Хоміцька З.М. Латинська мова

Подождите немного. Документ загружается.

230

praeceptio, onis f – ïðåöåïö³ÿ (îäåðæàí-

íÿ ÷àñòêè ñïàäùèíè äî ¿¿ ðîçïîä³ëó);

ðîçïîðÿäæåííÿ

praeceptor, oris m – íàñòàâíèê, ó÷èòåëü

praeceptum, i n – ïðàâèëî, ðîçïîðÿäæåí-

íÿ, ïðèíöèï

praecido, cidi, cisum,

êê

êre – ïåðåð³çàòè

praecipio, cepi, ceptum,

êê

êre – áðàòè

íàïåðåä, îäåðæóâàòè çàçäàëåã³äü, íà-

êàçóâàòè, óêàçóâàòè; ðåêîìåíäóâàòè

praecip

îî

î to, avi, atum, are – ïðàãíóòè,

ïåðåêèäàòè, ðóéíóâàòè, íàáëèæàòè äî

çàãèáåë³

praecipue – ïåðåâàæíî, ó ïåðøó ÷åðãó

praeclare – ïðåêðàñíî

praeclarus, a, um – ïðåêðàñíèé, äóæå

ñëàâíèé

praeda, ae f – âèäîáóòîê, áàðèø

praedicatio, onis f – ïðîãîëîøåííÿ, ïî-

õâàëà, ïðîñëàâëÿííÿ

praedium, ii n – ìàºòîê, âîëîä³ííÿ

praedor, atus sum, ari – ãðàáóâàòè, çáà-

ãà÷óâàòèñÿ

praeest – äèâ.: praesum

praefectura, ae f – ïîñàäà äîãëÿäà÷à,

íà÷àëüíèêà; ïðåôåêòóðà

praefectus, i m – ïðåôåêò; praefectus

urbi – ì³ñüêèé ïðåôåêò (ïîñàäîâà îñî-

áà ç êîëèøí³õ êîíñóë³â, ùî â³äàº

ïîë³ö³ºþ ³ âîëîä³º ñóäîâîþ ïðàâî-

ìî÷í³ñòþ)

praef

êê

êro, t

ûû

ûli, latum, ferre – íàäàâàòè

ïåðåâàãó, âèñóâàòè íà ïåðøèé ïëàí

praefinio, ivi (ii), itum, ire – íàïåðåä óñ-

òàíîâëþâàòè, çàçäàëåã³äü âèçíà÷àòè

praefoco, avi, atum, are – äóøèòè, çàäó-

øèòè

praegnas, atis – âàã³òíà

praegnans, antis – âàã³òíà

praeiudicialis, e – ñòîñîâíèé äî ïîïå-

ðåäíüîãî ñóäîâîãî ð³øåííÿ; ùî çàâ-

äàº øêîäè

praeiudicium, ii n – ïîïåðåäíº ð³øåííÿ;

çáèòîê

praemium, ii n – íàãîðîäà, çíàê

â³äì³ííîñò³, ïåðåâàãà, â³äì³íí³ñòü,

äîáëåñòü

praep

ââ

âro, avi, atum, are – ãîòóâàòè,

áóòè ãîòîâèì

praepono, posui, pos

îî

îtum,

êê

êre – â³ääàâà-

òè ïåðåâàãó, âèñóâàòè íà ïåðøèé

ïëàí

praepos

îî

îtum, i n – ïåðåâàãà, áëàãî

praepos

îî

îtus, i m – âèùåñòîÿùèé, êîìàí-

äèð

praep

ôô

ôtens, entis – ìîãóòí³é

praescriptio, onis f – ðîçïîðÿäæåííÿ;

çàïåðå÷åííÿ

praescriptum, i n – óñòàíîâëåí³ ìåæ³;

ðîçïîðÿäæåííÿ

praesens, praesentis – ïðèñóòí³é, ä³éñ-

íèé

praeses,

îî

îdis m – íàì³ñíèê, ãîëîâà

praesideo, sedi, sessum, ere – ãîëîâóâàòè

praesidium, ii n – çàõèñò

praes

îî

îtus, a, um – äèâ.: praesto

praesto – â³äðàçó, ï³ä ðóêîþ, íàïîãîòîâ³

praesto, st

îî

îti, st

îî

îtum, are – ïðåäñòàâèòè,

âèÿâèòè; â³äïîâ³äàòè (çà êîãîñü, çà

ùîñü), íåñòè â³äïîâ³äàëüí³ñòü; ïåðå-

âåðøóâàòè, çàéìàòè á³ëüø âèñîêå

ïîëîæåííÿ; ïîÿñíèòè; çàïîä³þâàòè,

ñòàâàòè ïðè÷èíîþ

praesum, praefui, -, praeesse – áóòè

ïîïåðåäó, î÷îëþâàòè, êåðóâàòè;

iurisdictioni praeesse – ìàòè þðèñ-

äèêö³þ

praetendo, tendi, tentum,

êê

êre – âèòÿãà-

òè, ïðîòÿãàòè; íàâîäèòè ó âèïðàâäàí-

íÿ

praeter (ç acc.) – êð³ì

praeterea – êð³ì òîãî, äî òîãî æ

praetereo, ii (ivi), itum, ire – ïðîõîäèòè,

ìèíàòè; îáõîäèòè, íå çãàäóâàòè

praeterii – äèâ.: praetereo

praeter

îî

îta, orum n – ìèíóëå, ùî ìèíó-

ëî

praeter

îî

îtus, a, um – ìèíóëèé

praetermitto, misi, missum,

êê

êre – óïóñò-

òè, ïðîïóñêàòè, çàëèøàòè áåç óâàãè

praeterquam – êð³ì, çà âèíÿòêîì âè-

ïàäê³â

I praetextus, a, um – çàêðèòèé

II praetextus, us m – ïðèêðàñà, ðåìîíò;

sub prsetextu – ï³ä çàñòóïíèöòâîì,

ï³ä çàõèñòîì, ï³ä ïðèâîäîì

praetor, oris m – ïðåòîð

praetorius, a, um – ïðåòîðñüêèé

praetura, ae f – ïðåòóðà, ïîñàäà ïðåòî-

ðà

praevalantia, ae f – ïåðåâàãà, âåðõîâåí-

ñòâî

praevaleo, valui, -, ere – îäåðæóâàòè

ïåðåâàãó, ïåðåâàæàòè, âçÿòè ãîðó

231

praevaricatio, onis f – äâîðóøíèöòâî,

ëóêàâñòâî

praevaricator, oris m – äâîðóøíèê

praevaricor, atus sum, ari – ä³ÿòè ïî-

ñåðåäíüî, êðèâèòè äóøåþ, äâîðóøíè-

÷àòè; óõèëÿòèñÿ â³ä ïðÿìîãî øëÿõó,

ïîòàé ñïðèÿòè ïðîòèâí³é ñòîðîí³

praevenio, veni, ventum, ire – âèïåðåä-

æàòè, ïîïåðåäæàòè, ïåðåäóâàòè,

â³äáóâàòèñÿ ðàí³ø

prandium, ii n – ñí³äàíîê

praecarium, ii n – ïðåêàð³é (â³äíîøåí-

íÿ, ùî çâ’ÿçóº òèì÷àñîâîãî êîðèñòó-

âà÷à ðå÷³ ç ¿¿ âëàñíèêîì, êîëè ð³÷

ïîâåðòàºòüñÿ äî ôàêòè÷íîãî âëàñíè-

êà çà ïåðøîþ éîãî âèìîãîþ)

preces, um f – ïðîõàííÿ, áëàãàííÿ

precor, atus sum, ari – ìîëèòè

prehendo (prendo), prehendi (prendi),

prehensum (prensum),

êê

êre – áðàòè,

çàõîïëþâàòè, îõîïëþâàòè; ñïðèéìà-

òè

premo, pressi, pressum,

êê

êre – äàâèòè,

çíåâàæàòè, òîïòàòè

pretiosus, a, um – êîøòîâíèé

pretium, ii m – ö³íà, âàðò³ñòü

primum – ñïî÷àòêó, ñïîêîíâ³÷íî, ó ïåð-

øó ÷åðãó, ïî-ïåðøå

primus, a, um – ïåðøèé

I princeps, c

îî

îpis m – ïðèíöåïñ; ãîëîâà

äåðæàâè, «ïåðøà îñîáà»; ³ìïåðàòîð;

