Kolodziejczyk Dariusz. The Crimean Khanate and Poland-Lithuania (ENG)

Подождите немного. Документ загружается.

DOCUMENT 61 (18 JULY 1654)

e Polish instrument of peace and alliance, corroborated and sworn

in Warsaw by King John Casimir, the representatives of the Senate

and Diet, and the Crimean envoy, Süleyman Agha

e original document is missing.

Polish copies:

A. Bibl. Kórn., ms. 991, fol. 486b–487b.

B. Bibl. Czart., ms. 147 (Teki Naruszewicza), pp. 597–600.

An earlier rough dra, undated and lacking the corroborating formula is pre-

served in AGAD, AKW, Dz. tat., k. 62, t. 34, no. 365.

Published (with minor mistakes) along with a Russian translation in Doku-

menty ob osvoboditel’noj vojne ukrainskogo naroda 1648–1654 (Kiev, 1965),

pp. 759–763.

Najjaśniejszy, najpotężniejszy i najsławniejszy między królami, sławą i szczęś-

ciem od Boga uwielbiony, wielkich królestw i szerokich państw, i wielu

narodów monarcha, Jan Kazimierz, z bożej łaski król polski, wielkie książę

litewskie, ruskie, pruskie, mazowieckie, żmudzkie, inantskie, smoleńskie,

czerniehowskie, a szwedzki, gotski, wandalski dziedziczny król, z wolnym

wielkich ord carem Islan Gereiem, cyrkaskim, nahayskim, perekopskim,

petiorskim, szemskim,

i chanem krymskim, przyjacielem i bratem, takie od

dnia dzisiejszego pakta wieczne stanowią:

Torem idąc najjaśniejszych królów, przed sobą szczęśliwie panujących, któ-

rzy tego przestrzegali, aby z wolnymi wielkich ord carami i chanami krym-

skimi, i ordami ich w pokoju i przyjaźni żyli, najjaśniejszy Jan Kazimierz, król

polski, od dnia dzisiejszego wedle dawnych i starożytnych pakt wieczną mię-

dzy sobą, królestwem swoim, i następcami swymi z jednej, a wolnym carem i

Chanem Jego Miłością krymskim Islan Gereiem i następcami jego, i ordami

wszytkimi jemu podległymi [z drugiej strony],

wieczną i nierozerwaną przy-

jaźń tymi paktami zawierają.

Ponieważ najjaśniejszy Król Jego Miłość, Jan Kazimierz zawziętą przyjaźń

i braterski aekt wolnego wolnych

ord cara i Chana Jego Miłości krym-

skiego, Islan Gereia przeciwko sobie i Rzeczypospolitej uznał, którą przez

posła swego wielkiego Soliman agę pod ten czas sejmu walnego koronnego

is copy is much later and incomplete, hence its minor variations are not annotated.

e adjective petiorski < petyhorski, following the adjective cyrkaski < czerkaski,

seems redundant since both adjectives refer to the Circassians (cf. Document 59, n. 3);

on the corrupt term szemski, see Document 46, n. e; cf. also Document 59, on whose

preamble the present preamble is based.

In B. only.

B. wielkich.

document 61 (18 july 1654) 965

warszawskiego najjaśniejszemu Królowi Jego Miłości, Janowi Kazimierzowi

i wszytkim stanom Rzeczypospolitej oarował, i onę wiecznie dotrzymać i

przysięgą swoją ztwierdzić obiecał, tedy najjaśniejszy Król Jego Miłość, Jan

Kazimierz, za zgodą wszytkich stanów Rzeczypospolitej idąc, takąż przyjaźń

wiecznie trwałą poprzysiężonym sumnieniem swoim królewskim wolnemu

wolnych ord carowi Islan Gereiowi i następcom jego, i wielkim ordom do

państw jego należącym oaruje i wiecznie dotrzymać obiecuje.

Wzajemnie wolny car i Chan Jego Miłość krymski Islan Gerei też z bejami,

agami, murzami, i urzędnikami wszytkimi takąż przysięgę przed posłem Jego

Królewskiej Miłości najjaśniejszemu Królowi Jego Miłości polskiemu Janowi

Kazimierzowi i następcom jego, tudzież wszytkiej Rzeczypospolitej wykona.

