Хоміцька З.М. Латинська мова

Подождите немного. Документ загружается.

240

solutio, onis f – ñïëàòà, ïëàò³æ

solutus, a, um – â³ëüíèé, íåçàëåæíèé;

äèâ.: solvo

solvo, solvi, solutum,

êê

êre – çâ³ëüíÿòè,

âèïëà÷óâàòè, ïîâåðòàòè, ðîçïëà÷óâà-

òèñÿ; ðîçïóñêàòè, ïðèïèíÿòè

ä³ÿëüí³ñòü, ðîçðèâàòè; äîçâîëÿòè

somnus, i m – ñîí; inter somnos moveri

– ïåðåâåðòàòèñÿ â ñí³

sonus, i m – çâóê, çâó÷àííÿ

sorex, sor

îî

îcis m – ìèøà-çåìëåðèéêà

soror, oris f – ñåñòðà

sors, sortis f – æåðåá, æåðåáêóâàííÿ,

÷àñòêà, äîëÿ; îñíîâíà (êàï³òàëüíà)

÷àñòèíà áîðãó, ïîçè÷êîâèé êàï³òàë

sortior, itus sum, iri – êèäàòè æåðåá,

âèð³øóâàòè æåðåáêóâàííÿì, îäåðæó-

âàòè çà æåðåáîì

spado, onis m – ñêîïåöü, ºâíóõ

spatium, ii n – ïðîì³æîê

specialis, e – îñîáëèâèé, ñïåö³àëüíèé

special

îî

îter – îñîáëèâî, ñïåö³àëüíî, çîê-

ðåìà

species, ei f – âèä, çîâí³øí³ñòü, îáðàç;

îçíàêà, ïðîÿâ; sub specie – ç ïîãëÿäó;

species militiae – ð³ä â³éñüê

specificatio, onis f – îáðîáêà, âèäîçì³íà

spectac

ûû

ûlum, i n – âèäîâèùå, âèñòàâà,

ñïåêòàêëü

specto, avi, atum, are – äèâèòèñÿ, ðîç-

ãëÿäàòè, çâåðòàòèñÿ, íàëåæàòè, áðàòè

äî óâàãè, ââàæàòè

specularia, ium n – ñëþäÿí³ â³êîíí³

âñòàâêè

spec

ûû

ûlum, i n – äçåðêàëî

sperno, sprevi, spretum,

êê

êre – íåõòóâà-

òè, çíåâàæàòè, â³äêèäàòè

spero, avi, atum, are – ñïîä³âàòèñÿ

spes, ei f – íàä³ÿ

spir

îî

îtus, us m – äóõ, ïîäèõ, îñîáèñò³ñòü,

íàñòð³é, õàðàêòåð

spiro, avi, atum, are – äèõàòè

splendor, oris m – áëèñê, êðàñà, âåëè÷

spolio, avi, atum, are – çí³ìàòè îäÿã,

ðîçäÿãàòè; âèêðàäàòè, â³äí³ìàòè ñè-

ëîþ, ïîçáàâëÿòè

spolium, ii n – âèäîáóòîê; íàãðàáîâàíå

spondeo, spopondi, sponsum, ere – óðî-

÷èñòî çîáîâ’ÿçàòèñÿ, ïðèñÿãàòèñÿ

sponsa, ae f – íàðå÷åíà, çàðó÷åíà

sponsalia, ium n – çàðó÷åííÿ, çàðó÷èíè

sponsio, onis f – óðî÷èñòà îá³öÿíêà,

êëÿòâà, ãàðàíò³ÿ

sponte – íàâìèñíî; sua sponte – çà âëàñ-

íîþ ³í³ö³àòèâîþ, â³ä âëàñíî¿ îñîáè

stadium, ii n – àðåíà, ñòàä³îí

stagnum (stannum), i n – ñâèíöåâèé

áëèñê, ñóì³ø ñâèíöþ ³ ñð³áëà

statim – íåãàéíî, â³äðàçó; ïîñò³éíî, íàé-

÷àñò³øå

statio, onis f – ïîëîæåííÿ, ì³ñöåïåðåáó-

âàííÿ, ñòîÿíêà, ïîøòîâà ñòàíö³ÿ, ïî-

ñàäà

statua, ae f – ñêóëüïòóðà, ñòàòóÿ

statuo, tui, tutum,

êê

êre – óñòàíîâëþâàòè,

ïîñòàíîâëÿòè; â³ääàâàòè íàêàç

status, us m – ñòàí, ïîëîæåííÿ, îáñòàâè-

íè, ñòàòóñ

stellionatus, us m – øàõðàéñòâî

sterno, stravi, stratum,

êê

êre – ðîçñòåëÿòè

stillicidium, ii n – êðàïàííÿ; ïîêð³âåëü-

íèé æîëîá

stipendiarius, a, um – îáêëàäåíèé äàíè-

íîþ

stipendium, ii n – ïëàòíÿ, ùî âèïëà÷ó-

âàëàñÿ ñîëäàòàì

stipo, avi, atum, are – çãàíÿòè, çáèðàòè,

îòî÷óâàòè

stipulatio, onis f – ñòèïóëÿö³ÿ (ôîðìàëü-

íå ñëîâåñíå çîáîâ’ÿçàííÿ, ùî ñêëà-

äàºòüñÿ ç ïèòàííÿ ³ â³äïîâ³ä³, ôîðìà

ÿêîãî áóëà ðåãëàìåíòîâàíà);

stipulatio praetoria – ïðåòîðñüêà ñòè-

ïóëÿö³ÿ (ñòèïóëÿö³ÿ àáî çîáîâ’ÿçàí-

íÿ, íà ÿêîìó íàïîëÿãàº ïðåòîð çà âè-

ìîãîþ îäí³º¿ ñòîðîíè)

stipulator, oris m – ñòèïóëÿòîð (êðåäè-

òîð, ùî âèìàãàº â³ä áîðæíèêà çî-

áîâ’ÿçàííÿ â ïîðÿäêó ñòèïóëÿö³¿)

stipulatus, us m – ôîðìàëüíà îá³öÿíêà,

óìîâà äîãîâîðó

stip

ûû

ûlor, atus sum, ari – âèãîâîðþâàòè

ñîá³, âèìàãàòè ôîðìàëüíî¿ îá³öÿíêè

stirps, stirpis f – ñòîâáóð; êîðåíåâèùå;

