Брыгадзін П.І., Ладысеў У.Ф., Зялінскі П.І. і інш. Гісторыя Беларусі. У 2 ч. Часть 2. XIX XX стагоддзі

Подождите немного. Документ загружается.

род заклікаўся да стварэння на месцах "беларускіх Саветаў",

якія павінны падпарадкоўвацца Радзе БНР і змагацца з Са-

вецкай уладай. Аднак прадстаўнікі левых арганізацый схіля-

ліся да сумеснай работы з Савецкай уладай.

Працэс станаўлення беларускай дзяржаўнасці быў складаны

і супярэчлівы. У ім былі свае здабыткі і пралікі. Так, Народны

сакратарыят і Рада БНР актыўна займаліся культурна-асветніц-

кай справай. На працягу 1918 г. у Мінску і Вільні на старонках

беларускага перыядычнага друку ішла распрацоўка беларускай

літаратурнай мовы. Пэўны ўклад у гэта ўнеслі А. Луцкевіч,

Я. Лёсік і Я. Станкевіч. У красавіку Радай БНР беларуская

мова была аб'яўлена дзяржаўнай, пры Народным сакратарыяце

пачалі працаваць курсы беларусазнаўства. Паводле розных

падлікаў працавалі ад 150 да 350 беларускіх школ, 5 гімназій,

Свіслачская семінарыя, Мінскі педагагічны інстытут, рэктарам

якога з'яўляўся прафесар В. Іваноўскі. Пад кантролем БНР вы-

ходзіла 28 газет, працавалі 11 вьвдавецтваў.

Народны сакратарыят БНР праводзіў некаторыя мерапры-

емствы ў галіне міжнароднай палітыкі. БНР мела сваіх прад-

стаўнікоў у Літве і Украіне, працавалі дыпламатычныя місіі ў

Берліне і Варшаве. У Маскве дзейнічала консульства БНР.

Урад Літвы згодна з дагаворам ад 11 лістапада 1920 г. прызнаў

урад БНР на чале з В. Ластоўскім, прадставіў яму і Прэзідыу-

му Рады БНР фінансавую дапамогу і прытулак на правах

экстэрытарыяльнасці ў Коўне.

Як бачна, Народны сакратарыят і Рада БНР утварылі пэў-

ную палітычную структуру з зародкамі дзяржаўнай арганіза-

цыі. Але ў прамым сэнсе БНР дзяржавай не была. Не было

сапраўднай сістэмы органаў заканадаўчай, выканаўчай і су-

довай улады, сістэмы распрацоўкі і прыняцця законаў, забес-

пячэння іх выканання, аховы правоў і свабод грамадзян. Фун-

кцыі ўрада БНР абмяжоўваліся паўнамоцтвамі нацыянальна-

га прадстаўніцтва пры германскай акупацыйнай адміністра-

цыі і рашэннем задач у культурна-асветнай галіне.

Тым не менш, абвяшчэнне БНР і дзейнасць яе структур

з'явіліся важным крокам на шляху да беларускай нацыяналь-

302

най дзяржаўнасці. Пытанне аб праве беларускай нацыі на

самавызначэнне было пастаўлена ў плоскасць яе пракгычнай

рэалізацыі.

Стварэнне Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі Беларусь.

Беларускай дзяржаўнасці яшчэ прадстаяў працяглы і драма-

тычны шлях рэалізацыі незалежніцкага ідэалу ў складаных

гістарычных абставінах. Бо Беларусь у вачах палітыкаў Расіі

і Польшчы, як справядліва канстатаваў ідэолаг беларускага

нацыянальнага адраджэння А. Цвікевіч, - "суб'ектам права-

адносін і адзінкай палітычна роўнай ... ніколі не лічылася".