Od tego tedy czasu ani najjaśniejszy Jan Kazimierz, król polski sam przez

się, ani przez wojska swoje na państwa wolnego cara i Chana Jego Miłości

krymskiego Iszlan Gereia i następców jego następować będzie; wzajem też

wolny car i Chan Jego Miłość krymski ani sam przez się, ani przez najmniej-

szą ordę swoję nie ma w państwa najjaśniejszego Króla Jego Miłości sposo-

bem nieprzyjacielskim wchodzić i żadnych krzywd czynić wiecznemi czasy.

A nie tylko ordy krymskie, nahayskie, kalmuckie, budziackie, oczakowskie,

dobruckie, i zgoła żadne, które są pod panowaniem wolnego cara i Chana

Jego Miłości krymskiego, ale żaden z bejów, agów, murzów i najmniejszą

watahą szkód żadnych w państwach najjaśniejszego Króla Jego Miłości pol-

skiego czynić nie mają i nie będą, co wszelakim sposobem zstrzymać i bronić

wolny car i Chan Jego Miłość krymski, z domem Sołtan Gereiów, póki trwać

będzie, ze wszytkimi następcami, wolnymi wielkich

ord carami i Chanami

Ich Miłościami krymskimi obiecuje i poprzysięga.

Wzajemnie najjaśniejszy Król Jego Miłość polski Jan Kazimierz, naśla-

dując hojności najjaśniejszych przodków swoich, wedle dawnych pakt wol-

nemu carowi i Chanowi Jego Miłości krymskiemu Islan Gereiowi na każdy

rok upominki zwyczajne, z kondycyjami w dawnych paktach wyrażonymi

dawać obiecuje, które upominki najjaśniejszy Jan Kazimierz, król polski na

czas zwyczajny do Kamieńca Podolskiego odsyłać ma, a wolny car i Chan

Jego Miłość krymski posła swego wedle zwyczaju do odbierania przysyłać

powinien, a do tego na żądanie najjaśniejszego Króla Jego Miłości polskiego,

dotrzymywając obietnicę poprzysiężoną od przodków swoich, lubo wszytkimi

ordami, lub częścią, jako najjaśniejszy Król Jego Miłość polski potrzebować

będzie, przeciwko każdemu nieprzyjacielowi Jego Królewskiej Miłości stawać

teraz i na potym obowiązuje się.

A że teraz car moskiewski bez żadnej

od najjaśniejszego Króla Jego Miłości

polskiego danej przyczyny poprzysiężony złamał pokój i z Kozakami, wia-

rołomnym poddaństwem najjaśniejszego Króla Jego Miłości złączył się, i do

przysięgi ich przywiodszy w państwa Jego Królewskiej Miłości ukrainne, w

Białłą Ruś i Xięstwo Litewskie wtargnął, zamki częścią zdradliwie poddane,

częścią nieprzyjacielsko opanowane wziął i ludźmi swymi osadził, tedy naj-

jaśniejszy Król Jego Miłość polski Jan Kazimierz, z wolnym carem i Chanem

B. wolnych.

e B. copy abruptly ends here.

966 document 61 (18 july 1654)

Jego Miłością krymskim Islan Gereiem i następcami jego, chanami krym-

skimi, tak przeciwko wiarołomnemu carowi moskiewskiemu, jako i prze-

ciwko Kozakom zaporowskim zawiera przyjaźń i związek wojenny, mocą

którego związku wolny car i Chan Jego Miłość krymski ze wszytkimi ordami

swoimi, wespół z najjaśniejszym Królem Jego Miłością polskim, Pana Boga

wziąwszy na pomoc, przeciwko wiarołomnemu carowi moskiewskiemu, i

przeciwko rebellizantom Kozakom i chłopstwu, którzy by do dawnego pod-

daństwa wrócić się nie chcieli, wojnę podnieść i ich znosić, lubo wespół, lubo

rozdzielnie, jako wojenna potrzeba pokaże, obiecuje i poprzysiąc ma. Poprzy-

siężony zaś ten związek nie tylko póki ta wojna trwać będzie w mocy swojej i

zachowaniu cale zostawać ma, ale też i na potym, na wieczne czasy najjaśniej-

szy Król Jego Miłość polski wolnemu carowi i Chanowi Jego Miłości krym-

skiemu przeciwko Moskwie wojskami swymi pomagać, i nie odstępować go

aż do skończenia wojny powinien będzie, jako też wzajem wolny car i Chan

Jego Miłość krymski najjaśniejszemu królowi polskiemu ze wszytkimi ordami

swoimi przeciwko Moskwie pomagać, i jego nie odstępować aż do skończenia

wojny będzie powinien.

