Хоміцька З.М. Латинська мова

Подождите немного. Документ загружается.

210

honorarium, ii n – (äîáðîâ³ëüíà) âèíà-

ãîðîäà çà ïîñëóãè

honorarius, a, um – ïî÷åñíèé

honoro, avi, atum, are – øàíóâàòè, âøà-

íîâóâàòè

hora, ae f – ãîäèíà

horreum, i n – êîìîðà, æèòíèöÿ, ñêëàä

hortor, atus sum, ari – ï³äáàäüîðþâàòè,

ñïîíóêóâàòè

hortus, i m – ñàä, ãàé

hospes, p

îî

îtis m (f) – ã³ñòü, ÷óæèíåöü

hospitium, ii n – ãîñòèíí³ñòü, ïðèâ³òíèé

ïðèéîì, çíàêè ãîñòèííîñò³

hostis, is m – âîðîã

humane – ïî-ëþäñüêè, ãóìàííî, ì’ÿêî

human

îî

î tas, atis f – ëþäÿí³ñòü, ãó-

ìàíí³ñòü, ëþäèíîëþáñòâî

humanus, a, um – ëþäñüêèé, ëþäÿíèé

humilio, avi, atum, are – ïðèìåíøóâàòè,

ïðèíèæóâàòè

hum

îî

îlis, e – íèçüêèé, ñìèðåííèé, ïîê³ð-

íèé; íåçíàòíèé, ïðîñòîãî ðîäó

humo, avi, atum, are – â³ääàâàòè çåìë³,

ðîáèòè ïîõîðîííèé îáðÿä

humus, i f – çåìëÿ, ґðóíò

hypotheca, ae f – ³ïîòåêà, çàñòàâà (óñ-

òàíîâëåíà ïðîñòèì äîãîâîðîì, áåç

ïåðåäà÷³ âîëîä³ííÿ)

iaceo, cui, (c

îî

îtum), ere – ëåæàòè

iacio, ieci, iactum,

êê

êre – êèäàòè; íàñèïà-

òè; êëàñòè, çàêëàäàòè, çâîäèòè, áóäó-

âàòè

iactatio, onis f – ìåòàííÿ; áóíò³âëèâ³ñòü;

çàíåïîêîºííÿ

iacto, avi, atum, are – êèäàòè, ìåòàòè;

õâàëèòèñÿ, õèçóâàòèñÿ, âèñòàâëÿòè

íàïîêàç

iactus, us m – ìåòàííÿ, êèäîê, ïàä³ííÿ

iam – óæå

ianua, ae f – äâåð³, âõ³ä

ibi – òàì

ibidem – òàì æå; ó òîé æå ÷àñ, íåãàéíî,

ðàçîì

ico (icio), ici, ictum,

êê

êre – óäàðÿòè, ðàíè-

òè

ictus, us m – óäàð, çàáèòå ì³ñöå, ðàíà

idcirco – ÷åðåç òå, çàðàäè òîãî, ç ò³º¿ ïðè-

÷èíè, òîìó

idem, eadem, idem – òîé ñàìèé, â³í æå

ideo – òîìó, ç ò³º¿ ïðè÷èíè; ideo … quia

– òîìó … ùî

idoneus, a, um – çðó÷íèé, ïðèäàòíèé

iens, euntis – ùî éäå

îî

îtur – îòæå, ó òàêèé ñïîñ³á

ignarus, a, um (ç gen.) – íåäîñâ³ä÷åíèé,

íåîá³çíàíèé

ignavus, a, um – ìëÿâèé, áåçä³ÿëüíèé,

ñóìîâèòèé

ignis, is m – âîãîíü

ignominia, ae f – áåç÷åñòÿ, ïîçáàâëåííÿ

÷åñíîãî ³ìåí³

ignominosus, a, um – ùî ñóïðîâîä-

æóºòüñÿ ãàíüáîþ

ignorantia, ae f – íåçíàííÿ

ignoro, avi, atum, are – íå çíàòè, íå ìàòè

ïîíÿòòÿ, ïåðåáóâàòè â íåâ³äàíí³, áóòè

íåîá³çíàíèì

ignosco, novi, notum,

êê

êre – âèáà÷àòè,

çì³íþâàòè

ignotus, a, um – íåâ³äîìèé

îî

îco – íåãàéíî æ

ill- = inl-

illacr

îî

îmor, atus, ari – ðîç÷óëèòèñÿ, äàòè

ñåáå ðîç÷óëèòè

illaesus (inlaesus), a, um – íåóøêîäæå-

íèé

illatio, onis f – çàïîä³ÿííÿ; ïîäàòîê

ille, illa, illud – öåé, òîé, â³í

illic – òàì, ó öüîìó ðàç³

illic

îî

îtus, a, um – íåäîçâîëåíèé

imaginarius, a, um – óÿâëåíèé, ô³êòèâ-

íèé, ñèìâîë³÷íèé

imag

îî

înor, atus sum, ari – óÿâëÿòè, óÿâ-

ëÿòè ñîá³

imago,

îî

înis f – îáðàç, çîáðàæåííÿ

imb- = inb-

imbecill

îî

îtas, atis f – ñëàáê³ñòü

imbecillus (inbecillus), a, um – ñëàáêèé,

âðàçëèâèé

îî

îtor, atus sum, ari – íàñë³äóâàòè

imm- = inm-

immanis, e – âåëè÷åçíèé, äèâîâèæíèé,

íåïðèáîðêàíèé

imman

îî

î tas, tatis f – âåëè÷åçí³ñòü, íå-

ïîì³ðí³ñòü; äèê³ñòü

immensus, a, um – íåâèì³ðíèé, áåç-

ì³ðíèé, âåëè÷åçíèé

immer

îî

îto – íåçàñëóæåíî, äàðìà, äàðåì-

íî

immineo (inmineo), -, -, ere – âèäàâàòè-

ñÿ, ï³äí³ìàòèñÿ, ãíàòèñÿ, äîìàãàòèñÿ

211

immisceo, miscui, mixtum (mistum), ere

– çì³øóâàòè, äîì³øóâàòè; immiscere

se (ç dat.) – âòðó÷àòèñÿ

immitto, misi, missum,

êê

êre – â³äïóñêàòè,

ïðîñìèêóâàòè, âáóäîâóâàòè, ïóñêàòè

immixtus, a, um – äèâ.: immiscere

immo – àí³òð³øêè, íàâïðîòè; çâè÷àéíî

æ; á³ëüø òîãî

imm

ôô

ôror, atus sum, ari – çàòðèìóâàòèñÿ

immob

îî

îlis, e – íåðóõîìèé

immortalis, e – áåçñìåðòíèé

immortal

îî

îtas, atis f – áåçñìåðòÿ

imp- = inp-

impar, imp

ââ

âris – íåð³âíèé, íåçã³äíèé,

íåâ³äïîâ³äíèé

impatientia, ae f – íåòåðï³ííÿ; íåòåð-

ïèì³ñòü, íåìîæëèâ³ñòü (íåçäàòí³ñòü)