Нягледзячы на прынятую "Дэкларацыю правоў народаў

Расіі", уладныя структуры РСФСР вясной-летам 1918 г. не

ішлі далей пазіцыі абласніцтва ў вырашэнні нацыянальнага

пытання. Адміністрацыйная камісія УЦВК РСФСР прапанава-

ла на тэрыторыі былой царскай Расіі ліквідаваць усялякі на-

цыянальны падзел і стварыць, акрамя Маскоўскай, яшчэ тры

вобласці (камуны): Заходнюю, Паўночную і Уральскую. За-

ходнюю вобласць меркавалася стварыць у складзе Смаленс-

кай, Віцебскай, Магілёўскай, Чарнігаўскай, Мінскай, Віленс-

кай і Ковенскай губерняў з абласным цэнтрам у Мінску.

Меліся і цяжкасці аб'ектыўнага характару. Сацыяльная

база, на якую магла абаперціся ідэя дзяржаўнасці Бела-

русі, была даволі вузкая. Самасвядомасць асноўнай масы

беларускага грамадства яшчэ праходзіла этап свайго фар-

міравання. Ва ўмовах вайны і эканамічнага разбурэння

першачарговымі для насельніцтва з'яўляліся пытанні міру,

хлеба, зямлі.

Аднак логіка гістарычнага развіцця, ваенныя ўзрушэнні

абумовілі надзвычай хуткае выспяванне нацыянальнай ідэі ў

грамадска-палітычным жыцці. Акгыўнымі выразнікамі гэтай

тэндэнцыі былі дзеячы левага крыла нацыянальна-вызвален-

чага руху Беларусі: 3. Жылуновіч, А. Чарвякоў, I. Лагун,

Я. Дыла, Б. Тарашкевіч, Я. Канчар і іншыя, якія ў пачатку

1918 г. склалі аснову Беларускага нацыянальнага каміса-

рыята (Белнацкама), створанага ў адпаведнасці з дэкрэтам

У. Леніна ад 31 студзеня 1918 г. Ён функцыяніраваў на пра-

303

вах аддзела Народнага камісарыята на справах нацыяналь-

насцяў РСФСР.

Белнацкам, камісарам якога да мая 1918 г. з'яўляўся

А.Р. Чарвякоў, намеснікам - У. В. Скарынка (эсэр), меў

аддзяленні ў Пеграградзе, Віцебску, Саратаве і Смаленску.

Разам з беларускімі секцыямі РКП(б) Белнацкам вёў палі-

тычную і культурна-асветную работу сярод беларусаў на тэ-

рыторыі Савецкай Расіі, клапаціўся пра бежанцаў, браў на

ўлік беларускія арганізацыі і ўстановы, адкрываў беларускія

школы і клубы, выдаваў літарагуру на беларускай і рускай

мовах. Менавіта пад уплывам гэтых арганізацый ідэя Бела-

рускай Савецкай Рэспублікі набывала ўсё большую падтрым-

ку. Гэта выяўлялася ў прыняцці адпаведных рэзалюцый бела-

рускімі сходамі, канферэнцыямі і з'ездамі. Характэрна, што ў

гэтых рэзалюцыях меліся, як правіла, тры асноўныя пункты:

непрызнанне БНР і яе ўрада, дэкларацыі ў падтрымку Савец-

кай улады, ідэя федэрацыі Беларусі з Расіяй.

Аднак імкненні да беларускай дзяржаўнасці наваг на аў-

таномных пачатках, ці ў федэратыўнай ([юрме з Савецкай Расіяй

поўнасцю ігнараваліся кіраўніцтвам Паўночна-Заходняга ка-

мітэта РКП(б) і Аблвыкамзаха на працягу ўсяго 1918 г. Абл-

выкамзах адмаўляў нават пачатковую форму нацыянальнай

дзяржаўнасці Беларусі - абласную аўтаномію, прананаваную

Белнацкамам. Ідэі стварэння дзяржаўнасці проціпастаўляўся

лозунг інтэрнацыянальнага адзінства працоўных Заходняй

вобласці ў барацьбе з буржуазіяй.