Do tego wolny car i Chan Jego Miłość krymski, i następcy jego, póki wojna

trwać będzie, żadnego pokoju ani traktatów żadnych z posłami moskiewskimi

ani kozackimi postanawiać i zawierać bez wiadomości i zezwolenia najjaśniej-

szego Króla Jego Miłości polskiego nie będzie, który też żadnej zgody z carem

moskiewskim czynić nie będzie, jedno co by było z dobrym tak swoim, jako

i wolnego cara i Chana Jego Miłości krymskiego; i owszem jeden drugiemu

oznajmować ma, z czym by posłowie posyłani byli.

A gdy Kozacy i chłopstwo ukrainne rozswawolone przyjdą do pierwszego

powinnego posłuszeństwa najjaśniejszego Króla Jego Miłości i panów swo-

ich, tedy najjaśniejszy Król Jego Miłość wedle dawnych pakt tak ich trzymać

będzie, aby żadnej przyczyny do rozerwania pokoju <ani traktatów żadnych>

[między Królem Jego Miłością]

a Chanem Jego Miłością krymskim nie dali,

i żeby przeciwko niemu nie powstawali.

A że się to w dawnych zawiera paktach, żeby być przyjaciołami przyjacio-

łom, a nieprzyjaciołami nieprzyjaciołom, a Książę Jego Miłość siedmigrodzki

Rakocy, także wojewoda wołoski, i wojewoda multański [w zawartej]

przy-

jaźni zostają z najjaśniejszym Królem Jego Miłością polskim i państwami

jego, a oraz są ci wszyscy trzej hołdownikami najjaśniejszego Cesarza Jego

Miłości tureckiego, tedy wolny car i Chan Jego Miłość krymski ma ich mieć

za przyjaciół swoich i tego przestrzegać, aby w państwa ich nie wpadał,

spólną przyjaźń we wszytkim zatrzymując, ale owszem, żeby teraz posłał do

nich posłów swoich, co i teraz najjaśniejszy Król Jego Miłość uczyni, żądając

aby jako spólni przyjaciele tak najjaśniejszego Króla Jego Miłości polskiego,

jako wolnego cara i Chana Jego Miłości krymskiego wojska swe znaczne na

teraźniejszą potrzebę przeciwko Moskwie do wojsk Jego Królewskiej Miło-

e scribe erroneously repeated the fragment pokoju ani traktatów żadnych which

appears in the paragraph above and forbids separatist negotiations with Moscow. is

passage has been reconstructed on the basis of the dra preserved in AGAD.

Erroneously written wzajemnej; reconstructed on the basis of the dra preserved

in AGAD.

document 61 (18 july 1654) 967

ści posłali, tym przyjaźń swoją wyświadczając. Za co też powinien będzie

wolny car i Chan Jego Miłość krymski, ku dobremu najjaśniejszego Cesarza

Jego Miłości tureckiego, i ku oświadczeniu przyjaźni swojej najjaśniejszemu

Królowi Jego Miłości polskiemu, ich od wszelakich najazdów ord swoich w

pokoju zachować.

Które to pakta jako przez nas są sumnieniem poprzysiężonym potwier-

dzone, tak i od najwielebniejszego księdza Andrzeja z Leszna Lesczyńskiego,

arcybiskupa gnieźnińskiego, i przez niektórych panów senatorów, wojewodów i

hetmanów, jako też i przez wielmożnego Stephana z Pilce [sic] Korycińskiego,

kanclerza wielkiego koronnego, i imieniem wszytkiego stanu rycerskiego uro-

dzonego Krzysztofa Grzymałtowskiego [sic], podkomorzego kaliskiego, mar-

szałka na ten czas Izby Poselskiej, na sejm teraźniejszy zgromadzonych.

Działo się w mieście naszym królewskim w Warszawie na sejmie walnym

koronnym, dnia XVIII

miesiąca lipca, roku od narodzenia Christusa Jesusa,

Pana i Zbawiciela naszego MDCLIV

, panowania królestw naszych polskiego

, a szwedzkiego VII

roku.

