Сабиров Р.А. Русско-татарский полный учебный словарь
Подождите немного. Документ загружается.
приятель сущ дус, әшнә
приятный пр күңелгә хуш килерлек, яхшы
проба сущ сынау
пробегать гл йөгереп үтү, йөгереп узу, чабып узу
пробежать гл йөгереп үтү
пробел сущ буш урын
пробить гл тишү, үтәли тишү
пробиться гл ерып чыгу, үтеп чыгу; үтеп керү ♦ Пробиться на прием к министру. –
Министрга кабулга үтеп керү.
проблема сущ мәсьәлә, проблема
проблематический пр исбат ителмәгән, хәл ителеп бетмәгән
пробовать гл 1. карап карау; 2. ашап карау
пробраться гл үтү, ерып чыгу
пробудить гл уяту
пробудиться гл уяну
пробыть гл булу, тору
провалить гл җимерү, җимереп төшерү
провезти гл алып бару, илтү, уздыру
проверить гл тикшереп карау; тикшереп чыгу ♦ Проверить сочинение. – Иншаны
тикшереп чыгу.
проверка сущ тикшерү
провернуть гл бораулап тишү
провести гл үткәрү, уздыру, алып чыгу
проветрить гл җилләтү, җилләтеп алу ♦ Проветрить комнату. – Бүлмәне җилләтеп алу.
провиснуть гл салыну, сыгылу, салынып төшү
провод сущ тимерчыбык
проводимость сущ физ үткәрүчәнлек
проводить гл озату, озатып кую ♦ Проводить гостей. – Кунакларны озатып кую.
проводник сущ физ үткәргеч
проводы сущ озату
провожать гл озату, озатып кую
провозить гл алып бару, илтү, уздыру
проволока сущ тимерчыбык
проворный пр җитез, өлгер, елгыр ♦ Проворный подросток. – Җитез яшүсмер.
проглотить гл йоту, йотып җибәрү
проглядеть гл күрми калу
прогнать гл куу, куып алып китү
прогневать гл ачуландыру, ачуын китерү
прогноз сущ алдан әйтү
проговориться гл ялгыш әйтеп салу
проголодаться гл ачыгу, карын ачу, ашыйсы килү ♦ Сидя за работой, он проголодался. –
Эш артында утырып, ул ачыгып киткән.
проголосовать гл тавыш бирү
прогореть гл янып тишелү; янып бетү
прогреметь гл дыңгырдау, даңгыр-дыңгыр килү, шалтырау
прогресс сущ алгарыш ♦ В нашем деле отметился прогресс. – Безнең эштә алгарыш
чагыла башлады.
прогреть гл нык җылыту, кыздыру, нык кыздыру
прогуливаться гл йөреп (урап) кайту
прогуляться гл йөреп (урап) кайту
продавать гл сату
продавец сущ сатучы
продавить гл басып бөгү, басып вату
продавиться гл бөгелү, сыгылу, яньчелү; ватылу, сыну
продажа сущ сату
продать гл 1. сату, сатып җибәрү; 2. хыянәт итү
продаться гл сатылу; хыянәт итү ♦ У него было одно желание – продаться дороже. –
Аның бер генә теләге бар иде – кыйммәтрәк сатылу.
продвинуть гл күчерү, күчереп кую, алга күчерү
проделать гл эшләү, ясау, үтәү
продержаться гл тору, түзү, чыдау, түзеп тору
продлить гл озайту, сузу
продлиться гл сузылу, тартылу
продовольственный пр азык-төлек ...; ашамлыклар ♦ Продовольственный магазин. –
Ашамлыклар кибете.
продовольствие сущ азык-төлек
продолжатель сущ дәвам итүче
продолжать гл дәвам иттерү ♦ Продолжать работу. – Эшне дәвам итү.
продолжаться гл дәвам итү
продолжение сущ дәвам
продолжительность сущ дәвамлык
продолжительный пр озак, озакка ..., озакка сузылган
продолжить гл дәвам иттерү
продольный пр буй, буй ..., буйга ...
продукт сущ 1. (итог производства) нәтиҗә; 2. (продукция) товар, азык-төлек ♦ Продукт
производства. – Җитештерү нәтиҗәсе.