ãîëîâà

II princeps, princ

îî

îpis – ïåðøèé, ãîëîâ-

íèé

principalis, e – ãîëîâíèé, îñíîâíèé; òîé,

ùî ñòîñóºòüñÿ ïðèíöåïñó, ³ìïåðà-

òîðñüêèé

principiium, ii n – ïî÷àòîê

prior, prius – ïåðøèé (³ç äâîõ), á³ëüø

ðàíí³é, êîëèøí³é, äàâí³é; á³ëüø

çíà÷íèé; êðàùèé

priscus, a, um – êîëèøí³é, äàâí³é,

ïàòð³àðõàëüíèé

pristinus, a, um – êîëèøí³é

priusquam – ïåðø í³æ

privatim – ó ïðèâàòíîìó ïîðÿäêó; ïðè-

âàòíî, ç ïîãëÿäó ïðèâàòíî¿ îñîáè

I privatus, a, um – ïðèâàòíèé

II privatus, i m – ïðèâàòíà îñîáà

privelegium, ii n – çàêîí, âèäàíèé íà

êîðèñòü àáî ïðîòè îäí³º¿ îñîáè; îñîá-

ëèâå ïðàâî, ïðèâ³ëåé

privo, avi, atum, are – â³äí³ìàòè, ïîç-

áàâëÿòè

pro (ç abl.) – çà, íà çàõèñò, äëÿ, çàðàäè,

çàì³ñòü

probatio, onis f – ñõâàëåííÿ; äîêàç

probatus, a, um – ùî çàñëóãîâóº ñõâà-

ëåííÿ

probe – ïðàâèëüíî, äîáðå, íàëåæíèì

÷èíîì

probo, avi, atum, are – äîâîäèòè, ñõâà-

ëþâàòè; ï³äòâåðäæóâàòè; âèïðîáóâàòè

probrum, i n – ãàíüáà, ãàíåáíèé â÷èíîê

proc

îî

îdo, c

îî

îdi, -,

êê

êre – ïàäàòè, ïðîñòèðà-

òèñÿ

procinctus, us m – îïåð³çóâàííÿ, ãî-

òîâí³ñòü; in procinctu – ïåðåä áîºì

proclamo, avi, atum, ar – ïðîãîëîøóâà-

òè, íàïîëåãëèâî âèìàãàòè

proconsul, is m – ïðîêîíñóë

procreo, avi, atum, are – íàðîäæóâàòè

procurator, oris m – äîâ³ðåíà îñîáà,

ïîâ³ðíèê, óïîâíîâàæåíèé

procuro, avi, atum, are – ï³êëóâàòèñÿ,

îï³êóâàòè, îáñëóãîâóâàòè, ðîáèòè

ïîñëóãè

prodeo, ii (ivi),

îî

î tum, ire – âèõîäèòè;

âèñòóïàòè; prod

îî

îtum est – ç’ÿâèëîñÿ,

âèíèêëî

prodest – äèâ.: prosum

prod

îî

îtor, oris m – çðàäíèê

prodigiosus, a, um – äèâíèé, íåçâè÷àé-

íèé, íåïðèðîäíèé

prod

îî

îgus, i m – ìàðíîòðàò

prod

îî

îtus, a, um – äèâ.: prodo, prodeo

prodo, d

îî

î di, d

îî

î tum,

êê

êre – âåñòè äàë³,

ïðîäîâæóâàòè; ïðèíîñèòü ó æåðòâó;

ïîâ³äîìëÿòè, âèäàâàòè

produco, duxi, ductum,

êê

êre – âèâîäèòè,

íàâîäèòè

proelium, ii n – áèòâà, á³é

profanus, a, um – ïîçáàâëåíèé ñâÿòîñò³,

íåîñâÿ÷åíèé

prof

êê

êro, t

ûû

ûli, latum, ferre – âèíîñèòè,

îïóáë³êóâàòè, ïîâ³äîìëÿòè, â³äêðèâà-

òè; ïðåäñòàâëÿòè, ïîêàçóâàòè, äîâî-

äèòè äî â³äîìà; âèÿâëÿòè

professio, onis f – âèçíàííÿ, òâåðäæåííÿ

professor, oris m – âèêëàäà÷

professus, a, um – äèâ.: profiteor

proficio, feci, fectum,

êê

êre – ðóõàòèñÿ,

éòè, äîìàãàòèñÿ, äîïîìàãàòè, âèêîíó-

âàòè ä³þ

232

proficiscor, fectus sum, ficisci – íàïðàâ-

ëÿòèñÿ, â³äïðàâëÿòèñÿ

profiteor, fessus sum, eri – ïîâ³äîìëÿòè,

â³äêðèòî çàÿâëÿòè, ïðÿìî ãîâîðèòè,

âèçíàâàòè; âèêëàäàòè

profui – äèâ.: prosum

profundum, i n – áåçîäíÿ

prognata, ae f – íàùàäîê (æ³íî÷î¿ ñòàò³)

prognatus, i m – íàùàäîê

progredior, gressus sum, gr

êê

êdi – ðóõàòè-

ñÿ âïåðåä

prohibeo, bui, b

îî

îtum, ere – çàáîðîíÿòè,

ïåðåøêîäæàòè; prohibere al

îî

îqua re –

â³äìîâëÿòè â ÷îìó-íåáóäü, ïåðåøêîä-

æàòè ó âèêîðèñòàíí³ ÷îãî-íåáóäü

prohib

îî

îtus, a, um – äèâ.: prohibeo

proiicio (proicio), ieci, iectum,

êê

êre –

â³äêèäàòè, çâàëþâàòè, âèãàíÿòè

proinde – òîìó; ó òàêèé ñàìå ñïîñ³á

prolixus, a, um – òðèâàëèé

proloquor, locutus sum, loqui – îáìîâè-

òèñÿ

Prometheus, i m – Ïðîìåòåé

promiscue – ðàçîì, ñï³ëüíî

promissum, i n – îá³öÿíêà, ïîðóêà;

promissis stare – âèêîíóâàòè îá³öÿíêè

promitto, misi, missum,

êê

êre – îá³öÿòè

pron

êê

êpos, potis m – ïðàâíóê

proneptis, is f – ïðàâíó÷êà

pronuntiatio, onis f – îãîëîøåííÿ ð³øåííÿ

pronuntio, avi, atum, are – ïîâ³äîìëÿ-

òè, âèíîñèòè ð³øåííÿ; äåêëàìóâàòè

propago, avi, atum, are – ðîçøèðþâàòè,

ðîçñîâóâàòè

I prope (ç acc.) – ïîáëèçó

II prope (ïðèñë.) – ìàéæå, ïðèáëèçíî;

