2 2 Winrock International
ÐÎÇÄ²Ë ². ÇÀÏÎÁ²ÃÀÍÍß ÄÎÌÀØÍÜÎÌÓ
ÍÀÑÈËÜÑÒÂÓ ÍÀÄ Æ²ÍÊÀÌÈ
ÂÂÅÄÅÍÍß Ó ÏÐÎÁËÅÌÓ
×îìó ïðî íàñèëüñòâî â ñ³ì¿ òàê ìàëî ãîâîðÿòü
Ùå íåùîäàâíî â íàøîìó ñóñï³ëüñòâ³ ââàæàëîñÿ íå ïðèéíÿòíèì ãîâîðèòè â³äâåðòî ïðî íàñèëüñòâî
â ñ³ì¿. Ïðîòå íàñïðàâä³ öÿ ôîðìà íàñèëüñòâà ³ñíóº íà íàøèõ òåðåíàõ äàâíî é çóñòð³÷àºòüñÿ äîñèòü
øèðîêî: âîíî ðîçïîâñþäæåíå ñåðåä ëþäåé ð³çíèõ íàö³îíàëüíîñòåé, ð³çíîãî ô³íàíñîâîãî òà
ñîö³àëüíîãî ñòàòóñó, â ñ³ìÿõ â³ðóþ÷èõ ³ íåâ³ðóþ÷èõ. Á³ëüøå òîãî, éîãî í³ÿê íå ìîæíà ïðèïèñàòè
íèí³øí³é åêîíîì³÷í³é íåñòàá³ëüíîñò³, îñê³ëüêè äîìàøíº íàñèëüñòâî ïðèñóòíº é ó â³äñòàëèõ, ³ â
åêîíîì³÷íî ðîçâèíóòèõ êðà¿íàõ. ̳ëüéîíè æ³íîê ó âñüîìó ñâ³ò³ òåðïëÿòü ùîäåíí³ çíóùàííÿ, êàòóâàííÿ
òà ð³çí³ ôîðìè ïðèíèæåíü â³ä ñâî¿õ ÷îëîâ³ê³â ÷è ïàðòíåð³â, ³ ñêð³çü öå íàñèëüñòâî ðîçãëÿäàþòü ÿê
ïðèâàòíó ñôåðó æèòòÿ ëþäèíè. Éîãî òàêîæ íå ìîæíà ïîÿñíèòè á³äí³ñòþ ÷è àëêîãîë³çìîì, áî ö³
÷èííèêè ëèøå ïîñèëþþòü àãðåñèâíó ïîâåä³íêó äîìàøí³õ êðèâäíèê³â, àëå íå º ¿¿ ïðè÷èíàìè.
Íèí³, êîëè â íåçàëåæí³é äåìîêðàòè÷í³é Óêðà¿í³ ãðîìàäñüê³ñòü ïî÷èíຠóñâ³äîìëþâàòè ëþäñüê³ ïðàâà
òà ñâîáîäè, êîëè ïðèéíÿòî Çàêîí Ïðî ïîïåðåäæåííÿ íàñèëüñòâà â ñ³ì¿, öåé çëî÷èí ñòàâ
ïîì³òí³øèì äëÿ ñóñï³ëüñòâà. Çîêðåìà, çà Äîâ³äêîþ ÓÄ²Ì ÄÀÑÌ ÌÂÑ Óêðà¿íè ïðî ñòàí ïîáóòîâî¿
çëî÷èííîñò³ çà 12 ì³ñÿö³â 2003 ðîêó, âñüîãî íà îáë³êó â ÎÂÑ ïåðåáóâຠ83082 îñ³á, ÿê³ â÷èíèëè
íàñèëüñòâî â ñ³ì¿.  2003 ðîö³ ïîñòàâëåíî íà îáë³ê 33725 òàêèõ îñ³á, çîêðåìà, çà ô³çè÷íå íàñèëüñòâî
24191, ïñèõîëîã³÷íå 7669, åêîíîì³÷íå 1722, ñåêñóàëüíå - 143. Íà æàëü, îô³ö³éíà ñòàòèñòèêà