òåðï³òè

impedimentum, i n – ïåðåøêîäà

impedio, ivi (ii), itum, ire – çàâàæàòè,

ïåðåøêîäæàòè

impendium, ii n – âèòðàòà

impendo, pendi, pensum,

êê

êre – òðàòèòè,

âèòðà÷àòè

impensa, ae f – âèòðàòà

imperative – â îáîâ’ÿçêîâîìó ïîðÿäêó,

³ìïåðàòèâíî, ó âèãëÿä³ íàêàçó

imperator, oris m – âîºíà÷àëüíèê, ãîëîâ-

íîêîìàíäóâà÷, ïîëêîâîäåöü; ³ìïåðà-

òîð, ïðèíöåïñ

imperfectus, a, um – íåäîêîíàíèé, íåäî-

ñêîíàëèé

imperitia, ae f – íåäîñâ³ä÷åí³ñòü

imperium, ii n – ³ìïåð³é (âèùà öèâ³ëüíà

³ â³éñüêîâà âëàäà)

imp

êê

êro, avi, atum, are – ïðàâèòè, ïàíó-

âàòè, â³ääàâàòè íàêàç, íàâ’ÿçóâàòè

ñâîþ âîëþ

impertio, ivi (ii), itum, ire – ïðèä³ëÿòè,

ðîáèòè, íàäàâàòè

impetro, avi, atum are – äîìàãàòèñÿ,

îäåðæàòè, äîñÿãòè

imp

êê

êtus, us m – íàïàä, íàòèñê, íàï³ð,

òèñê, àòàêà

impius, a, um – íå÷åñòèâèé

impleo, evi, etum, ere – íàïîâíÿòè, ïî-

ïîâíþâàòè

imploro, avi, atum, are – ïðîñèòè, áëà-

ãàòè, ïðîñèòè ñë³çíî

impono, posui, pos

îî

îtum,

êê

êre – âêëàäàòè,

êëàñòè, ïîì³ùàòè; äàâàòè; çâîäèòè

impos

îî

îtus, a, um – äèâ.: impono

impossib

îî

îlis, e – íåìîæëèâèé, íåçä³éñ-

íåííèé

impostor, oris m – îøóêàíåöü

impostura, ae f – îáìàí

impostus = impos

îî

îtus

imp

ôô

ôtens (inp

ôô

ôtens), entis – ùî íå âì³º

ñïðàâèòèñÿ ³ç ñîáîþ, íå âëàäíèé íàä

ñîáîþ; íåñïðîìîæíèé

impr

êê

êcor, atus sum, ari – áàæàòè; ìîëèòè

impr

ôô

ôbo, avi, atum, are – íå ñõâàëþâà-

òè, â³äêèäàòè

impr

ôô

ôbus, a, um – íå÷åñòèâèé, äóðíèé,

íåñïðàâåäëèâèé, íåïðàâåäíèé

improvisus, a, um – íåïåðåäáà÷åíèé; ex

improviso – íåíàâìèñíî

imprudens, entis – íåðîçóìíèé, ùî íå

çíàº, íå â³äàº; íåäîñâ³ä÷åíèé; í³÷îãî

íå ï³äîçðþº

imprudenter – íåðîçóìíî, íåðîçâàæëè-

âî, ÷åðåç íåïåðåäáà÷ëèâ³ñòü, íå-

óñâ³äîìëåíî

imprudentia, ae f – íåðîçñóäëèâ³ñòü

impubes,

êê

êris (àáî impubis, e) – íåïîâ-

íîë³òí³é

impud

îî

îcus (inpud

îî

î cus), a, um – áåçñî-

ðîìíèé

impugno, avi, atum, are – íàïàäàòè;

êðèòèêóâàòè, çàïåðå÷óâàòè

impulsor, oris m – ï³äáóðþâà÷

impune – áåçêàðíî, áåçïåðåøêîäíî

impun

îî

îtas, atis f – áåçêàðí³ñòü

impunitus, a, um – áåçêàðíèé

impurus, a, um – íå÷èñòèé, áðóäíèé,

íèçüêèé

imp

ûû

ûto, avi, atum, are – ñòàâèòè, çâèíó-

âà÷óâàòè, ïðèïèñóâàòè

in (ç acc. àáî abl.) – ó, íà, ñòîñîâíî, ³ç

ïðèâîäó, ó ÷èñë³

inanis, e – ïîðîæí³é, ìàðíèé, äàðåìíèé

inb- = imb-

incalesco, calui, -,

êê

êre – ðîçïàëþâàòèñÿ;

óçÿòè ãîðó

incanto, avi, atum, are – ïåêòè; âîðîæè-

òè, çàãîâîðþâàòè

incendiarius, ii m – ïàë³é

incendium, ii n – ïîæåæà

incendo, cendi, censum,

êê

êre – çàïàëþâà-

òè, ðîçï³êàòè, äðàòóâàòè

incertus, a, um – íåâèçíà÷åíèé, íåêîí-

êðåòíèé, íåâ³äîìèé, íå ïîçíà÷åíèé

òî÷íî; ùî ñóìí³âàºòüñÿ, íåâïåâíåíèé

incestum, a, um – ãð³õîâíèé, çâ’ÿçàíèé

³ç êðîâîçì³øàííÿì

212

inchoatus, a, um – íåçàê³í÷åíèé, íåçà-

âåðøåíèé

inchoo, avi, atum, are (ç acc.) – ïî÷èíà-

òè(ñÿ), ïðèñòóïàòè

inc

îî

îdo, c

îî

îdi, -,

êê

êre – ïàäàòè, ïîòðàïëÿòè;