ìàáóòü

prop

êê

êro, avi, atum, are – ïîñï³øàòè, éòè

propinquus, a, um – áëèçüêèé

propior, ius – á³ëüø áëèçüêèé

propitius, a, um – ïðèõèëüíèé

propono, posui, pos

îî

îtum,

êê

êre – ïðîïîíó-

âàòè, ïðèïóñêàòè; ðîçïîâ³äàòè,

ïîâ³äîìëÿòè

propos

îî

îtus, a, um – äèâ.: propono

proprie – âëàñíå, ó âëàñíîìó ðîçóì³íí³

propri

êê

êtas, atis f – «ãîëà» âëàñí³ñòü

proprius, a, um – âëàñíèé, âëàñòèâèé

propter (ç acc.) – óíàñë³äîê

propterea – ç ö³º¿ ïðè÷èíè, òîìó

propulso, avi, atum, are – â³äáèâàòè,

óñóâàòè; â³äâåðòàòè

Proserp

îî

î na, ae f – Ïðîçåðï³íà (áîãèíÿ

ï³äçåìíîãî öàðñòâà)

prosp

êê

êre – ñïðèÿòëèâî, ùàñëèâî, áëàãî-

ïîëó÷íî

prosp

êê

êro, avi, atum, are – ñïðèÿòè, îñÿ-

ÿòè ùàñòÿì, äàðóâàòè óñï³õ

prospicio, spexi, spectum,

êê

êre – äèâèòè-

ñÿ âïåðåä, çàäèâëÿòèñÿ âäàëèíó,

ï³êëóâàòèñÿ

prostituo, stitui, stitutum,

êê

êre – âèñòàâ-

ëÿòè äëÿ ðîçïóñòè, ïðîñòèòóþâàòè

prosum, profui, -, prodesse – ïðèíîñèòè

êîðèñòü, áóòè âèã³äíèì, äîïîìàãàòè

prot

êê

êgo, texi, tectum,

êê

êre – ïîêðèâàòè,

óêðèâàòè, áðàòè ï³ä çàõèñò, äîïîìà-

ãàòè, îï³êàòè

prot

îî

înus – íåãàéíî, ðàçîì, çàðàç

proverbium, ii n – ïðèñë³â’ÿ

provideo, vidi, visum, ere – ðàí³øå ïî-

áà÷èòè, çàçäàëåã³äü ï³êëóâàòèñÿ, ïå-

ðåäáà÷àòè

provincia, ae f – ïðîâ³íö³ÿ

provincialis, e – ïðîâ³íö³éíèé, ùî çíà-

õîäèòüñÿ â (àáî íàëåæèòü äî)

ïðîâ³íö³¿

provincialis, is m – æèòåëü ïðîâ³íö³¿,

ïðîâ³íö³àë

prov

ôô

ôco, avi, atum, are – çâåðòàòèñÿ (íà-

ïðèêëàä, ç àïåëÿö³ºþ), îñêàðæèòè;

âèêëèêàòè, âîëàòè; çàïðîøóâàòè, äî-

ïóñêàòè

prox

îî

îme – äóæå áëèçüêî; çîâñ³ì íåäàâíî

prox

îî

î mus, a, um – íàéáëèæ÷èé;

áëèæí³é

prudens, entis – ðîçóìíèé, òîé, ùî çíàº;

þðèñò

prudenter – ðîçóìíî

prudentia, ae f – íàóêà; iuris prudentia

– ïðàâîçíàâñòâî

psalterium, ii n – ïñàëòåð³é (ñòðóííèé

³íñòðóìåíò); äåêëàìàö³ÿ ï³ä àêîìïà-

íåìåíò ïñàëòåð³þ

pubertas, atis f – ïîâíîë³òòÿ

pubes,

êê

êris – ïîâíîë³òí³é, çð³ëèé

pubesco, pubui, -,

êê

êre – äîñÿãàòè çð³ëîñò³,

ìóæí³òè, ñòàâàòè ïîâíîë³òí³ì

publicanus, i m – ìèòàð

publ

îî

î ce – îô³ö³éíî, ïðèâñåëþäíî, ç

íàö³îíàëüíî¿ òî÷êè çîðó, â ³íòåðåñàõ

äåðæàâè

publ

îî

î co, avi, atum, are – ðîáèòè

ñï³ëüíèì íàäáàííÿì, â³äêðèâàòè äëÿ

óñ³õ, êîíô³ñêóâàòè

233

publ

îî

îcus, a, um – ñóñï³ëüíèé, ïóáë³÷íèé

pudicitia, ae f – ñîðîìëèâ³ñòü,

ñêðîìí³ñòü, öíîòëèâ³ñòü

pudor, oris m – ñîðîì, ÷åñòü

puer, i m – õëîï÷èê, äèòèíà

pugnus, i m – êóðêóëü; óäàð êóðêóëÿ

pulcher, chra, chrum – êðàñèâèé

pulsatio, onis f – óäàðè, ïîáèòòÿ; íà-

ñèëüñòâî

pulso, avi, atum, are – áèòè

pulsus, a, um – äèâ.: pello

pulsus, us m – óäàð

pulvinus, i m – ïîäóøêà

pulvis,

êê

êris m – ïèë, ïîðîõ

pumicatus, a, um – âèãëàäæåíèé, âèëî-

ùåíèé

punio, ivi, itum, ire – íàêàçóâàòè, êàðà-

òè

pupillus, i m – ï³äîï³÷íèé

puppis, is f – êîðìà

pure – ÷èñòî, ó ÷èñòîìó âèãëÿä³

purgo, avi, atum, are – î÷èùàòè, ðîç÷è-

ùàòè; çâ³ëüíèòè â³ä îáâèíóâà÷åííÿ,

îá³ëèòè, î÷èñòèòè â³ä ï³äîçð

purpureus, a, um – ïóðïóðíèé

purus, a, um – ÷èñòèé

pusillus, a, um – êðèõ³òíèé, äóæå ìà-

ëåíüêèé, ñëàáêèé

puta – íàïðèêëàä

puteum, i n – êîëîäÿçü

puto, avi, atum, are – äóìàòè, ãàäàòè,

ââàæàòè; çâàæóâàòè; ðîçðàõîâóâàòèñÿ

pyxis,

îî

îdis f – êîðîáî÷êà, áàíî÷êà

Q. = Quintus – Êâ³íò

qua – òóäè, äå; ÿê

quadraginta – ñîðîê

quadriga, ae f – êâàäðèãà (÷åòâåðíà çà-

ïðÿæêà)

quadringenti – ÷îòèðèñòà

quadr

ûû

ûpes,

êê

êdis – ÷îòèðèíîãèé

quadr

ûû

ûpes,

êê

êdis m (f) – ÷îòèðèíîãà òâà-

ðèíà

quadruplum, i n – ÷îòèðè ðàçè, ÷îòèðè-

ðàçîâà ñóìà

quaero, quaesivi (quaesii), quaesitum,

êê

êre – çàïèòóâàòè, øóêàòè, ðîçñë³äóâà-

òè; vulgo (volgo) quaes

îî

î tus – íàðîä-

æåíèé ïîçà øëþáîì

quaes

îî

îtus, a, um – äèâ.: quaero

quaestio, onis f – ïèòàííÿ; íàñë³äîê, äî-

ïèò

quaestor, oris m – êâåñòîð (ìàã³ñòðàò

íèæ÷îãî ðàíãó, íà ÿêîãî ïîêëàäàëè-

ñÿ ð³çí³ àäì³í³ñòðàòèâí³ ³ ô³íàíñîâ³

ôóíêö³¿; êâåñòîðè áóëè ïîì³÷íèêàìè

êîíñóë³â, åäèë³â, çàì³ùàëè ïðåòîð³â ó

Ðèì³ àáî íàì³ñíèê³â ó ïðîâ³íö³¿)

quaestuarius, a, um – ïðîäàæíèé, ùî

ïðèíîñèòü äîõ³ä; òîé, ùî âèñòóïàº ÿê

çàñ³á íàæèâè

quaestus, us m – ïðèáóòîê, äîõ³ä, çà-

ðîá³òîê, ïðîôåñ³ÿ

qualis, e – ÿêèé, ÿêèéñü

qual

îî

îtas, atis f – ÿê³ñòü

quam – ÿê; ÷èì

quamdiu – ÿê äîâãî, ñê³ëüêè, ïðîòÿãîì

òîãî ÷àñó, ïîêè

quamvis – õî÷à, íåçâàæàþ÷è íà òå, ùî;

