Namozov A.T. Adabiyotdan testlar 5-11 sinflar
Подождите немного. Документ загружается.
A) Sehrli ko‘zgudan B) Moniy chizgan rasmdan C) Jomdagi suvdan D) Uzuk ko‘zidan
4. Bahrom, Diloromni saroyga keltirish uchun qanday chora ko‘radi?
A) Xitoyning bir yillik xirojini to‘laydi B) Saltanatning yarim boyligini beradi C) Diloromni olib
qochadi D) Diloromning shartlarini bajarib, so‘ngra olib keladi
5. Bahromning shanba kuni qora qasrda tinglagan hikoyasi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) Zayd Zahhob haqida B) Dilorom haqida sarg‘uzasht C) Mehr va Suhayl D) Farrux va Axiy
6. Bahrom Juna va Saxiy Mas’ud haqidagi hikoyani qaysi rangdagi qasrda tinglaydi?
A) yashil B) moviy C) gulgun D) sariq
7. Bahrom Diloromning daragini qayerlik musofirdan eshitadi?
A) Shahrisabz musofiridan B) Xorazm musofiridan C) Chin musofiridan D) Arman musofiridan
8. Navoiyning “Sab’ai sayyor” dostoni qahramoni Bahrom qanday o‘lim topadi?
A) g‘orga kirib qaytib chiqmaydi B) mulozimlari zaharlaydi C) o‘z ajali bilan o‘ladi D) yer yutadi
9. Navoiy “Xamsa”sining “Sab’ai sayyor” dostonida yurtimizdagi qaysi shaharlar haqida ma’lumot
berilgan?
A) Xorazm, Shahrisabz B) Samarqand, Shosh C) Shosh, Xorazm D) Buxoro, Shahrisabz
10. “Sab’ai sayyor” dostonida Bahrom Diloromga qanday oshiq bo‘lib qoladi?
A) Xorazmdan kelgan musofir hikoyasidan so‘ng B) Jahongashta Moniy chizgan rasmdan ko‘rib C)
birinchi iqlimdan kelgan musofirdan Diloromning daragini eshitib D) barcha javoblar to‘g‘ri
11. “Sab’ai sayyor” dostonida Bahrom “Farruh va saxiy Axiy” haqidagi hikoyani qachon, qayerda
eshitadi?
A) juma kuni, oq qasrda B) shanba kuni, qora qasrda C) yakshanba kuni, sariq qasrda D) dushanba
kuni, yashil qasrda
“Saddi Iskandariy” dostoni
1. “Saddi Iskandariy” mazmunan qanday doston hisoblanadi?
A) ishqiy sarguzasht doston B) qahramonlik doston C) falsafiy doston D) ishqiy doston
2. Zulqarnayn so‘zi qanday ma’no anglatadi?
A) boshida muguzi (shoxi) bor B) adolat va diyonat rahnamosi C) kun chiqish va kun botish
rahnamosi D) A, C
3. Navoiy “Xamsa” sidagi hajm jihatidan eng katta doston qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) “Hayrat ul-abror” B) “Sab’ai sayyor” C) “Saddi Iskandariy” D) “Farhod va Shirin”
4. “Saddi Iskandariy” dostonida Iskandar devorining qurilish sababini aniqlang.
A) qirvonliklarni yajuj-majujlardan himoya qilish B) bosib olgan o‘lkalarga chegara bo‘lib xizmat
qilishi uchun C) sel kelganda mamlakatni himoya qilish uchun D) barchasi to‘g‘ri
5. “Saddi Iskandariy” dostonida mag‘ribzamin deb qayer nazarda tutilgan?
A) butun dunyo B) sharq mamlakatlari C) g‘arb mamlakatlari D) Iskandar bosib olgan yerlar
6. Eshitdiki, Iskandari nomdor,
Chu bo‘ldi jahon ahlig‘a komgor, Ushbu jumladagi komgor so‘zining ma’nosi qaysi qatorda to‘g‘ri
berilgan?
A) xo‘rlik B) yuksak C) saroy D) baxtli
7. “Saddi Iskandariy”dostonida yajuj- majujlar kimlar edi?