Translation:

e illustrious, most powerful and glorious among the kings, blessed by God with

glory and good fortune, the monarch of great kingdoms, extensive states, and

many nations, John Casimir, by the grace of God the king of Poland, the grand

duke of Lithuania, Ruthenia, Prussia, Mazovia, Samogitia, Livonia, Smolensk,

Černihiv, and the hereditary king of the Swedes, Goths, and Vandals, with the

free tsar

of great hordes,

Islam Giray, [the ruler] of the Circassians, Nogays,

Perekop, the Circassians and innumerable [Tatars],

the Crimean khan, the

[royal] friend and brother, from now on they proclaim [together] the following

eternal treaty:

Following the example of the illustrious kings, who had happily reigned before

him and observed to live in peace and friendship with the free tsars of great

hordes, the Crimean khans and their hordes, John Casimir, the illustrious king

of Poland, proclaims with the present treaty an eternal, inviolable friendship

that is to last from now on, according to the old and ancient treaties, between

him, his kingdom, and his successors on the one hand, and the free tsar, His

Majesty, the Crimean khan Islam Giray, his successors, and all the hordes that

obey him, on the other.

On the expression wolny car (“free khan,” lit. “free tsar”), cf. Document 44, n. 1.

In the earlier documents this expression is consequently translated as “free khan,” but

in the present one Islam Giray is referred to with both terms: car (“tsar”) and chan

(“khan”), hence this dierentiation is preserved in the translation; the same solution

is adopted in the translation of the Polish instrument from 1649 (cf. Document 59,

n. 2).

e Polish text should rather read Wielkiej Ordy (“of the Great Horde”) like in the

dra preserved in AGAD, and not wielkich ord (“of great hordes”), since the former

expression renders more precisely the original intitulatio of the Crimean khans: uluġ

orda uluġ hanı. Nevertheless, the translation follows the actual Polish text of the royal

instrument.

Cf. n. a above.

968 document 61 (18 july 1654)

And since His illustrious Royal Majesty, John Casimir, has witnessed the

persevering friendship and brotherly aection of the free tsar of free hordes,

His Majesty, the Crimean khan, towards him and the Commonwealth, which

[His Majesty, the khan] has oered through his great envoy, Süleyman Agha,

to His illustrious Royal Majesty, John Casimir, and all the estates of the Com-

monwealth during the present time of the general Crown

Diet [held] in War-

saw, and has promised to keep forever and conrm with his oath, then His

illustrious Royal Majesty, John Casimir, following the consent of all the estates

of the Commonwealth, likewise oers an eternal friendship, sworn with his

royal conscience [i.e., heart], towards the free tsar of free hordes, Islam Giray,

his successors, and the great hordes belonging to his states, and promises to

keep it forever.

In return, the free tsar, His Majesty, the Crimean khan Islam Giray, along

with all the beys, aghas, mirzas, and ocials, will take an analogous oath to

His Majesty, John Casimir, the illustrious king of Poland, his successors, and

the whole Commonwealth, in front of His Royal Majesty’s envoy.

And from now on, John Casimir, the illustrious king of Poland, will never

invade the states of the free tsar, His Majesty, the Crimean khan Islam Giray,

or the latter’s successors, either in person or by sending his troops; likewise, the

free tsar, His Majesty, the Crimean khan, should never bring enmity or cause

harm to the states of His illustrious Royal Majesty, either in person or by send-

ing even his smallest horde. Not only the Crimean, Nogay, Kalmyk,

Budjak,

Očakiv, Dobrudjan, or any other hordes that are under the rule of the free tsar,

His Majesty, the Crimean khan, but even a single bey, agha, or mirza at the

head of even a smallest band, should not and will not bring any damage to the

states of His illustrious Majesty, the king of Poland; the free tsar, His Majesty,

the Crimean khan, promises and swears, also on behalf of the House of the

Giray princes [sultans], as long as it lasts, and on behalf of all his successors,

Probably identical with the Crimean envoy, who traveled to Istanbul between

December 1653 and April 1654 with the khan’s notication to the Porte of the Treaty

of Żwaniec; see Jaroslav Fedoruk, Mižnarodna dyplomatija i polityka Ukrajiny, pp.

102–103 and 111–112.