òðàïëÿòèñÿ, â³äáóâàòèñÿ

incipio, cepi, ceptum,

êê

êre – íàñòàâàòè,

ïî÷èíàòè, ïî÷èíàòèñÿ

inc

îî

îto, avi, atum, are – ñïîíóêóâàòè

inclamo, avi, atum, are – ãîëîñíî êëèêà-

òè, çàêëèêàòè; ïðîãîëîøóâàòè

includo, clusi, clusum,

êê

êre – çàìèêàòè,

óêëàäàòè; çàâåðøèòè

inclusus, a, um – âêëþ÷åíèé

incogn

îî

î tus, a, um – íåçðîçóì³ëèé, íå-

ïîÿñíåíèé

inc

ôô

ôla, ae m – æèòåëü, ìåøêàíåöü

incol

ûû

ûmis, e – íåïîøêîäæåíèé, ö³ëèé

incomm

ôô

ôdum, i n – íåçðó÷í³ñòü, íåïðè-

ºìí³ñòü

incorporalis, e – áåçò³ëåñíèé, íåìàòå-

ð³àëüíèé

incr

êê

êpo, pui (avi),

î î

îtum(atum), are – çà-

øóì³òè, âèÿâèòèñÿ

inculpatus, a, um – áåçäîãàííèé

incumbo, cubui, cub

îî

îtum,

êê

êre (ç dat.) –

ëÿãàòè, ïîêëàäàòèñÿ

incurro, (cu)curri, cursum,

êê

êre – êèäàòè-

ñÿ; ç³øòîâõóâàòèñÿ, çá³ãàòèñÿ, âõîäè-

òè, âòîðãàòèñÿ; ñï³ââ³äíîñèòèñÿ

incursus, us m – íàïàä

incurvo, avi, atum, are – çãèíàòè, ïðè-

äóøóâàòè, íàäëîìèòè

inde – çâ³äñè, â³äò³ëÿ

indemn

îî

î tas, atis f – â³äøêîäóâàííÿ

çáèòê³â

indicium, ii n – ïîêàçàííÿ, ñâ³ä÷åííÿ,

ïîâ³äîìëåííÿ, âèÿâëåííÿ, âèðàæåííÿ

ind

îî

îco, avi, atum, are – çàÿâèòè, ïîâ³äî-

ìèòè, ïîêàçóâàòè, îö³íþâàòè

indictio, onis f – ïðîãîëîøåííÿ, îáêëà-

äàííÿ, âèðîê, ïðèñóäæåííÿ

indigeo, gui, -, ere – íå ìàòè, áóòè ïîç-

áàâëåíèì

indigne – ãàíåáíî, îãèäíî

indignus, a, um (ç abl.) – íåâàðòèé, ùî

íå çàñëóãîâóº

indivisus, a, um – íåðîçä³ëüíèé, íå-

ïîä³ëüíèé

indubitatus, a, um – áåçñóìí³âíèé, ùî

íå ï³äëÿãàº ñóìí³âó

induco, duxi, ductum,

êê

êre – óâîäèòè,

íàâîäèòè; ñïðè÷èíÿòè, äîïóñêàòè,

âèêëèêàòè; ñêàñîâóâàòè

indulgeo, dulsi, dultum, ere – áóòè ïî-

áëàæëèâèì, äàâàòè âîëþ, ñïðèÿòè

induo, dui, dutum,

êê

êre – íàäÿãàòè

industria, ae f – ðåòåëüí³ñòü, ïðàöüî-

âèò³ñòü

indutiae, arum f (pl.) – ïåðåìèð’ÿ

indutorius, a, um – ïðèçíà÷åíèé äëÿ

íàäÿãàííÿ

inedia, ae f – ãîëîä, ï³ñò

ineo, ii (ivi),

îî

îtum, ire – âõîäèòè, ïî÷è-

íàòè, îáì³ðêîâóâàòè

inepta, orum – í³ñåí³òíèö³

ineptus, a, um – áåçãëóçäèé

iners, inertis – íåäîòåïíèé, áåçäàðíèé

inertia, ae f – áåçä³ÿëüí³ñòü, ë³íü; íå-

çäàòí³ñòü, áåçäàðí³ñòü

inest – äèâ.: insum

infamia, ae f – ãàíüáà, áåç÷åñòÿ

infamis, e – ùî ìàº äóðíó ðåïóòàö³þ,

çáåç÷åùåíèé (infamia), ïîçáàâëåíèé

äîáðîãî ³ìåí³

I infans, antis – í³ìèé

II infans, fantis m (f) – äèòèíà, äèòÿ

infantia, ae f – í³ìîòà, áåçìîâí³ñòü;

äèòèíñòâî

infectus, a, um – íåçðîáëåíèé, íåâèêîíà-

íèé, íåäîñêîíàëèé; íåîïðàöüîâàíèé

inf

êê

êri, orum m (pl.) – ìåøêàíö³ ï³äçåì-

íîãî öàðñòâà (ïåêëà); ïîìåðë³

inferior, inferius – íèæí³é; íèæ÷èé

inf

êê

êro, int

ûû

ûli, illatum, ferre – âíîñèòè,

ïðèíîñèòè; âëàøòîâóâàòè, çàïîä³þâà-

òè; äîäàâàòè, çàñòîñîâóâàòè

infigo, fixi, fixum,

êê

êre – âñòðîìëÿòè,

óáèâàòè, óïðîâàäæóâàòè, óêîðåíÿòè,

çàïàì’ÿòîâóâàòè

inf

îî

îmus, a, um – íèæ÷èé

infinite – íåñê³í÷åííî, äî íåñê³í÷åííîñò³

infinitus, a, um – íåñê³í÷åííèé; in infinito

– äî íåñê³í÷åííîñò³, íåñê³í÷åííî

infirm

îî

î tas, atis f – ñëàá³ñòü, áåçïî-

ðàäí³ñòü, áîÿçê³ñòü, ìàëîäóøí³ñòü;

íåñò³éê³ñòü; infirm

îî

îtas consilii – íåðî-

çóìí³ñòü

infirmo, avi, atum, are – ñêàñîâóâàòè,

ïîçáàâëÿòè ñèëè

infligo, flixi, flictum,

êê

êre – óäàðÿòè, íà-

êëàäàòè, íàíîñèòè, ïîêðèâàòè

infra (ïðèéì. ç acc.) – ï³ä, íèæ÷å,

ñëàáê³øå

ingeniosus, a, um – çä³áíèé, îáäàðîâà-

íèé

213

ingenium, ii n – äàðóíîê, çä³áíîñò³, òà-

ëàíò; ïðèðîäíà ÿê³ñòü, óðîäæåíà âëà-

ñòèâ³ñòü; ðîçóì

ingenu

îî

îtas, atis f – øëÿõåòí³ñòü, ïðÿìî-

äóøí³ñòü; çâàííÿ â³ëüíîãî ãðîìàäÿ-

íèíà

ingenuus, a, um – â³ëüíî íàðîäæåíèé

ing

êê

êro, gessi, gestum,

êê

êre – âíîñèòè,

âêëàäàòè; íàâ’ÿçóâàòè

ingredior, ingressus sum, ingr

êê

êdi – âõî-

äèòè, âñòóïàòè; portam ingr

êê

êdi –

âñòóïàòè ó âîðîòà

ingressus, a, um – äèâ.: ingredior; in

ingressu – íà ïî÷àòêó

inhoneste – íå÷åñíî, íåã³äíî, íåïðèñòîé-

íî

inhumanus, a, um – íåëþäñüêèé

inicio (iniicio), ieci, iectum,

êê

êre – âêèäà-

òè, íàêèäàòè; âñåëÿòè

inimicitia, ae f (inimicitiae, arum f) (pl.)

– âîðîæíå÷à, âîðîæ³ñòü, íåïðèÿçíü,

íåïðèÿçí³ â³äíîñèíè

inimicus, i m – âîðîã

iniunctus, a, um – íåçâ’ÿçàíèé, çä³éñíþ-

âàíèé ïîð³çíî, íåñïîëó÷åíèé

inferior, inferius – íèæ÷èé

inf

êê

êrus, a, um – íèæí³é, ï³äçåìíèé;

ìåðòâèé

inf

îî

îmus (imus), a, um – íàéíèæ÷èé; íàé-

ãëèáøèé

inique – íåñïðàâåäëèâî, íå÷åñíî

iniqu

îî

îtas, atis f – íåñïðàâåäëèâ³ñòü

iniquus, a, um – íåñïðàâåäëèâèé,

íåð³âíèé

initium, ii n – ïî÷àòîê

iniungo, iunxi, iunctum,

êê

êre – óñòàâëÿòè,

ïðèºäíóâàòè, ïîêëàäàòè

iniuria, ae f – îáðàçà, íåñïðàâåäëèâ³ñòü;