Пазіцыі Белнацкама ў пытанні дзяржаўнасці падтрымлівалі

беларускія секцыі РКП(б), якія існавалі ў 1918-1919 гг. у Пет-

раградзе, Маскве, Варонежы, Казані, Невелі, Саратаве, Там-

бове і іншых гарадах. Праз газету "Дзянніца", якая з 3 снежня

1918 г. (№ 40) з'яўлялася адначасова і органам Маскоўскай

беларускай секцыі РКП(б), беларускія секцыі сталі настойліва

дамагацца рэалізацыі беларускім народам права на самавыз-

начэнне на аснове савецкага ладу і ў саюзе з РСФСР.

У другой палове 1918 г. ўсё больш нарасталі непаразу-

менні паміж Паўночна-Заходнім абкамам РКП(б), з аднаго

304

боку, Белнацкамам і беларускімі секцыямі РКП(б) - з друго-

га. У аснове разыходжанняў былі розныя падыходы да рэалі-

зацыі прынцыпу самавызначэння і нацыянальнай дзяржаў-

насці ва ўмовах дыктатуры пралетарыяту. Усе надзеі ў гэты

час савецкае кіраўніцтва ўскладала на перамогу сусветнай

пралетарскай рэвалюцыі.

Невыпадкова, што ў дырэктывах савецкага кіраўніцтва

адносна заходніх тэрыторый, якія вызваляліся з-пад нямецкай

акупацыі, не ўпамінаецца пра Беларусь. Вырашэнне прабле-

мы беларускай дзяржаўнасці ставілася ў залежнасць ад раз-

віцця падзей у Прыбалтыйскіх краінах, Полынчы і Цэнтраль-

най Еўропы.

Такая пазіцыя савецкага кіраўніцтва і кіраўніцтва Заходняй

вобласці ў адносінах да дзяржаўнасці Беларусі выклікала за-

непакоенасць з боку Белнацкама і беларускіх секцый РКП(б).

19 лістапада 1918 г. з'явіўся востры артыкул у газеце "Дзян-

ніца" пад характэрнай назвай "Як жа з Беларуссю?" (аўтар

3. Жылуновіч). У артыкуле ў адрас Наркамнаца РСФСР і

кіраўніцтва Заходняй вобласці робяцца адкрытыя папрокі, што

ў іх дагэтуль няма праекта дзяржаўнага ўладкавання Беларусі.

Вырашальным крокам на шляху самавызначэння Беларусі

з'явіліся рашэнні канферэнцыі беларускіх секцый РКП(б),

якая адбылася 21 -23 снежня 1918 г. у Маскве. Канферэнцыя

прызнала неабходным стварэнне Часовага рабоча-сялянска-

га ўрада Беларусі, выбрала Цэнтральнае бюро беларускіх

секцый РКП(б) з 5 членаў: 3. Жылуновіча (старшыня),

Ф. Балбекі, I. Няцецкага, М. Драка-Дракона, А. Чарвякова і

кандыдата Я. Дылы. Цэнтральнаму бюро было даручана пас-

ля прызначанай на канец 1918 г. VI Паўночна-Заходняй аб-

ласной канферэнцыі РКП(б) склікаць Усебеларускі з'езд ка-

муністаў і стварыць нацыянальны партыйны цэнтр. Прыня-

тыя дакументы паставілі ЦК РКП(б) перад неабходнасцю

тэрмінова вырашыць праблему беларускай дзяржаўнасці.

24 снежня гэтае пытанне было разгледжана ў ЦК РКП(б), а

назаўтра старшыня Наркамнаца РСФСР I. Сталін запрасіў

да сябе на размову адказных супрацоўнікаў Белнацкама. У

305

ходзе абмену думкамі яны прыйшлі да паразумення аб неаб-

ходнасці аб'явіць Беларусь незалежнай Сацыялістычнай Са-

вецкай Рэспублікай. Сталін прапанаваў прадстаўнікам Бел-

нацкама скласці спіс кандыдатаў на замяшчэнне пасад у Ча-

совым рабоча-сялянскім урадзе Беларусі. На аб'яднаным эк-

страным пасяджэнні вечарам 25 снежня членаў калегіі Бел-

нацкама, прадстаўнікоў Цэнтральнага бюро беларускіх ка-

муністычных секцый і камітэта маскоўскай беларускай сек-

цыі РКП(б) быў вызначаны спіс кандыдатаў у склад рабоча-

сялянскага ўрада Беларусі ў складзе 15 чалавек. Старшынёй

яго тайным галасаваннем быў абраны 3. Жылуновіч.