продумать гл төптән (ныклап) уйлау
продуть гл өреп чистарту
проезд сущ юл; тыкрык ♦ Узкий проезд. – Тар тыкрык.
проездить гл йөрү, йөреп үткәрү
проездом нар узышлый, барышлый, үтешли
проезжать гл үтү, узу, үтеп китү
проезжий пр машина (ат һ.б.) йөрерлек
проехать гл үтү, узу, үтеп китү
прожарить гл бик яхшы кыздыру, куыру
прожечь гл яндырып тишү, яндырып алу
проживать гл яшәү, тору, гомер итү
прожигать гл яндырып тишү, яндырып алу; бушка бетерү ♦ Прожигать жизнь. – Гомерне
бушка бетерү.
прожиточный гл яшәү ..., яшәү өчен кирәк булган
прожить гл яшәү, гомер итү, тору
прозаик сущ әдип
прозвище сущ кушамат
прозвонить гл шалтырау, каккан тавыш ишетелү
прозвучать гл яңгырау, яңгырап китү ♦ Прозвучал очередной лозунг. – Чираттагы
шигарь яңгырады.
прозорливый пр үткен акыллы, зирәк
прозрачный пр үтә күренмәле, үтә күренә торган
прозреть гл күзе ачылу; аңлау
проиграть гл оттыру, отылу ♦ Наши футболисты опять проиграли. – Футболистларыбыз
яңача оттырдылар.
проигрыш сущ отылу, оттыру, оттырыш
произведение сущ әсәр
произвести гл җитештереп чыгару
производитель сущ җитештереп чыгаручы
производительность сущ эшләп чыгарыш, җитештерүчәнлек ♦ Производительность резко
выросла. – Җитештерүчәнлек кинәт үсеп китте.
производительный пр җитештерүчән, нәтиҗәле
производить гл җитештереп чыгару
производиться гл җитештереп чыгарылу
производный пр мат чыгарылма; линг ясалма
производственный пр җитештерү ... ♦ Производственное помещение. – Җитештерү
бүлмәсе.
производство сущ җитештерү
произвольный гл ирекле
произношение сущ әйтелеш
происходить гл булу, чыгу, килеп чыгу
происхождение сущ чыгыш ♦ По происхождению он оказался татарином. – Чыгышы
белән ул татар булып чыкты.
происшествие сущ вакыйга, маҗара, булган хәл
пройти гл үтү, узу, үтеп китү, бару
проказа сущ мед махау авыруы
проказничать гл шаяру, шуклану, наянлану
прокатить гл утыртып йөртеп кайтару
прокипятить гл кайнату, кайнатып чыгару
прокиснуть гл әчү
проклясть гл каргау, каһәрләү, ләгънәт уку
проклятие сущ каһәр, каргыш, ләгънәт
проклятый пр каһәр суккан, мәлгунь, ләгънәт төшкән ♦ Проклятое место. – Каһәр суккан
җир.
прокопать гл казу, казып ясау
прокормить гл ашату, туйдыру, асрау
прокормиться гл туену, туенып тору
прокричать гл кычкыру, кычкырып кую, кычкырып әйтү
прокусить гл тешләү, тешләп тишү, тешләп чыгару
пролететь гл очып үтеп китү; очып узып китү ♦ Пролететь над городом. – Шәһәр
өстеннән очып узу.
пролив сущ бугаз
проливной пр коеп яуган ...
пролить гл түгү, түгеп җибәрү, чәчрәтеп җибәрү
пролиться гл түгелү, түгелеп китү
проложить гл үткәрү, салу, тәшәү
проломить гл тишү, тишеп чыгару, вату ♦ Проломить стену. – Диварны вату.
промах сущ тидермәү; хата, ялгышлык
промедлить гл тоткарлану, соңга калу
промежуток сущ ара, аралык
промежуточный пр арадагы
промерить гл үлчәү, үлчәп чыгу
промешкать гл тоткарлану, кичегү, соңга калу
промокнуть гл чылану, юешләнү ♦ Промокнуть от дождя. – Яңгырдан чылану.
