áûë òðåòèé ïîõîä Ñóëåéìàíà I ïðîòèâ Èðàíà. Èç Êàðñà Ñóëåé-
ìàí îòïðàâèë øàõó Òàõìàñïó ïèñüìî, ïîëíîå óãðîç, è ïðèçâàë
åãî ê “ìóæåñòâåííîé áîðüáå”
2
.
Øàõ Òàõìàñï I /1524-1576/ â âîéíå ïðîòèâ Òóðöèè ïðèìåíèë
òàêòèêó ñâîèõ ïðåäêîâ. Óêëîíÿÿñü îò ñòîëêíîâåíèÿ ñ ãëàâíûìè
ñèëàìè òóðåöêîé àðìèè, åãî âîéñêî ïîïóòíî óíè÷òîæèëî âñå â
ìåñòàõ âîçìîæíîãî ïðîõîæäåíèÿ òóðåöêîé àðìèè.
Îñíîâíûå ÷àñòè òóðåöêîé àðìèè áûñòðî ïðîäâèãàëèñü
âïåðåä. 18 èþëÿ òóðêè çàõâàòèëè Åðåâàí, ïîòîì Êàðàáàõ, 28
èþëÿ – Íàõè÷åâàíü. Çàòåì ïðîäâèæåíèå íà÷àëî çàìåäëÿòüñÿ,
ïîñêîëüêó ðÿäû îñìàíñêîé àðìèè ñòàëè áûñòðî ðåäåòü, ñðåäè
ñîëäàò ñâèðåïñòâîâàëè ýïèäåìèè, îñòðî îùóùàëàñü íåõâàòêà
ïðîäîâîëüñòâèÿ. Â ýòèõ óñëîâèÿõ Ñóëåéìàí I ðåøèë íå ïðîäîë-
æàòü íàñòóïëåíèÿ
3
.
Èìåííî â ýòî âðåìÿ ñóëòàíó ñîîáùèëè, ÷òî ñûí øàõà Òàõ-
ìàñïà Èñìàèë âî ãëàâå ãðóçèíñêîãî îòðÿäà íàïàë è ðàçãðàáèë
êàðàâàí, êîòîðûé (ÿêîáû íà 3 òûñ. âåðáëþäàõ) âåç ïðîäî-
âîëüñòâèå ñóëòàíñêîìó âîéñêó. Ýòî èçâåñòèå áûëî óäðó÷àþ-
ùèì äëÿ îñìàíñêîé àðìèè, òàê êàê çàäà÷à âîññòàíîâëåíèÿ ñèë,
ïîäòî÷åííûõ ãîëîäîì, óñëîæíÿëàñü. Ñóëòàí âïàë â ÿðîñòü è
ïðèêàçàë áåç ïðîìåäëåíèÿ íàïàñòü íà Ãðóçèþ. Îäíàêî âðåìåíè
äëÿ îñóùåñòâëåíèÿ êàðàòåëüíîé ýêñïåäèöèè îñòàâàëîñü î÷åíü
ìàëî, è, ïàìÿòóÿ î òîì, ÷òî çèìà â ýòèõ êðàÿõ î÷åíü ñóðîâà, îí
îòêàçàëñÿ îò ñâîåãî íàìåðåíèÿ. Ðåøèâ ïðîâåñòè çèìó â Àíà-
òîëèè, îí îòëîæèë íàêàçàíèå ãðóçèí íà ñëåäóþùèé ãîä
4
.
Cóëòàí Ñóëåéìàí îêîí÷àòåëüíî óáåäèëñÿ â íåâîçìîæíîñòè
óíè÷òîæåíèÿ èðàíñêîé àðìèè è óñòàíîâëåíèÿ ãîñïîäñòâà íàä
ñåôåâèäñêèì Èðàíîì. Ïîñòåïåííî ñóëòàí ïðèøåë ê âûâîäó,
÷òî ñëåäóåò íà÷àòü ìèðíûå ïåðåãîâîðû ñ Èðàíîì. Ýòî ðåøå-
2
Peçevî Tarihi, Hazırlayan B. S. Baykal, c. I, Ankara, 1999, s298-299; M.
Cezar, M. Sertoğlu, Mufassal Osmanlı Tarihi, c. II, Ankara, 1997, s. 291
3
Remzi Kılıç, XVI-XVII Yüzyıllarda Osmanlı-İran Siyasî Antlaşmaları,
İstanbul, 2002,s. 61-63; Ç. Ì. Çóëàëÿí, Àðìåíèÿ â ïåðâîé ïîëîâèíå XVI â.,
Ì., 1971, ñò. 35-37
4
A Chronicle of the Carmelites in Persia, London, 1939, p. 38
60