Тады ж 25 снежня I. Сталін у тэлеграфнай размове з А. Мяс-

ніковым інфармаваў аб рашэнні ЦК, а 27 снежня правёў

нараду ў Маскве з А. Мясніковым і М. Калмановічам. На

гэтай нарадзе была акрэслена тэрыторыя Беларускай Рэс-

публікі з пяці губерняў: Гродзенскай, Мінскай, Магілёўскай,

Віцебскай і Смаленскай, а таксама вызначаны склад урада

(старшыня і 15 членаў) і паўнамоцтвы рэспублікі. Аб сама-

стойнасці будучай ССРБ размова не вялася.

Такім чынам, пытанне аб самавызначэнні Беларусі стала

вырашацца фактычна ў апошні тыдзень снежня 1918 г. Не

было асобнага пытання пра абвяшчэнне беларускай рэс-

публікі і ў парадку дня VI Паўночна-Заходняй абласной кан-

ферэнцыі РКП(б), якая пачала сваю работу 30 снежня 1918 г.

У даклад А. Мяснікова па пытанню "Бягучы момант" быў

уключаны пункт "Беларуская Савецкая Рэспубліка", які

змяшчаў прапанову "абвясціць Заходнюю камуну самастой-

най Савецкай Сацыялістычнай Беларускай Рэспублікай". Дэ-

легаты пагадзіліся з такой прапановай і без абмеркавання

прынялі прапанаваную рэзалюцыю пры 5-ці ўстрымаўшыхся.

У той самы дзень, 30 снежня, адзінагалосна была прынята

асобная пастанова аб тэрыторыі Бсларусі. Згодна з ёй асноў-

ным ядром Беларускай Рэспублікі лічыліся губерні Мінская,

Смаленская, Магілёўская, Віцебская і Гродзенская з прылег-

лымі да іх мясцовасцямі суседніх губсрняў; населеных пера-

важна беларусамі. 3. Жылуновічу і А. Чарвякову было дару-

306

чана падрыхтаваць праект Маніфеста часовага рэвалюцый-

нага рабоча-сялянскага ўрада.

Аднак пастановы I з'езда КП(б)Б (канферэнцыя канстытуі-

равалася ў I з'езд) не ліквідавалі ўсіх супярэчнасцяў і не

спынілі далейшага змагання паміж беларускімі секцыямі

РКП(б) і Цэнтральным бюро КП(б)Б. Барацьба разгарнулася

як на з'ездзе, так і пасля яго. У склад Цэнтральнага бюро

ўвайшлі амаль усе члены Паўночна-Заходняга абкама РКП(б)

(13 чалавек), у мінулым праціўнікі ўтварэння ССРБ. Толькі

3. Жылуновіч і I. Лагун з'яўляліся прадстаўнікамі беларускіх

секцый РКП(б). На пасяджэннях ЦБ КП(б)Б 31 снежня 1918 г.

і 1 студзеня 1919 г. разгарнуліся вострыя спрэчкі ў сувязі з

фарміраваннем Часовага ўрада рэспублікі. 3. Жылуновіч да-

магаўся 10 з 17 месцаў ва ўрадзе для прадстаўнікоў Белнац-

кама і ЦБ беларускіх камуністычных секцый, а таксама пат-

рабаваў выключыць са складу ўрада А. Мяснікова, М. Кал-

мановіча і Р. Пікеля, у мінулым праціўнікаў стварэння бела-

рускай дзяржаўнасці. Пасля асабістых перагавораў I. Сталі-

на з 3. Жылуновічам па тэлефоне апошні быў вымушаны

зняць сваё патрабаванне. Позна вечарам 1 студзеня быў кан-

чаткова сфарміраваны Часовы рабоча-сялянскі ўрад Бела-

русі ў склад якога ўвайшлі 7 прадстаўнікоў Белнацкама і

беларускіх секцый РКП(б) і 9 прадстаўнікоў Паўночна-За-

ходняга абкама і Аблвыкамзаха. Старшынёй урада быў зац-

верджаны 3. Жылуновіч.

