМ VIII 365. Я х

м: Яхам

Березпч

1552 м. Пін.,

ПкнПКл.

38,

Яхым

Мнколаевпч Буд~

ко 1582 з. Мін. п., АВК

XXXVI

167; ва

Ухвале

і Попісе

адзмачана на Падляшшы 7 разоў. СБП; Акшаў, Якімаў,

ЯкімбвІч, ЯкІмёнка, Якімёнак, Якімёц, Якімка, Якімушка,

Якімчык, Якіыўк, Якімчўк, Яхімаў, Яхімовіч, Яхімчык,

Якімавёц, па якіх можна рэканструяваць 10 форм і вары-

янтаў імені Ноахам: Акім, Якім, Якімец, Якімка, Які~

мушка, Якімчык, Якімук, Якімчук, Яхім,

Яхімчык,

Апошнія дзве формы і ўтвораныя ад іх прозвішчы магчьь

мы і ад Евфамілй (гл. стар. 69—70). Па сведчанню .помні-

каў, у Беларусі ўжываліся 3 поўныя формы імені; царкоў-

наславянская

НОПХПМ;

3 варыянты, што ўзніклі на

ўсход-

неславянскай

глебез царкоўнаславянскай формы ў еыніку

фанетычнага асваення яе —• Якым, Ешм, Акам, 2 варыян-

ты, якія ўзніклІ ў выніку фа'нетычнага асваен.ня польскай

формы

ІоасНіт — Яхнм, Ехіім. Руск.,

укр.Ашм

(СВІЛ).

НОАНН

правасл., ЯН каталІцк., польск. Іап. У Поль-

шчы з XIV ст. самае папулярнае імя (Быстр. Кн., 213—

215). Зарэгістравана ў

XVI—XVIII

стст. 1100 разоў у

варыянтах Мвап (696), Ян (404). Я в а н: ва

Ухвале

1528 г. Яван

Белцоеыч

б. Кобр., 191, Нван

Берестеніін

б. Мсцісл., 199, Нван

Берншцов

Пол. з-ля, 195, Мван

Богушевач

з. Бр., 101, Мван Бонан Навагр. з-к, 35, Яван

Ерофей

Вабаіцевычп

б. Пін., 189, Нван

Болотовііч

Пол.

з-ля,

195, Яван а Йавел Вешнякіі 6. Гр., 90, Яван Во-

локат

б. Кл., 190, Яван

Вороб-ьев

б. Ваўк., 94, Яван Гле-

бовач Ашм. дв., 25, Яван Головач б. Кам., 99, Яван

Есковііч 6.

Слон.,

99, Яван Жаляй Віц. з-ля, 197, Яван

Кудра б. Вас, 87, Яван Мазолое б. Раг., 191; у

Пошсе

1567 г. Яван Андреевпч Яцыныча

Слон.

п., 844, Яван

Бобр Ваўк. п., 862, Мван Ванкевыч

Навагр.

п., 815, Яван

Дашковыч Гладкнй Пін. п., 1206, Шван Калеішковач

Гр.

п., 707, Яван Костюшкевач Маз. п., 1236, Мван Мыку-

лыч Ашм. п., 589, Мван Махновііч Вас. хар., 774- Мван

Юрчпк 1578 м. Маг., НЮМ XXXII 62, Мван Санковпч

там

жа, 157, Мван Калуга 1582 Мін. п., АВК

XXXVI

185,

Мван

Рыбак там жа, 392, Мвана Шцльжыча там жа,

224,

Мван Корнііловпч Дрондя

1593*

Віц.,

ЙЮМ I 324,

Мван

Процкоеыч Куль 1600 Маг., МЮМ VIII 265, Мван

Козека 1614 Арш. л., НЮМ XXVIII 166, Мван Велычко

там

жа, 169, Мван Кунцов 1630 б. Віц., ЙЮМ II 232,

Мвана

Коновала 1633 Маг., НЮМ VIII 442, Нван Кот

1646 с. Арш. п., НЮМ XXIV 368, Нван Тіішковііч 1652

Пол.,

НЮМ IV 400, Мван Алексеевііч Поклад 1664 дв.