íåõàé ³

quamquam – õî÷à, íåçâàæàþ÷è íà òå,

ùî; íåõàé ³

quando – êîëè; îñê³ëüêè

quandoque – êîëè á í³, êîæíîãî ðàçó ÿê

quandoqu

îî

îdem – òîìó ùî, îñê³ëüêè

quant

îî

îtas, atis f – ê³ëüê³ñòü

quanto – íàñê³ëüêè, äî ÿêî¿ ì³ðè; â ò³é

ì³ð³, íàñò³ëüêè æ, íàñê³ëüêè

quantum – ñê³ëüêè, íàñê³ëüêè

quantus, a, um – ÿêèé (çà âåëè÷èíîþ)

quare – òîìó

quarta, ae f – ÷âåðòü

quartus, a, um – ÷åòâåðòèé

quasi – íà÷åáòî, ÿê áè, íåìîâ, í³áèòî,

ÿêáè

quat

êê

ênus – îñê³ëüêè

quater – ÷îòèðè ðàçè

quaterni, ae, a – ïî ÷îòèðè

quattuor – ÷îòèðè

quattuord

êê

êcim – ÷îòèðíàäöÿòü

-que – ³

quemadm

ôô

ôdum – ÿêèì ÷èíîì; òî÷íî òàê

ñàìî; ÿê, íàïðèêëàä

quarela, ae f – ñóäîâà ñêàðãà

queror, questus sum, queri – ñêàðæèòè-

ñÿ, íàð³êàòè (de … – íà êîãîñü)

I qui(s), quae, quod – ÿêèé, êîòðèé; õòî,

ùî; òîé, êîòðèé; â³í

II qui, qua (quae), quod – äåÿêèé

quia – òîìó ùî, îñê³ëüêè; ùî

quicumque, quaecumque, quidcumque –

õî÷ áè õòî òàì áóâ

234

quicumque, quaecumque, quodcumque

– õî÷ áè ÿêèé

quid – ùî, ÷îìó, íàâ³ùî

quidam, quaedam, quiddam – õòîñü

quidam, quaedam, quoddam – ÿêèéñü

quidem – õî÷à ³, ç îäí³º¿ ñòîðîíè;

quidem … vero – õî÷à … îäíàê; ne

quidem – íàâ³òü íå

quies, etis f – ñïîê³é

quiesco, quievi, quietum,

êê

êre – âùóõàòè,

çàñïîêîþâàòèñÿ, çàëèøàòèñÿ

ñïîê³éíèì, æèòè ó ìèð³; ìîâ÷àòè,

óòðèìóâàòèñÿ â³ä âèñëîâëåííÿ

quilibet, quaelibet, quidlibet – õòî-íå-

áóäü, õòî çàâãîäíî

quil

îî

î bet, quael

îî

î bet, quodl

îî

î bet – ÿêèé-

íåáóäü, ÿêèé çàâãîäíî

quin – ùî; ÷îìó æ íå; quin immo – ³

íàâ³òü

quind

êê

êcim – ï’ÿòíàäöÿòü

quingenti – ï’ÿòñîò

quini, ae, a – ïî ï’ÿòü

quinquagies – 50 ðàç³â

quinquaginta – ï’ÿòäåñÿò

quinque – ï’ÿòü

quinquennium, ii n – ï’ÿòü ðîê³â,

ï’ÿòèë³òòÿ

quinquies – ï’ÿòü ðàç³â

quintus, a, um – ï’ÿòèé

quippe – çâè÷àéíî, ðîçóì³ºòüñÿ; quippe

cum – òîìó ùî, àäæå, áåçñóìí³âíî

quinque, quaeque, quodque – êîæåí

Quirites, ium m – êâ³ðèòè, ðèìëÿíè; ius

Quiritium – ïðàâî ðèìñüêîãî ãðîìà-

äÿíñòâà

I quis, qua (quae), quid – õòîñü, ùîñü

II quis, quid – õòî, ùî

quispiam, quidpiam – õòî-íåáóäü

quispiam,quaepiam, quodpiam – ÿêèé-

íåáóäü

quisquam, quidquam (quicquam) – õòî-

íåáóäü

quisque, quidque – êîæåí

quisquis, quidquid – õòî á íå, ùî á íå

quisquis, quaequae, quodquod – õî÷ áè

ÿêèé, áóäü-ÿêèé

quivis, quaevis, quidvis – õòî çàâãîäíî

quivis, quaevis, quodvis – ÿêèé çàâãîä-

íî

quo – êóäè

quod – ùî; òå, ùî; îñê³ëüêè, ÷îìó; quod

si – ÿêùî æ

quodamm

ôô

ôdo – äåÿêèì ÷èíîì, ó ïåâíî-

ìó ðîçóì³íí³

quodcirca – òîìó

quom

îî

înus – ùî íå, ùîá íå

quom

ôô

ôdo – ÿê, ÿêèì ÷èíîì; quom

ôô

ôdo si

– ÿêáè

quondam – í³êîëè, êîëèñü

quoniam – îñê³ëüêè, òîìó ùî

quoque – òàêîæ

quot – ñê³ëüêè

quotannis – ùîð³÷íî, ùîðîêó

quotiens (quoties) – îñê³ëüêè, óñÿêèé ðàç

ÿê, ñê³ëüêè ðàç³â

quum – äèâ.: cum II

radix, icis f – êîð³íü

rado, rasi, rasum,

êê

êre – ñêîáëèòè, ñêðåá-

òè, ç÷èùàòè, ãîëèòè

rapina, ae f – ïîãðàáóâàííÿ

rapio, rapui, raptum,

êê

êre – âèñòà÷àòè,

çàõîïëþâàòè, âèêðàäàòè, óìèêàòè

raro – ð³äêî, çð³äêà

rarus, a, um – ð³äêèé

rasus, a, um – äèâ.: rado

ratio, onis f – ðîçóì, ðîçóìí³ñòü, ïðè÷è-

íà, äîâ³ä, ðîçóì³ííÿ, ðåçîí, ïîðÿäîê;

ðàõóíîê; ïðèáóòêîâî-âèäàòêîâà êíè-

ãà; ñèñòåìà; qua ratione – ÿêèì ÷è-

íîì, ÿêèì ñïîñîáîì

ratus, a, um – äèâ.: reor

rea, ae f – îáâèíóâà÷åíà, ï³äñóäíà

recedo, cessi, cessum,

êê

êre – â³äñòóïàòè,

á³ãòè; ðîçõîäèòèñÿ, â³äð³çíÿòèñÿ;

â³ääàëÿòèñÿ, óõèëÿòèñÿ

recenseo, censui, censum (cens

îî

îtum), ere

– ïåðåðàõîâóâàòè, îãëÿäàòè

recepi – äèâ.: recipio

receptor, oris m – çíîâó çäîáóâ, ùî

â³äâîþâàâ; ïðèõîâóâà÷

receptus, a, um – äèâ.: recipio

recido, c

îî

îdi, casum,

êê

êre – ïàäàòè íàçàä;

çíîâó ïåðåõîäèòè, ïîâåðòàòèñÿ; çíî-

âó íàäõîäèòè, âåðòàòèñÿ

recipio, cepi, ceptum,

êê

êre – çíîâó çíàõî-

äèòè; ïðèéìàòè, äîïóñêàòè, ñïðèéìà-

òè; ïîì³ùàòè; recip

êê

êre se – ïîâåðíó-

òèñÿ

rec

îî

îto, avi, atum, are – ÷èòàòè (óãîëîñ),

îãîëîøóâàòè

reclamo, avi, atum, are – ãîëîñíî çàïå-

235

ðå÷óâàòè, ãàëàñëèâî ïðîòåñòóâàòè,

ãîëîñíî âèêðèêóâàòè

recludo, clusi, clusum,

êê

êre – â³äìèêàòè,

â³ä³ìêíóòè

rec

ôô

ôlo, colui, cultum,

êê

êre – çíîâó îáðîá-

ëÿòè; çíîâó çãàäóâàòè

reconciliatio, onis f – ïðèìèðåííÿ

reconsilio, avi, atum, are – çíîâó ç’ºäíó-

âàòè, âîç’ºäíóâàòè, ìèðèòè

recondo, d

îî

îdi, d

îî

îtum,

êê

êre – õîâàòè, ñêëà-

äàòè, çàêëàäàòè

recorr

îî

îgo, rexi, rectum,

êê

êre – âèïðàâëÿ-

òè, ïîë³ïøóâàòè

recte – ïðÿìî, ïðàâèëüíî, ñïðàâåäëèâî,

ïðàâîì³ðíî

rectus, a, um – ïðÿìèé, ïðàâèëüíèé;

