Зайнуллина Г.Д. Русско-башкирский словарь терминов животноводства

Подождите немного. Документ загружается.

Зайнуллина Г.Д.

Русско-башкирский

словарь терминов

животноводства

(около 900 терминов)

Уфа

2002

Зайнуллина Г.Д. Русско-башкирский словарь терминов животноводства (около

900 терминов). Уфа, 2002.

Серия «Справочная литература». Некоммерческое электронное издание

ДИНИЛ «Интеллектуальный полигон», Екатеринбург, 2011.

Для создания настоящего словаря использованы материалы открытого

машинного фонда башкирского языка ( http://mfbl.ru/ ), поддерживаемого силами

учёных Уфимского научного центра Российской Академии Наук и сопровождаемого

лингвистами и программистами Башкирского Государственного Университета.

Словарь выполнен в виде сортированного потока терминов. Заголовочные

термины обозначены символом – •; переводы терминов на башкирский язык – ►;

пояснения к терминам – ☛.

Адрес для замечаний и предложений: intellpol@ya.ru .

Для студентов, обучающихся в учебных заведениях Республики

Башкортостан, для преподавателей и студентов языковедческих направлений

учебно-преподавательской деятельности, для всех, кто хочет знать и изучать

башкирский язык.

• абомазотомия

► абомазотомия ☛ көйшәүсе малдарҙың таҙғарынын асыу

• абортин

► абортин ☛ малдың бруцеллоз менән ауырыу-ауырмауын билдәләү өсөн

ҡулланылған матдә

• авитаминоз

► авитаминоз ☛ витамин етешмәүҙән малдарҙа барлыҡҡа килгән ауырыу

• авителлиноз

► авителлиноз ☛ көйшәүсе малдарҙа селәүсен ауырыуы

• автовакцина

► автовакцина ☛ ауырыу малдарҙың микробтарынан яһалған препарат

• автопоение

► автоһуғарғыс

• автопоилка

► автоһуғарғыс, автоэсергес

◆ автопоилка бесклапанная ► клапанһыҙ автоэсергес

◆ автопоилка незамерзающая ► туңмай торған автоэсергес

◆ автопоилка с подогревом ► йылытҡыслы автоэсергес

• агалактия

► агалактия ☛ һөт биҙҙәренең ҡороуы

• агрегат

► агрегат ☛ комплекслы эшләүсе машиналар төркөмө

◆ агрегат кормоприготовительный ► мал аҙығы эшкәртеү агрегаты

◆ агрегат доильный ► һауыу агрегаты

◆ агрегат стригальный ► йөн ҡырҡыу агрегаты

• акароз

► акароз ☛ хайуандарҙа ҡорсаңғы талпандары барлыҡҡа килтергән тире

ауырыуы

• акушерство

► акушерлыҡ

◆ ветеринарное акушерство ► ветеринария акушерлығы

• аллюр

► аллюр ☛ аттың йөрөш алымы: атлау, юртыу, юрғалау, сабыу

• альчики

► ашыҡтар, бәкәлсәй

• амбулатория

► амбулатория

◆ ветеринарная амбулатория ► ветеринария амбулаторияһы

• анаплазмозы

► анаплазмоздар ☛ көйшәүсе хайуандарҙа була торған селәүсен ауырыуы

• анатомия

► анатомия ☛ организмдың тышҡы формаһын, төҙөлөшөн һәм функцияларын