Мсцісл.,

ЙЮМ XXIV 458, Мван Храпун 1670 с. Віц. в.,

НЮМ

XXI 89, Мван Ботванка 1676 Пол.\ МЮМ V 349,

Нван

Чепеля 1683 Маг., НЮМ II 7, Нвана Бхізя

1692 Маг., НЮМ IX 61, ён жа Яна Біізя там жа, 4,

Мван

Дзегцяр 1704 Чач. ст., йЮМ XXVIII 19, Мван Ко-

роша

\1\1 с. Віц. в., НЮМ XXIV 191, Нван Макаронок

1726 там жа, 42, Неан Агапоновііч 1730 с. Пол.,

НЮМ

II 349, Мван Мошнар Рунец там жа, 346, Мван

Аверка 1746 Маг

НЮМ XXX 282, Неан Пацерка там

жа,

272, Нван Асядач 1764 с. Віц. в., НЮМ XIX 160,

Яван

Влазняк 1764 с. Ульск. м-ка, ЙЮМ XXII 435.

Ва

Ухвале і

Попісе

Яван адзначана ў Літве і Жмудзі

разы,

на Падляшшы—37. Я н: ва Ухвале 1528 г.

Ян Андреевпч Ашм. дв., 25, Ян Андрейковыч б. Ваўк., 95,

Ян Беліік б.

Слон.,

98, Ян Бернатовііч б. Гр., 94, Ян Бог-

дановач б. Астр., 88, Ян Будевач б. Рад., 82, Ян Выслоух

б.

Кобр.,

192, Ян Гайко з. Бр., 101, Ян

Губа

б. Вас':, 86,

Ян

Глебовііч

Корсак Пол. з-ля, 193, Ян Яевлевыч

б.

Мсцісл.,

198, Ян Левоновыч

На'вагр.

з-к, 37, Ян Наглый

Лід.

дв., 32; у

Попісе

1567 г. Ян Войтешкевач Ваўк.

п.,

857, Ян Мыцковпч Лід. ,п., 748, Ян

Путятпч

Навагр.

п.,

831; Ян Воропай 1578 м. Маг., ЙЮМ XXXII 180, Ян

Волынец 1582 Мін. п., АВК

XXXVI

23Ц Яна Лредуту

там

жа, 223, Ян 1614 АршТ п.,

НІОМ

XXVIII

173, Ян Лд-

дята 1623 дв. Пол. в., НЮМ XXIII 333, Ян Кулага

1630 Арш. п., НЮМ VIII 432, Ян Агапоновііч 1652 Пол.,

НЮМ

V 253, Ян Гуля 1704 Чач. ст., ЙЮМ XXVIII 20,

Ян Мойсеёнок 1726 там жа, 38, Яну Красновскому 1695

Маг.,

НЮМ X 3\,ЯнЦалабановпч 1746 Маг., ЙЮМ XXX

238,

Яну Мвановачу Шевнп 1643 Маг., НЮМ IX 449, Яя

Галовень 1764 Віц., НЮМ XIX 148. Ва Ухвале і

Попісе

Ян

адзначана

на Падляшшы 1295 разоў, у Літве — 533,

у Жмудзі — 354, на Вальші — 7. Эмацыянальнаацэнач-

ныя

формы:

Нванко (8), Мванок (1), Нванец (3), Нваш

(1),

Мвашко (51), Мвахно (2), Янко (16), Янук (7),

Януш (3), Янушко (2), Янцук (1), Янелыс (1), Янель (1),

Янута (1), Януть (1), Яс/са (1). Нванко: у Попісе

1567 г. Мванко Грііневт Гуцач Гр. п., 679, Яванко Лу-

кашов зять Рэч. п., 1232, Мванко Некрашевпч

Слон.

п.,

845, Яванка Оношкевача Бр. гі., 1194; на

Падляш-

шы—1.

Нванок: Мванок Піілневач 1582 Мін. п.,

АВК

XXXVI

347. Мванец: Нванец Мордасовыч 1528

б. Гр., У. 93, Нванца Бородача 1582 Мін. п.,

АВК

XXXVI;

ва Ухвале на

Падляшшы—I.

Мваш:

Мваш Уколов 1528 б. Гр., У. 90. Мвашко: ва Ухвале

1528 г. Мвашко б. Астр., 88, Мвашко Васкевпч б.

Кам.,

99,

Нвашко Воніібутовач Навагр. з-к, 33, Мвашко Глагол

Мін.

дв., 29, Мвашко Кпсловпч б.

Кобр.,

192, Мвашко Кош-

чача б. Гр., 90, Нвашко Олексеевыч Віц. з-ля, 198, Мваш-

ко

Пузо б. Астр., 88, Нвашко Радкевыч б. Рад., 81,

Нвашко Рожковпч б. Мсцісл., 198; у Попісе 1567 г.