ñïðàâåäëèâèé

recuperator, oris m (pl.) – ðåêóïåðàòîðè,

÷ëåíè ñóäó ç³ ñï³øíèõ ìàéíîâèõ ïè-

òàíü

recurro, (cu)currit, cursum,

êê

êre – ïîâåð-

òàòèñÿ; ïîñï³øàòè íàçàä

recuso, avi, atum, are – â³äõèëÿòè,

â³äìîâëÿòè(ñÿ)

redd

îî

îtus, a, um – äèâ.: reddo

reddo, d

îî

î di, d

îî

î tum,

êê

êre – ïîâåðòàòè,

â³ääàâàòè; ius redd

êê

êre – âåðøèòè ñóä,

ñóäèòè

redeo, ii (ivi),

îî

î tum, ire – éòè íàçàä,

ïîâåðòàòèñÿ

redhibeo, bui, b

îî

îtum, ere – ïîâåðòàòè

red

îî

î go, egi, actum,

êê

êre – ãíàòè íàçàä,

íàâîäèòè, çìóøóâàòè; çâåðòàòè, ïå-

ðåäàâàòè

redintegro, avi, atum, are – â³äíîâëþâà-

òè, çàïîâíþâàòè

ref

êê

êro, t

ûû

ûli, latum, ferre – íåñòè íàçàä,

â³äíîñèòè, çâ’ÿçóâàòè; ç³ñòàâëÿòè,

ïîâåðòàòè; â³äíîâëþâàòè, çâåðòàòè;

ïîâ³äîìëÿòè; âêëþ÷àòè, ïðèëó÷àòè

refert, ret

ûû

ûlit, referre – âàæëèâî, ìàº

çíà÷åííÿ

reficio, feci, fectum,

êê

êre – â³äíîâëþâàòè,

ëàãîäèòè

reformo, avi, atum, are – ïåðåòâîðþâà-

òè, ðåôîðìóâàòè

refrico, fricui, fricatum, are – â³äíîâëþ-

âàòè, çíîâó çáóäæóâàòè

regalis, e – öàðñüêèé

regio, onis f – îáëàñòü

regno, avi, atum, are – öàðþâàòè, áóòè

öàðåì, ïàíóâàòè

regnum, regni n – öàðñòâî, öàðþâàííÿ,

äåðæàâà; regnum coelorum – öàðñòâî

íåáåñíå

rego, rexi, rectu,

êê

êre – êåðóâàòè, ïðàâè-

òè, ïàíóâàòè; âèïðàâëÿòè; óòî÷íþâà-

òè, ðåãóëþâàòè

regredior, gressus sum, gr

êê

êdi – ïîâåðòà-

òèñÿ íàçàä

reg

ûû

ûla, ae f – ïðàâèëî, óñòàíîâëåííÿ,

íîðìà

rei – äèâ.: reus àáî res

reicio (reiicio), ieci, iectum,

êê

êre – â³äêè-

äàòè, â³äãàíÿòè

reic

ûû

ûlus (reiic

ûû

ûlus), a, um – íåã³äíèé,

çàãóáëåíèé, ìàðíèé

relabor, lapsus sum, labi – ñêî÷óâàòèñÿ,

ïîìàëó ïîâåðòàòèñÿ, ïëèñòè íàçàä

relatio, onis f – ïîâ³äîìëåííÿ; â³äíîøåí-

íÿ; relatio crim

îî

î nis – çóñòð³÷íå îá-

âèíóâà÷åííÿ

relatus, a, um – äèâ.: ref

êê

êro

relegatio, onis f – ïîñèëàííÿ

relego, avi, atum, are – âèãàíÿòè, çàñè-

ëàòè, â³äïðàâëÿòè íà âèãíàííÿ

rel

êê

êvo, avi, atum, are – ï³äí³ìàòè;

çâ³ëüíÿòè â³ä â³äïîâ³äàëüíîñò³

relictus, a, um – äèâ.: relinquo

religio, onis f – ñóìë³íí³ñòü; îáðÿäè, ñâÿ-

òèí³; îáîâ’ÿçîê, âåäåííÿ

relinquo, liqui, lictum,

êê

êre – çàëèøàòè,

êèäàòè

rel

îî

îquus, a, um – ³íøèé, ùî çàëèøèëè

remaneo, mansi, mansum,

êê

êre – çàëèøà-

òèñÿ, çáåð³ãàòè

remedium, ii n (ç gen., ç dat.) – çàñ³á, ë³êè

remitto, misi, missum,

êê

êre – çàëèøàòè,

óñòóïàòè, ïîñòóïàòèñÿ, âèáà÷àòè;

â³äñèëàòè, ïîñèëàòè íàçàä, íàïðàâëÿ-

òè

remotus, a, um – äèâ.: removeo

removeo, movi, motum, ere – â³äñóâàòè,

âèäàëÿòè, âèëó÷àòè

renuntiatio, onis f – ðîç³ðâàííÿ

renuntio, avi, atum, are – ïîâ³äîìëÿòè,

ñïîâ³ùàòè; ïðîãîëîøóâàòè, â³äìîâ-

ëÿòèñÿ, ðîçðèâàòè

reor, ratus sum, reri – äóìàòè, ãàäàòè,

ââàæàòè, âèçíàâàòè, ïðèéìàòè äî

â³äîìà

repello, repp

ûû

ûli, repulsum,

êê

êre –

â³äøòîâõóâàòè, â³äêèäàòè, â³äãàíÿòè,

â³äõèëÿòè, â³äìîâëÿòè; â³äáèâàòè

236

rependo, pendi, pensum,

êê

êre – â³äâàæó-

âàòè, ïëàòèòè; repend

îî

îtur – â³äøêî-

äîâóâàòèñÿ, îêóïàòèñÿ

repentinus, a, um – ðàïòîâèé, íåïåðåä-

áà÷åíèé

reperio, repp

êê

êri (rep

êê

êri), repertum, ire –

çíàõîäèòè, â³äøóêóâàòè

repetitio, onis f – ïîâòîðåííÿ; ïîâåðíåí-

íÿ; ïîâòîðíèé ðîçãëÿä

rep

êê

êto,ivi (ii), itum,

êê

êre – çíîâó äîáóâà-

òè; âèìàãàòè, ñòÿãóâàòè

repetundae, arum f – âèìàãàííÿ, õàáàð

repign

êê

êro, -, -, are – çàáèðàòè (âèêóïî-

âóâàòè) çàñòàâó

repleo, plevi, pletum, ere – çíîâó íàïîâ-

íþâàòè, çàïîâíþâàòè, ùåäðî ïîñòà÷à-

òè

repl

îî

î co, avi, atum, are – ðîçãîðòàòè;