промолчать гл эндәшмәү, эндәшми калу
промочить гл чылату, юешләтү
промучить гл интектерү, җәфалау, җәфа чиктерү
промучиться гл интегү, җәфалану, җәфа чигү
промыть гл юу, юдыру
промышленник сущ сәнәгаче
промышленность сущ сәнәга, сәнәгать
промять гл басып бөгү, басып вату
пронести гл күтәреп узу, күтәреп үтеп китү
пронзительный пр ачы, үзәккә үтә торган, зәһәр ♦ Пронзительный крик. – Үзәккә үтә
торган кычкыру тавышы.
проникновенный пр чын күңелдән, ихлас күңелдән, самими
проникнуть гл үтеп керү
проницательный пр үткен, зирәк, сизгер ♦ Проницательный человек. – Сизгер кеше.
проносить гл күтәреп узу, күтәреп үтеп китү
пронюхать гл астыртын сорашып белү
пропадать гл 1. югалу, юкка чыгару (исчезать); 2. әрәм булу, югалу (день пропал)
пропажа сущ югалган әйбер
пропарить гл яхшылар пешекләү, яхшылап парлау
пропасть 1 гл юкка чыгу ♦ Пропасть на время. – Бер кавемгә юкка чыгып тору.
пропасть 2 сущ упкын ♦ Упасть в пропасть. – Упкынга егылып төшү.
пропахнуть гл ис сеңү
пропащий пр өметсез, харап
пропеть гл җырлау, җырлап алу
пропилить гл пычкы белән кисү
пропись сущ матур язу үрнәге
пропитание сущ азык-төлек, азык
пропить гл эчүгә тотып бетерү
проплыть гл йөзеп үтү, йөзеп барып җитү ♦ Проплыть десятькилометров. – Ун километр
йөзеп үтү.
проповедовать гл вәгазь уку, вәгазьләү
проповедь сущ вәгазь
пропуск сущ үткәрү кәгазе
пропустить гл үткәрү, җибәрү, юл бирү
прорасти гл шыту, борынлау; үрү; шытып (үсеп) чыгу
прорез сущ киселгән урын, уелган урын, уентык
прорезать гл кисү, кисеп чыгару
прорицать гл алдан хәбәр бирү, күрәзәлек итү, пәйгамбәрлек итү
пророк сущ пәйгамбәр
проронить гл (слово) әйтү, ычкындыру
пророчить гл алдан хәбәр бирү
просверлить гл бораулап тишү
просвет сущ яктылык, якты сызык, яктылык шәүләсе
просветитель сущ мәгърифәтче ♦ Риза Фахретдин был крупным просветителем. – Риза
Фахретдин олуг мәгърифәтче булган.
просветительство сущ мәгърифәтчелек
просветить гл агарту
просвещение сущ мәгариф
просвещенный пр мәгърифәтле, укымышлы ♦ Просвещенный народ. – Укымышлы халык.
проселок сущ авылара юл
просечь гл сугып яру; чабып яру
просидеть гл утыру, утырып тору
проситель сущ сораучы
просить гл 1. үтенү, сорау, үтенеп сорау; 2. чакыру; 3. теләнү
проскользнуть гл сиздермичә үтеп китү, шыпырт кына үтеп китү
прославить гл данлау, данлыклау, данга күмү ♦ Прославить родную деревню. – Туган
авылын данлыклау.
прославиться гл дан казану, шөһрәт алу, исем казану, даны таралу
прослужить гл хезмәт итү
прослушать гл тыңлау, тыңлап чыгу
просмотреть гл карап чыгу, күздән үткәрү, күз йөртеп чыгу
проснуться гл уяну ♦ Проснуться рано. – Иртә тору.
просо сущ тары
просохнуть гл кибү, кибеп җитү
проспать гл йоклап калу
просрочить гл кичектерү, куллану вакыты чыгу; вакытында үтәмәү ♦ Просрочить платеж.
– Вакытында түләмәү.
простейшие сущ зоол гади төзелешлеләр
простирать гл сузу; җәю, җәелдерү
проститутка сущ фәхишә
проституция сущ фәхишәлек
простить гл гафу итү ♦ Простить за шалость. – Шаянлык өчен гафу итү.
проститься гл саубуллашу, хушлашу
просто нар гади
простодушный пр эчкерсез, гади, беркатлы, хәйләсез ♦ Простодушная девушка. –
Эчкерсез кыз.