adfic

êê

êre iniuriis – ÷èíèòè îáðàçè, ÷è-

íèòè íåñïðàâåäëèâ³ñòü

iniussu – áåç íàêàçó

iniuste – íåïðàâåäíî, íåñïðàâåäëèâî,

íåïðàâîì³ðíî

iniustitia, ae f – íåñïðàâåäëèâ³ñòü

iniustus, a, um – íåïðàâèé, íåñïðàâåäëè-

âèé

inl- = ill-

inlaesus (illaesus), a, um – íåóøêîäæå-

íèé, áåçäîãàííèé

inm- = imm-

inm

ôô

ôror (imm

ôô

ôror), atus sum, ari – çà-

òðèìóâàòèñÿ, çóïèíÿòèñÿ

innocens, centis – íåøê³äëèâèé, áåçíå-

âèííèé, ÷åñíèé

innocentia, ae f – íåøê³äëèâ³ñòü, áåçïå-

êà, íåîáðàçëèâ³ñòü; íåâèíí³ñòü, áåç-

âèíí³ñòü, ÷åñí³ñòü

innoxius, a, um – áåçíåâèííèé

innumerab

îî

îlis, e – íåçë³÷èìèé, íåçë³÷åí-

íèé

innutrio, ivi, itum, ire – çðîùóâàòèñÿ,

âèõîâóâàòè

inofficiosus, a, um – íå âèêîíóâàòè ñâ³é

îáîâ’ÿçîê; inoficiosum testamentum –

çàïîâ³ò, â ÿêîìó íå âêàçàí³ íàéáëèæ÷³

ðîäè÷³ ñïàäêîäàâöÿ

inopia, ae f – â³äñóòí³ñòü çàñîá³â, íå-

ñïðîìîæí³ñòü, á³äí³ñòü

inops,

ôô

ôpis – á³äíèé, íåçàìîæíèé

inp- = imp-

inpl

îî

î co (impl

îî

îco), ui (avi),

îî

î tum(atum),

are – óïë³òàòè, çâ’ÿçóâàòè; çàì³øóâà-

òè

inpr

êê

êcor (= impr

êê

êcor), atus sum, ari –

ïîñèëàòè ìîë³ííÿ

inpudentia, ae f – áåçñîðîìíî

inpud

îî

îcus – äèâ.: impud

îî

îcus

inquam, inquit – ãîâîðèòè

inquieto, avi, atum, are – òóðáóâàòè, óñ-

êëàäíþâàòè

inquietus, a, um – òîé, ùî íå çíàº ñïî-

êîþ

inquilinus, i m – æèòåëü, ïðèáóëåöü,

êâàðòèðîíàéìà÷

inqu

îî

î no, avi, atum, are – ôàðáóâàòè,

áðóäíèòè, ïñóâàòè; çàñì³÷óâàòè

inquiro, sivi, situm,

êê

êre – øóêàòè, â³äøó-

êóâàòè; øóêàòè ïðèâîä³â äî îáâèíó-

âà÷åííÿ; âíèêàòè, äîñë³äæóâàòè

inr- = irr-

insania, ae f – áîæåâ³ëëÿ

insanio,ivi (ii), itum, ire – áóòè áî-

æåâ³ëüíèì, áîæåâîë³òè

insanus, a, um – íåçäîðîâèé, õâîðèé,

áîæåâ³ëüíèé

inscius, a, um – òàêèé, ùî íå çíàº

inscribo, scripsi, scriptum,

êê

êre – íàêðåñ-

ëèòè, íàïèñàòè

inscriptio, onis f – çàïèñ îáâèíóâà÷åííÿ

(òå ñàìå, ùî ³ libellus inscriptionis)

insector, atus sum, ari – ïåðåñë³äóâàòè,

íàïàäàòè, âèñì³þâàòè

insequor, secutus sum, sequi – ãíàòèñÿ,

ïåðåñë³äóâàòè

214

insideo, sedi, sessum, ere – ñèä³òè, ñïî-

÷èâàòè, êîðåíèòèñÿ

insidiae, arum f (pl.) – çàñ³äêà, ïàñòêà;

³íòðèãè; ï³äñòóï

insidior, atus sum, ari (aliñui) – ïåðåáó-

âàòè â çàñ³äö³, ï³äñòåð³ãàòè, ãîòóâàòè

ï³äñòóï, ³íòðèãóâàòè

insigne, is n – çíàê, ñèãíàë; îçíàêà; ïðåä-

ìåò ðîçêîø³

insignis, e – ùî êèäàºòüñÿ â î÷³, ïîì³ò-

íèé

insign

îî

îter – ÷óäîâî

insisto, st

îî

îti, -,

êê

êre – ñòàâàòè, íàñòàâàòè,

ò³ñíèòè, ïåðåñë³äóâàòè

ins

îî

îtus, a, um – âëàñòèâèé

insons, sontis – áåçíåâèííèé

inspectio, onis f – îãëÿä; ðîçóì³ííÿ

inspicio, spexi, spectum,

êê

êre – çàãëÿäàòè,

ïåðåãëÿäàòè, äèâóâàòèñÿ

instab

îî

îlis, e – õèñòêèé, íåïîñò³éíèé

instar – íà÷åáòî, íà çðàçîê

instigo, avi, atum, are – ï³äáóðþâàòè,

ñïîíóêàòè, ï³äøòîâõóâàòè

instituo, tui, tutum,

êê

êre – óñòàíîâëþâà-

òè, ïðèçíà÷àòè

institutio, onis f – íàñòàíîâà, íàïó÷åííÿ,

íàâ÷àííÿ, âêàç³âêà, íàñòàâëÿííÿ,

ïðèçíà÷åííÿ; ñïîñ³á ä³¿

institutum, i n – ïðèíöèï, çâè÷àé, çàñà-

äà

insto, st

îî

îti, -,

êê

êre (ç dat.) – ñòîÿòè, ïåðå-

áóâàòè â áåçïîñåðåäí³é áëèçüêîñò³;

ãíàòèñÿ, ïåðåñë³äóâàòè

instrumentum, i n – çíàðÿääÿ, ³íâåíòàð;

äîêóìåíò

instruo, struxi, structum,

êê

êre – óâîäèòè;

çâîäèòè, íàâ÷àòè; íàïðàâëÿòè, íà-

ñòàâëÿòè; ó passivum – áóòè äîâåäå-

íèì

ins

ûû

ûla, ae f – îñòð³â; áóäèíîê, ùî ñòî¿òü

îêðåìî

insum, infui, -, inesse – áóòè âëàñòèâèì,

âõîäèòè, ïîëÿãàòè

int

êê

êger, gra, grum – íåòîðêàíèé,

íåçì³ííèé, íåäîòîðêàííèé, íåïîðóø-

íèé, ùî ïåðåáóâàº â ïåðâ³ñíîìó âè-

ãëÿä³

intellectus, us m – â³ä÷óòòÿ, ðîçóì³ííÿ

intell

êê

êgo, lexi (legi), lectum,

êê

êre – ðî-

çóì³òè, ñïðèéìàòè, äóìàòè, áðàòè äî

óâàãè

intell

îî

îgo = intell

êê

êgo

intendo, tendi, tentum,

êê

êre – íàòÿãàòè,

âèñóâàòè, íàïîëÿãàòè; íàïðóæóâàòè

intentio, onis f – íàïðóãà, çóñèëëÿ,

íàì³ð; ³íòåíö³ÿ (òà ÷àñòèíà ñóäîâî¿

ôîðìè, ó ÿê³é âèêëàäàºòüñÿ âèìîãà)

inter (ç acc.) – ì³æ, ñåðåä

interea – òèì ÷àñîì

interemi – äèâ.: inter

îî

îmo

intercedo, cessi, cessum,

êê

êre – âõîäèòè,

áðàòè ó÷àñòü, ìàòè ì³ñöå, â³äáóâàòè-

ñÿ; âòðó÷àòèñÿ, áðàòè íà ñåáå çî-

áîâ’ÿçàííÿ; ïðèºäíóâàòèñÿ, âèíèêà-

òè; âèñòóïàòè ó âèãëÿä³ çàñîáó, áóòè

ïðåäìåòîì, áóòè â öåíòð³ óâàãè

intercessio, onis f – ³íòåðöåñ³ÿ (âçÿòòÿ íà

ñåáå òðåòüîþ îñîáîþ çîáîâ’ÿçàíü

áîðæíèêà ïåðåä êðåäèòîðîì ³ ðîë³

éîãî íîâîãî êðåäèòîðà)

interc

îî

îdo, c

îî

îdi, -,

êê

êre – ãèíóòè, ïðîïàäà-

òè

intercipio, cepi, ceptum,

êê

êre – çàõîïëþ-

âàòè, ïðèâëàñíþâàòè

interdico, dixi, dictum,

êê

êre – çàáîðîíÿ-

òè, â³äìîâëÿòè

interdictum, i n – ³íòåðäèêò (íàêàç ñóäî-

âîãî ìàã³ñòðàòó, ùî âèð³øóº ÿêíàé-

øâèäøå ïåâíó ñóïåðå÷êó íà ïðîõàí-

íÿ îäí³º¿ ç³ ñòîð³í)

