302
íàÿâí³ ñë³äè êîëèøíüîãî âóëêàí³çìó. Íà Êåð÷åíñüêîìó ï³âîñòðîâ³ º ÷è-
ìàëî íåâåëèêèõ ãðÿçüîâèõ âóëêàí÷èê³â, àëå ÷åðåç íåâèñîêó àêòèâí³ñòü
äóæå îáìåæåíèõ ìàñøòàá³â ¿õ íå ìîæíà ââàæàòè íåáåçïå÷íèìè. Øêîäè
â³ä çåìëåòðóñ³â çàçíຠëèøå ϳâäåííèé áåðåã Êðèìó, çîíà Êàðïàò ³ ïðè-
ëåãë³ äî Ðóìóí³¿ òåðèòîð³¿. Á³ëüø³ñòü íàñåëåííÿ Óêðà¿íè ïåðåáóâຠïîçà
䳺þ ðóéí³âíèõ çåìëåòðóñ³â.
Ö³êàâî, ùî é ó Êèºâ³ ÷àñ â³ä ÷àñó ïðîÿâëÿþòüñÿ â³äãîëîñêè çåìëå-
òðóñ³â. Ó 1927 ð. ï³ä ÷àñ êðèìñüêîãî çåìëåòðóñó ñèëà êîëèâàíü ó ñòîëèö³
áóëà çíà÷íà. ³äãîëîñêè êàðïàòñüêîãî çåìëåòðóñó â³ä÷óâàëèñÿ ó 1940 ³ â
1977 ð.
Äëÿ îáëàñòåé ³íòåíñèâíèõ ïðîÿâ³â çåìëåòðóñ³â âëàñòèâà òàêîæ àêòèâ-
íà âóëêàí³÷íà ä³ÿëüí³ñòü. Äî ñåéñì³÷íèõ îáëàñòåé â Óêðà¿í³ íàëåæàòü
Êàðïàòè ³ Êðèì.
³ä çåìëåòðóñ³â çà ÷àñ ³ñòî𳿠ëþäñòâà çàãèíóëî ïîíàä 16 ìëí ëþäåé.
2. Òîïîëîã³÷í³ êàòàñòðîôè (öóíàì³, øòîðìè, çñóâè, ïîâåí³). Ðóéí³âíèé
âïëèâ öóíàì³ (àíîìàëüíèõ õâèëü, âèêëèêàíèõ çåìëåòðóñàìè) íà ×îðíî-
ìó ìîð³ ïðîÿâëÿºòüñÿ ðàç íà ê³ëüêà òèñÿ÷ ðîê³â. Çíà÷íî íåáåçïå÷í³ø³ çñó-
âè. Ñí³ãîâ³ ëàâèíè áóâàþòü ó Êàðïàòàõ ³ ãîðàõ Êðèìó, õî÷ âîíè ³ íå ñÿ-
ãàþòü ð³âíÿ íåáåçïå÷íîñò³ àëüï³éñüêèõ. Ó ðåçóëüòàò³ íàäçâè÷àéíî
ñèëüíèõ çëèâ ó Êàðïàòàõ ìîæóòü óòâîðþâàòèñÿ ïîòîêè âîäè, ùî íåñóòü
ï³ñîê ³ êàì³ííÿ. Òîìó íå áàæàíî ñòàâèòè íàìåòè â ñóõîìó ð³÷èù³ ÷è á³ëÿ
óð³çó âîäè ã³ðñüêî¿ ð³÷êè. Íà æàëü, ç òóðèñòàìè âæå íå ðàç òðàïëÿëèñÿ
íåùàñòÿ ï³ä ÷àñ ðàïòîâèõ çëèâ ó Êàðïàòàõ (çð³äêà ó ïå÷åðàõ ³ óùåëè-
íàõ Êðèìñüêèõ ã³ð). Íàéá³ëüøî¿ øêîäè ³ çáèòê³â çàâäຠçñóâíà ä³ÿëüí³ñòü
(óòâîðåííÿ ïîòîê³â ç âîäè ³ ´ðóíòó), ÿêùî âîíà â³äáóâàºòüñÿ â ðàéîí³
êóëüòóðíèõ çåìåëü ³ ïîñåëåíü. Òàêà êàòàñòðîôà òðàïèëàñÿ ó Êèºâ³ â 1961
ð. Çâè÷íèìè äëÿ äåÿêèõ ðàéîí³â Óêðà¿íè ñòàëè ïîâåí³. Ïåð³îäè÷íî çà-
òîïëþºòüñÿ ìàéæå âñå Ïîë³ññÿ. Öå â³äáóâàºòüñÿ àáî íàâåñí³ âíàñë³äîê
øâèäêîãî òàíåííÿ ñí³ãó, àáî â äðóã³é ïîëîâèí³ ë³òà ï³ñëÿ ñèëüíèõ äîù³â,
âèêëèêàíèõ àòëàíòè÷íèìè öèêëîíàìè. Îñîáëèâî âåëèêî¿ øêîäè ïîâåí³
çàâäàþòü ñ³ëüñüêîìó ãîñïîäàðñòâó. Íåáåçïå÷íèìè º ïîâåí³ â Êàðïàòàõ ³
â ïðèëåãëèõ äî íèõ ðåã³îíàõ, à òàêîæ ïåð³îäè÷í³ ïîòîïè ï³ä ÷àñ øòîðì³â
íà óçáåðåææ³ Àçîâñüêîãî ìîðÿ.
3. Ìåòåîðîëîã³÷í³ êàòàñòðîôè (ìîðîçè, ñïåêà, çëèâè, ãðàä, â³òåð òîùî).
Õî÷ çèìè îñòàíí³ì ÷àñîì äîñèòü ïîì³ðí³, òà çð³äêà òèì÷àñîâî ìîðîç íà
á³ëüø³é ÷àñòèí³ Óêðà¿íè ìîæå äîñÿãàòè -30 °Ñ (³ íàâ³òü íèæ÷å), âèìåðçà-
þòü îçèìèíà é ñàäè. Îæåëåäü ÷àñ â³ä ÷àñó ïîøêîäæóº ã³ëêè äåðåâ ³ ë³í³¿
çâÿçêó. Ñí³ãîâ³ â³õîëè ìàþòü á³ëüøó ³íòåíñèâí³ñòü ó Êðèìó, äå âîíè íå
ðàç ïîøêîäæóâàëè áóä³âë³, àí³æ ó ï³âí³÷íèõ ðàéîíàõ Óêðà¿íè. Ñåðéîç-
íî¿ øêîäè ïîëÿì ê³ëüêà ðàç³â çàâäàâàëè çèìîâ³ ïèëîâ³ áóð³. Íàïðèêëàä,
áóðÿ íàïðèê³íö³ çèìè 1961 ð. ÷àñòêîâî çíåñëà ç ïîë³â ðîäþ÷èé øàð ÷îð-
íîçåìó. Ñîíöå ëåäü ïðîñâ³÷óâàëî êð³çü ïèë íàâ³òü ó Êèºâ³, çà ñîòí³ ê³ëî-
ìåòð³â â³ä ñòåï³â. Êàòàñòðîô³÷í³ ïîñóõè áóâàþòü ð³äêî, àëå ïðàêòè÷íî
ùîðîêó â òèõ ÷è ³íøèõ îáëàñòÿõ â³äáóâàþòüñÿ âòðàòè âðîæà¿â ÷åðåç áðàê
îïàä³â. ²íòåíñèâí³ çëèâè, ÿê³ ðîçìèâàþòü ñõèëè ³ ïîãëèáëþþòü ÿðè, º