A) hunarmandlar B) vahshiylar C) odamxo‘rlar D) devlar
3-DARS. O‘ZBEK ADABIYOTI TARIXI (davomi). (106-156-betlar)
Reja:
1. Zahiriddin Muhammad Bobur.
2. “Boburnoma”.
3. Nazariy ma’lumot. Memuar asar.
4. Boborahim Mashrab.
5. Mashrab she’riyatidan.
6. Qissai Mashrab.
61
7. Nazariy ma’lumot. Tasavvuf va tasavvuf atamalari.
8. Muhammad Rizo Ogahiy.
9. Nazariy ma’lumot. Tashxis.
Zahiriddin Muhammad Bobur
1. Labing bag‘rimni qon qildi, ko‘zimdin qon ravon qildi,
Nechun holim yamon qildi, men andin bir so‘rorim bor. Ushbu baytda qaysi she’riy san’atdan
mohirona foydalanilgan?
A) tajnis B) tanosub C) tarse’ san’ati D) hasbi hol
2. Visolinkim tilarmen nozini xush tortqil, Bobur
Ki, olam bog‘ida topmoq guli bexor mushkuldur. Baytda qo‘llanga bexor so‘zining ma’nosini
aniqlang.
A) beor B) hidini topmoq C) tikonsiz D) husn
3. Sendek menga bir yori jafokor topilmas,
Mendek senga bir zori vafodor topilmas. Bobur yuqoridagi baytda qanday she’riy san’atlardan
foydalangan?
A) tanosub, tazod B) tajnis, tarse’ C) tashbeh, hasbi hol D) tazod, tarse’
4. Beqaydmen-u xarobi siym ermasmen,
Ham mol yig‘ishtirur laim ermasmen.
Kobulda iqomat qildi Bobur dersiz,
Andoq demangizki, muqim ermasmen. Ushbu ruboiydagi ajratib ko‘rsatilgan so‘zlar qanday ma’no
ifodalagan?
A) erkin, tanga, yashab qolmoq, turg‘un B) loqayd, tirik, ochko‘z C) loqayd, faqir, xasis D) to‘g‘ri
javob berilmagan
“Boburnoma”
1. Bobur “Boburnoma” asarida Andijon tasvirini keltirayotganda musiqa ilmida mashhur bo‘lgan
kishi nomini keltirib o‘tadi. Ushbu zot nomi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) Yusuf Xoja B) Xoja Ismoil Xartang C) Imom al-Buxoriy D) Ulug‘bek
2. “Yana pushtai Ko‘hakning domanasida g‘arb sori bog‘e solibtur Bog‘i Maydonga mansub. Bu
bog‘ning o‘rtasida bir oliy imorat qilibtur …derlar. Du oshyona, sutunlari tamom toshdin”.
“Boburnoma”dan olingan yuqoridagi parchada qaysi imorat haqida gap bormoqda?
A) Laqlaqa B) Chiniyxona C) Chilsutun D) Ko‘hak
3. “Uzumi va qovuni va olmasi va anori, balki jami mevasi xo‘b bo‘lur. Vale’ ikki meva
Samarqanddin mashhurdir” “Boburnoma”dan olingan yuqoridagi parchada qaysi mevalar haqida gap
bormoqda?
A) sebi Samarqand, sohibi Samarqand B) noshvoti va uzum C) qovun va uzum D) olma va anor
4. Bobur “Boburnoma”da qayerga to‘qqiz ariqdan suv kirishini va bittasini ham chiqib ketmasligini
aytib o‘tadi?
A) Farg‘ona B) Andijon C) Samarqand D) Xiva
5. Bobur “Boburnoma”da qayerning yetti shaharchasi borligini ta’kidlaydi?
A) Farg‘ona B) Andijon C) Samarqand D) Xiva
6. Rubi maskun so‘zining ma’nosi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) yer yuzining 4 tarafi B) yaxshi asar C) katta yo‘l D) A, B
Nazariy ma’lumot. Memuar asar
1. Memuar asarlarning qanday turlari ko’proq uchraydi?
A) ilmiy va badiiy B) tarixiy va ilmiy C) publitsistik va tarixiy D) badiiy va tarixiy