âèñóâàòè (çóñòð³÷íå) çàïåðå÷åííÿ

repono, posui, pos

îî

îtum,

êê

êre – â³äêëàäà-

òè, çáåð³ãàòè, êëàñòè íà çáåð³ãàííÿ

reposco, -, -,

êê

êre – âèìàãàòè íàçàä

repraesento, avi, atum, are – íàî÷íî çî-

áðàæóâàòè; íåãàéíî ïëàòèòè ãîò³âêîþ

reprehendo (prendo), prehendi (prendi),

prehensum (prensum),

êê

êre – çàòðèìó-

âàòè, ãóäèòè, çàñóäæóâàòè

reprehensib

îî

îlis, e – ã³äíèé îñóäó

repromissio, onis f – âçàºìíà îá³öÿíêà,

îáîï³ëüíå çîáîâ’ÿçàííÿ

repudio, avi, atum, are – â³äêèäàòè,

â³äõèëÿòè

repudium, ii n – ðîç³ðâàííÿ (øëþáó àáî

çàðó÷èí); repudium mitt

êê

êre – ïîâ³äî-

ìèòè ïðî ðîç³ðâàííÿ øëþáó

repugno, avi, atum, are – ïðîòèä³ÿòè,

ñóïåðå÷èòè, çàïåðå÷óâàòè

requiesco, evi, etum,

êê

êre – â³äïî÷èâàòè,

ñïî÷èâàòè

requiro, quisivi, quisitum,

êê

êre – øóêàòè,

â³äøóêóâàòè, ç’ÿñîâóâàòè, âèìàãàòè,

á³äóâàòè, î÷³êóâàòè

res, rei f – ð³÷, ñïðàâà; ìàéíî; res

adflictae – íåùàñòÿ; res castrenses –

òðîôåéíå ìàéíî, â³éñüêîâèé âèäîáó-

òîê; res forenses – ñóäîâ³ (ãðîøîâ³,

ñóñï³ëüí³) ñïðàâè; res publ

îî

î ca

(respubl

îî

î ca) – äåðæàâà, ðåñïóáë³êà;

res Romana – ðèìñüêà äåðæàâà; res

rust

îî

î ca – ñ³ëüñüêå ãîñïîäàðñòâî; res

gesta – ä³ÿííÿ, ä³ÿ, ïîä³ÿ

rescio, scivi (scii), scitum, ire – ä³çíàâà-

òèñÿ

rescribo, scripsi, scriptum,

êê

êre – ïèñüìî-

âî â³äïîâ³äàòè, ïèñàòè ó â³äïîâ³äü

rescriptum, i n – ðåñêðèïò, ³ìïåðàòîð-

ñüêèé óêàç

resideo, sedi, sessum, ere – çàëèøàòèñÿ

resigno, avi, atum, are – ðîçäðóêîâóâà-

òè

resisto, st

îî

îti, -,

êê

êre – çóïèíÿòèñÿ, ïðîòè-

ñòîÿòè, ïðó÷àòèñÿ

respectus, us m – òî÷êà çîðó

respicio, spexi, spectum,

êê

êre – äèâèòèñÿ

íàçàä, áðàòè äî óâàãè, âðàõîâóâàòè,

áà÷èòè, â³äíîñèòèñÿ

respondeo, spondi, sponsum, ere –

â³äïîâ³äàòè, äàâàòè â³äïîâ³ä³

responsio, onis f – â³äïîâ³äü, ïîêàçàííÿ,

âèñíîâîê

responsum, i n – â³äïîâ³äü

responsus, a, um – äèâ.: respondeo

responsus, us m – â³äïîâ³äü

respubl

îî

îca – äèâ.: res

restinguo, stinxi, stinctum,

êê

êre – ãàñèòè,

çìåíøóâàòè, âãàìîâóâàòè

restituo, tui, tutum,

êê

êre – ïîâåðíóòè,

â³äíîâëþâàòè

restitutio, onis f – â³äíîâëåííÿ; restitutio

integri – â³äíîâëåííÿ ïåðâ³ñíîãî ñòà-

íó

resurgo, surrexi, surrectum,

êê

êre – óñòà-

âàòè, ïîâñòàâàòè

retic

ûû

ûlus, i m – ñ³òî÷êà (íàïðèêëàä, äëÿ

çáåðåæåííÿ ôîðìè çà÷³ñêè)

retineo, tinui, tentum, ere – óòðèìóâàòè,

çàòðèìóâàòè; çáåð³ãàòè, çàëèøàòè çà

ñîáîþ

retribuo, bui, butum,

êê

êre – â³äïëà÷óâà-

òè

reus, rei m – ï³äñóäíèé, îáâèíóâà÷åíèé,

â³äïîâ³äà÷

revelo, avi, atum, are – â³äêðèâàòè, îãî-

ëþâàòè, âèêðèâàòè

reverentia, ae f – ïîâàãà, øàíîáëèâ³ñòü

reversus, a, um – äèâ.: revertor

revertor, versus sum (reverti), verti –

ïîâåðòàòèñÿ, ïðèõîäèòè íàçàä

revinco, vici, victum,

êê

êre – ïåðåìàãàòè,

äîëàòè; âèêðèâàòè

revivisco, vixi, -,

êê

êre – çíîâó îæèâàòè,

âîñêðåñàòè

rev

ôô

ôco, avi, atum, are – êëèêàòè íàçàä,

237

óòðèìóâàòè; ñêàñîâóâàòè, â³äçèâàòè,

â³äíîâëþâàòè, ïîâåðòàòè; ñêëèêàòè

çíîâó

rex, regis m – öàð; rex sacrorum – âåð-

õîâíèé æðåöü

rhetor, oris m – ðèòîð, ó÷èòåëü êðàñíî-

ìîâñòâà

rhetor

îî

îca, ae f – ðèòîðèêà

rideo, risi, risum, ere – ñì³ÿòèñÿ

ridic

ûû

ûlus, a, um – ñì³øíèé

rigor, oris m – òâåðä³ñòü, ñòðîã³ñòü, íå-

ïîõèòí³ñòü, ñóâîð³ñòü

risus, us m – ñì³õ, ïîñì³øêà

ritus, us m – îáðÿä, ðèòóàë, çâè÷àé

rivus, i m – ñòðóìîê; êàíàë

rodo, rosi, rosum,

êê

êre – ãðèçòè

rogo, rogavi, rogatum, are – ïðîñèòè,

çàïèòóâàòè; ïðîïîíóâàòè, âèíîñèòè

íà ðîçãëÿä

Roma, ae f – Ðèì

I Romanus, a, um – ðèìñüêèé

II Romanus, i m – ðèìëÿíèí

ros, roris m – ðîñà

rosa, ae f – òðîÿíäà

rud

êê

êra, um n – ðó¿íè

rudis, is f – ö³ïîê äëÿ ôåõòóâàëüíèõ

âïðàâ; â³äçíàêà çâ³ëüíåíîãî ãëàä³àòî-

ðà

ruga, ae f – çìîðøêà

ruina, ae f – îáâàë

ruinosus, a, um – ùî çàãðîæóº îáâàëîì,

çðóéíîâàíèé

rumor, oris m – øóì, ãóë, ñëóõ, ïîãîëîñ;

honestus rumor – äîáðå ³ì’ÿ

rumpo, rupi, ruptum,

êê

êre – ðâàòè, âàëè-

òè, çíèùóâàòè

rursus – çíîâó

rus, ruris n – ñåëî

rust

îî

îcus, a, um – ñ³ëüñüêèé

S. = Sextus – Ñåêñò

sabbatum, i n – ñóáîòà

saccularius, ii m – êèøåíüêîâèé çëîä³é

sacc

ûû

ûlus, i m – ãàìàíåöü, òîðáà

sacer, cra, crum – ñâÿùåííèé, îñâÿ÷å-

íèé, ïðèñâÿ÷åíèé (áîãàì, íàïðèêëàä,

õðàì, ãàé, ñòàòóÿ òîùî)