ïàã³í, ã³ëêà; äåðåâî, êóù

sto, steti, statum, stare – ñòîÿòè

Sto

îî

î cus, i m – ñòî¿ê, ô³ëîñîô ñòî¿÷íî¿

øêîëè

stom

ââ

âchus, i m – øëóíîê

strang

ûû

ûlo, avi, atum, are – äóøèòè, çà-

ãëóøàòè, õîâàòè

strenuus, a, um – ä³ÿëüíèé, øâèäêèé,

ìåòóøëèâèé, êëîï³òëèâèé; ì³öíèé,

â³äâàæíèé

studeo, ui, -, ere – ñòàðàòèñÿ, íàìàãàòè-

ñÿ, ó÷èòèñÿ

241

studiose – íàïîëåãëèâî, ðåòåëüíî, ñà-

ìîâ³ääàíî

studiosus, a, um – ñòàðàííèé, íàïîëåã-

ëèâèé, ä³ÿëüíèé

studiosus, i m – ñòóäåíò

studium, ii n – çàíÿòòÿ, íàóêà; ïðàãíåí-

íÿ, çàïîïàäëèâ³ñòü; ïîñëóãà, çóñèëëÿ,

àêòèâíà ó÷àñòü; studia liberalia –

â³ëüí³ àáî øëÿõåòí³, ìèñòåöòâà (³íòå-

ëåêòóàëüí³ ïðîôåñ³¿, ùî ââàæàëèñÿ

øëÿõåòíèìè, òîáòî òàêèìè, ùî ¿õ

ìàëè â³ëüí³ ëþäè, íàïðèêëàä ðèòîðè-

êà, ìåäèöèíà, þðèñïðóäåíö³ÿ òîùî)

stultitia, ae f – äóð³ñòü

I stultus, a, um – äóðíèé

II stultus, i m – äóðåíü

stupor, oris m – çàö³ïåí³ííÿ, íåçã-

ðàáí³ñòü; äóð³ñòü, òóï³ñòü, íåäîóìêó-

âàò³ñòü

stuprator, oris m – ðîçáåùóâà÷, ðîçïóñ-

íèê

stupro, avi, atum, are – îïîãàíþâàòè,

ðîçòë³âàòè, áåñ÷åñòèòè, ïñóâàòè, ñïî-

êóøàòè

stuprum, i n – áåç÷åñòÿ, ãàíüáà, ñîðîì

sua – äèâ.: suus

suadeo, suasi, suasum, ere – äàâàòè ïî-

ðàäó; ïåðåêîíóâàòè

sub (ç acc., ç abl.) – ï³ä

subeo, ii (ivi),

îî

î tum, ire – ï³äõîäèòè,

ï³äïàäàòè; ï³ääàâàòèñÿ

subiicio (subicio), ieci, iectum,

êê

êre –

ï³äêëàäàòè; ïðèºäíóâàòè, ñóïðîâîä-

æóâàòè, äîäàâàòè; sub

îî

îci sorti – êîðè-

òèñÿ äîë³

subinde – íåçàáàðîì ï³ñëÿ, ñë³äîì çà

öèì, ÷àñ â³ä ÷àñó, áàãàòîðàçîâî

sub

îî

îto – ðàïòîì

subiungo, iunxi, iunctum,

êê

êre – ï³äêîðÿ-

òè

sublatus, a, um – äèâ.: tollo

subl

êê

êvo, avi, atum, are – ï³äí³ìàòè,

ï³äíîñèòè

submitto (submmitto), misi, missum,

êê

êre

– ï³äñòàâëÿòè, îïóñêàòè, ï³äêîðÿòè,

ðîáèòè, ïîñèëàòè, ï³äñèëàòè, ï³äí³ìà-

òè

submoveo, movi, motum,

êê

êre – âèãàíÿòè

subornatus, a, um – íàéíÿòèé, ï³äêóïëåíèé

subripio, ripui, reptum,

êê

êre – êðàñòè,

âèêðàäàòè, çàõîïëþâàòè õèòð³ñòþ

subr

ôô

ôgo, avi, atum, are – äîïîâíþâàòè

subruptus = subreptus, a, um – äèâ.:

subripio

subscribo, scripsi, scriptum,

êê

êre – ï³äïè-

ñóâàòè

subsellim, i n – ëàâà

substantia, ae f – ñóòí³ñòü

substituo, stitui, stitutum,

êê

êre – ñòàâèòè

çà, çàì³íÿòè, ï³äñòàâëÿòè

subsum, subfui, -, subesse – ïåðåáóâàòè

ï³ä, ëåæàòè â îñíîâ³

subtilis, e – òîíêèé, äîòåïíèé

subtr

ââ

âho, traxi, tractum,

êê

êre – òàºìíî

íåñòè, âåñòè, â³äí³ìàòè, ïðèâëàñíþâà-

òè; îáõîäèòè ìîâ÷àííÿì

subvenio, veni, ventum, ire (ç dat.) – äî-

ïîìàãàòè, ïðèõîäèòè íà äîïîìîãó,

ñïðèÿòè

subverto, verti, versum,

êê

êre – ïåðåêèäà-

òè, ñêèäàòè, ïñóâàòè

succedo, cessi, cessum,

êê

êre – âõîäèòè,

âèïëèâàòè, óñïàäêîâóâàòè; íàäñèëàòè

íà çì³íó

successio, onis f – ñïàäîê, ñïàäêîºìñòâî,

ïðàâî ñïàäêîºìñòâà

successor, oris m – ñïàäêîºìåöü

succurro, curri, cursum,

êê

êre – éòè íà

çóñòð³÷, ïðèõîäèòè íà äîïîìîãó

sufficio, feci, fectum,

êê

êre – äàâàòè, äî-

ñòàâëÿòè, áóòè äîñòàòí³ì

suffoco, avi, atum, are – äóøèòè

suffragium, ii n – âèáîð÷èé ãîëîñ, ãîëî-

ñóâàííÿ

sugg

êê

êro, gessi, gestum,

êê

êre – íàíîñèòè,

ñïîðóäæóâàòè, óñåëÿòè; ï³äòàñîâóâàòè

sui – ñåáå

suicidum, i n – ñàìîãóáñòâî, ñó¿öèä

sum, fui, -, esse – áóòè, ³ñíóâàòè, çíàõî-

äèòèñÿ, ïåðåáóòè, çíà÷èòè

summa, ae f – ï³äñóìîê, ñóìà; ñóòü,

ñóòí³ñòü; summa rei publ

îî

îcae – âèù³

³íòåðåñè äåðæàâè

summatim – çàãàëîì, óçàãàë³, ïîâåðõî-

âî

summitto – äèâ.: submitto

summoveo (submoveo), movi, motum,

ere – âèäàëÿòè, çãàíÿòè, â³äñòîðîíÿ-

òè, óñóâàòè, â³äñ³âàòè, ïåðåøêîäæàòè,

çóïèíÿòè

summus, a, um – âèùèé, ãîëîâíèé

sumo, sumpsi, sumptum,

êê

êre – áðàòè,

ïðèéìàòè; ïðèçíà÷àòè, âèçíà÷àòè,

çàñòîñîâóâàòè

242

sumptus, us m – âèòðàòà

supellex, supellect

îî

îlis f – íà÷èííÿ, îáñòà-

íîâêà

super (ç acc., ç abl.) – íàä, ïîíàä

superbia, ae f – ãîðä³ñòü, ãîðäèíÿ, ãîð-

äîâèò³ñòü

superficies, ei f – ïîâåðõíÿ, òå, ùî ðîñ-

òå àáî áóäóºòüñÿ íà çåìë³

sup

êê

êri, orum m – áîãè; æèâ³ ëþäè (íà

â³äì³íó â³ä ìåøêàíö³â ï³äçåìíîãî

öàðñòâà ìåðòâèõ)