простой пр гади; эчкерсез
простор сущ киңлек, иркенлек
просторечие сущ гади сөйләм
просторный пр киң, иркен ♦ Просторное озеро. – Киң күл.
простосердечный сущ саф күңелле, эчкерсез, мәкерсез
пространство сущ киңлек; бушлык; мәйдан
прострелить гл атып тишү ♦ Прострелить ногу. – Аякны атып тишү.
простуда сущ салкын тию, суык тию
простудить гл салкын тидерү, салкын тию
простудиться гл салкын тию
проступок сущ гаеп эш, ярамаган эш, гаеп, хата
простыня сущ җәймә
просунуть гл сузу, тыгу, кертү
просушить гл яхшы гына киптерү
просчет сущ ялгышу, исәптә ялгышлык
просчитать гл санау, санап чыгу, исәпләп чыгу
просьба сущ үтенеч ♦ У него была необычная просьба. – Аның гадәти булмаган үтенече
бар иде.
проталина сущ кары эреп ачылган урын
протащить гл сөйрәп сузу, сөйрәп алып китү
протекать гл су үтү, саркып үтү, саркып керү
протереть гл ышкып тишү, ышкып тишеп чыгару
протечь гл су үтү, саркып үтү, саркып керү ♦ В овраге протек ручей. – Чокырга гөрләвек
саркып керде.
против предлог с род.п. 1. каршы, каршысында; 2. турысына; 3. караганда
противник сущ дошман
противный пр перен күңел болгандыргыч, җирәнеч
противодействие сущ каршылык, каршы хәрәкәт
противоположность сущ каршылык, капма-каршылык, капма-каршы булу
противоположный пр каршы, каршы яктагы ♦ Сидеть на противоположной стороне. –
Каршы якта утыру.
противоречивый пр каршылыклы
противоречие сущ каршылык
противоречить гл карышу, каршы килү
противоядие сущ агу кайтаргыч
проткнуть гл чәнчеп тишү
проток сущ ермак
протокол сущ беркетмә
протокольный пр беркетмә ...
протолкнуть гл төртеп кертү, этеп кертү
проточина сущ корт юлы, корт ашаган урын
протрезветь гл айну
протрезвить гл айныту
протяжение сущ буй
протянуть гл сузу, тарту, үткәрү ♦ Протянуть канат. – Аркан сузу.
протянуться гл сузылу
проучить гл акылга өйрәтү, арт сабагын укыту
профессия сущ һөнәр; кәсеп, профессия ♦ Получить хорошую профессию. – Яхшы һөнәр
алу.
прохлада сущ җиләслек, салкынчалык
прохладительный пр салкын ..., салкынча ...
прохладно нар салкынча
прохладный пр салкынча, җиләс
прохлаждаться гл перен эшләмичә кайгысыз яшәү
проход сущ юл, үтеп йөрү юлы
проходимый пр үтәрлек, үтә алырлык, үтеп йөрерлек ♦ Проходимые болота. – Үтә
алырлык сазлыгы.
проходить гл үтү, узу
прочесть гл уку, укып чыгу
прочий пр башка, бүтән, калган
прочистить гл чистарту, тазарту
прочитать гл укып чыгу ♦ Прочитать хорошую книгу. – Яхшы китап укып чыгу.
прочитывать гл укып чыгу
прочный пр нык, таза, чыдам
прочь нар 1. читкә; 2. күземнән югал, юк бул
прошедший пр үткән, узган
прошение сущ үтенеч язуы, гариза
прошлогодний пр былтыр, былтыргы ♦ Прошлогодний снег. – Былтыргы кар.
прошлый пр үткән, узган
прощание сущ саубуллашу, хушлашу
прощать гл гафу итү, кичерү
прощаться гл саубуллашу, хушлашу ♦ Они долго прощались с городом. – Алар шәһәр
белән озак итеп саубуллаштылар.