interdum – ³íîä³, ÷àñîì, çð³äêà; òèì ÷à-

ñîì, ó òîé ÷àñ

intereo, ii (ivi),

îî

îtum, ire – ãèíóòè, ³òè,

çíèêàòè, ïðîïàäàòè, çàñòàð³âàòè; ïî-

ðóøóâàòè

interest – 3 îñîáà sing. praes. â³ä

intersum

interfector, oris m – óáèâöÿ

interficio, f

êê

êci, fectum,

êê

êre– óáèâàòè,

çíèùóâàòè

interfui – äèâ.: intersum

int

êê

êrim – òèì ÷àñîì, îäíàê, ³íîä³

inter

îî

îmo, emi, emptum,

êê

êre – â³äí³ìàòè,

ïîçáàâëÿòè; óáèâàòè

iterior, interius – ðîçòàøîâàíèé áëèæ÷å

äî ñåðåäèíè, á³ëüø ãëèáîêèé

intermitto, misi, missum,

êê

êre – ñòàâèòè

ì³æ, ïåðåòèíàòè, ïåðåðèâàòè, ïðèïè-

íÿòè

interpellator, oris m – òîé, õòî ðîçáóäî-

âóº

interpono, posui, pos

îî

îtum,

êê

êre – ñòàâè-

òè, óâîäèòè, âèñóâàòè

interpres,

êê

êtis m (f) – òëóìà÷ (òëóìà÷êà),

215

³íòåðïðåòàòîð, óëàøòîâóâà÷, ïåðå-

êëàäà÷

interpretatio, onis f – òëóìà÷åííÿ,

³íòåðïðåòàö³ÿ; interpretatio libertatis

– âèð³øåííÿ ïèòàííÿ ïðî ñòàòóñ âîë³

interpr

êê

êtor, atus sum, ari – òëóìà÷èòè,

ïîÿñíþâàòè, âèð³øóâàòè, ïðèéìàòè

ð³øåííÿ; ðîçóì³òè, ââàæàòè

interpunctio, onis f – ðîçì³ùåííÿ êðàïîê

ì³æ ñëîâàìè (êðàïêàìè âêàçóâàâñÿ

ïîä³ë ñë³â)

interrogatio, onis f – ïèòàííÿ

interrogator, oris m – çàïèòóâà÷, ïîçè-

âà÷

interrogatorius, a, um – ïèòàëüíèé; çà-

ñíîâàíèé íà ìàòåð³àëàõ äîïèòó

interr

ôô

ôgo, avi, atum, are – çàïèòóâàòè,

äîïèòóâàòè

interrumpo, rupi, ruptum,

êê

êre – ïîðó-

øóâàòè, ðóéíóâàòè, ïåðåðèâàòè

interruptio, onis f – ïåðåðèâàííÿ, ïðè-

ïèíåííÿ

intersum, interfui, -, interesse – ïåðåáó-

âàòè ñåðåä, áðàòè ó÷àñòü, ìàòè çíà-

÷åííÿ, âèð³çíÿòèñÿ

intervallum, i n – ïðîì³æîê, â³äñòàíü

intervenio, veni, ventum, ire – ïðèõîäè-

òè, âñòóïàòè, âòðó÷àòèñÿ, áðàòè

ó÷àñòü, áðàòè íà ñåáå; ìàòè ì³ñöå

interventus, us m – ïðèõ³ä, âòðó÷àííÿ,

óêëèíþâàííÿ

intestatus, a, um – òîé, õòî íå çàëèøèâ

çàïîâ³òó (áåç çàïîâ³òó); ab intestato –

áåç çàïîâ³òó

int

îî

îmus, a, um – íàéãëèáøèé

intolerab

îî

îlis, e – íåñòåðïíèé

intra (ç acc.) – óñåðåäèí³, ó ìåæàõ

intro, avi, atum, are – âõîäèòè, âñòóïà-

òè

introduco, duxi, ductum,

êê

êre – óâîäèòè

introeo, ii (ivi),

îî

î tum, ire – âõîäèòè,

âñòóïàòè

intueor, tu

îî

îtus sum, tueri – ïèëüíî âäèâ-

ëÿòèñÿ, ìàòè íà óâàç³, âðàõîâóâàòè,

áðàòè äî óâàãè

int

ûû

ûli – äèâ.: inf

êê

êro

inultus, a, um – òîé, çà êîãî íå ïîìñòè-

ëèñÿ

inusitatus, a, um – íåçâè÷àéíèé, íåáóâà-

ëèé

inut

îî

î lis, e – ìàðíèé, áåçðåçóëüòàòíèé,

íåã³äíèé, íåçäàòíèé

inutil

îî

îter – äàðåìíî, äàðìà, áåçðåçóëü-

òàòíî

invenio, veni, ventum, ire – çíàõîäèòè,

âèíàõîäèòè

inventus, a, um – äèâ.: invenio

inverecundus, a, um – áåçñîðîìíèé,

íåñêðîìíèé

inveteratus, a, um – óêîð³íåíèé, ùî

çàêð³ïèâñÿ

invet

êê

êro, avi, atum, are – ðîáèòè ñòàðèì,

óêîðåíÿòè, ïðèùåïëþâàòè

inv

îî

îcem – âçàºìíî, îäèí ç îäíèì; ç äðó-

ãîãî áîêó, ó ñâîþ ÷åðãó

invictus, a, um – íåïåðåìîæíèé

invidia, ae f – çàçäð³ñòü, íåíàâèñòü

invidiosus, a, um – çàçäðèé, ùî íåíàâè-

äèòü; íåíàâèñíèé

invisus, a, um – íåíàâèñíèé

invito, avi, atum, are – çàïðîøóâàòè,

çàëó÷àòè, çàîõî÷óâàòè, çáóäæóâàòè

invitus, a, um – íåáàæàþ÷èé, ùî íå âè-

ÿâëÿº âîë³

iocus, i m – æàðò, ãîñòðîòà; per iocum –

ó æàðò

Iovis, Iovi – äèâ.: Iupp

îî

îter

ipse, ipsa, ipsum – ñàì

ira, ae f – ãí³â

iracudia, ae f – çàïàëüí³ñòü, ëþòü, ãí³â,

âèáóõ ãí³âó

irascor, -, irasci – ãí³âàòèñÿ, çëèòèñÿ,

äðàòóâàòèñÿ

iratus, a, um – ãí³âíèé, ùî ïåðåáóâàº â

ãí³â³

ire – äèâ.: eo

irr- = inr-

irrepo (inrepo), repsi, reptum,

êê

êre – óê-

ðàäàòèñÿ, ïðîíèêàòè

irrisor, oris m – íàñì³øíèê

I irrito, avi, atum, are – äðàòóâàòè,

ï³äáóðþâàòè; íàöüêîâóâàòè

II irrito, -, -, are – ðîáèòè íåä³éñíèì

irr

îî

îtus, a, um – íåä³éñíèé, ìàðíèé, äà-

ðåìíèé

irr

ôô

ôgo, avi, atum, are – çàâäàâàòè, çà-

ïîä³þâàòè, ïðèñóäæóâàòè, âèêëèêàòè

irrumpo, rupi, ruptum,

êê

êre – óëàìóâàòè-

ñÿ, óðèâàòèñÿ, ïðîíèêàòè

is = eis

is, ea, id – öåé, òîé, â³í

iste, ista, istud – öåé, òîé, â³í

ita – òàê, ó òàêèé ñïîñ³á

Italia, ae f – ²òàë³ÿ

216

Ital

îî

îcus, a, um – ³òàë³éñüêèé

ââ

âque – îòæå, ó òàêèé ñïîñ³á

item – òàêîæ, à òàêîæ

iter, itin

êê

êris n – øëÿõ, ïðîõ³ä, ïðàâî ïðî-

õîäó

iterato – ïîâòîðíî

êê

êrum – íàçàä, çíîâó

ito, -, -, are – õîäèòè

iubeo, iussi, iussum, ere – íàêàçóâàòè,

âåë³òè

incundus, a, um – ïðèºìíèé

iudex, iud

îî

îcis m – ñóääÿ

iudicasse = iudicavisse (inf. perf. äî

iudico)

iudicialis, e – ñóäîâèé

iudicium, ii n – ñóä, ñóäîâå çàñ³äàííÿ;