sacerdos, dotis m – æðåöü, ñâÿùåííîñëó-

æèòåëü

sacerdotium, ii n – æðåöüêèé ñàí

sacra, orum n – ñâÿùåííîä³éñòâî

sacramentum, i n – ïðèñÿãà; ãðîøîâà

çàñòàâà (ÿêó ñòîðîíè âíîñèëè äëÿ

òîãî, ùîá âíåñåí³ ãðîø³ áóëè ó ò³º¿

ñòîðîíè, ùî ïðîãðàº ïðîöåñ)

sacrificium, ii n – æåðòâà, æåðòâîïðè-

íåñåííÿ; ñâÿùåííîä³éñòâî

sacrilegium, ii n – ñâÿòîòàòñòâî

saepe – ÷àñòî; saepe num

êê

êro – áàãàòî

ðàç³â, íåîäíîðàçîâî

saepio, saepsi, saeptum, ire – îãîðîäæó-

âàòè, îòî÷óâàòè; çàõèùàòè, îõîðîíÿ-

òè

saevitia, ae f – ëþò³ñòü, æîðñòîê³ñòü,

áåçæàë³ñí³ñòü

saluber, bris, bre – çäîðîâèé, ðÿò³âíèé,

ì³öíèé

salubr

îî

î ter – áëàãîòâîðíî, çäîðîâî,

äîö³ëüíî

salus, salutis f – áëàãîïîëó÷÷ÿ, ïîðÿòó-

íîê, áåçïåêà; â³òàííÿ

salveo, -, -, ere – áóòè çäîðîâèì; salve –

áóäü çäîðîâ!

salvo, avi, atum, are – ðÿòóâàòè

salvus, a, um – ö³ëèé, íåïîøêîäæåíèé,

íåçì³ííèé; íåóøêîäæåíèé

sanctif

îî

î co, -, -, are – îñâÿ÷óâàòè, ðîáè-

òè ñâÿòèì

sanctus, a, um – ñâÿòèé, ñâÿùåííèé (òå,

ùî çíàõîäèòüñÿ ï³ä çàñòóïíèöòâîì

áîã³â, íàïðèêëàä: ñò³íè, âîðîòà, ìåæ³)

sane – ðîçóìíî, ðîçñóäëèâî; ä³éñíî

sanguis, sangu

îî

î nis m – êðîâ, êðîâíå

ñïîð³äíåííÿ; causa in sangu

îî

î ne –

ñïðàâà, ïîâ’ÿçàíà ç êðîâîïðîëèòòÿì

san

îî

î tas, atis f – çäîðîâ’ÿ, âèäóæàííÿ,

òâåðåç³ñòü, çäîðîâèé ñïîñ³á æèòòÿ

sanus, a, um – çäîðîâèé, ùî çíàõîäèòü-

ñÿ ïðè çäîðîâîìó ðîçóì³

sapiens, entis – ðîçóìíèé, çíàþ÷èé,

ñâ³äîìèé, ìóäðèé

sapiens, entis m – ìóäðåöü

sapienter – ìóäðî, ðîçóìíî

sapientia, ae f – ìóäð³ñòü, ðîçâàæ-

ëèâ³ñòü, ðîçóìí³ñòü; ðîçóì; civilis

sapientia – (áóêâ.: öèâ³ëüíà ìóäð³ñòü)

ïðàâîçíàâñòâî, íàóêà ïðàâà

sapio, ii (ivi, ui), -,

êê

êre – ìàòè ñìàê, áóòè

ìóäðèì

sarcio, sarsi, sartum, ire – ëàãîäèòè,

âèïðàâëÿòè, â³äøêîäîâóâàòè

sat – äîñèòü

238

satis – äîñèòü

satisdo, d

êê

êdi, d

ââ

âtum, dare – ïîäàâàòè

çàáåçïå÷åííÿ, ãàðàíòóâàòè, âíîñèòè

çàñòàâó â çàáåçïå÷åííÿ ñïëàòè

satisfacio, feci, factum,

êê

êre – çàäîâîëü-

íÿòè; ïëàòèòè

scaena, ae f – ñöåíà

scandalizo, avi, atum, are – ñïîêóøàòè

scand

ââ

âlum, i n – ïðåäìåò æàõó àáî çáó-

ðþâàííÿ

scelestus, a, um – çëî÷èííèé, íå÷åñòè-

âèé, áåç÷åñíèé

scelus,

êê

êris n – çëî÷èí

schola, ae f – øêîëà

scientia, ae f – çíàííÿ, ïî³íôîðìîâàí³ñòü

scil

îî

îcet – çðîçóì³ëî, òðåáà äóìàòè; òîá-

òî; ìàºòüñÿ íà óâàç³

scindo, scidi, scissum,

êê

êre – ðîçðèâàòè,

ðîçäèðàòè, òð³ïàòè; ïåðåðèâàòè

scio, ivi (ii), itum, ire – çíàòè, óì³òè; ó÷è-

òèñÿ

scitum, i n – âèçíà÷åííÿ, ð³øåííÿ, ïîñòà-

íîâà

scortum, i n – øê³ðà; ðîçïóñíèê

scriba, ae m – ïåðåïèñóâà÷

scribo, scripsi, scriptum,

êê

êre – ïèñàòè,

çàïèñóâàòè (íàïðèêëàä, ó çàïîâ³ò³)

scriptura, ae f – ïèñüìîâå ñâ³ä÷åííÿ,

äîêóìåíò; ëèñò; çàïèñ

scriptus, a, um – äèâ.: scribo

sculpt

îî

île, is n – ñêóëüïòóðíå çîáðàæåí-

íÿ; ³äîë, êóìèð

scyphus, i m – êåëèõ, êóáîê

se (sese) – äèâ.: sui

secedo, cessi, cessum,

êê

êre – ³òè, â³ääàëÿ-

òèñÿ

secor = sequor

secum – äèâ.: sui

secundum (ç acc.) – óçäîâæ ïî,

â³äïîâ³äíî äî, çã³äíî ç

secundus, a, um – äðóãèé; íàñòóïíèé;

ïîá³æíèé, ñïðèÿòëèâèé

secure – áåçñòðàøíî, áåçòóðáîòíî

secur

îî

î tas, atis f – áåçïåêà; áåçòóð-

áîòí³ñòü

securus, a, um – áåçïå÷íèé, ùî çíàõî-

äèòüñÿ â áåçïåö³, áåçòóðáîòíèé; òîé,

ùî íå íåñå â³äïîâ³äàëüíîñò³

securis, is f – ñîêèðà

secus (ç acc.) – ó

secutus, a, um – äèâ.: sequor

sed – àëå, îäíàê

sed

êê

êcim – ø³ñòíàäöÿòü

sedeo, sedi, sessum, ere – ñèä³òè, çàñ³äà-

òè; çàòðèìóâàòèñÿ, çàëèøàòèñÿ, çàñò-

ðÿâàòè

sedes, is f – ñèä³ííÿ, êð³ñëî; ì³ñöå, ì³ñöå

ðîçòàøóâàííÿ

seditio, onis f – ñìóòà, çàêîëîò

seges,

êê

êtis f – ïîñ³â, õë³áè

segnitia, ae f – íåðîçòîðîïí³ñòü,

ïîâ³ëüí³ñòü; íåñâîº÷àñíå âèêîíàííÿ

ðîçïîðÿäæåíü

sella, ae f – êð³ñëî, ñò³ëåöü, ñèä³ííÿ; ëàâà

semel – îäèí ðàç

semen, sem

îî

înis n – íàñ³ííÿ

sementis, is f – ñ³ÿííÿ, ñ³âáà, ïîñ³â

semet – äèâ.: sui

semper – çàâæäè

senator, oris m – ñåíàòîð

senatus, us m – ñåíàò; ius senatus

habendi – ïðàâî áðàòè ó÷àñòü ó

çàñ³äàíí³ ñåíàòó

senatusconsultum, i n – ñåíàòóñêîíñóëüò

(ïîðàäà àáî ïîñòàíîâà ñåíàòó)

senectus, utis f – ñòàð³ñòü

I senex, senis – ñòàðèé

II senex, senis m – ñòàðèé, ä³ä

seni, ae, a – ïî ø³ñòü

senior, ius (âèùèé ñòóï. â³ä senex) –

ñòàðøèé

sensus, us m – ïî÷óòòÿ, çì³ñò, ðîçóì³ííÿ

sententia, ae f – ð³øåííÿ, ñóäæåííÿ

sentio, sensi, sensum, ire – äóìàòè, ïî-

÷óâàòè; âèïðîáóâàòè, îäåðæóâàòè;