прощение сущ гафу итү, кичерү
прощупать гл капшап карау, капшап чыгу
проявить гл күрсәтү
проявиться гл беленү, сизелү, ачылу, күренү, туу
проясниться гл ачыклану; (небо) аязлану
пруд сущ буа
прут сущ чыбык
прыгать гл сикерү
прыгун сущ сикерүче
прыгучий пр сикерүчән
прыжок сущ сикерү, сикереш
прядь сущ бер тотам, учма
пряжа сущ эрләнгән җеп
прямиком нар турыдан
прямо нар 1. турыга (идти прямо); 2. туры (сидеть прямо)
прямодушный пр туры күңелле, самими
прямой пр туры
прямолинейный пр туры
прямота сущ турылык
прямоугольник сущ турыпочмак
прямоугольный пр турыпочмаклы
пряник сущ прәннек
пряничный пр прәннек ...
пряность сущ тәмләткеч
прясть гл эрләү, җерләү
прятать гл яшерү, качыру
прятаться гл яшеренү, качырыну
прятки сущ качыш уены
птенец сущ кошчык
птица сущ кош
птицевод сущ кош үрчетүче; кошчы
птицеводство сущ кошчылык
птичий пр кош ...
птичка сущ кошчык
птичник сущ кош келәте (фермасы)
пугало сущ карачкы
пуганый пр курыккан, куркытылган
пугать гл куркыту, өркетү
пугаться гл курку
пугливый пр куркак, өркәк, куркучан
пуговица сущ төймә, сәдәф
пуд сущ пот
пузырек сущ кечкенә шешә
пузырь сущ куык
пунцовый пр җете кызыл
пуп сущ кендек
пуповина сущ кендек ♦ Оторваться от пуповины. – Кендектән аерылу.
пупок сущ кендек
пурга сущ буран, кар бураны
пурпурный пр куе кызыл ♦ Пурпурное небо. – Куе кызыл күк.
пустельга сущ зоол торымтай
пустить гл 1. җибәрү; 2. кертү
пустой пр 1. буш; 2. мәгънәсез; 3. куыш; 4. әһәмиятсез
пустословие сущ бушсүзлек
пустота сущ бушлык
пустынник сущ дәрвиш
пустыня сущ чүл, сахра
пустырь сущ ташландык урын ♦ Они встретились на пустыре. – Алар ташландык урында
очраштырлар.
пусть част ...сын, ...а бирсен; ярар, хәерле булсын
пустяк сущ юк-бар нәрсә, вак нәрсә, чүп-чар, вак-төяк
путаница сущ буталчык
путаный пр буталган, буталчык ♦ Путаная речь. – Буталчык сөйләм.
путать гл бутау; чуалту; ялгыштыру
путаться гл буталу; (веревка) чуалу; ялгышу
путешественник сущ сәяхәтче
путешествие сущ сәяхәт
путешествовать гл сәяхәт итү ♦ Путешествовать по Татарстану. – Татарстан буйлап
сәяхәт итү.
путник сущ юлчы
путный пр юньле, төпле, булдыклы, эшлекле
путь сущ юл
пух сущ мамык
пухлый пр кабарып торган, кабарынкы, тулы
пучок сущ бәйләм
пушистый гл йомшак йонлы, мамыктай йомшак
пуща сущ карурман, куе урман
пчела сущ бал корты, умарта корты
пчеловод сущ умартачы
пчеловодство сущ умартачылык
пшеница сущ бодай
пшеничный пр бодай ... ♦ Пшеничный хлеб. – Бодай икмәге.
пшено сущ тары (боткасы)
пыл сущ дәрт
пылать гл дөрләп яну
пылевидный пр тузансыман
пылесос сущ тузансуырткыч ♦ Купить новый пылесос. – Яңа тузансуырткыч сатып алу.
пылесосить гл тузан суырту
пылинка сущ тузан бөртеге
пылиться гл тузанлану, тузан куну
пылкий пр дәртле, кызу канлы, ялкынлы ♦ Пылкий юноша. – Дәртле егет.
пыль сущ тузан
пыльный пр тузан ..., тузанлы
пытать гл җәзалау
пытаться гл тырышу, тырышып карау
пытка сущ җәза; газап ♦ Выдержать пытку. – Газапка түзү.
пьющий пр эчә торган
пьяница сущ исерекбаш
пьянство сущ эчүчелек, эчкечелек
пьяный пр исерек ♦ Исерек хезмәтче. – Пьяный работник.