ñóäîâå ð³øåííÿ, âèðîê; iudicium dare

– íàäàâàòè ïîçîâíèé çàõèñò; iudicium

directum – äèâ.: actio

iud

îî

î co, avi, atum, are – ñóäèòè, áóòè

ñóääåþ, çàñóäæóâàòè; ó passivum –

ïðîãðàâàòè ñïðàâó; res iudicata –

âèð³øåíà ñïðàâà, ñïðàâà, ïî ÿêî¿ âè-

íåñåíå ð³øåííÿ

iumentum, i n – çàïðÿæíèé ê³íü, â’þ÷-

íà òâàðèíà

iungo, iunxi, iunctum,

êê

êre – ç’ºäíóâàòè,

çâ’ÿçóâàòè, ñïîëó÷àòè

iunior, ius – ìîëîäøèé

Iupp

îî

îter, Iovis m – Þï³òåð

(non) iuria – «(íå)ïðàâî» (øòó÷íî

ñòâîðåíå ñëîâî, ïîêëèêàíå ïîêàçàòè

åòèìîëîã³þ ñëîâà «iniuria»

iurisdictio, onis f – þðèñäèêö³ÿ (ñóäîâà

âëàäà âèùèõ ïîñàäîâèõ îñ³á)

iuro, avi, atum, are – êëÿñòèñÿ, ïðèñÿãà-

òè

ius, iuris n – ïðàâî; in iure – ó ïðåòîðà;

iuris studiosus – þðèñò-ïðàêòèê; iuris

consultus – þðèñò; ius dic

êê

êre – òâîðè-

òè ñóä, âñòàíîâëþâàòè ïðàâî, ñóäèòè;

ius redd

êê

êre – ñóäèòè, òâîðèòè ñóä,

âåðøèòè ïðàâîñóääÿ; ius honorarium

– ïî÷åñíå (ïîñàäîâå àáî ñïåö³àëüíå

ïðåòîðñüêå) ïðàâî, ùî ì³ñòèòüñÿ â

åäèêòàõ ñóäîâèõ ìàã³ñòðàò³â: ïðå-

òîð³â, íàì³ñíèê³â ïðîâ³íö³é, êóðóëü-

íèõ åäèë³â

iusiurandum (ius iurandum) – êëÿòâà,

ïðèñÿãà

iussum, i n – íàêàç, âåë³ííÿ, ïîñòàíîâà

iussus, a, um – äèâ.: iubeo

iussus, us m – íàêàç, âåë³ííÿ

iustitia, ae f – ñïðàâåäëèâ³ñòü, ïðàâîñóä-

äÿ

iustus, a, um – ñïðàâåäëèâèé, çàêîííèé,

ïðàâèëüíèé, ïðàâåäíèé

iuv

êê

ênis, is m – þíàê

iuventus, utis f – ìîëîä³ñòü, þí³ñòü

iuxta (ç acc.) – á³ëÿ, ó

Kalendae, arum f – êàëåíäè (ïåðøèé

äåíü êîæíîãî ì³ñÿöÿ ó ðèìëÿí)

L – quinquaginta (ï’ÿòäåñÿò); L. =

Lucius – Ëóö³é

labes, is f – îáâàë

labor, lapsus sum, labi – ñêîâçàòè, ïàäà-

òè

labor, oris m – ïðàöÿ

laboriosus, a, um – ïðàöüîâèòèé

laboro, avi, atum, are – òðóäèòèñÿ; ï³ê-

ëóâàòèñÿ; ãîòóâàòè; ìàòè óñêëàäíåííÿ

lac, lactis n – ìîëîêî

lacesso,ivi (ii), itum,

êê

êre – äðàæíèòè,

òóðáóâàòè, íàïàäàòè, ï³ääàâàòè, äî-

êó÷àòè, êèäàòè âèêëèê, äðàòóâàòè

lacr

îî

îma, ae f – ñëüîçà

laedo, laesi, laesum,

êê

êre – øêîäèòè, ðî-

áèòè øêîäó, îáðàæàòè, ïñóâàòè

laesus, a, um – äèâ.: laedo

laetor, atus sum, ari – âåñåëèòèñÿ, ðà-

ä³òè

laetus, a, um – ðàä³ñíèé, âåñåëèé, êâ³òó-

÷èé

lamentor, atus sum, ari – ðåìñòâóâàòè,

ã³ðêî ñêàðæèòèñÿ

lana, ae f – âîâíà

laneus, a, um – çðîáëåíèé ç âîâíè, âîâ-

íÿíèé

lanx, lancis f – ÷àøêà, ìèñêà

lap

îî

î do, avi, atum, are – çàêèäàòè

êàì³ííÿì, áèòè êàìåíÿìè

lapillus, i m – äîðîãîö³ííèé êàì³íü

lapis,

îî

îdis m – êàì³íü

lapsus, us m – ïàä³ííÿ, ïîìèëêà

large (larg

îî

îter) – ùåäðî

largus, a, um – øèðîêèé, ùåäðèé

late – øèðîêî

lateo, ui, -, ere – õîâàòèñÿ

217

Latine – ëàòèíñüêîþ

Latinus, a, um – ëàòèíñüêèé

lat

îî

î to, avi, -, are – õîâàòèñÿ, óêðèâàòè-

ñÿ

latitudo,

îî

înis f – øèðèíà

Latium, ii n – Ëàö³é (³íàêøå êàæó÷è –

Ðèì, ðèìñüêà äåðæàâà)

lator, oris m – ùî ïðèíîñèòü, ùî âíî-

ñèòü; legis lator – àâòîð çàêîíîïðîåê-

òó

latro, onis m – ðîçá³éíèê

latus, a, um – äèâ.: fero

latus, a, um – øèðîêèé, âåëèêèé

latus, lat

êê

êris n – á³ê; ëåãåí³

laudo, avi, atum, are – õâàëèòè, ïðî-

ñëàâëÿòè

laus, laudis f – ñëàâà, ïîõâàëà; laus est

– ïîõâàëüíî

lautus, a, um – ïðèñòîéíèé, ïîðÿäíèé

laxe – øèðîêî, íå ñîðîìëÿ÷èñü, â³ëüíî

Lacedaemonius, i m – ñïàðòàíåöü

Lacon

îî

îca, ae f – Ëàêîí³êà

lectio, onis f – ÷èòàííÿ; óðîê

lectus, i m – ë³æêî, ëîæå

legatarius, ii m – ëåãàòàð³é (òîé, ùî îò-

ðèìóº â³äìîâó, òîáòî îñîáà, ÿê³é çà-

ïîâ³äà÷ ÷åðåç äîðó÷åííÿ ñïàäêîºìöþ

çáèðàºòüñÿ âèïëàòèòè ïåâíó ñóìó àáî

ïåðåäàòè ïåâíó ð³÷)

legatio, onis f – ïîñîëüñòâî

legatum, i n – ëåãàò, çàïîâ³äàëüíå

â³äìîâëåííÿ

legatus, i m – ëåãàò (ïîì³÷íèê íàì³ñíè-

êà ïðîâ³íö³¿ ÷è ãîëîâíîêîìàíäóþ÷î-

ãî)

legio, onis f – ëåã³îí (ðèìñüêå àáî

â³éñüêîâå ç’ºäíàííÿ, ÿêå â ð³çí³ åïî-

õè âêëþ÷àº â³ä 3 000 äî 6 000 ñîë-

äàò³â ï³õîòè ³ 300 âåðøíèê³â)

legislator, oris m – çàêîíîäàâåöü

legit

îî

îme – çà çàêîíîì, çàêîííî

legit

îî

îmus, a, um – çàêîííèé, âñòàíîâëå-

íèé ó çàêîí³

lego, avi, atum, are – äîðó÷àòè, çà-

ïîâ³äàòè, â³äìîâëÿòè (çà çàïîâ³òîì)

lego, lexi, lectum,

êê

êre – ÷èòàòè; âèáèðà-

òè, îáèðàòè

lena, ae f – çâ³äíèöÿ

len

îî

îtas, atis f – ëàã³äí³ñòü, ñïîê³é

lenocinium, ii n – çâ³äíèöòâî

leo, onis m – ëåâ

leoninus, a, um – ëåâèíèé

lepus, lep

ôô

ôris m – çàºöü

êê

êvis, e – ëåãêèé, ëåãêîâàæíèé, íå-

ïîñò³éíèé, ïðèìõëèâèé; íåçíà÷íèé;