superior, superius – âèùèé; ïîïåðåäí³é

sup

êê

êro, avi, atum, are – ïåðåâåðøóâàòè,

ï³äí³ìàòèñÿ

superstes, st

îî

îtis – ïðèñóòí³é, ñâ³äîê

supersubstantialis, e – íàñóùíèé

supersum, superfui, -, superesse – çàëèøà-

òèñÿ â æèâèõ, ïåðåæèòè, ïåðåâåðøóâà-

òè; ðîçïîðÿäæàòèñÿ; áóòè â íàäëèøêó

supervivo, vixi, -,

êê

êre – ïåðåæèâàòè, çà-

ëèøàòèñÿ â æèâèõ

supp

êê

êto, petivi (petii), petitum,

êê

êre –

áóòè â äîñòàòí³é ê³ëüêîñò³, âèñòà÷àòè

suppleo, plevi, pletum, ere – ïîïîâíþâà-

òè, çàïîâíþâàòè, â³äøêîäîâóâàòè,

êîìïåíñóâàòè

supplicium, ii n – êàðà, ïîêàðàííÿ, ñòðà-

òà

suppono, posui, pos

îî

îtum,

êê

êre – ï³äêëàäà-

òè, ï³äì³íþâàòè

suppr

îî

î mo, pressi, pressum,

êê

êre – çàíó-

ðþâàòè, ïðèõîâóâàòè; çàòðèìóâàòè,

ñòðèìóâàòè, çóïèíÿòè

supra (ç acc.) – çâåðõó, óãîð³; âèùå, íàä,

ïîâåðõ, ïîíàä

supremus, a, um – îñòàíí³é; âèùèé

surdus, a, um – ãëóõèé

surgo (subrigo, surrigo), rexi, rectum,

êê

êre – ï³äí³ìàòè

surripio, ripui, reptum,

êê

êre – âèêðàäàòè

sus, suis f (m) – ñâèíÿ

suscepi – äèâ.: suscipio

susceptio, onis f – ïðèéíÿòòÿ

suscipio, suscepi, susceptum,

êê

êre – ïðèé-

ìàòè, áðàòè íà ñåáå

suspectus, a, um (äèâ.: suspicio) –

ï³äîçð³ëà, çóõâàëà íåäîâ³ðà

suspendiosus, a, um – ùî ïîâ³ñèâñÿ

suspendo, pendi, pensum,

êê

êre – ï³äâ³øó-

âàòè, â³øàòè

suspicio, onis f – ï³äîçðà; íåáåçïåêà, ïî-

ãðîçà

suspicio, spexi, spectum,

êê

êre – äèâèòèñÿ,

áóòè çâåðíåíèì; äèâèòèñÿ ç íå-

äîâ³ðîþ, ï³äîçðþâàòè

sustineo, tinui, tentum, ere – ï³äòðèìó-

âàòè, ñëóæèòè îïîðîþ; òåðï³òè

sust

ûû

ûli – äèâ.: tollo

susum (sursum) – íàãîðó

sutor, oris m – øâåöü, ÷îáîòàð

suus, sua, suum – ñâ³é; suus heres – ñâ³é

ñïàäêîºìåöü (òîáòî ñïàäêîºìåöü, ùî

çíàõîäèòüñÿ â áåçïîñåðåäí³é âëàä³ çà-

ïîâ³äà÷à)

syngrapha, ae f – áîðãîâà ðîçïèñêà

T. = Titus – Òèò

taberna, ae f – êðàìíèöÿ; taberna

cauponia – øèíîê, òðàêòèð; taberna

argentaria – ì³íÿëüíà êðàìíèöÿ

tab

ûû

ûla, ae f – äîøêà, òàáëèöÿ; tab

ûû

ûlae

testamenti – òàáëè÷êè (òåêñò) çà-

ïîâ³òó; tab

ûû

ûlae publ

îî

î cae – äîøêè

ïóáë³÷íèõ îãîëîøåíü (íà ÿêèõ ïèñà-

ëè òåêñòè çàêîí³â, çâåðíåíü, ³íøó

³íôîðìàö³þ îô³ö³éíîãî õàðàêòåðó)

tabularius, ii n – ñåêðåòàð, àðõ³âàð³óñ,

ðàõ³âíèê

tabulatum, i n – ÿðóñ, íàñòèë, ïîâåðõ

taceo, cui, c

îî

îtum, ere – ìîâ÷àòè

tac

îî

îte – ìîâ÷êè, áåçìîâíî

taciturn

îî

îtas, atis f – ìîâ÷àçí³ñòü, íåáà-

ãàòîñë³âí³ñòü

tac

îî

îtus, a, um – áåçìîâíèé, ìîâ÷àçíèé,

íåãëàñíèé

tactus, a, um – äèâ.: tango

taedium, ii n – â³äðàçà, ïåðåñè÷åí³ñòü

talentum, i n – òàëàíò (ì³ðà âàãè – 26,2

êã; ãðîøîâà îäèíèöÿ)

talio, onis f – â³äïëàòà

talis, e – òàêèé

tam – òàê, íàñò³ëüêè; tam … quam –

ñê³ëüêè … ñò³ëüêè, òàê … ÿê

tamdiu – ñò³ëüêè, äîòè

tamen – îäíàê, óñå-òàêè

tametsi – õî÷à, íåçâàæàþ÷è íà òå, ùî;

íåõàé

tamquam – ÿê, ïîä³áíî, òîìó ùî; òàê

ñàìî, ÿê

tandem – íàðåøò³; æå

tango, tet

îî

îgi, tactum,

êê

êre – òîðêàòèñÿ,

ñòîñóâàòèñÿ, ñïðèéìàòè äîòèêîì

243

tantum – íàñò³ëüêè, òàêîþ ì³ðîþ;

ò³ëüêè

tantumm

ôô

ôdo – ò³ëüêè, âèíÿòêîâî

tantus, a, um – òàêèé, íàñò³ëüêè (âåëè-

êèé àáî ìàëèé)

tarde – ïîâ³ëüíî

tardus, a, um – ïîâ³ëüíèé, íåïîâîðîò-

êèé

te – äèâ.: tu

tectorium, ii n – îáðîáêà ñò³íè, òèíüê;

pro tectorio – ó âèãëÿä³ îáðîáêè

tectum, i n – ïîêð³âëÿ, äàõ

tectus, a, um – äèâ.: tego

tecum – äèâ.: tu

tego, texi, tectum,

êê

êre – ïîêðèâàòè, ïðè-

õîâóâàòè

teg

ûû

ûla, ae f – öåãëèíà, öåãëà, ïîêð³âåëü-

íà ÷åðåïèöÿ

telum, i n – çáðîÿ (çáðîÿ äëÿ íàñòóïàëü-

íèõ ä³é, ìåòàëüíà çáðîÿ: ñïèñè,

ñòð³ëè, äðîòèêè)

tem

êê

êre – íåðîçâàæíî, íåîáà÷íî, íàâìàí-

íÿ

temer

îî

îtas, atis f – íåîáà÷í³ñòü, íåðîçñóä-

ëèâ³ñòü, íåîáäóìàíèé â÷èíîê, ëåãêî-

äóìñòâî

temet – äèâ.: tu

temperamentum, i n – íîðìà, íàëåæíà

ì³ðà

tempestas, atis f – ÷àñ; ïîãîäà; áóðÿ;