Вечарам 1 студзеня 1919 г. па радыё быў абнародаваны

Маніфест Часовага рабоча-сялянскага Савецкага ўрада Бе-

ларусі, які быў падпісаны ў спешцы толькі 5 членамі ўрада

(3. Жылуновічам, А. Мясніковым, С. Івановым, А. Чарвяко-

вым і I. Рэйнгольдам). Спачатку Маніфест быў напісаны на

рускай мове. У пераклад тэксту Маніфеста на беларускую

мову, зробленым 3. Жылуновічам, А. Мяснікоў унёс

папраўкі. Таму тэксты Маніфеста ў некаторых дэталях не

супадаюць. У Маніфесце Беларусь урачыста абвяшчалася

"вольнай незалежнай Сацыялістычнай Рэспублікай", закана-

даўча замацоўваліся асноўныя палажэнні грамадскага і па-

307

літычнага ладу Беларусі, адмяняліся ўсе загады і распараджэнні

акупацыйных уладаў. Рада БНР аб'яўлялася па-за законам.

У сувязі з абвяшчэннем Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі

Беларусі Аблвыкамзах 3 студзеня 1919 г. прыняў пастанову аб

самароспуску і пераходзе ўсёй улады да Часовага рэвалюцыйна-

га рабоча-сялянскага ўрада Беларусі. Гэта пастанова была зац-

верджана Прэзідыумам УЦВК 11 студзеня 1919 г. 5 студзеня

1919 г. урад ССРБ пераехаў з Смаленска ў Мінск.

Трэба адзначыць, што ў многіх дзеячаў Рады БНР, у тым

ліку і А. Луцкевіча, адносіны да ўтварэння ССРБ не былі

катэгарычна адмоўнымі. Аднак большасць беларускіх нацы-

янальных дэмакратычных партый не прызналі беларускую

дзяржаўнасць на савецкай аснове, разглядаючы яе як нешта

незаконнае, штучнае, прынесенае звонку.

Часовы рабоча-сялянскі ўрад Беларусі пачынаў сваю дзей-

насць у надзвычай цяжкіх палітычных і эканамічных умовах.

На вызваленай ад нямецкіх акупангаў беларускай зямлі па-

навалі разруха і голад. У сувязі з гэтым Саўнаркам РСФСР

прыняў пастанову выдзеліць ураду Беларусі 10 млн. рублёў

для разгортвання дзяржаўнага, гаспадарчага і сацыяльна-

культурнага будаўніцтва. На працягу снежня 1918 г. - сту-

дзеня 1919 г. адбыліся валасныя, павятовыя і губернскія з'ез-

ды Саветаў. Галоўны сэнс усёй перадвыбарнай кампаніі -

барацьба за класавую чысціню Саветаў. ЦБ КП(б)Б дало

ўстаноўку строга прытрымлівацца класавага адбору дэпута-

таў. У выніку ў Саветы былі абраны ў асноўным камуністы, а

таксама рабочыя і сяляне, што іх падтрымлівалі. Так, з'езд

Саветаў Віцебскай губерні 20-21 студзеня 1919 г. абраў у

склад губвыканкама 128 дэпутатаў, сярод якіх было 98 каму-

ністаў. 3 385 дэпутатаў Мінскага гарадскога савета 286 скла-

далі камуністы. На працягу снежня-студзеня 1919 г. на Бела-

русі была створана адзіная сістэма дзяржаўнай улады: камі-

тэты беднаты былі зліты з Саветамі, скасаваны ваенна-рэва-

люцыйныя камітэты.

