#'
Ñòàí ïðàâîñëàâíî¿ öåðêâè íà òîé ÷àñ áóâ íå íàéêðàùèé. Äóõîâåí-
ñòâî, îñîáëèâî íèæ÷èõ ëàíîê, áóëî ìàëîîñâ³÷åíå, à éîãî âïëèâ íà ïðè-
õîæàí ì³çåðíèé. Âèùà öåðêîâíà âëàäà á³ëüøå äáàëà ïðî ñâî¿ ñòàò-
êè. Ïðèáëèçíî òàêó æ êàðòèíó ñïîñòåð³ãàºìî ³ â êàòîëèöüê³é öåðêâ³,
àëå çàâäÿêè ðåôîðìàö³éíèì ðóõàì, ùî ç 1568 ð. ³ñòîòíî âïëèâàþòü íà
êàòîëèöòâî â Ïîëüù³, âîíà øâèäêî âïîðÿäêîâóºòüñÿ, ïî÷èíàþòü â³äêðè-
âàòèñÿ øêîëè, äî ÿêèõ îõî÷å éäå â÷èòèñü ³ ïðàâîñëàâíà ìîëîäü.
Áðàòñòâà ïî-ä³ëîâîìó ïåðåéíÿëè äîñâ³ä ºçó¿ò³â, àêòèâ³çóâàëè ä³ÿëü-
í³ñòü, ïî÷àëè íàäàâàòè äîïîìîãó ïàðàô³ÿëüí³é öåðêâ³ â îçäîáëåíí³ é
îðãàí³çàö³¿ óðî÷èñòèõ áîãîñëóæ³íü, íà ÿêèõ ðîçäàâàëè ñòàðöÿì ùåäðó
ìèëîñòèíþ òà ïðèãîùàëè âñ³õ áðàò÷èê³â ìåäîì ³ îá³äîì. Ìåäîâàð³ííÿ
áóëî äåðæàâíîþ ìîíîïî볺þ, àëå íà õðàìîâ³ ñâÿòà áðàòñòâà îäåðæóâà-
ëè ïðàâî çâàðèòè ³ ðåàë³çóâàòè ìåä, ùî òàêîæ äàâàëî ¿ì ïðèáóòîê.
Âåëèêîãî çíà÷åííÿ áðàòñòâà íàäàâàëè âèõîâàííþ, ôîðìóâàííþ ìî-
ðàëüíèõ çàñàä. Áðàò÷èêè íå äîïóñêàëè ñâàðîê òà ïèÿòèê, äëÿ âñ³õ áóëè
îáîâÿçêîâ³ äîòðèìàííÿ äèñöèïë³íè, ïîâàãà òà ïîøàíà äî ñòàðøèõ,
÷åñí³ñòü òà ëþáÿçí³ñòü ÿê äî áðàò÷èê³â, òàê ³ äî âñ³õ ëþäåé.
Áðàòñòâà ìàëè ñâîþ âèáîðíó ñèñòåìó. Ñòàðøèì áðàòîì, ãîëîâîþ
áðàòñòâà, áðàòîì-ñêàðáíèêîì, áðàòîì-êëþ÷íèêîì ì³ã áóòè îáðàíèé
ò³ëüêè íàéäîñòîéí³øèé. Çà íåïîñëóõ áðàò÷èêè êàðàëèñÿ ñâî¿ì ñóäîì,
ÿêîìó íàäàâàëèñü êîðîë³âñüê³ ïðèâ³ëå¿.
Áëàãîä³éí³ñòü áóëà íîðìîþ æèòòÿ áðàò÷èê³â, ÿê³ â ð³çíèé ñïîñ³á
äîïîìàãàëè ñòàðèì, á³äíèì, íåì³÷íèì, õâîðèì, âäîâàì, ñèðîòàì, óâÿç-
íåíèì, ïîäîðîæí³ì âèõîäÿ÷è ùîðàçó ç³ ñâî¿õ ìîæëèâîñòåé. Áðàòñòâà
ìàëè ñâî¿ øïèòàë³ ïðèòóëêè äëÿ òèõ, õòî íå ìàâ æèòëà. Âîíè óòðè-
ìóâàëèñÿ çà ðàõóíîê áëàãîä³éíèõ âíåñê³â òà çáîð³â.
Óæå ç ïåðøèõ ñâî¿õ êðîê³â áðàòñòâà çðîçóì³ëè, ùî îñâ³òà íàé-
êðàùà çáðîÿ äëÿ çàõèñòó ñâ â³ðè, ïîäàëüøî¿ ä³ÿëüíîñò³ òà óòâåðä-
æåííÿ â ñóñï³ëüñòâ³. Òîìó ïðè âñ³õ áðàòñòâàõ â³äêðèâàëèñÿ é àêòèâíî
ïðàöþâàëè øêîëè, âèõîâàíö³ ÿêèõ íåñëè ³äå¿ áðàòñòâà â ìàñè.
Ïðè áðàòñòâàõ ïðàöþâàëè äðóêàðí³, çîêðåìà Ëüâ³âñüêà, ³ëåíñüêà,
Êè¿âñüêà, Ìîãèë³âñüêà òà ³í. Âîíè çàëèøèëè ïîì³òíèé ñë³ä ó êóëüòóð³
ñâîãî íàðîäó: âèïóñêàëè ð³çíîìàí³òíó ë³òåðàòóðó, à ùî íàéãîëîâí³øå
ï³äðó÷íèêè.
Áðàòñòâà çàîõî÷óâàëè ñàìîîñâ³òó ñåðåä ñâî¿õ ÷ëåí³â, âñ³ëÿêî äîïîìà-
ãàþ÷è â öüîìó. Âîíè áóëè âñåñòàíîâèìè, ïðèéìàþ÷è äî ëàâ óñ³õ, õòî