íå â³äîáðàæຠðåàëüíî¿ êàðòèíè äîìàøíüîãî íàñèëüñòâà, îñê³ëüêè á³ëüø³ñòü ïîòåðï³ëèõ íå
çâåðòàºòüñÿ çà äîïîìîãîþ äî îðãàí³â âíóòð³øí³õ ñïðàâ. Ƴíêè íå â³ðÿòü, ùî ì³ë³ö³ÿ ìîæå íàäàòè ¿ì
䳺âó äîïîìîãó ÷è áîÿòüñÿ, ùî ïðàö³âíèêè ì³ë³ö³¿ çâèíóâàòÿòü ó âñüîìó ¿õ ñàìèõ; ïîáîþþòüñÿ ïîìñòè
êðèâäíèêà ÷è íå áàæàþòü ïîðóøåííÿ êðèì³íàëüíî¿ ñïðàâè ïðîòè ñâîãî ÷îëîâ³êà; íàðåøò³ ïðàãíóòü
çáåðåãòè âñå â òàºìíèö³ ç îãëÿäó íà íåäîâ³ðó òà áàéäóæ³ñòü ç áîêó ì³ë³ö³¿ òà îòî÷åííÿ. Ïîêðèâäæåí³
æ³íêè â³ä÷óâàþòü íå ëèøå ñòðàõ, à é ñîðîì òà ïðèíèæåííÿ ÷åðåç òå, ùî ï³ääàâàëèñÿ íàñèëüñòâó ç
áîêó áëèçüêî¿ ëþäèíè.
Ãðîìàäñüê³ îïèòóâàííÿ ïîêàçóþòü çíà÷íå ïîøèðåííÿ íàñèëüñòâà íàä æ³íêàìè â óêðà¿íñüêèõ ñ³ìÿõ.
Ìîæíà ãîâîðèòè, ùî â Óêðà¿í³, ÿê ³ â óñüîìó ñâ³ò³, íàñèëüñòâî ÷îëîâ³êà íàä äðóæèíîþ ââàæàþòü
ñóñï³ëüíî ïðèéíÿòíèì, òàêèì, ùî íå âèìàãຠâòðó÷àííÿ íàâ³òü ó íàéòðàã³÷í³ø³ õâèëèíè. Òîìó, õî÷à
íàøà êðà¿íà ðàòèô³êóâàëà äîêóìåíòè ÎÎÍ, ñïðÿìîâàí³ íà çàõèñò
áóäü-êîãî â³ä íàñèëüñòâà òà
çíóùàíü, õî÷à º àíàëîã³÷í³ ñòàòò³ â Êîíñòèòóö³¿ òà Êðèì³íàëüíîìó êîäåêñ³ Óêðà¿íè, õî÷à âæå óõâàëåíî
Çàêîí Ïðî ïîïåðåäæåííÿ íàñèëüñòâà â ñ³ì¿, óêðà¿íñüêà æ³íêà é íàäàë³ º íåäîñòàòíüî çàõèùåíîþ
â³ä íàñèëüñòâà ç áîêó ÷îëîâ³êà. ² ñåðåä ïðàâîîõîðîíö³â, ³ ñåðåä íàñåëåííÿ êðà¿íè øèðîêî ïîáóòóº
äóìêà, ùî ïîòåðï³ëà æ³íêà ñàìà âèííà â íàñèëüñòâ³ íàä íåþ, ùî âîíà ïðîâîêóº éîãî é çàñëóãîâóº
íà íüîãî. Ö³ íåáåçïå÷í³ ñòåðåîòèïè ñóñï³ëüíî¿ ñâ³äîìîñò³ - êîëè ââàæàþü, ùî ïîòåðï³ëà
ñàìà
âèííà, ùî â ñ³ì¿
ñàì³ äàäóòü ðàäó â êðèòè÷í³é ñèòóàö³¿ - é º îäí³ºþ ç îñíîâíèõ ïðè÷èí, ÷îìó öå
ñòðàøíå ñîö³àëüíå çëî é äàë³ âáèâຠòà êàë³÷èòü äóæå áàãàòî æ³íîê â Óêðà¿í³.