Although the adjective koronny (“of the Crown”) usually referred to the Polish

Crown as opposite to the adjective litewski (“Lithuanian”) that referred to the Grand

Duchy of Lithuania, in this case the name sejm koronny (“Crown Diet”) refers to the

common assembly composed of the representatives of both Poland and Lithuania.

On Islam III Giray’s earlier claim to a suzerainty over the Kalmyks, recorded in

the Polish (but curiously not in the Tatar) version of the Treaty of Zborów, cf. Docu-

ment 59, n. 5. e dierent religion (Buddhism) and socio-political organization of

the Kalmyks made their cohabitation with the Tatars and Nogays uneasy; in fact,

they oen raided the Crimea and allied with Muscovy. Nevertheless, in the spring

of 1654, Jaskólski reported of a Kalmyk envoy, who had come to the Crimea in

order to negotiate an anti-Muscovian alliance; cf. Fedoruk, Mižnarodna dyplomatija

i polityka Ukrajiny, pp. 47–48 and 217. Perhaps that embassy strengthened Islam III

Giray’s claim to treat the Kalmyks as his subjects. In 1658, also Mehmed IV Giray

notied Tsar Alexis that, with God’s help, the Kalmyks had become his subjects; see

Khodarkovsky, Where Two Worlds Met. e Russian State and the Kalmyk Nomads,

1600–1771, p. 93.

document 61 (18 july 1654) 969

the free tsars of great hordes, eir Majesties, the Crimean khans, to prevent

and forbid [such raids] by all means.

In return, His illustrious Majesty, John Casimir, the king of Poland, follow-

ing the generosity of his illustrious ancestors, promises to give each year the

customary gis to the free tsar, His Majesty, the Crimean khan Islam Giray,

according to the ancient agreements and following the conditions expressed in

the ancient treaties; John Casimir, the illustrious king of Poland, should send

the above gis to Kamieniec Podolski in due time, while the free tsar, His Maj-

esty, the Crimean khan, should send his envoy [there], according to the custom,

in order to collect [them]; moreover, while keeping the promise sworn by his

ancestors, [His Majesty, the khan,] promises to face—now and in the future—

any enemy of His Royal Majesty on the request of His illustrious Majesty, the

king of Poland, along with all the hordes, or with a part of them, depending on

the need of His illustrious Majesty, the king of Poland.

And as the Muscovian tsar has recently broken the sworn peace without any

reason given from the side of His illustrious Majesty, the king of Poland, united

with the Cossacks, the traitorous subjects of His illustrious Royal Majesty,

caused them to swear him their allegiance and invaded His Royal Majesty’s

border domains,

Belarus and the Lithuanian Duchy, capturing and garrison-

ing with his troops the castles that had been treacherously surrendered or taken

by force, therefore His illustrious Majesty, John Casimir, the king of Poland

enters friendship and a military alliance with the free tsar, His Majesty, the

Crimean khan Islam Giray, and the latter’s successors, the Crimean khans,

directed against the traitorous Muscovian tsar as well as the Zaporozhian

Cossacks; with the force of the above alliance, the free tsar, His Majesty, the

Crimean khan, promises and is to swear to wage war, at the head of all his

hordes and in concert with His illustrious Majesty, the king of Poland, against

the traitorous Muscovian tsar and against the rebellious Cossacks and peas-

ants, who would object to return to their previous submission, and to rout

them, with God’s assistance, together [with the king] or separately, according to

military needs. e sworn alliance should remain in force not only during the

present war, but also in the future: His illustrious Majesty, the king of Poland

should always assist with his troops the free tsar, His Majesty, the Crimean

khan, against Muscovy, and should not desert him as long as there is a war;

likewise, the free tsar, His Majesty, the Crimean khan, should assist with all

his hordes the illustrious king of Poland, and should not desert him as long as

there is a war.

Moreover, as long as the war lasts, the free tsar, His Majesty, the Crimean

khan, and his successors, will not establish or negotiate any peace or treaty with

Muscovian or Cossack envoys without the knowledge and authorization of His

e original meaning of the Slavic word ukraina is “frontier,” hence the phrase

państwa ukrainne is translated here as “border domains” rather than “Ukrainian

domains.” Admittedly, in the 17th century the term ukraina typically referred to the

southeastern borderlands of Poland-Lithuania, gradually turning into a proper name

(Ukraina = the Ukraine); yet, the Muscovian oensive in 1654 was primarily directed

not against the Ukraine proper, but against the eastern provinces of Lithuania, situ-

ated today in western Russia (Smolensk) and Belarus.