пядь сущ карыш, сөям
пялить гл (глаза) акайту
пята сущ үкчә
пятерка сущ бишле
пятеро числ бишәү
пятидесятый числ илленче
пятиклассник сущ бишенче сыйныфта укучы
пятикратный пр биш тапкырлы ♦ Пятикратный победитель первенства. – Беренчелекнең
биш тапкыр җиңүчесе.
пятилетний пр бишьеллык
пятисотый числ биш йөзенче
пятиугольник сущ бишпочмак
пятка сущ үкчә
пятнадцатый числ унбишенче
пятнадцать числ унбиш
пятнистый пр ала-кола, тимгелле
пятница сущ җомга
пятно сущ тап ♦ Кара тап. – Черное пятно.
пятый числ бишенче
пять числ биш
пятьдесят числ илле
пятьсот числ биш йөз
Р
раб сущ кол
рабовладелец сущ кол биләүче
рабовладение сущ кол биләүчелек
работа сущ эш
работать гл эшләү, эшләп йөрү ♦ Работать на производстве. – Җитештерүдә эшләү.
работаться гл эшләнү
работник сущ 1. хезмәтче, эшче; 2. (наемный рабочий) ялчы
работница сущ эшче хатын-кыз
работодатель сущ эшкә алучы
работорговец сущ коллар сатучы
работорговля сущ коллар сатучылык
рабочий сущ эшче ♦ Всю жизнь он был рабочим. – Ул гомере буе эшче булды.
рабский пр 1. коллар ...; 2. перен колларча..., берсүзсез ...
рабство сущ коллык
рабыня сущ екол хатын (кыз); (во дворце
равенство сущ 1. (сил) тигезлек; 2. (перед законом) тиңлек, тигез хокуклык ♦ Мужчины и
женщины у нас равноправны. – Бездә ир кешеләр белән хатын-кызлар тигез хокуклы.
равнение сущ тиңләшү, тигезләнү
равнина сущ тигезлек, тигез җир
равно нар 1. бертигез, бердәй; 2. в знач сказ тигез, тигез була; 3. в знач союза (также)
кебек үк, шулай ук
равнобедренный сущ мат тигезъяклы, тигезъянлы
равновесие сущ 1. тигезләнеш, тигезләнү, тигезлек; 2. перен (спокойствие) тынычлык
равноденствие сущ көн белән төн тигезлеге
равнодушный пр ваемсыз, кызыксынмаучы, салкын; битараф ♦ Он полностью
равнодушен к телевизору. – Ул телевизорга тулысынча битараф.
равнозначный пр тигез мәгънәле, тигез кыйммәтле
равномерный пр бертөрле, тигез
равноправие сущ тигез хокуклылык
равносильный пр тиң, бердәй, бертөсле, тигез
равносторонний пр мат тигезпочмаклы
равноценный пр 1. тигез бәяле, бердәй кыйммәтле, бер үк хаклы; 2. бердәй әһәмиятле,
бер-береңә тиң
равный пр 1. тигез, бертигез, тиң; 2. тиң, тигез, тиңдәш (равные части)
равняться ♦ У всех равные возможности. – Бөтенесенең дә тигез мөмкинлекләре бар.
рад в значении сказуемого шат
ради предлог 1. (для кого-чего) өчен; 2. (с целью) өчен, булсын дип; 3. (истины, жизни)
хакына, хакы өчен ♦ Ради нее он пошел на это. – Ул моңа аның хакына барды.
радикальный пр кискен, каты, катгый хәлиткеч
радовать гл шатландыру, куандыру
радоваться гл шатлану, куану
радостный пр шатлыклы, куанычлы ♦ Радостный день. – Шатлыклы көн.
радость сущ шатлык, куаныч, сөенеч
радуга сущ салават күпере
радушие сущ ачык йөзлелек, ачык йөз, якты чырайлылык, илгәзәклек, кече күңеллелек ♦
Он встретил нас с радушием. – Ул безне ачык йөз белән каршы алды.