íåùàñòÿ

templum, i n – õðàì, ñâÿòèëèùå

temporarius, a, um – òèì÷àñîâèé

temptatio – äèâ.: tentatio

tempto (tento), avi, atum, are – ìàöàòè,

ïðîáóâàòè, âèïðîáóâàòè, ñïîêóøàòè;

çàç³õàòè, çàì³ðÿòèñÿ

tempus, temp

ôô

ôris n – ÷àñ; îáñòàâèíà; ad

tempus – ÷åðåç îáñòàâèíè

tenebrae, arum f, pl. – òåìðÿâà, ìîðîê

teneo, tenui, tentum, tenere – òðèìàòè,

ñòðèìóâàòè; çîáîâ’ÿçóâàòè, ìàòè

îáîâ’ÿçêîâó ñèëó; îõîïëþâàòè; teneri

ab al

îî

î quo – áóòè çàéìàíèì êèì-íå-

áóäü; memoria tenere – ïàì’ÿòàòè

tener,

êê

êra,

êê

êrum – í³æíèé, þíèé

tenor, oris m – áåçóïèííèé õ³ä; çì³ñò

tentatio (temptatio), onis f – ñïîêóñà

tenuis, e – òîíêèé, óáîãèé, íåçíà÷íèé

tenus – äî

ter – òðè÷³

tergiversor, atus sum, ari – ïîâåðòàòè-

ñÿ ñïèíîþ; óõèëÿòèñÿ, éòè íàçàä,

âèâåðíóòèñÿ; â³äìîâëÿòèñÿ â³ä óæå

â÷èíåíîãî ïîçîâó

term

îî

îno, avi, atum, are – ðîçìåæîâóâà-

òè, â³äìåæîâóâàòè, â³äîêðåìëþâàòè

term

îî

înus, i m – ìåæà; ìåæîâèé çíàê

terni (trini), ae, a – ïî òðè

terra, ae f – çåìëÿ; terrae motus – çåì-

ëåòðóñ

terreo, ui,

îî

îtum, ere – ëÿêàòè

terrib

îî

îlis, e – ùî âèêëèêàº ñòðàõ, æàõ-

ëèâèé, ùî íàâîäèòü æàõ

territorium, ii n – îáëàñòü, òåðèòîð³ÿ

I tertius, a, um – òðåò³é

II tertius ii m – òðåòÿ îñîáà

testamentum, i n – çàïîâ³ò

testatio, onis f – çàêëèêàòè ó ñâ³äêè, äà÷à

ïîêàçàíü; ñâ³ä÷åííÿ (óñíå àáî ïèñüìî-

âå, ï³äïèñàíå ñâ³äêàìè); testationem

interpon

êê

êre – äàâàòè êëÿòâåíó îá³öÿí-

êó

testator, oris m – çàïîâ³äà÷, ñïàäêîäà-

âåöü

testif

îî

î cor, atus sum, ari – çàêëèêàòè ó

ñâ³äêè, ñâ³ä÷èòè

testimonium, ii n – ñâ³ä÷åííÿ, äà÷à ïîêà-

çàíü ñâ³äê³â; ïîêàçàííÿ ñâ³äê³â;

testimonium dic

êê

êre – ñâ³ä÷èòè

testis, is m – ñâ³äîê

testor, atus sum, ari – çàêëèêàòè ó

ñâ³äêè; ñêëàäàòè çàïîâ³ò, çàïîâ³äàòè

texo, texui, textum,

êê

êre – òêàòè

theatrum, i n – òåàòð

thema, ae f – ïîëîæåííÿ, ïðåäìåò, òåìà

thensaurus (thesaurus), i m – ñêàðá

thesaurizo, avi, -, are – íàãðîìàäæóâàòè

thesis, is f – ïîëîæåííÿ, òâåðäæåííÿ, òåçà

Tib

êê

êris, is m – Òèáð, ð³êà â ñåðåäí³é

²òàë³¿

Ti. = Tiberius – Ò³áåð³é

tibi – äèâ.: tu

tib

îî

îcen,

îî

înis m – ôëåéòèñò

tignum, i n – áàëêà

timeo, mui, -, ere – áîÿòèñÿ

tim

îî

îdus, a, um – áîÿãóçëèâèé, áîÿçêèé,

ùî áî¿òüñÿ

timor, oris m – ñòðàõ

timui – äèâ.: timeo

tiro, tironis m – ìîëîäèé ñîëäàò, íîâî-

áðàíåöü

Titium, i m – Òèö³é

244

tit

ûû

ûlus, i m – íàïèñ, ï³äïèñ; ïðèâ³ä,

ï³äñòàâà; tit

ûû

ûlus crim

îî

î nis – ñòàòòÿ

îáâèíóâà÷åííÿ

toga, ae f – òîãà

togatus, a, um – îäÿãíåíèé ó òîãó, ìèð-

íèé, öèâ³ëüíèé

tol

êê

êro, avi, atum, are – òåðï³òè, âèíîñè-

òè

tollo, sust

ûû

ûli, sublatum, toll

êê

êre – ï³äí³ìà-

òè; óñóâàòè, çíèùóâàòè, ñêàñîâóâàòè;

çâåëè÷óâàòè; âèíîñèòè, íåñòè

tondeo, totondi, tonsum, ere – ñòðèãòè,

ãîëèòè

tonsor, oris m – öèðþëüíèê

tormentum, i n – êàòóâàííÿ

torqueo, torsi, tortum, ere – êàòóâàòè,

ï³ääàâàòè êàòóâàííÿì, âèïèòóâàòè

tortor, oris m – ìó÷èòåëü, êàò

tot (íåâ³äì.) – ñò³ëüêè

totus, a, um – âåñü, ö³ëèé; in totum –

çîâñ³ì

tractatus, us m – îáìàöóâàííÿ, äîòèê;

çâåðòàííÿ, ñïîñ³á ä³¿, îáãîâîðåííÿ

tracto, avi, atum, are – òÿãòè; ñïðèéìà-

òè íà äîòèê; çâåðòàòèñÿ

tractus, a, um – äèâ.: traho

trad

îî

îdi – äèâ.: traho

traditio, onis f – ïåðåäà÷à

trado, trad

îî

îdi, trad

îî

îtum,

êê

êre – ïåðåäàâà-

òè; ââàæàòè; trad

êê

êre se – â³ääàâàòèñÿ

traho, traxi, tractum,

êê

êre – òÿãòè, âîëîê-

òè, çàëó÷àòè; ä³ñòàâàòè, çàñâîþâàòè;

ïðèºäíóâàòè, ïðèòÿãàòè; ïðèâëàñíþ-

âàòè, çàõîïëþâàòè

trano, avi, atum, are – ïåðåïëèâàòè

tranquillus, a, um – ñïîê³éíèé

trans (ç acc.) – ÷åðåç, çà, ïî òîé á³ê

transactio, onis f – ìèðíà óãîäà

transeam – äèâ.: transeo

transeo,ivi (ii),

îî

îtum, ire – ïåðåõîäèòè;