У складаных міжнародных абставінах, звязаных з распа-

чатай польскай агрэсіяй, 16 студзеня 1919 г. ЦК РКП(б) пры-

308

няў рашэнне аб выхадзе Смаленскай, Віцебскай і Магілёў-

скай губерняў са складу ССРБ, аб'яднанні Мінскай і Гродзен-

скай губерняў з Літоўскай ССР. Размаўляючы з прадстаўні-

камі ЦБ КП(б)Б, У. Ленін матываваў такое рашэнне наступ-

ным чынам: "Рэспубліка буферная і патрэбна настолькі, па-

колькі мяжуецца з іншымі краінамі. Паколькі Смаленская,

Віцебская і Магілёўская губерні не мяжуюцца з іншымі краі-

намі, пастолькі іх можна выключыць". Стварэннем ЛітБела

як бы здымалася пытанне аб правамернасці далучэння

ўсходніх этнічных беларускіх зямель да РСФСР.

У мэтах хутчэйшага правядзення ў жыццё гэтых рашэнняў

на Беларусь быў накіраваны ўпаўнаважаны ЦК РКП(б)

А. Іофе. Аднак з гэтым рашэннем не пагадзіўся ні ўрад рэс-

публікі, ні ЦБ КП(б)Б. Пазіцыя Часовага рабоча-сялянскага

ўрада Беларусі была выкладзена ў пісьме, адрасаваным у ЦК

РКП(б). У ім адзначалася, што пастанова ЦК РКП(б) аб

аддзяленні ад Беларусі Віцебскай, Смаленскай і Магілёўскай

губерняў карэнным чынам мяняе ўсю палітычную сітуацыю.

Прычым пастанова парушае замацаваныя Расійскай Савец-

кай Канстытуцыяй прынцыпы самавызначэння народаў і "ад-

моўна адаб'ецца на жыццёвых інтарэсах беларускага прале-

тарыяту і сялянства". Аўтары пісьма 3. Жылуновіч, А. Квача-

нюк, 3. Чарнушэвіч, Я. Дыла, Ф. Шантыр, У. Фальскі.

А. Чарвякоў, I. Пузыроў прасілі ЦК РКП(б) перагледзець

прынятае ім рашэнне. Аднак гэты зварот быў праігнараваны.

Нават былыя праціўнікі стварэння дзяржаўнасці Беларусі

А. Мяснікоў, В. Кнорын, I. Рэйнгольд, С. Іваноў на пасяджэнні

ЦБ КП(б)Б 22 студзеня выступілі супраць пазіцыі А. Іофе.

Удзельнікі нарады падкрэслілі, што аддзяленне ад Беларусі

ўсходніх губерняў разбурае створаны і ў рэспубліцы "тэхніч-

ны і прадуктовы апарат". Члены Бюро, зыходзячы з партый-

най дысцыпліны, былі вымушаны прыняць прапанову

ЦК РКП(б), але вырашылі звярнуцца ў ЦК РКП(б) з просьбай

аб перарашэнні пытання ўсходніх губерняў Беларусі.

Таму А. Іофе ў пісьме ад 28 студзеня старшыні УЦВК

РСФСР і сакратару ЦК РКП(б) Я. Свярдлову адзначыў, што

309

абедзве групы - 3. Жылуновіча і А. Мяснікова - нікуды не

вартыя. Беларусы, ці група Жылуновіча - нацыяналісты, а

Мяснікоў і яго прыхільнікі, хаця не нацыяналісты, але сепа-

ратысты яшчэ горшай маркі. I раіў іх разагнаць, паслаць на

працу куды-небудзь далей ад Беларусі. Дэлегаты Мінскай

губернскай партыйнай канферэнцыі ў канцы студзеня выка-

залі недавер члену і прадстаўніку ЦК РКП(б) А. Іофе і патра-

бавалі адазваць яго з Беларусі. Былі зроблены папрокі ў

адміністрыраванні Я. Свярдлову.