өйрәнеүсе фән

◆ анатомия животных ► хайуандар анатомияһы

• ангина

► ангина ☛ малдарҙың тамаҡ ауырыуы

• анкилоз

► анкилоз ☛ малдарҙа була торған быуын сире

• аргамак

► арғымаҡ ☛ яҡшы тоҡомло йүгерек ат

• арканить

► боғаллау ☛ боғал һалып тотоу

• аскаридоз

► аскаридоз ☛ сусҡаларҙа була торған селәүсен ауырыуы

• асколизация кожсырья

► тирене тикшереү

• ауески болезнь

► ауески ауырыуы ☛ малдарҙың вируслы ҡаты ауырыуы

• бабезиоз

► бабезиоз ☛ бабезиоз, бабезиеллез малдарҙа була торған селәүсен

ауырыуы

• бабка

► бәкәлсәй ☛ малдың бәкәл быуынындағы тупар һөйәк; ашыҡ

• база

► база

◆ база кормовая ► мал аҙығы базаһы

• бактерии

► бактерий

◆ бактерии молочно-кислые ► һөт әсетеүсе бактериялар

• баланс

► баланс

◆ баланс кормовой ► мал аҙығы балансы

• балбаз

► балбаҙ ☛ һарыҡ тоҡомо

• баран 1

► һарыҡ тәкәһе

• баран 2

► ҡырағай һарыҡ

• баранина

► һарыҡ ите

• башкуняк {этн.}

► башкүнәк ☛ йылҡының баш тиреһенән яһалған һауыт

• башня

► башня

◆ башня сенажная ► сенаж башняһы

◆ башня силосная ► силос башняһы

• бега

► бәйге, ат сабыштырыу

• беговая дорога

► бәйге юлы

◆ беговая лошадь ► бәйге аты; сапҡын

• безноитиоз {вет.}

► безноитиоз ☛ һыйыр малдары ауырыуы

• безоары {вет.}

► безоарҙар ☛ малдарҙың ашҡаҙанындағы үҙләштерелмәгән аҙыҡтан

барлыҡҡа килгән шеш

• белая проточина

► ҡашҡа ☛ маңлай уртаһындағы аҡ тап

• беситься {вет.}

► ҡотороу

• бесплодие

► түлһеҙлек

• бесплодный

► түлһеҙ

• бешенство ☛ бешенство ложное то же, что ауески болезнь

► ҡотороҡ ☛ ҡаты йоғошло ауырыу

• бидон

► бидон

◆ бидон молочный ► һөт бидоны

• бить копытами

► сапсыу

• битюг

► битюг ☛ йөк аты тоҡомо

• бледно-игреневый

► аҡ саптар

◆ бледно-игреневый конь ► аҡ саптар ат

• бледно-пегий

► аҡ ала

◆ бледно-пегий жеребец ► аҡ ала айғыр

• бледно-рыжий

► ҡыуал ерән

◆ бледно-рыжий конь ► ҡыуал ерән ат

• блеять ☛ об овце, козе

► баҡырыу

• близард

► близард ☛ мал аҙығы эшкәртеү машинаһы

• блудливая

► тиләҫкәү

◆ блудливая корова ► тиләҫкәү һыйыр

• бобы конские {бот.}

► ат борсағы

• бодать

► һөҙөү

• бодливая

► һөҙәшәк

◆ бодливая корова ► һөҙөшәк һыйыр

• боевой конь

► тол ат

• бой скота

► мал (һуғым) һуйыу

• бойня

► мал һуйыу урыны

◆ бойня санитарная ► ауырыу малдарҙы һуйыу урыны

• болезнь

► ауырыу

◆ аденовирусные болезни ► аденовирус ауырыуҙары ☛ {вет.} малдарҙа

йоғошло ауырыуҙар

◆ болезни животных ► мал ауырыуҙары

◆ болезни бактериальные ► бактерия ауырыуҙары

◆ болезни заразные ► йоғошло мал ауырыуҙары

◆ болезни незаразные ► йоғошһоҙ мал ауырыуҙары