ìèíàòè, ïðîõîäèòè

transf

êê

êro, t

ûû

ûli, latum, ferre – ïåðåíîñè-

òè, ïåðåõîäèòè; ïåðåäàâàòè; ïå-

ðåì³ùàòè, ïåðåñàäæóâàòè

transf

ûû

ûga, ae m – ïåðåá³æ÷èê

transfugio, fugi, fug

îî

îtum,

êê

êre – ïåðåá³ãàòè

transgredior, gressus sum, gr

êê

êdi – ïå-

ðåõîäèòè

trans

îî

îgo, egi, actum,

êê

êre – äîâîäèòè äî

ê³íöÿ, ïðèéìàòè ð³øåííÿ, éòè íà ìè-

ðîâó, ïðèïèíÿòè ñóïåðå÷êó; çä³éñíþ-

âàòè îïåðàö³þ, äîìîâëÿòèñÿ

trans

îî

îtus, us m – ïåðåõ³ä, ïðîõ³ä, çì³íà

translatus, a, um – äèâ.: transf

êê

êro

transmitto, misi, missum,

êê

êre – ïåðåñè-

ëàòè; ïðîïóñêàòè, ìèíàòè

trecenti – òðèñòà

tred

êê

êcim – òðèíàäöÿòü

trep

îî

î do, avi, atum, are – òðåìò³òè,

òð³ïîò³òè

tres, tria – òðè

tribunal, alis n– òðèáóíàë (óçâèøøÿ, íà

ÿêå ï³äí³ìàëèñÿ ïîñàäîâ³ îñîáè ïðè

âèêîíàíí³ ñâî¿õ îáîâ’ÿçê³â)

tribunus, i m – òðèáóí; tribunus plebis

– íàðîäíèé (ïëåáåéñüêèé) òðèáóí;

tribunus mil

îî

îtum – â³éñüêîâèé òðè-

áóí (âèùèé îô³öåð ó ðåã³îí³)

tribuo, bui, butum,

êê

êre – ïîä³ëÿòè,

â³äïëà÷óâàòè, íàäàâàòè

tribus, us f – òðèáà; ïëåì’ÿ

tributarius, a, um – îïîäàòêîâóâàíèé,

îáêëàäåíèé ïîäàòêàìè, çîáîâ’ÿçàíèé

ïëàòèòè ïîäàòêè, ïîäàòêîâèé

triduo – íà òðè äí³, ïðîòÿãîì òðüîõ äí³â

triennium, ii n – òðè ðîêè, òðèð³÷íèé

òåðì³í

triginta – òðèäöÿòü

trinoctium, ii n – òðè íî÷³

tripertius, a, um – ùî ñêëàäàºòüñÿ ç

òðüîõ ÷àñòèí

triplus, a, um – ïîòð³éíèé, ó òðîº

á³ëüøå, òðîºêðàòíèé

tristis, e – ñóìíèé, ñìóòíèé, ñêîðáîò-

íèé, ïîõìóðèé, ñóâîðèé, ãð³çíèé

tristitia, ae f – ñóì, ïîõìóð³ñòü

trit

îî

îcum, i n – ïøåíèöÿ

tritus, a, um – ïîáèòèé, çàòàñêàíèé

Troia, ae f – Òðîÿ, äàâíº ì³ñòî íà ï³âäåí-

íîìó çàõîä³ Ìàëî¿ Àç³¿

tu – òè

tueor, tu

îî

î tus sum, tueri – äèâèòèñÿ,

ï³êëóâàòèñÿ, îáåð³ãàòè, äîòðèìóâàòè

tui – äèâ.: tu

tuli – äèâ.: fero

tum – òîä³, ó òîé ÷àñ; ïîò³ì; tum … tum

– òå … òå

tumultuor, atus sum, ari – õâèëþâàòèñÿ

tumultus, us m – ñìóòà, çàêîëîò;

âîºííèé ñòàí

tunc – òîä³

tun

îî

î ca, ae f – òóí³êà (ðèìñüêà ñîðî÷êà

äîâæèíîþ äî êîë³í, ¿¿ íîñèëè, ÿê ïðà-

âèëî, ï³ä òîãîþ)

245

turba, ae f – ñóì’ÿòòÿ, çáåíòåæåííÿ, áåç-

ëàääÿ, øóì; þðáà, ìàñà, çá³ãîâèñüêî

turbo, avi, atum, are – ïîøêîäæóâàòè,

áåíòåæèòè

turdus, i m – äð³çä; ìîðñüêèé äð³çä

(ðèáà)

turpis, e – ãàíåáíèé, àìîðàëüíèé, ïðîòè-

çàêîííèé

turp

îî

îter – ãàíåáíî, àìîðàëüíî

turpitudo,

îî

înis f – íåïîäîáñòâî, ãàíüáà,

áåçñëàâí³ñòü

turris, is f – âåæà

tus, turis f – çàïàøíà ñìîëà, ô³ì³àì

tute – ³ç óïåâíåí³ñòþ; ó áåçïåö³

tutela, ae f – îï³êà

tutor, oris m – îï³êóí

tutum, i n – áåçïåêà

tutus, a, um – áåçïå÷íèé, ùî çíàõîäèòü-

ñÿ â áåçïåö³; íàä³éíèé

tuus, tua, tuum – òâ³é

tyrannus, i m – íåîáìåæåíèé âîëîäàð,

òèðàí

ubi – äå; êîëè

ubiqumque – äå á íå, ó ÷îìó á íå, ùî-

ðàçó ÿê, çàâæäè

ubique – ñêð³çü, óñþäè

ulciscor, ultus sum, cisci – ìñòèòè, êàðà-

òè

ullus, a, um – äåÿêèé, ÿêèé-íåáóäü

ulterior, ius – ïîäàëüøèé, íàñòóïíèé;

íàäì³ðíèé, ùî âèõîäèòü çà âñòàíîâ-

ëåí³ ìåæ³

ult

îî

îmus, a, um – îñòàíí³é, êðàéí³é; îñ-

òàòî÷íèé

ultio, onis f – ïîìñòà, ïîêàðàííÿ

ultra – ïîíàä; íàäàë³; íà äîäà÷ó

ultro citroque – â îáîõ íàïðÿìêàõ

ultus, a, um – äèâ.: ulciscor

umbra, ae f – ò³íü

umquam – êîëè-íåáóäü,

uncia, ae f – óíö³ÿ (äâàíàäöÿòà ÷àñòèíà

àñà àáî âçàãàë³ äâàíàäöÿòà ÷àñòèíà);