Распачатыя спробы захаваць тэрытарыяльную цэласнасць

Беларусі не ўдаліся. У рабоце I Усебеларускага з'езда Саве-

таў 2-3 лютага 1919 г. прыняў непасрэдны ўдзел Я. Свярд-

лоў, а таксама старшыня ўрада Літоўскай ССР В. Міцкяві-

чус-Капсукас. 230 дэлегатаў з рашаючым голасам, з іх 213

былі членамі партыі і 44 - з дарадчым прадстаўлялі працоў-

ных Мінскай, Гродзенскай і Магілёўскай губерняў, а таксама

Віленскага павета Віленскай губерні. У сваім выступленні

Я. Свярдлоў абвясціў пастанову прэзідыума УЦВК "Аб прыз-

нанні незалежнасці Беларускай Сацыялістычнай Савецкай

Рэспублікі". З'езд звярнуўся да ўрадаў савецкіх рэспублік з

прапановай "пайсці за прыкладам рабочых і сялян Беларусі і

пачаць перагаворы пра наладжванне федэратыўных сувязяў з

Савецкай Расіяй...". Было прадубліравана прынятае раней у

Маскве рашэнне аб утварэнні Літоўска-Беларускай Савец-

кай Сацыялістычнай Рэспублікі (ЛітБел). А 3 лютага дэлега-

ты з'езда прынялі першую Канстытуцыю БССР, зацвердзілі

герб і сцяг рэспублікі. У склад ЦВК, абранага на з'ездзе,

увайшло 50 чалавек (45 камуністаў, два бундаўцы, два чле-

ны партыі Паалей-Цыёна, адзін меншавік).

У хуткім часе I з'езд Савецкай Літвы, які праходзіў

17-21 лютага 1919 г., прыняў рашэнне аб аб'яднанні з БССР.

27 лютага былі створаны ЦВК Літоўска-Беларускай ССР

(100 чалавек) і яго Прэзідыум на чале з К. Цыхоўскім, урад

аб'яднанай рэспублікі - Савет Народных Камісараў на чале

з В. Міцкявічусам-Капсукасам. У склад ЛітБел увайшла тэ-

рыторыя Мінскай, Гродзенскай, Віленскай, Ковенскай і част-

310

ка Сувалкаўскай губерняў з больш як 6-мільённым насельніц-

твам. 1 сакавіка 1919 г. СНК ЛітБел ССР афіцыйна зацвердзіў

назву рэспублікі - Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка

Літвы і Беларусі, а таксама флаг і герб рэспублікі (з надпісам

"ССР Л і Б" на пяці мовах).

У сувязі з утварэннем Літоўска-Беларускай ССР узнікла

неабходнасць зліць і камуністычныя партыі Літвы і Беларусі.

На з'ездзе 4-6 сакавіка 1919 г. быў абраны ЦК Кампартыі

Літвы і Беларусі. 6 сакавіка 1919 г. Пленум ЦК КП(б)Л і Б

стварыў прэзідыум ЦК КП(б)Л і Б. Старшынёй прэзідыума

быў абраны В. Міцкявічус-Капсукас, сакратаром В. Кнорын.

Сталіцай новага дзяржаўнага ўтварэння стаў горад Вільня.

Такім чынам, Сацыялістычная Савецкая Рэспубліка Бела-

русь, праз два месяцы пасля яе абвяшчэння, была фактычна

ліквідавана. Частка яе тэрыторыі ўвайшла ў ЛітБел ССР. У

адпаведнасці з рэкамендацыямі А. Іофе ў пачатку лютага

1919 г. 3. Жылуновіч быў накіраваны на журналісцкую

працу ў Харкаў. А. Мяснікоў, улічваючы яго ваеннае мінулае,

у маі 1919 г. быў накіраваны на Усходні фронт у рангу каман-

дуючага Паволжскім фронтам.