2. Qanday asarlar memuar asar hisoblanadi?
A) muallifning o‘zi qatnashgan, bevosita yoki ko‘zi bilan ko‘rgan real voqealar haqida hikoya
qilingan asar B) muallifning o‘zi qatnashmagan, bevosita guvohi bo‘lmagan noreal voqealar haqida
62
hikoya qilingan asar C) o‘zganing estaliklari asosida dunyoga kelgan asar D) bunday asarlar malum
tarixiy sharoitdagina yaratiladi
3. O‘zbek adabiyotidagi memuar asarlarning nodir namunasi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) Oybek “Bolalik”, G‘.G‘ulom “Shumbola” B) A.Qahhor “O‘tmishdan ertaklar”, Jonatan Svift
“Guliverning sayohatlari” C) Oybek “Bolalik”, A.Qahhor “O‘tmishdan ertaklar” D) barchasi
4. Memuar asarlar badiiy to‘qimalarning yo‘qligiga ko‘ra qanday asarlarga yaqin turadi?
A) falsafiy B) didaktik C) ilmiy D) tarixiy
5. O‘zbek adabiyotida memuar asarlarning qanday turlari uchraydi?
A) tarixiy memuar B) badiiy memuar C) fantastik –sarguzasht memuar D) A, B
6. Memuar asarlarda qanday xususiyat asosiy o‘rinda turadi?
A) hikoyachining o‘zi B) hikoyachining nuqtai nazari C) hikoyachining ma’naviy saviyasi D) A, B
Boborahim Mashrab
1. Mashrab hayotiga oid so‘ngi ma’lumotlar bizgacha qaysi asar orqali yetib kelgan?
A) Bog‘istoniyning “Tazkirai qalandaron” asari orqali B) Jaloliddin Yusupovning “Mehribonim
qaydasan” asari orqali C) Mashrabning “Mabdai nur”, “Kimyo” asarlari orqali D) Dilshodi Barnoning
“Tarixi muhojiron” asari orqali
2. Boborahim Mashrabning “Mabdai nur” asari qanday tusdagi asarlar sirasiga kiradi?
A) badiiy-ahloqiy asar B) diniy-falsafiy asar C) diniy va ilmiy asar D) A va B
3. Arz so‘zining ma’nosi qaysi qatorda to‘g‘ti berilgan?
A) lochin B) ishonarli C) yer shari D) qiynamoq
4. Boborahim Mashrab hayoti haqida malumot beruvchi asar hisoblangan “Qissai Mashrab”da
keltirilishicha, u bolaligidanoq qanday tabiatga ega bo‘lgan?
A) majnun tabiat B) so‘fiy surat C) odamovi D) barchasi
5. Boborahim Mashrab o‘spirinligida qayerda go‘riston bo‘lsa o‘sha joyni ziyorat qilib odamlarning
suyaklarini ko‘rib qanday so‘zlarni aytib yig‘lab yurar edi?
A) Ey odamzod, boradigan joying shu bo‘ldimi B) Ey odamzod, oxir o‘lib boshingga tushadigan ish
bu C) Ey odamzod, safaringni yakunimi bu D) to‘g‘ri javob keltirilmagan
6. Boborahim Mashrabdagi g‘amginlik “Xamsa” dostoning qaysi qahramonlari g‘amginligiga o‘xshab
ketadi?
A) Iskandar B) Qays C) Abu Salom D) A, B
7. Boborahim Mashrabning nisbatan mukammal she’riy to‘plamini nashr etilishida qaysi adabiyot
jonkuyarining xizmati beqiyos hisoblanadi?
A) Said Ahmad B) Jaloliddin Yusupov C) Oybek D) G‘.G‘ulom
8. Boborahim Mashrabning 1990- yilda nashr etilgan “Mehribonim qaydasan” nomli she’riy
to‘plamida qaysi janrdagi she’rlar jamlangan?
1. gazal 2. tuyuq 3. mustazod 4. qit’a 5. marabba 6. qasida 7. muxammas 8. muashshar
A) 1,2,3,4,5,6,7,8 B) 1,3,5,6,7 C) 1,3,5,7 D) 1,3,5,8
9. Yaratganni xohishi – irodasini, hikmatini, jamolini, qudratini bilishga anglashga yo‘naltirilgan ilm
nomi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) so‘fiylik ilmi B) tasavvuf ilmi C) qodiriylik ilmi D) barchasi
10. Boborahim Mashrab insonga uning moddiy mavqeyidan kelib chiqib emas, balki qaysi fazilatidan
kelib chiqib yondashadi?