÷àñòèíà

unde – â³äê³ëÿ

und

êê

êcim – îäèíàäöÿòü

undec

îî

îmus, a, um – îäèíàäöÿòèé

undeviginti – äåâ’ÿòíàäöÿòü

und

îî

îque – çâ³äóñ³ëü, ç óñ³õ áîê³â

unguentarium, ii n – ïëàòà çà ïðèòèðàííÿ

unguentum, i n – ìàçü, ïîìàäà, ïàõîù³

univers

îî

î tas, atis f – ñóêóïí³ñòü îñ³á,

ñï³âòîâàðèñòâî, ñï³ëüí³ñòü, ãðîìàäà

universus, a, um – âåñü, âåñü ó ö³ëîìó

unus, a, um – îäèí

unusquisque, unaquaeque, unumquod-

que – êîæíèé (îêðåìî)

unusquisque, unumquidque – êîæíèé

(îêðåìî)

urbanitas, atis f – êóëüòóðà, îñâ³÷åí³ñòü,

òîíê³ñòü, äîòåïí³ñòü; ãîñòðîòà, ãóìîð,

òîíêèé æàðò

urbanus, a, um – ì³ñüêèé

urbs, urbis f – ì³ñòî

ursus, i m – âåäì³äü

usio, onis f – âæèâàííÿ, êîðèñòóâàííÿ

usitatus, a, um – çàãàëüíîâæèâàíèé

usque – áåçïåðåñòàíó, ïîñò³éíî, áåçó-

ïèííî; óïðèòóë; óäîñòàëü

usque ad – àæ äî

usuarius, a, um – âèêîðèñòîâóâàíèé, ùî

çíàõîäèòüñÿ â êîðèñòóâàíí³

usucapio, cepi, captum,

êê

êre – îäåðæàòè

ó âëàñí³ñòü çà äàâíèíîþ âîëîä³ííÿ

usucapio, onis f – îäåðæàííÿ çà äàâíè-

íîþ âîëîä³ííÿ

usufructuarius, ii m – óçóôðóêòóàð³é

(òîé, ùî ìàº ïðàâî óçóôðóêòà)

usura, ae f – êîðèñòóâàííÿ, äîõ³ä

usurae, arum f – â³äñîòêè

usurpatio, onis f – óçóðïàö³ÿ (ó ïðàâ³:

ñòàëèé òåðì³í, ùî ïîçíà÷àº ïðèïè-

íåííÿ äàâíèíè)

usus, us m – êîðèñòóâàííÿ, äîñâ³ä, ïî-

òðåáà, çâè÷àé, äàâíèíà

usus fructus = ususfructus

ususfructus, us m – óçóôðóêò (äèâ.:

fructus)

ut – ÿê, ïîä³áíî òîìó ÿê; òîìó ùî, îñê³ëü-

êè, ÿê ò³ëüêè

utcumque – ÿêîñü, àáèÿê

uter, utra, utrum – ÿêèé, õòî (³ç äâîõ)

uterque, utraque, utrumque – ³ òîé, ³

³íøèé, îáîº

êê

êrum, i n (ut

êê

êrus, i m) – æèâ³ò, ÷åðå-

âî, ìàòåðèíñüêà óòðîáà

îî

îlis, e – êîðèñíèé, âèã³äíèé; åôåêòèâ-

íèé, ä³þ÷èé, ðåçóëüòàòèâíèé

util

îî

îter – êîðèñíî, ä³ºâî, åôåêòèâíî

util

îî

îtas, tatis f – êîðèñòü; âèãîäà

îî

înam – î, ÿêáè æ!

îî

îque – ó âñÿêîìó ðàç³; çà âñ³õ îáñòà-

âèí, õî÷ áè ÿê òàì áóëî

246

utor, usus sum, uti – êîðèñòàòèñÿ, âèêî-

ðèñòîâóâàòè

utrimque – ïî îáèäâà áîêè

utr

ûû

ûbi – íà ÿêîìó áîö³

utrum – ÷è; an … utrum – àáî … àáî æ

uxor, uxoris f – äðóæèíà, æ³íêà; uxorem

duc

êê

êre – æåíèòèñÿ

vacanter – äàðåìíî

vacatio, onis f – çâ³ëüíåííÿ

vacillo, avi, atum, are – áóòè õèñòêèì,

íåíàä³éíèì

vaco, avi, atum, are – áóòè íåçàéíÿòèì,

ïóñòóâàòè, áóòè â³ëüíèì

vacuus, a, um – ïîðîæí³é, íåçàéíÿòèé,

â³ëüíèé

vado, (vasi), -,

êê

êre – éòè, íàïðàâëÿòèñÿ

vae – ãîðå!

vagor, atus sum, ari – ñêèòàòèñÿ, â³ääà-

ëÿòèñÿ, áóòè â³äñóòí³ì

vagus, a, um – áðîäÿ÷èé, õèáêèé, íå-

íàä³éíèé

valde – äóæå

valeo, lui, litum, ere – áóòè çäîðîâèì,

ìàòè çíà÷åííÿ, áóòè ä³éñíèì, ìàòè

ñèëó; nihil valere – íå ìàòè í³ÿêî¿ ñèëè;

valere pro – ðîçö³íþâàòèñÿ çàì³ñòü

valetudo,

îî

înis f – ñòàí çäîðîâ’ÿ; õâîðî-

áà; adversa valetudo – õâîðîáà, ïîãà-

íå ñàìîïî÷óòòÿ, íåçäîðîâ’ÿ

vanus, a, um – ïîðîæí³é, äàðåìíèé; in

vanum – âñóº

vapor, oris m – ïàðà, äèì

varie – ïî-ð³çíîìó, ð³çíîìàí³òíî

varius, a, um – ð³çíèé, ð³çíîìàí³òíèé;

ñòðîêàòèé; íåïîñò³éíèé, ùî ââîäèòü â

îìàíó

vas, vasis m – ïîñóäèíà; vas vinarium

torcularium – äàâèëüíà ïîñóäèíà äëÿ

âèíà

vaticinator, oris m – â³ùóí

-ve – ÷è

vecordia, ae f – íåðîçâàæí³ñòü

vect

îî

îgal,alis n (ç gen.) – ïîäàòîê, ìèòî,

îðåíäíà ïëàòà

veh

êê

êmens, entis – ñèëüíèé, ìîãóòí³é;