раж сущ ярсу, гайрәтләнү халәте
раз 1 сущ 1. (в первый) кат, кабат, тапкыр, мәртәбә; 2. (всякий) очрак, юлы; 3. (при счете)
бер, берәү ♦ Получается не всякий раз. – Һәр юлы барып чыкмый шул
раз 2 нар (однажды) бер мәлне, бервакытны, бер чакны, бер мәртәбә ♦ Как-то раз я
встретился с ним. – Бервакытны мин аның белән очрашкан идем.
раз 3 союз әгәр ... икән ♦ Раз он так говорит, так оно и было. – Әгәр дә ул шулай әйтә икән,
ул шулай булган да.
разбавить гл сыеклату, сыеклау, су кушу
разбаловаться гл артык иркәгә әйләнү, иркәләнеп китү, тәртипсезләнү
разбегаться гл йөгерәшә башлау, йөгерешергә тотыну
разбежаться гл 1. йөгерү, йөгереп бару, йөгереп килү; 2. йөгереп таралышу, төрле якка
йөгереп китү
разбивать гл 1. вату, кыру (тарелку); 2. тар-мар итү, кыру (врага)
разбирательство сущ тикшерү, (обычно судебные) карау
разбитый пр 1. ватык, ватылган, җимерелгән, бозык; 2. (раненый) сынган, яраланган; 3.
перен җимерелгән, юкка чыккан ♦ Разбитое сердце. – Җимерелгән йөрәк.
разбить гл 1. вату, кыру; 2. (на участки) бүлү, аеру; 3. (палатку, лагерь) кору, кую, ясау,
урнаштыру; 4. (машину) җимреү, вату, һәлак итү; 5. (врага) кыру, тар-мар итү; 6. (голову)
яру, вату, сындыру: 7. перен юкка чыгару; 8. перен (доводы) юк итү, юкка чыгару; 9.
(паралич) сугу, зарарлау; 10. полигр (шрифт) сирегәйтү
разбиться гл 1. ватылу, уалу; 2. (на отряды) аерылу, бүленү; 3. (при падении) имгәнү,
яралану ♦ Разбиться насмерть. – Бәрелеп үлү (һәлак булу).
разбогатеть гл баю, байып китү
разбой сущ юл басу, юл кисү, талау
разбойник сущ 1. юлбасар, талаучы; 2. (ребенок) шаян, башкисәр
разболтанный пр 1. буталган; 2. перен тәртипсез ♦ Разболтанный мальчик. – Тәртипсез
малай.
разболтаться гл 1. (размешаться) туглану, тугланып кушылу, болгану; 2. бушаю, какшау,
селкенә башлау
разбор сущ 1. сүтү, сүтеп кую, сүтеп алу; 2. алу, алып бетерү; 3. (раскупить) сатып алып
бетерү; 4. (привести в порядок) тәртипкә китерү, тәртипкә салу; 5. перен (дать оценку)
тикшерү, тикшереп ачыклау ♦ Разбор предложения (морфологический). – Җөмләне
тикшерү.
разборный пр сүтелмәле, сүтеп җыелмалы, таратылмалы
разборчивый пр 1. таләпчән, сайланучан, җитди; 2. анык, ачык, аңлаешлы ♦ Разборчивый
покупатель. – Сайланучан сатып алучы.
разбранить гл сүгеп ташлау, тиргәп ташлау, ачулану
разбрестись гл таралу, таралып бетү, таралышу
разбросать гл 1. таратып ташлау, таратып кую, таратып җәю; 2. (широко раскинуть) җәю,
тарату; 3. (что) тарату, очыру, исраф итү; 4. перен трле якка ташлау
разбрызгать гл 1. бөркү, сибү, сиптерү, чәчрәтү; 2. чәчрәтеп (сиптереп) бетерү ♦
Разбрызгать воду. – Суны чәчрәтеп бетерү.
разбрызгаться гл яәярәп китү, чайкалып чәчрәү, чәчрәп түгелү
разбудить гл уяту, йокыдан уяту ♦ Разбудить рано. – Иртә уяту.
разбушеваться гл 1. котырына башлау; 2. (начать буянить) шашыну, котырыну, дулый
башлау, пыр тузу
развал сущ 1. (стена) җимерелү, җимерелгән; 2. (хозяйство) таркау, таркалган, таркату;
3. (беспорядок) тәртипсезлек, буталчылык