Нвашко Антушевпч Гр. п., 687, Йвашко Макаровпч

Слон.

п., 842, Мвашко Федковпч Гр. п., 684; Мвашко

Бураков 1577 м. Маг., ЙЮМ XXXII 261, Мвашка Лгапо-

НОВПЧ 1578 там жа, 4, Нвашко

Сопронов

там жа, 154,

Нвашка Васплевпча Чычыка 1582 Мін. п., АВК

XXXVI

258, Мвашка Рохмановігча, Мвашка Якубовыча

там

жа, 189, Мвашко Зубов 1630 Віц., НЮМ II 232. Ва

Ухвале І Попісе Нвашко адзначана ў ЛІтве 5 разоў, на

Падляшшы

—

Мвахно: ва Ухвале 1528 г. Нвахно

Голеншцевііч б.

Кобр.,

191, Мвахно Стародубцевпч

б. Гр.,

91.

Я нк о, Я н к а: ва Ухвале 1528 г.

#н/со

Бутрымо-

вач б. Астр., 88, Янко Куцевачб.

Слон.,

99, Ячко Пашко-

вач б. Ваўк., 96, Янко Степановач б. Гр., 93, Янко Ревя-

ТПЧ,

Янко Дматроеыч 6. Астр., 88, Янко Якубовыч б.

Вас,

95, Янко Пытовскай б. Бр., 101, Янко Уяаз

б. Вас, 87; у ПопІсе 1567 г. Янка

Комаровпча

Ашм.

п.,

567,

Янко

Маклашевііч Гр. п., 682,

Янко

МПХНО-

впч

Шолома

Пін. п., 1212, Янка

Мортузача

Навагр. п.,

817;

Янко

Козлов

1758 Маг., НЮМ XVI 257; ва

Ухвале

ПопІсе

ў Літве — 17, у Жмудзі — 15, на Падляшшы — 5;

Я ну к: Янука

Безручкевнча

1582 Мін. п„ АВК

XXXVI

140, Янук

Бейнаровпч

там жа, Янук

Бервач

1590 там жа, 392, Янук

Апанык

Мверныковач

1591

Узда,

там жа, 400. Янцук: Янцук

садовнпк

1528 б. Рад.,

У. 81. Я ну ш: ва

Ухвале

1528 г.

Януш.

Быковскый

б. Гр., 90,

Януш

Скарвпновш

Бр., 101,

Януш

Матюковач

б. Пін., 188;

Януш

Череновйч

1567 Слон. п., П. 852; ва

Ухвале

і Попісе ў Жмудзі 14 разоў, у Літве — 22, на

Падляшшы—12, на Валыні—-5. Я ну шко:

Янушко

Волчковач

1528 б. Ваўк., У. 95; ва

Ухвале

і Попісе ад-

значана ў Літве 31 раз, у Жмудзі—11. Я н е л а с:

Янелас

1528 б. Рад., У. 81; у Літве і Жмудзі — 2 разы.

Янель:

Янель

Нарковач 1528 б. Рад., У. 82; ва

Ухвале

ПопІсе адзначана ў ЖмудзІ і Літве 12 разоў. Я н у

а:

Янута

1528 б. Гр., У. 93.

Януть:

Янутя

Бранчача

1567

Гр. п., П. 682. Я нчу р(а):

Янчуру

Петровача

1567 Ашм.

п.,

П. 579. Яска:

Яска

Коваліік

1582 Мін. п., АВК

XXXVI

159. За межамі Беларусі ва

Ухвале

і Попісе ад-

значана

Янек

(1) на Падляшшы,

Янас

(1),

Яшус

(1),

Яшк (}),

Янос

(5),

Янушпс

(1) у Жмудзі,

Янііс

(1),

Янок

(1),

Янчык

(1) у Літве,

Янус

у Жмудзі—4 разы,

у Літве —2, на Падляшшы—1. СБП: Іванэў, Івановіч,

Іванёнка,

Іваненкаў, Іванка, Іванкоў, Іванкін, Іванчанка,

Іванчанкаў, Іванёц, Іванцоў, Іванцэвіч, Іванчык, Іван-

чыкаў, Іванёйчык, Іванёка, Іванушкін, Іванькэ, Іванькоў,

Іванюта, Іванюценка, Іванюшын, Іванюшанка, Іваыюш-

ка,

Іванюк, Іванчўк, ІваннІкаў, Івах, Івахаў, Івахнёнка,

Іваш,

Івашын, Івашэвіч, Івашка, Івашкбў, Івашкін,

Івашкёвіч, Івашчанка, Івашэнь, Івашнёнка, Ванін, Ва-

новіч, Ванкбвіч, Ванкёвіч, Ванькб, Ваньковіч, Ванькёвіч,

Ванцовіч, Ваньшын, Ванюк, ВанчуковІч, Вашкёвіч,

Вашчанка, Вашкёль, Вашкўн, Вашчўк, Башчукёвіч, Янб-

віч, Янёнка, Янкоў, Янчын, Янкавіч, Янкёвіч, Янковіч, Ян-

чанка, Янчўк, Янукбвіч, Янукёвіч, Янучок, Янўль, Янулё-

віч, Янусаў, Януцёнак, Януш, Янушэвіч, Янушбнак, Янўш-

ка,

Янушкб, Янушкёвіч, Янцбў, Янцэвіч, Янчык, Яначкін,

Янюк, Янёль, Янкўн, Ясеў, Ясёвіч, Ясёнка, Ясянкоў,

Яскб,

Яскёвіч, Ясько, Яськёвіч, Ясюк, Ясюкёвіч, Ясючэ-

ня,

Ясюль, Ясюлёвіч, Ванкавёц,

ІванІцкі,

Ьванбўскі, Ван-

цэўскі, Янёцкі, Янкоўскі, Яноўскі, Янушэўскі, Янчэўскі,

Яніс,

Янкбйць, Янкелайдзь, Янч, Янчасаў, Ясюкайць, па

якіх можна рэканструяваць 51 форму і варыянт форм

імені Моанн: Іван, Іванка, Іванец, Іванчык, Іваней-

чык, Іванека, Іванушка, Іванько, Іванюта, Іванюша,

Іванюшка, Іванюк, Іванчук, Іванік, Івах, Іваш, Івашка,

Івашэнь, Ваня, Ванко, Ванько, Ванец,

Ваньша,

Ванюк,

Ванчук, Вашко, Вашкель, ?Вашкун, Вашук, Ян, Яшо,

Янчук, Янук,

Янучок,

Януль,

Янус,

Янута,

Януш, Януш-

ка,

Янушко, Янец,

Яячык,

Яначка, Янюк,

Янель,

?#н-

кун,

Ясь, Яско,

Ясько,

Ясюк,

Ясюль.

У Беларусі ўжыва-

лІся

дзве поўныя формы — усходнеславянская Мван

польская Ян. Абедзве формы шырокаўжывальныя.

Руск. Нван, устар. Ноанн (СВІЛ), укр. Іван (СВІЛ),

Іван,

Йован, Іваненько; Іванець, Іванак, Іванко, Іва-

нонько,

Іваночко, Іваночок, Іванцьо, Іванчак, Іванько,

Іваньо, Івась, Івасенько, Івасіж, Івасьо, Івашко, Івашеч-

ко, Івахно, Іванпна, Ванічко, Вань, Ванько,

Ваньо,

Ванюсьо,

Ванюшко (Грынч.).

НОАНННКНЙ

Зарэгістравана ў

XVI—XVII

стст.

19 разоў у варыянтах Анакей (4),

Онакей

(14),

ОНПКО

(1).

н ы к е й: Анпкей

Денасовач

Кузнецовііч

1578 м. Маг.,

НЮМ

XXXII

169, Анакея

Козлшнака

1679 Маг., ЙЮМ I

9, Анпкей

Гапонёнок

1726 Чач. ст., НЮМ

XXVIII

79, Ана-

кей

Шодзіж

1764 с. Ульск. м-ка, НЮМ

XXII

431. Она-

ке й:

Онакей

Левковач 1567 Навагр" п., П. 810,

Онакей

Мордасовыч

1567 Гр. п., П. 678,

Онцкей

Ко-рповач

Шіірко

1577 м. Маг., ЙЮМ

XXXII

254,

Оншей

Сасановт

1609 Маг., ЙЮМ VIII 291,

Онакей

Кроха

1623 Маг„

там жа, 396. 0 нако:

Онііко

Матфеев 1593 Віц.,

НЮМ

I 336. СБЙ: Анікёй, Анікёеў, Анікёйчык, Анікі,

Анікаў, Анікін, Анікёвіч, Аніковіч, Анікіёвіч, Анічэнка,

па

якіх можна рэканструяваць 4 формы імені Моан-

ныкпй: Анікей, Анікейчык, АнікІ, Аніка. На тэрыторыі

Беларусі ўжываліся, па сведчанню помнікаў і СБП,

3 поўныя формы імені Моаннакай: усходнеславянская

форма

на [-ей] у

двух

варыянтах — Онпкей, Анпкей,

усходнеславянская форма з канцавым

[о]—•

рэканструя-

ваная

Аніка, з тюмнікаў

ОНПКО

І рэканструяваная форма

канцавым [-н] — Анікі. Усе названыя формы перажылі

спрашчэнне

групы галосных

[ноа],

якою пачыналася цар-

коўнаславянская

форма.

Руск.

Анпкей, Анакый, устар.

Моанншшй

(СВІЛ),

укр. Онакій, Анакій, устар. Йоаніі-

кій

(СВІЛ).

ЙОВ

Зарэгістравана

ў XVI—XVIII стст. 11 разоў

у варыянтах Мов (1), Мев (10): Мов Дегтяревач 1697

Маг.,

НЮМ XI 41; Мев Анцухевач 1567

Навагр.

п.,

П.

834, Нев Рак Ваўк. п., П. 858, Мев Захарынііч 1578 м.

Маг.,

НЮМ XXXII 58, на ПМЯ Нева 1664 Маг.,

НЮМ

X 291. СБП:

Іёвенка,

Іўкэ,

Іўкоў, Гўкін, Гўчын,

Іўковіч,

Іўчанка,

Іўчык,

Іўлёў, па якіх

можна

рэкан-

струяваць

формы

імені

Мов: Іёў,

Іуко,

Іўчык, Івель.

Ужываліся

варыянты

поўнай

формы:

Нов, Мев.

Руск.

Мов

(СВІЛ),

укр. Іов, Пов

(СВІЛ),

Ява

(Грынч.).

[НОНА]

СБП:

Ібнін,

Іонінка,

па якіх

можна

рэкан-

струяваць

імя Іона.

Руск.

Мона

(СВІЛ),

укр. Іона, Йона

(СВІЛ),

Яон

(Грынч.).

НОСНФ

правасл.,

ЮЗЕФ

каталІцк.,

польск.

*І6ге{.

Польшчы

вядома з XVI ст., а ў XVIII ст. было

самым

папулярным

(Быстр.

Кн., 221—223).

ЗарэгІстравана

ў XVI—XVIII стст. 67 разоў у варыянтах Мосаф (1),

'Осап (21), Асш (24), Ешф (3), Есііп (6), Езоф (5),

Езуп

(1), Юзеф (1), Юзоф (5). Носыф: Мосііфа Кун-

цевача 1620

уніяцкі

архіепіскап Пол. і Віц., НЮМ

XXII 284. Оснп: Осшха Нвановыча Заморы 1541 Маг.,

НЮМ

IX 416,

Осып

Павловш Цадылка 1578 м. Маг.,

НЮМ

XXXII 134,

Осып

Якпмовпч Корабельнык 1593

Віц.,

НЮМ I 324, Осапа Лопатіінііча 1593 Маг., НЮМ

VIII

213, Осш Шанкаронок 1646 с' Арш.- п., НЮМ

XXIV 375,

Осша

Дробного 1684 Маг., НЮМ II 73, Осап

Лытка

1716 Віц., НЮМ ХХШ 114, Осшх Гаврылов

1726 Чач. ст.,

НЮМ

XXVIII 70. А с а п — толькі ў

Магі-

лёве:

Асш Яковлевыч 1580 Маг., НЮМ VII 320, Асша

Дробного 1679 Маг., НЮМ I 8, от Асыпа Андреевыча

Трубы 1691 Маг., НЮМ VIII 63, Аспп Верея 1746 Маг,

НЮМ

XXX 306, Асып Зубер там жа, 320, Асап Скрпн-

ніік

там жа, 262. Есаф: Есыф Прокоповач 1567

Навагр.

п.,

П. 812, Есаф Матвеевач Скроба 1626 Віц., НЮМ XXI

456.

Е сііп: Есып Куземовчч 1528 б. Гр., У.

91,

ЕсппГрыш-

ковііч

і577м.Маг.,

НЮМ

XXXII, 2\ЬЕсшіа Ніікшіоровша

Гончара 1593 Віц., НЮМ I 329, Есііп Уласёнок 1646 с.