ð³çêèé, øàëåíèé

vehementer – ñèëüíî, ì³öíî

vehic

ûû

ûlum, i n – â³çîê

veho, vexi, vectum,

êê

êre – òÿãòè, âîëîêòè

vel – àáî, ÷è; ÿê

velle, vellem – äèâ.: volo

veloc

îî

îtas, atis f – øâèäê³ñòü

veloc

îî

îter – øâèäêî, íåçàáàðîì

velum, i n – íàâ³ñ; â³òðèëî

velut (vel

ûû

ûti) – ÿê, íàïðèêëàä

vend

îî

îdi – äèâ.: vendo

venditio, onis f – ïðîäàæ; venditio

imaginaria = mancipatio

vend

îî

îtor, oris m – ïðîäàâåöü

vendo, vend

îî

îdi, vend

îî

îtum,

êê

êre – ïðîäà-

âàòè

venenum, i n – îòðóòà

veneo, ii (ivi), -, ire – íàäõîäèòè â ïðî-

äàæ, ïðîäàâàòèñÿ

ven

êê

êror, atus sum, ari – øàíóâàòè; øà-

íîáëèâî ïðîñèòè

venia, ae f – ìèë³ñòü, ïîëåãê³ñòü; veniam

dare – ïðîùàòè

venio, veni, ventum, ire – ïðèõîäèòè,

éòè

venor, atus sum, ari – ïîëþâàòè

venter, ventris m – æèâ³ò, ÷åðåâî, óòðî-

áà

ventus, i m – â³òåð

venumdo, d

êê

êdi, d

ââ

âtum, dari – ïðîäàòè

Venus, n

êê

êris f – Âåíåðà (áîãèíÿ êîõàííÿ,

êðàñè); ïîåò. êîõàííÿ

ver, veris n – âåñíà

verber,

êê

êris n – áè÷, áè÷óâàííÿ, ïîáî¿,

ïîáèòòÿ

verb

êê

êro, avi, atum, are – áèòè

verbum, i n – ñëîâî; verborum obligatio

– ñëîâåñíå (âåðáàëüíå) çîáîâ’ÿçàííÿ,

ñòèïóëÿö³ÿ; verbi gratia – íàïðèêëàä

vere – ³ñòèííî, ïî-ñïðàâæíüîìó, ä³éñíî

vereor, ver

îî

îtus sum, vereri – ïîáîþâàòè-

ñÿ

ver

îî

îtas, atis f – ³ñòèíà; íåõèáí³ñòü, ïðàâ-

äèâ³ñòü, ñïðàâåäëèâ³ñòü; in veritate –

íàñïðàâä³

ver

îî

îtus, a, um – äèâ.: vereor

vero – æå, ä³éñíî

versor, atus sum, ari – ïåðåáóâàòè,

îáåðòàòè, æèòè, ä³ÿòè; çâåðòàòèñÿ,

íàäõîäèòè

verto, verti, versum,

êê

êre – ïîâåðòàòè,

çâåðòàòè, íàäõîäèòè

verum, i n – ïðàâäà, ³ñòèíà

verumt

ââ

âmen – àëå, ³ âñå-òàêè

verus, a, um – ä³éñíèé, ñïðàâæí³é, ùè-

ðèé

247

vesper,

êê

êris (

êê

êri) m – âå÷³ð, âå÷³ðíÿ ç³ðêà

Vesta, ae f – Âåñòà (áîãèíÿ äîáðîáóòó ³

äîìîâèòîñò³)

vester, vestra, vestrum – âàø

vestib

ûû

ûlum, i n – âåñòèáþëü, ìàéäàí÷èê

ïåðåä áóäèíêîì

vestigium, ii n – êîë³ÿ, ñë³ä, ì³ñöå, â³äáè-

òîê

vestimentum, i n – îäÿã

vestio, ivi (ii), itum, ire – ïîêðèâàòè, âäÿ-

ãàòè, íàðÿäæàòè

vestis, is f – îäÿã, ïëàòòÿ

vestri, vestrum – äèâ.: vos, vester

veteranus, i m – âåòåðàí, ñòàðèé ñîëäàò

vet

êê

êres – äèâ.: vetus

veto, vetui, vet

îî

îtum, are – çàáîðîíÿòè

vetui – äèâ.: veto

vetus, vet

êê

êris – ñòàðèé, äàâí³é; vet

êê

êres –

ñòàðîäàâí³

vetustas, atis f – ñòàð³ñòü; ñòàðîäàâí³ñòü,

äàâíèíà

vexo, avi, atum, are – ãíàòè; òðèâîæèòè,

ìó÷èòè

vi, vim – äèâ.: vis

via, ae f – äîðîãà; ïðî¿çä; ïðàâî ïðî¿çäó

vicinus, i m – ñóñ³ä

(vicis), vicem, vice f (³ìåííèê III â³äì³íè,

ùî ìàº íå óñ³ â³äì³íêîâ³ ôîðìè) –

çì³íà, ÷åðãóâàííÿ, ñëóæáà, çàâäàííÿ,

îáîâ’ÿçîê; vicem sustinere – îá³éìà-

òè ïîñàäó; vicem (alicuius rei)

obtinere – ñòàâàòè çàì³ñòü, íàáóâàòè

÷èííîñò³

victor, oris m – ïåðåìîæåöü

victoria, ae f – ïåðåìîãà

victus, a, um – äèâ.: vinco ÷è vivo

vicus, i m – ñåëî, ñåëèùå

videl

îî

îcet – çðîçóì³ëî, çâè÷àéíî, ÿñíî

video, vidi, visum, ere – áà÷èòè, óáà÷à-

òè; çíàòè

videor, visus sum, videri – ïîêàçóâàòè-

ñÿ, âèÿâëÿòèñÿ; áóòè î÷åâèäíèì, çäà-

âàòèñÿ, ïðåäñòàâëÿòèñÿ

vig

îî

îlans, antis – ïèëüíèé, íåâñèïóùèé

vigilia, ae f – ÷àñ áåç ñíó

vig

îî

îlo, avi, atum, are – íå ñïàòè

viginti – äâàäöÿòü

vigor, oris m – ñèëà

vilis, e – äåøåâèé, ìàëîö³ííèé

vinarius, a, um – âèííèé

vincio, vinxi, vinctum, ire – çâ’ÿçóâàòè,

çàêîâóâàòè, óòðèìóâàòè

vinco, vici, victum,

êê

êre – ïåðåìàãàòè,

ïåðåáîðþâàòè; habere pro victo –

ââàæàòè òàêèì, ùî ïðîãðàâ ñïðàâó

vinctus, a, um – äèâ.: vincio

vinc

ûû

ûlum, i n – ìîòóçêà, çâ’ÿçîê, óçè;

vinc

ûû

ûla publ

îî

îca = carcer

vindemia, ae f – çá³ð âèíîãðàäó

vindicatio, onis f – â³íäèêàö³ÿ, ðå÷îâèé

ïîçîâ

vind

îî

îco, avi, atum, are – âèìàãàòè, çàÿâ-

ëÿòè ïðåòåíç³þ; ïðèâëàñíþâàòè; íà-

êëàäàòè ñòÿãíåííÿ, êàðàòè; contra

vindicare – âèñóâàòè çóñòð³÷íó âèìî-

ãó; pro parte vindicare – ïðåä’ÿâëÿòè

ïîçîâ ïðî ñâîþ ÷àñòèíó âëàñíîñò³

vindicta, ae f – â³íä³êòà (ïðåòîðñüêèé

æåçë, äîòîðêàþ÷èñü ÿêèì äî ðàáà â

ïðèñóòíîñò³ ïðåòîðà àáî ³íøî¿ ïîñà-

äîâî¿ îñîáè çàÿâíèê – absertor

libertatis – â³äïóñêàâ ðàáà íà âîëþ)