Âèòîêè òà íàñë³äêè íàñèëüñòâà íàä æ³íêàìè â ñ³ì¿
Âèòîêè íàñèëüñòâà â ñ³ì¿ çàêëàäåíî â çâè÷àÿõ ñóñï³ëüñòâà, â ñèñòåì³ íîðì ³ ïðàâèë, ÿê³ ïåðåäáà÷àþòü
äëÿ ÷îëîâ³ê³â òà æ³íîê ð³çíó âèçíà÷åíó ïîâåä³íêó: àêòèâíó òà àãðåñèâíó äëÿ ÷îëîâ³ê³â ³ ïîê³ðíó òà
ïîñòóïëèâó äëÿ æ³íîê. Çíà÷íîþ ì³ðîþ òàêà ïîâåä³íêà º íàñë³äêîì òðàäèö³éíîãî âèõîâàííÿ, çà ÿêîãî
àãðåñèâíà ïîâåä³íêà ÷îëîâ³ê³â ðîçãëÿäàºòüñÿ ÿê ºäèíèé òà ïðèéíÿòíèé ñïîñ³á âèð³øåííÿ ïðîáëåì.
Õëîï÷èê³â â÷àòü áóòè íàïîðèñòèìè ³ äëÿ äîñÿãíåííÿ ñâ ìåòè âèÿâëÿòè àãðåñ³þ ïðîòè ³íøèõ
ëþäåé, òîä³ ÿê ä³â÷àòîê â÷àòü òåðï³òè é ïðèñòîñîâóâàòèñÿ, îáìåæóþ÷è âëàñí³ áàæàííÿ òà ³íòåðåñè.
Ðåçóëüòàòîì ãåíäåðíîãî âïëèâó ñ³ì¿ òà îòî÷åííÿ º íèí³øíÿ ñóìíà êàðòèíà íàñèëüñòâà íàä æ³íêàìè
â íàø³é êðà¿í³, òà, âëàñíå, é çàãàëüíîãî íàñèëüñòâà â ñâ³ò³.
Íàñèëüñòâî íàä æ³íêàìè â ñ³ì¿ ìຠôîðìè ô³çè÷íîãî, ñåêñóàëüíîãî, åêîíîì³÷íîãî òà ïñèõîëîã³÷íîãî
ïðèíèæåííÿ, çä³éñíþâàíîãî øëÿõîì äèñêðèì³íàö³¿, ïîãðîç òà ðåïðåñ³é. Õî÷à íàñèëüñòâó ç áîêó
àãðåñèâíèõ ÷îëîâ³ê³â ï³ääàþòüñÿ ñàìå æ³íêè ³ ñàìå âîíè íàéá³ëüøå â³ä íüîãî ñòðàæäàþòü, öÿ
ïðîáëåìà íå ìîæå ðîçãëÿäàòèñÿ ëèøå ÿê æ³íî÷à. Ëþäèíà, ùî ´âàëòóº òà Ạñâîþ äðóæèíó, îáðàæàº
âñ³õ æ³íîê ³ ñóñï³ëüñòâî â ö³ëîìó. Öå íå îñîáèñòà ñïðàâà äîìàøíüîãî êðèâäíèêà, à ïðîáëåìà, ùî
ïîòðåáóº íàøî¿ çàãàëüíî¿ óâàãè é êîíêðåòíî¿ äåðæàâíî¿ ïîë³òèêè äëÿ ¿¿ âèð³øåííÿ. Øêîäó çàïîä³þþòü