ðîçïóñíèé

lev

îî

î tas, atis f – ëåãê³ñòü, íåîáґðóíòî-

âàí³ñòü, ëåãêîâàæí³ñòü, ïîðîæíå÷à

lev

îî

îter – ëåãêî

levo, avi, atum, are – ïîëåãøóâàòè,

ï³äí³ìàòè

lex, legis f – çàêîí

libellus, i m – äîïîâ³äíà çàïèñêà, ïðî-

õàííÿ, êëîïîòàííÿ; êíèæêà; (íåâåëè-

êèé) òâ³ð, ïàìôëåò; ñêàðãà, ïðîõàííÿ

I liber, bri m – êíèãà

II liber,

êê

êra,

êê

êrum – â³ëüíèé; lib

êê

êrum est

= licet

liberalis, e – ùî ñòîñóºòüñÿ âîë³; ã³äíèé

â³ëüíî¿ ëþäèíè; øëÿõåòíèé; ùåäðèé

liberal

îî

îtas, atis f – øëÿõåòí³ñòü, âåëèêî-

äóøí³ñòü, ùåäð³ñòü

lib

êê

êri, orum m (pl.)– ä³òè

lib

êê

êro, avi, atum, are – çâ³ëüíÿòè; ïîâåð-

òàòè

liberta, ae f – â³ëüíîâ³äïóùåíèöÿ

libertas, atis f – âîëÿ; íåçàëåæí³ñòü

libertin

îî

îtas, atis f – ñòàòóñ â³ëüíîâ³äïó-

ùåíèêà

libertinus, a, um – â³ëüíîâ³äïóùåíèé

libertinus, i m – â³ëüíîâ³äïóùåíèê

libertus, i m – â³ëüíîâ³äïóùåíèê

libet, libuit (lib

îî

îtum est), ere – õî÷åòüñÿ,

áàæàíî

libidinosus, a, um – ñëàñòîëþáíèé, õòè-

âèé, âèêëèêàíèé ëþáîâíèì ïîòÿãîì

libido, libid

îî

înis f – áàæàííÿ, ïîòÿã, ïðè-

ñòðàñòü, õòèâ³ñòü; commercium

libid

îî

înis – ëþáîâíèé çâ’ÿçîê

libra, ae f – âàãè

librarius, ii m – ïåðåïèñóâà÷; ó÷èòåëü

ãðàìîòè

libr

îî

îpens, pendis m – âàãàð

licentia, ae f – ìîæëèâ³ñòü, ïðàâî; âîëÿ

I licet – õî÷à á, íåõàé ³

II licet, licuit (lic

îî

îtum est), ere – äîçâî-

ëåíî, äîçâîëÿºòüñÿ, ìîæíà

lic

îî

îtus, a, um – äèâ.: licet

lictor, oris m – ë³êòîð (ë³êòîðè ñóïðîâîä-

æóâàëè âèùèõ ïîñàäîâèõ îñ³á; ¿õíº

÷èñëî âêàçóâàëî íà ñòàíîâèùå ìàã³ñ-

òðàòó; âîíè ðîç÷èùàëè øëÿõ ó þðá³

³ âèêîíóâàëè âèðîêè ìàã³ñòðàò³â)

lignum, i n – äåðåâî

218

ligo, avi, atum, are – çâ’ÿçóâàòè, ç’ºä-

íóâàòè, ñêð³ïëþâàòè

lilium, ii n – ë³ë³ÿ

linea, ae f – ðèñà, ìåæà

lingua, ae f – ìîâà

linum, i n – ëüîí

liqueo, liqui (licui), -, ere – áóòè ÿñíèì,

áóòè î÷åâèäíèì

lis, litis f – ñóïåðå÷êà, ïîçîâ; damnum

litis – çáèòîê ó ïîçîâ³; litem deser

êê

êre

– íå ç’ÿâèòèñÿ ï³ñëÿ çàñâ³ä÷åííÿ ïîçî-

âó (³, îòæå, ïðîãðàòè ñïðàâó); litem

fac

êê

êre – áóòè ïðåäìåòîì ñóïåðå÷êè

litigiosus, a, um – òîé, ùî ëþáèòü ñïå-

ðå÷àòèñÿ, ñóòÿæíèé, ñâàðëèâèé; ñï³ð-

íèé

lit

îî

îgo, avi, atum, are – ñïåðå÷àòèñÿ, âåñ-

òè òÿæáó, ïîçèâàòè

litt

êê

êra, ae f – ë³òåðà

litt

êê

êrae, arum f (pl.) – ëèñò; ë³òåðàòóðà,

ïèñåìí³ñòü; íàóêà

litus,

ôô

ôris n – ìîðñüêèé áåðåã, óçáåðåæ-

æÿ

locatio, onis f – çäà÷à ó íàéì (ðå÷åé àáî

ïîñëóã), çäà÷à â îðåíäó

locator, oris m – òîé, õòî çäàº â îðåíäó;

çàìîâíèê

I loco (ç gen.) – çàì³ñòü, íà çðàçîê, ó ðîë³

II loco, avi, atum, are – â³ääàâàòè, äîäà-

âàòè; çäàâàòè â îðåíäó; op

êê

êras locare

– âèêîíóâàòè ðîáîòó ç íàéìàííÿ,

íàéìàòèñÿ

locuples, pletis – áàãàòèé, çàìîæíèé

locus, i m (nom. pl. – loci àáî loca) –

ì³ñöå; summus locus – âåðøèíà

locutus, a, um – äèâ.: loquor

longaevus, a, um – áàãàòîð³÷íèé, äîâ-

ãîâ³÷íèé, äîâãîë³òí³é; ñòàðèé

longe – äàëåêî, óäàëèí³, íàáàãàòî

longiquus, a, um – äàëåêèé, â³ääàëåíèé

longus, a, um – äîâãèé; òðèâàëèé

loquac

îî

îtas, atis f – áàëàêó÷³ñòü

loquac

îî

îter – áàãàòîñë³âíî, áàëàêó÷å

loquor, locutus sum, loqui – ãîâîðèòè,

âåñòè ìîâó

luceo, luxi, -, ere – áóòè ñâ³òëèì, ñâ³òèòè

lucerna, ae f – ñâ³òèëüíèê, ñâ³÷à, ëàìïàäà

lucrifacio, feci, factum,

êê

êre – îäåðæóâàòè

ïðèáóòîê, âèãðàâàòè, çáàãà÷óâàòèñÿ

lucror, atus sum, ari – îäåðæóâàòè ó

âèãëÿä³ ïðèáóòêó; çíàõîäèòè, îäåð-

æóâàòè â äàðóíîê

lucrosus, a, um – ïðèáóòêîâèé, âèã³äíèé

lucrum, i n – âèãîäà, ïðèáóòîê, íàæèâà

luctuosus, a, um – ñóìíèé

lubido = libido

lud

îî

îcer, cra, crum – ðîçâàæàëüíèé, âè-

äîâèùíèé

ludo, lusi, lusum,

êê

êre – ãðàòè; lud

êê

êre alea

– ãðàòè â êîñò³

ludus, i m – ãðà; ïðèñóäæåííÿ äî

ãëàä³àòîðñüêèõ ³ãîð; ludus litterarius

– ïî÷àòêîâà øêîëà

lugeo, luxi, luctum, ere – îïëàêóâàòè,

íîñèòè æàëîáó, óáîë³âàòè

lumen,

îî

înis n – ñâ³òëî, ñâ³òèëî, âèñâ³òëåí-

íÿ, îêî

lupanarium, ii n – áóäèíîê ðîçïóñòè

lupus, i m – âîâê; lupus germanus –

ìîðñüêèé âîâê (ðèáà)