Арш.

п., НЮМ XXIV 373, ЕСПП ЦЮНІІН 1670 Віц.\ в.,

НЮМ

XXI 81, Есші ЕрмоАацш 1726 Чач ст„ НЮМ

XXVIII 79. Езоф: у

Попісе

1567 г. Езоф Лаврпновач

Ашм. п., 568,

Езоф

Маркевііч

Добор

Брасл. п., 636,

Езоф

Мыклашевыч

Лід. п., 755,

Езоф

Толочко Гр. п., 701; ва

Ухвале

і Попісе адзначана на Падляшшы 74 разы, у Літ-

ве — 3. Е з у п: Езупа

Шпмковпча

1567 Рад. хар., П. 786.

Юзеф:

Юзеф

Львовыч

Корсак

1602 Мсцісл., НЮМ

XXII

278; ва

Ухвале

і Попісе адзначана на Падляшшы

7 разоў, у Літве і Жмудзі — 4. Ю з о ф: у Попісе 1567 г.

Юзоф

Керстановііч

Навагр. п~, 818,

Юзоф

Мартыновыч

Вяжевпч

Вас. хар., 779,

Юзоф

Мііхнюковм Мін. п., 1227,

Юзофа

Тарновского

Ваўк. п., 855; ва

Ухвале

і Попісе

адзна'чана

Юзоф

на Падляшшы 45 разоў, у Літве і Жму-

дзі —10, а за межамі Беларусі яшчэ —

Езов

(2),

Юзоп

(1) — на Падляшшы,

Езуф

(4), Езухв (3),

Язуф

(1)—у Літве. Эмацыянальнаацэначныя формы:

Еско (24),

Есько

(1),

Есюк

(1). Е с к о: ва

Ухвале

1528 г. Еско

Воронцевач

б. Мсцісл., 198, Еско

Дробыше-

впч б. Гр., 92, Еско Мііхалковпч б. Ваўк., 97, Еско Не-

шыйка

Лід. дв.,

3\,Еско

ПоловычПол.

з-ля, 195, Еско

Свадбііч

б. Кобр., 192; у ПопІсе 1567 г. Еско Бокей

Навагр. п., 812, Еско

Вороашловыч

Гр. п., 696, Еско

Ягнатовпч

Навагр. п., 825, Еско

Олехновпч

б. Бр., 1186;

Еско

Прозоровпч

1577 Маг., НЮМ VII 273, Еско

Еромп-

НПЧ

Хоманііча

1578 м. Маг., НЮМ

XXXII

82, Еско

Семе-

новыч

Ботешші

там жа, 204, Еско

Шарухан

там жа, 37,

Еска

Олейнпка

там жа, 283; ва

Ухвале

І ПопІсе адзна-

чана на Падляшшы 2 разы, у Літве—1. Е с ь ко: Е с ь ка

Юрееача

1582 Мін. п., АВК

XXXVI

330. Е с ю к:

Есюк

1528

Навагр. з-к, У. 37. СБП: Осіпаў, Вбсіпаў, Асіпбвіч, Асі-

пёнка,

Асіпёнак, АсІпІк, Асіпкоў, Асіпчык, ОсІпчык,

АсІпўк, Асіпюк, АсІпчўк, Есіпбвіч, Есіпёнак, ЮзІк, Юзян-

чўк, Язэпаў, Язэпенка, Язэпчык, па якіх можна рэканстру-

яваць 17 форм і варыянтаў форм Імені

Мосыф:

Осіп,

Восіп,

Асіпік,

Асіпок,

Асіпчык,

Осіпчык,

АсІпук, АсІпюк,

Асіп-

чук, ЕсІп,

Есіпчык,

Юзаф,

Юзя, Юзік, Юзянчук, Язэп,

Язэпчык.

Па дадзеных помнікаў пісьменнасці і СБП, на

тэрыторыі Беларусі ўжываліся царкоўнаславянская

форма

Моснф

і 5 варыянтаў поўнай формы, што ўзніклі

ў выніку фанетычнага асваення яе ва ўсходнеславянскіх

мовах: Осш — у выніку спрашчэння пачатковай гру-

пы

[но] і замены [ф] на [п],

Восып

— з прыстаўньш [в]

перад націскным [о],

Асшг

— з пераносам акцэнта на

другі

склад і заменай ненаціскнога [о] на [а];

Есыф,

Есып

стаяць некалькі ў баку — галосны [е] на месцы пачатко-