970 document 61 (18 july 1654)

illustrious Majesty, the king of Poland, who likewise, on his part, will not reach

any reconcilement with the Muscovian tsar, unless it is benecial both to him

[i.e., the king] and the free tsar, His Majesty, the Crimean khan; and they [i.e.,

the allies] should inform each other of the contents of any embassies.

And when the Cossacks and the licentious Ukrainian

peasants reenter their

previous state of due obedience towards His illustrious Royal Majesty and their

lords, then His illustrious Royal Majesty will restrain them, as it is provided by

the ancient treaties, so that they should not give any reason for breaking the

peace between His Royal Majesty and His Majesty, the Crimean khan, and so

that they should not raise arms

against him.

As it is provided in the ancient treaties that [we] should be friends of [each

other’s] friends and enemies of [each other’s] enemies, and His Majesty, the

Transylvanian prince Rákóczi,

as well as the Moldavian hospodar

and the

Wallachian hospodar,

remain in the established friendship with His illustrious

Majesty, the king of Poland, and his states, and all the three ones are tributaries

of His illustrious Majesty, the Turkish emperor, then the free tsar, His Maj-

esty, the Crimean khan, should regard them as his friends and restrain himself

from raiding their states, maintaining mutual friendship; moreover, he should

now send his envoys to them, as His illustrious Royal Majesty will do, requir-

ing that they—as bets the common friends of both His illustrious Majesty,

the king of Poland, and the free tsar, His Majesty, the Crimean khan—should

send their troops in substantial quantity for the sake of the present campaign

against Muscovy, to assist His Royal Majesty’s troops and thus demonstrate

their friendship. In return, the free tsar, His Majesty, the Crimean khan, should

protect them in peace from any raids of his hordes, for the benet of His illus-

trious Majesty, the Turkish emperor, and in order to display his friendship

towards His illustrious Majesty, the king of Poland.

Here the adjective ukrainne is rendered as “Ukrainian;” cf. n. 8 above.

Lit. “so that they should not rise against him;” yet, as the khan was not the Cos-

sacks’ suzerain, the expression “raise arms” ts better in the context.

George [György] Rákóczi II (r. 1648–1660); in 1653, he assisted the Polish troops

in expelling the Cossacks from Moldavia, but aer the Swedish invasion of Poland

(1655) he sided with Sweden and the Cossacks and in 1657 invaded Poland hoping

to secure its throne for himself; defeated by a Polish-Crimean coalition in 1657, in

1658–1660 he faced an Ottoman-Crimean intervention that resulted in his deposal

and death.

Gheorghe Ştefan (r. 1653–1658), introduced to the throne by a Transylvanian-

Polish coalition that expelled the Cossacks from Moldavia and deposed Vasile Lupu,

Bohdan Xmel’nyc’kyj’s son-in-law. He is referred to as wojewoda wołoski, whereas the

term wojewoda (lit. “palatine,” cf. Tur. voyvoda) was used in Polish alternatively with

the term hospodar, and the adjective wołoski referred to either Wallachia or Molda-

via, but in the given case it refers to Moldavia since the ruler of Wallachia is listed

below.

Constantin Şerban (r. 1654–1658), elected to the throne aer the death of Mathias

Basarab in April 1654. He is referred to as wojewoda multański (on the term wojew-

oda, see n. 12 above); in early modern Polish sources the adjective multański, derived

from Muntenia (i.e., eastern Wallachia), referred to the whole of Wallachia.

document 61 (18 july 1654) 971

e present treaty is hereby conrmed and sworn by us with our conscience

[i.e., heart], and by the reverend priest, Andrzej from Leszno Leszczyński,

the archbishop of Gniezno, and several lords senators, the palatines and het-

mans, and also by the eminent Stefan from Pilcza Koryciński,

the grand

Crown chancellor, and—on behalf of the entire noble estate [stan rycerski]—

by Krzysztof Grzymułtowski,

the chamberlain [podkomorzy] of Kalisz and

the current marshal of the Lower Chamber [Izba Poselska], [all those present]

assembled for the current Diet.

Took place in our royal city of Warsaw, during the general Crown Diet, on

the 18th day of the month of July of the year 1654 from the birth of Christ Jesus,

our Lord and Saviour, in the 6th year of our reign in Poland and the 7th year

[of our reign] in Sweden.