lusus, us m – ãðà

lux, lucis f – ñâ³òëî

luxuriose – ó ðîçêîø³, ìàðíîòðàòíî

lyra, ae f – ë³ðà

M – mille (òèñÿ÷à); M. = Marcus – Ìàð-

êî

Mac

êê

êdo,

ôô

ônis n – ìàêåäîíÿíèí

machnatio, onis f – âèãàäíèöòâî, âè-

íàõ³ä, õèòðóâàííÿ, õèòð³ñòü

machinatrix, icis f – âèíàõ³äíèöÿ, âèíó-

âàòíèöÿ

mach

îî

înor, atus sum, ari – ïðèäóìóâàòè,

çàìèøëÿòè, âèíàõîäèòè

mac

ûû

ûla, ae f – ïëÿìà, ãàíüáà

maeror, oris m – ñìóòîê

maestus, a, um – ñìóòíèé, ñóìíèé

mag

îî

î cus, a, um – ÷àêëóíñüêèé,

÷àð³âíèé, ìàã³÷íèé

magis – á³ëüø, á³ëüøå, øâèäøå

magister, tri m – ó÷èòåëü, íàñòàâíèê;

magister ludi – ó÷èòåëü ïî÷àòêîâî¿

øêîëè

magistra, ae f – íàñòàâíèöÿ, ó÷èòåëüêà

magistratus, us m – ìàã³ñòðàò, ïîñàäîâà

îñîáà

magnop

êê

êre – äóæå, ñèëüíî, íàéâèùîþ

ì³ðîþ; íàñò³éíî

magnus, a, um – âåëèêèé, âåëè÷íèé;

çíà÷íèé, âàæëèâèé

magus, i m – ìàã, ÷àêëóí

maiestas, atis f – âåëè÷

219

maior, maius (äèâ.: magnus) – á³ëüøèé,

íàéâàæëèâ³øèé, ñòàðøèé; maiores –

ïðåäêè

I mala, ae f – ùåëåïà; ùîêà

II mala, orum n – ëèõî, íåùàñòÿ

male – ïîãàíî; male dictum – ëàéêà

maledico, dixi, dictum,

êê

êre – çëîñëîâèòè,

ïðîêëèíàòè

maledictio, onis f – ëèõîñë³â’ÿ

maleficium, ii n – çëî÷èí, ïðàâîïîðó-

øåííÿ, çëîä³ÿííÿ, ïðîâèíà

malignus, a, um – çëèé, äóðíèé, çë³ñíèé,

çàçäðèé

mal

îî

îtas, atis f – çëî

malitia, ae f – çë³ñòü, ï³äñòóïíèöòâî,

ñïðèòí³ñòü, ï³äñòóï; ïîãàíà ÿê³ñòü

malitiosus, a, um – çëîâìèñíèé

malle – äèâ.: malo

malo, malui, -, malle – â³ääàâàòè ïåðå-

âàãó

maluisse – äèâ.: malo

malum, i n – çëî

I malus, a, um – ïîãàíèé, çëèé, äóðíèé

II malus, i f – ÿáëóíÿ

mancipatio, onis f – ìàíöèïàö³ÿ

mancipium, ii (àðõ. ôîðìà gen. sing. –

mancipi) n – ìàíöèï³é; ïðàâî âëàñ-

íîñò³, íåîáìåæåíà âëàäà, êóï÷à;

mancipia = servi et ancillae

manc

îî

îpo, avi, atum, are – ïåðåäàâàòè ó

âëàñí³ñòü

mandasset = mandavisset

mandator, oris m – ïîðó÷èòåëü, çàìîâ-

íèê, îðãàí³çàòîð

mandatum, i n – äîðó÷åííÿ; òå ñàìå, ùî

constitutio princ

îî

îpis

mandatus, (us) m – äîðó÷åííÿ

mando, avi, atum, are – äîðó÷àòè

mane – ðàíêîì

maneo, mansi, mansum, ere – çàëèøàòè-

ñÿ, çóïèíÿòèñÿ

manifestus, a, um – ÿâíèé, î÷åâèäíèé;

âèÿâëåíèé, çëîâëåíèé íà ãàðÿ÷îìó

manip

ûû

ûlus, i m – ìàí³ïóë (çàã³í ÷èñëîì

â³ä 60 äî 120 ñîëäàò³â)

mans

îî

î to, avi, atum, are – ïðîæèâàòè,

çàëèøàòèñÿ, ïðèáóâàòè

manumissio, onis f – ìàíóì³ñ³ÿ, íàäàí-

íÿ âîë³

manumitto, misi, missum,

êê

êre – çä³éñíþ-

âàòè ìàíóì³ñ³þ, â³äïóñêàòè ðàáà íà

âîëþ

manus, us f – ðóêà, ñèëà, âëàäà, íàñèëü-

ñòâî

mare, is n – ìîðå

margarita, ae f – ïåðëèíà

maritus, i m – ÷îëîâ³ê

marmoreus, a, um – ìàðìóðîâèé

Mars, Martis m – Ìàðñ

Martialis, e – ìàðñ³â, ïðèñâÿ÷åíèé Ìàð-

ñîâ³

Martius, a, um – ìàðñ³â, ïðèñâÿ÷åíèé

Ìàðñîâ³; áåðåçíåâèé

mas, maris m – ÷îëîâ³ê

masc

ûû

ûlus, i m – ÷îëîâ³ê

massa, ae f – çëèòîê

mater, matris f – ìàòè

materia, ae f – ìàòåð³àë, ðå÷îâèíà, ìà-

òåð³ÿ

maternus, a, um – ìàòåðèíñüêèé

matert

êê

êra, ae f – ò³òêà, ñåñòðà ìàòåð³

mathemat

îî

îcus, i m – ìàòåìàòèê; àñòðî-

ëîã

matrimonium, ii m – øëþá

matrona, ae f – ìàòðîíà, çàìóæíÿ æ³íêà;

äðóæèíà

matronalis, e – âëàñòèâèé ìàòðîí³, ùî

â³äð³çíÿº ïîâàæíó çàìóæíþ æ³íêó

mature – â÷àñíî, ðàíî, íåçàáàðîì

maturo, avi, atum, are – äîâîäèòè äî

äîçð³âàííÿ; ïðèñêîðþâàòè; äîçð³âàòè

maturus, a, um – çð³ëèé, ñï³ëèé, ùî

ïîñï³â

max

îî

î me – íàéá³ëüøå, á³ëüøå âñüîãî,

âèùîþ ì³ðîþ, îñîáëèâî, ö³ëêîì,

çîâñ³ì; íàéãîëîâí³øå; âàæëèâ³øå çà

âñå

max

îî

îmus, a, um – íàéá³ëüøèé

max

ûû

ûma = max

îî

îma

me – äèâ.: ego

medicamentum, i n – ë³êè

medicina, ae f – ë³êàðñüêå ìèñòåöòâî,

ìåäèöèíà; çàñ³á, ë³êè

med

îî

îcus, i m – ë³êàð

mediocris, e – ñåðåäí³é, ïîì³ðíèé

mediocr

îî

îtas, atis f – ïîì³ðí³ñòü

med

îî

îtor, atus sum, ari – îáì³ðêîâóâàòè,

çáèðàòèñÿ, çàìèøëÿòè; ì³ðêóâàòè,

ï³äãîòîâëÿòè, ãîòóâàòèñÿ

medius, a, um – ñåðåäí³é, ïîñåðåäí³é,

ïðîì³æíèé, ùî º ïîñåðåäíèêîì; a

media nocte – ç ï³âíî÷³; in medium

adferre – ñòàâèòè â îñíîâó

mei – äèâ.: ego