◆ болезни повальные ► үләт ауырыуҙары

◆ болезни трансмиссивные ► трансмиссив ауырыуҙар ☛ ҡан аша таралған

сирҙәр

◆ болезнь беломышечная {вет.} ► аҡ сысҡан ауырыуы ☛ йәш малдарҙа була

торған ауырыу

◆ болезнь инфекционная {вет.} ► йоғошло ауырыу

◆ болезнь клеверная {вет.} ► туҡранбаш ауырыуы ☛ аттарҙың туҡранбашты

күп ашап ағыуланыуы

◆ болезнь ковыльная {вет.} ► ҡылған ауырыуы ☛ малдарҙың ҡылған

ҡылсығынан зарарланыуы

◆ болезни копыт (от сырости) {вет.} ► 1. упый 2. иҙелмә

◆ болезнь лучевая ► нур ауырыуы ☛ малдарҙа ионизациялау нурланышы

артыҡ булыуҙан барлыҡҡа килгән сир

◆ болезни эндемические ► эндемик ауырыуҙар

• болтушка

► апара, ашлы һыу

• бонитёр

► бонитёр ☛ малдарҙы билдәле төркөмдәргә айырыусы белгес

• бонитировка

► бонитировка ☛ сифат яғынан баһалау

• боров

► бестерелгән сусҡа

• ботулизм

► ботулизм ☛ малдарҙың насар аҙыҡ ашауҙан ағыуланып сирләүе

• брабансон

► брабансон ☛ ат тоҡомо

• брыкаться

► тибешеү

• брыкливый {прост.}

► тибешкәк

◆ брыкливый конь ► тибешкәк ат

• брюква {бот.}

► һыйыр шалҡаны, аңра шалҡан, гәрәнкә

• брюшная водянка

► таш ҡорһаҡ

• бубенцы

► шөңгөр ☛ малдарҙың муйынына таға торған бәләкәй ҡыңғырау

• булано-саврасый

► ҡола-ерән

◆ булано-саврасый жеребёнок ► ҡола-ерән тай

• буланый

► ҡола ☛ үҙе һары, ҡойроҡ ялы ҡара – ат төҫөнә ҡарата

◆ буланый жеребец ► ҡола айғыр

• буренка

► ҡуңыр һыйыр

• бурка

► көрән ат

• бурый

► көрән, ҡуңыр ☛ ҡыҙғылт-ҡара

◆ бурый конь ► көрән ат

◆ бурая корова ► ҡуңыр һыйыр

• бык

► үгеҙ ☛ дөйөм исем

◆ бык безрогий ► туҡал үгеҙ

◆ бык кастрированный ► бестерелгән (көйҙөргән) үгеҙ

◆ бык медлительный ► ығыш үгеҙ

◆ бык некастрированный ► бестерелмәгән (көйҙөрөлмәгән) үгеҙ, ҡыуғыр

◆ бык перезимовавший ► ҡышлау үгеҙ

◆ бык породистый ► нәҫел (тоҡом) үгеҙе

◆ бык трёхлетний ► ҡонан үгеҙ

◆ бык, устающий очень быстро ► сығым үгеҙ

◆ бык четырёхлетний ► дүнән үгеҙ

• бычатина

► үгеҙ ите

• бычок

► үгеҙ быҙау

◆ бычок годовалый ► үгеҙ башмаҡ

◆ жеребёнок двухгодовалый ► тана үгеҙ

◆ бычок молодой ► торпаҡ (үгеҙ башмаҡ)

• вагина {вет.}

► вагина ☛ иркәк малдарҙан сперма ала торған прибор

◆ вагина искусственая ► яһалма вагина

• вагинит

► вагинит ☛ инә малдарҙың енес ағзаһы сире

• вайда {бот.}

► тәкә һаҡалы

• вакцина {вет.}

► вакцина ☛ йоғошло ауырыуҙарға ҡаршы препарат

• вакцинация

► вакцинация ☛ йоғошло ауырыуҙарға ҡаршы иммунитет булдырыу өсөн

эшләнә

• вакцинотерапия

► вакцинотерапия ☛ вакцина менән дауалау

• валек

► мисәү ағасы, тейәк

• валух

► беселгән һарыҡ тәкәһе

• ведро

► күнәк