vinea, ae f – âèíîãðàäíèê, âèíîãðàäíà

ëîçà

vinetum, i n – âèíîãðàäíèê

vinum, i n – âèíî

ôô

ôlo, avi, atum, are – ÷èíèòè íàñèëüñò-

âî, ïîðóøóâàòè; ðîçîðÿòè, áåç÷åñòè-

òè, îïîãàíþâàòè

vir, viri m – ÷îëîâ³ê

virga, ae f – ã³ëêà, ëîçèíà, ð³çêà

virgo,

îî

î nis f – ä³âà, ä³â÷èíà; virgo

Vestalis – ä³âà-âåñòàëêà

viridiarium (viridarium), ii n – íàñàä-

æåííÿ, ïàðê, ñàä, ãàé

virilis, e – ÷îëîâ³÷èé, âëàñòèâèé (òîé,

ùî íàëåæèòü) ÷îëîâ³êàì

viril

îî

î tas, atis f – ìóæí³ñòü, ÷îëîâ³÷à

ã³äí³ñòü

virip

ôô

ôtens, entis – ïîâíîë³òí³é, ùî çäàò-

íèé îäðóæóâàòèñÿ

virtus, virtutis f – ñèëà, äîáëåñòü, ìóæ-

í³ñòü, ÷åñíîòà

vis – äèâ.: volo

vis, f – ñèëà, íàñèëüñòâî; vis maior –

íåïåðåáîðíà ñèëà, ôîðñ-ìàæîð; vi

bona rapta (áóêâ.: ìàéíî, â³äíÿòå ñè-

ëîì³öü) – ðîçá³éíå ïîãðàáóâàííÿ; vim

inferre – çàñòîñîâóâàòè íàñèëüñòâî

vis

îî

îto, avi, atum, are – â³äâ³äóâàòè; êà-

ðàòè

vita, ae f – æèòòÿ

vitium, ii n – ґàíäæ, íåäîë³ê

vito, avi, atum, are – óíèêàòè, óõèëÿòè-

ñÿ, ï³òè, ðÿòóâàòèñÿ

248

vivo, vixi, victum,

êê

êre – æèòè

vivus, a, um – æèâèé

vix – ëåäü, íàâðÿä ÷è; íàñèëó

vobis – äèâ.: vos

vocab

ûû

ûlum, i n – íàéìåíóâàííÿ, íàçâà,

ñëîâî

vociferatio, onis f – âèãóê, ëåìåíò, êðè-

êè

vocif

êê

êror, atus sum, ari – âèêðèêóâàòè,

êðè÷àòè, âèãîëîøóâàòè, ãîâîðèòè

voco, avi, atum, are – êëèêàòè, íàçèâà-

òè; ñêëèêàòè; vocare ad hereditatem

– «ïðèçèâàòè äî ñïàäùèíè», òîáòî

ïîâ³äîìëÿòè ïðî âñòóï ó ñïàäùèíó;

in ius vocare – êëèêàòè â ñóä, ïîäàâà-

òè â ñóä; ad possessionem vocare –

ïðàâî ðîçïîðÿäæåííÿ

volens, volentis – áàæàþ÷èé

volgo – äèâ.: vulgo

volo, avi, atum, are – ë³òàòè

volo, volui, -, velle – õîò³òè, âèðàæàòè

âîëþ, áàæàòè

vol

ûû

ûcer, vol

ûû

ûcris, vol

ûû

ûcre – ïåðíàòèé,

ë³òàþ÷èé

volumen,

îî

înis n – ñóâ³é, ðóêîïèñ, òâ³ð

voluntarius, a, um – äîáðîâ³ëüíèé

voluntas, atis f – âîëÿ, áàæàííÿ

voluptas, atis f – íàñîëîäà, çàäîâîëåííÿ,

ïðèñòðàñòü

voluptuosus, a, um – ïðèºìíèé, ïîâ’ÿçà-

íèé ç çàäîâîëåííÿì àáî ðîçâàãîþ

vos – âè

votum, i n – æåðòâà, îá³òíèöÿ; âîëÿ, áà-

æàííÿ

voveo, vovi, votum, ere – äàâàòè îá³òíè-

öþ

vox, vocis f – ìîâà, ãîëîñ

vulgaris, e – çâè÷àéíèé, çàãàëüíîâ³äî-

ìèé, ïðîñòîíàðîäíèé, çàãàëüíîïðèé-

íÿòèé, çàãàëüíîäîñòóïíèé

vulgo (volgo) – ó íàðîä³; óñþäè, ïî-

âñþäíî, ïðèâñåëþäíî; ïîçà øëþáîì

vulgus, i m (n) – íàðîä, þðáà, ãîëîòà

vuln

êê

êro, avi, atum, are – ðàíèòè

vulnus,

êê

êris n – ðàíà

vulpes, is f – ëèñèöÿ

vult – äèâ.: volo

vultus, us m – çîâí³øí³ñòü, âèãëÿä îñî-

áè, ïîãëÿä; ðèñè îñîáè, îñîáà, âèä,

îáëè÷÷ÿ

zelotes, ae m – ðåâíèòåëü

zeph

îî

îrus, i m – çåô³ð, çàõ³äíèé âåñíÿíèé

â³òåð

zodi

ââ

âcus, i m – çîä³àê

zona, ae f – ïîÿñ, çîíà

249

Çì³ñò

Ïåðåäìîâà ...................................................................................................... 3

LECTIO I (PRIMA)

§ 1. Ôîíåòèêà .................................................................................................. 7

§ 2. Âèìîâà ãîëîñíèõ ³ äèôòîíã³â ................................................................ 8

§ 3. Âèìîâà ïðèãîëîñíèõ ³ áóêâîñïîëó÷åíü................................................. 9

§ 4. Äîâãîòà ³ êîðîòê³ñòü çâóê³â. Íàãîëîñ ................................................. 10

De vita Romae antiquae ................................................................................. 12

Personalia (Yulius Paulus)....................................................................... 12

Ius Romanum ........................................................................................... 13

Ars ............................................................................................................ 13

LECTIO II (SECUNDA)

§ 5. Ãðàìàòè÷í³ êàòåãîð³¿ ³ìåííèêà ............................................................ 14

§ 6. Declinatio prima. Ïåðøà â³äì³íà .......................................................... 15

§ 7. Â³äì³íþâàííÿ ä³ºñëîâà esse — áóòè â òåïåð³øíüîìó ÷àñ³............... 15

De vita Romae antiquae ................................................................................. 17

Personalia (Domitius Ulpianus) .............................................................. 17

Ius Romanum ........................................................................................... 18

Ars ............................................................................................................ 19

LECTIO III (TERTIA)

§ 8. Verbum. Ä³ºñëîâî .................................................................................. 20

§ 9. Òèïè â³äì³íþâàííÿ ä³ºñë³â .................................................................. 20

§ 10. Îñíîâí³ ôîðìè ä³ºñëîâà..................................................................... 21

§ 11. Praesens indicativi activi. Òåïåð³øí³é ÷àñ ä³éñíîãî ñïîñîáó

àêòèâíîãî ñòàíó .................................................................................... 22

§ 12. Imperativus. Íàêàçîâèé ñïîñ³á ........................................................... 23

De vita Romae antiquae ................................................................................. 25

Personalia (Iustinianus) ........................................................................... 25

Ius Romanum .......................................................................................... 26

Ars ............................................................................................................ 26

LECTIO IV (QUARTA)

§ 13. Declinatio secunda. Äðóãà â³äì³íà ..................................................... 28

§ 14. Praepositiones. Ïðèéìåííèêè ............................................................. 28

De vita Romae antiquae ................................................................................. 30

Personalia (Marcus Tullius Cicêro) ......................................................... 30

Ars ............................................................................................................ 32

Ius Romanum ........................................................................................... 32