Andrzej Leszczyński, the archbishop of Gniezno since 1653; see his biography by

Władysław Czapliński in PSB, vol. 17 (Wrocław etc., 1972), pp. 105–107.

Stefan Koryciński from Pilcza (today Pilica), the Crown chancellor since 1653,

also the chief negotiator of the Treaty of Żwaniec; see his biography by Adam Przyboś

in PSB, vol. 14, pp. 131–133.

Krzysztof Grzymułtowski, the future palatine of Poznań and the envoy to Mos-

cow who negotiated the treaty of 1686 that came to be known in Polish historiography

as “Grzymułtowski’s Treaty;” see his biography (signed collectively by the Editorial

Board) in PSB, vol. 9, pp. 124–126.

Cf. Document 59, n. 6.

DOCUMENT 62 (20 JULY 1654)

e oath by King John Casimir, taken in Warsaw in the presence

of the Crimean envoy, Süleyman Agha

Polish copy: AGAD, AKW, Dz. tat., k. 62, t. 35, no. 366.

Published in a) Zbigniew Wójcik, “Feudalna Rzeczpospolita wobec umowy

w Perejasławiu,” p. 103; b) Dokumenty ob osvoboditel’noj vojne ukrainskogo

naroda 1648–1654, p. 764 (along with a Russian translation).

Ja, Jan Kazimierz król polski, sumnieniem moim Bogu widomym przyrze-

kam chanowi krymskiemu Isłan Gereiowi i wszytkim ordom jemu podległym

stateczną przyjaźń, i że przeciwko państwom jego broni nie podniosę, ale

postanowione pakta przeciwko Moskwie z nim zawieram i poprzysięgam,

która to przysięga nasza moc swoją weźmie, gdy także chan krymski Isłan

Gerei przy pośle naszym z przedniejszemi pany poprzysięże i ony na potym

nie naruszy. Tak mi Panie Jesu dopomóż i Ewangelia jego święta!

Translation:

I, John Casimir, the king of Poland, promise with my [clean] conscience, which

is known to God, to maintain stable friendship with Islam Giray, the khan

of the Crimea, and all the hordes that obey him, and that I will not raise

arms against his states, but I hereby enter and conrm with an oath the treaty

against Muscovy that has been agreed on with him; our present oath will come

into force when also Islam Giray, the khan of the Crimea, along with his most

prominent lords, conrm [the treaty] with [their] oaths, taken in the presence

of our envoy, and do not violate it in the future. So help me Lord Jesus and

his Holy Gospel!

DOCUMENT 63 (20 JULY 1654)

e oath by the senators and high ocials of the Commonwealth,

taken in Warsaw in the presence of the Crimean envoy,

Süleyman Agha

Polish copy: AGAD, AKW, Dz. tat., k. 62, t. 33, no. 364.

Published along with a Russian translation in Dokumenty ob osvoboditel’noj

vojne ukrainskogo naroda 1648–1654, pp. 764–765.

My, senatorowie i urzędnicy poprzysięgamy Panu Bogu wszechmogącemu

na świętą Pana Jesussa Ewangelię, że zawartą przyjaźń i pakta z Królem Jego

Miłością, panem naszym a z Chanem Jego Miłością krymskim, i ze wszytkiemi

hordami jego cale i nienaruszenie trzymać będziemy, i związek przeciwko

Moskwie uczyniony w cale zachowamy, która to przysięga nasza moc swoją

weźmie, gdy w Krymie przy pośle Króla Jego Miłości Chan Jego Miłość krym-

ski z przedniejszemi pany poprzysięże wzajem, i onej na potym nie naruszy.

Translation:

We, the senators and ocials, swear to Almighty God upon the Holy Gos-

pel of Lord Jesus that we will entirely and inviolably maintain the friendship

and treaty concluded [by us] along with His Royal Majesty, our lord, with His

Majesty, the Crimean khan, and all his hordes, and we will entirely preserve

the alliance against Muscovy that has been agreed on; our present oath will

come into force when, in return, His Majesty, the Crimean khan, along with

his most prominent lords, conrm [the treaty] with [their] oaths, taken in the

Crimea in the presence of an envoy of His Royal Majesty, and do not violate

it in the future.