âèñëîâëþâàòèñÿ; áðàòè íà ñåáå

seorsum – îêðåìî, çîêðåìà; íà ñòîðîíó

separatim – ðîçä³ëüíî, îêðåìî

sep

ââ

âro, avi, atum, are – â³äîêðåìëþâà-

òè, â³äð³çíÿòè; âèäàëÿòè

sepelio, pelivi, pultum, ire – õîâàòèñÿ,

ïåðåõîâóâàòèñÿ

septem – ñ³ì

septend

êê

êcim – ñ³ìíàäöÿòü

sept

îî

îmus, a, um – ñüîìèé

septies – ñ³ì ðàç³â

septingenti – ñ³ìñîò

septuaginta – ñ³ìäåñÿò

sepulchrum (sepulcrum), i n – ìîãèëà,

ïîõîâàííÿ, ãðîáíèöÿ

sequens – äèâ.: sequor

sequester, tris m – ïîñåðåäíèê

sequor, secutus sum, sequi – âèïëèâàòè,

ï³òè, éòè ñë³äîì; ïðèºäíóâàòèñÿ

239

sera, ae f – çàïîð, çàñóâ

ser

îî

îca, orum n – øîâêîâ³ òêàíèíè

series, ei f – ðÿä

sermo, onis m – ïðîìîâà

sero – ï³çíî

sero, serui, sertum,

êê

êre – ñïë³òàòè,

ç’ºäíóâàòè(ñÿ), ïîºäíóâàòè

serus, a, um – ï³çí³é; serum est – ï³çíî

servilis, e – ðàáñüêèé, ñòîñîâíèé äî ðàáà

servio, ivi, itum, ire – ñëóæèòè, áóòè ðà-

áîì, ïîñòàâèòè íà ñëóæáó

serv

îî

îtus, utis f – ðàáñòâî; ñåðâ³òóò

servo, avi, atum, are – çáåð³ãàòè, äîòðè-

ìóâàòè

servus, i m – ðàá, ñëóãà

sescenti – ø³ñòñîò

sestertius (um), ii m (n) – ñåñòåðö³é

seu – àáî, ÷è, ÷è òå

sever

îî

îtas, atis f – ñóâîð³ñòü, æîðñòîê³ñòü

severus, a, um – ñòðîãèé, ñóâîðèé

sex – ø³ñòü

sexaginta – ø³ñòäåñÿò

sexies – ø³ñòü ðàç³â

sextus, a, um – øîñòèé

sexus, us m – ï³äëîãà

si – ÿêùî

sibi – äèâ.: sui

sic – òàê, òàê ³

sicarius, ii m – óáèâöÿ

sic

ûû

ûbi – ÿêùî äå-íåáóäü, êîëè á íå

sicut (sic

ûû

ûti) – ÿê, íàïðèêëàä, ó òîé ÷àñ

ÿê; sicut … ita – ÿê … òàê ³

sedus,

êê

êris n – ñóç³ð’ÿ, ç³ðêà, çîðÿíå íåáî

sigillum, i n – ñòàòóåòêà, ô³ãóðêà; ïå÷àòêà

signif

îî

îco, avi, atum, are – ïîçíà÷àòè

signo, avi, atum, are – ïîçíà÷àòè, çàïå-

÷àòóâàòè; ÷åêàíèòè; signata materia –

ìàòåð³ÿ, ïîçíà÷åíà ïå÷àòêîþ (íàïðè-

êëàä, ãðîø³)

signum, i n – çíàê, çíà÷îê (íàïðèêëàä,

áîéîâèé çíàê ó âèãëÿä³ îðëà, àíàëîã

ïðàïîðà); ñèãíàë

silentium, ii n – ìîâ÷àííÿ

sileo, ui, -, ere – ìîâ÷àòè

silva, ae f – ë³ñ

silvester, tris, tre – ë³ñîâèé

sim

îî

îlis, e – ñõîæèé, ïîä³áíèé

simil

îî

îter – ïîä³áíèì ÷èíîì, ïîä³áíî

similitudo,

îî

înis f – ïîä³áí³ñòü, ïîäîáà;

ð³âí³ñòü

simplic

îî

îtas, atis f – ïðîñòîòà, ÷åñí³ñòü,

íåâèãàäëèâ³ñòü

simulatio, onis f – çîáðàæåííÿ, ñèìó-

ëÿö³ÿ, óäàâàííÿ, ëèöåä³éñòâî

simul – îäíî÷àñíî

simulatque (simul atque) – ÿê ò³ëüêè,

ëèøå ò³ëüêè

simulatus, a, um – ìíèìèé

sim

ûû

ûlo, avi, atum, are – ïðåäñòàâëÿòè,

çîáðàæóâàòè, ïðèêèäàòèñÿ

sin – ÿêùî æ

sine (ç abl.) – áåç

sing

ûû

ûli, ae, a – ïî îäíîìó

sing

ûû

ûlus, a, um – îêðåìèé, îäèíè÷íèé

sing

ûû

ûli, orum m – îêðåì³ îñîáè

sino, sivi (sii), situm,

êê

êre – äîïóñêàòè,

äîçâîëÿòè

sinus, us m – ïàçóõà; áóõòà

siqu

îî

î dem – òîìó ùî, ÿêùî ò³ëüêè,

îñê³ëüêè

sisto, stiti (steti), statum, sist

êê

êre – ñòàâè-

òè, ç’ÿâëÿòèñÿ, íàâîäèòè

sitis, is f – ñïðàãà

sit

ûû

ûlus, i f – öåáðî

sive – ÷è, ÿêùî

sobrina, ae f – äâîþð³äíà ñåñòðà

sobrinus, i m – äâîþð³äíèé áðàò

sobrius, a, um – òâåðåçèé

soci

êê

êtas, atis f – òîâàðèñòâî; ñóñï³ëüñòâî,

ñï³âòîâàðèñòâî

socius, ii m – òîâàðèø, ñï³ëüíèê, ïàðò-

íåð, êîìïàíüéîí, ó÷àñíèê òîâàðèñòâà;

ñï³âãðîìàäÿíèí

sol, solis m – ñîíöå

soleo, sol

îî

îtus sum solere – ìàòè çâè÷êó

sol

îî

îtus – äèâ.: soleo

sollemne, is n – óðî÷èñòèé îáðÿä, ôîð-

ìàëüí³ñòü

sollemn

îî

îter – óðî÷èñòî

sollerter – ìèñòåöüêè

sollers, ertis – âïðàâíèé, âì³ëèé

sollertia, ae f – ìàéñòåðí³ñòü, âè-

íàõ³äëèâ³ñòü, ñïðèòí³ñòü; õèòð³ñòü,

õèòðóâàííÿ

sollicitator, oris m – ðóéí³âíèê, ïîðóø-

íèê

sollic

îî

îto, avi, atum, are – òðÿñòè, çáóä-

æóâàòè, ñïîíóêóâàòè, ïðèêëèêàòè

sollicitudo,

îî

î nis f – õâèëþâàííÿ, ïîðó-

øåííÿ, çàíåïîêîºííÿ, íàñíàãà

I solum – ò³ëüêè; non solum … verum et

– íå ò³ëüêè … àëå ³

II solum, i n – ґðóíò, çåìëÿ

solus, a, um – ºäèíèé, ëèøå îäèí, ñà-

ìîòí³é