A) falsafiy B) ma’naviy C) ro‘hiy D) so‘fiy
11. Qaysi ijodkor ko‘ngildagi ishq olovi qanday bo‘lsa shundayligicha she’rga ag‘daradi?
A) Ofoqxo‘ja B) Boborahim Mashrab C) Mansuri Xalloj D) Yassaviy
12. Qaysi muallif ishqi ilohiyni ramziy shariat doirasidan uzoqlashmagan holda aks ettiradi?
A) Yassaviy B) Boborahim Mashrab C) Mansuri Xalloj D) Ofoqxo‘ja
13. Lomakonlik faqat kimga xos….
A) Boborahim Mashrab B) Xudoga C) payg‘ambarga D) barchasi
14. Fashu dastor so‘zining ma’nosi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) qamishzor B) dunyo C) salla va pechi D) yo‘q
63
Mashrab she’riyatidan
1. Mashrab asarlarida qo‘llanilgan nayiston so‘zining ma’nosini aniqlang.
A) dunyo B) salla C) yo‘q D) qamishzor
2. Taqi so‘zi Mashrab g‘azallarida qanday ma’no kasb etadi?
A) ozod B) yashirin C) tag‘in D) rad etilgan
Qissai Mashrab
1. …Shoh Mashrab iydgohga keldilar. Ushbu jumladagi iydgoh so‘zining ma’nosi qaysi qatorda
to‘g‘ri berilgan?
A) qiynalish B) saylgoh C) qabriston D) so‘fiylik uyi
2. “Qissai Mashrab”da Mashrabdan Xo‘ja Hofiz Sheroziy gazallaridan o‘qishini so‘ragan zot qaysi
qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) Ofoq Xo‘ja B) Mulla Bozor C) Mulla Boqi D) Mulla Oxund
3. “Qissai Mashrab”da aytilishicha Mashrab Ofoqxo‘ja xonadonida necha yil o‘tin, suv tashiydi va
qancha vaqt ostonada yotadi?
A) 1yil o‘tin tashiydi, 3 yil suv tashiydi, 3 yil ostonada yotadi B) 3 yil o‘tin tashiydi, 3 yil suv
tashiydi, 3 yil ostonada yotadi C) 3 yil o‘tin tashiydi, 3 yil suv tashiydi, 1 yil ostonada yotadi D) 3 yil
o‘tin tashiydi, 1 yil suv tashiydi, 3 yil ostonada yotadi
Nazariy ma’lumotlar. Tasavvuf va tasavvuf atamalari
1. Tasavvuf ta’limotining maqsadi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) komil insonni tarbiyalash B) so‘fiylikni targ‘ib etish C) ruhiyatni poklash D) barchasi
2. Barcha musilmonlar uchun xos bo‘lib, majburiy va islomiy hukmlar, yo‘riqlar majmuasi qaysi
qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) tariqat B) shariat C) toat D) ilm
3. Tariqat yo‘liga kirgan kishi tasavvufda qanday ataladi?
A) so‘fiy B) solik C) murid D) barchasi
4. Tasavvuf adabiyotida markaziy tushuncha bu…
A) yor B) ishq C) din D) boda
5. Ishq ko‘pincha qanday istiloh orqali ifodalanadi?
A) may B) sharob C) mast D) may va sharob
6. Tasavvufda tariqat yo‘liga kirgan kishi qanday nomlar bilan atalgan?
1) so‘fiy; 2) pir; 3) oshiq; 4) solik; 5) murid; 6) orif; 7) murshid; 8) devona; 9) darvesh; 10) mushfiq;
11) valiy; 12) majnun
A) 1, 3, 8, 10 B) 1, 7, 11 C) 1, 4, 5, 9 D) 1, 4, 6, 8
7. Dunyo – so‘fiylar nazdida qanday tasvirlangan?
A) nafsoniy xuruj, shaytoniy istaklar jamlangan voqe’lik B) saylgoh, ommaviy bayramlar maydoni C)
Charxi kajraftor D) Razolat va Zalolat maydoni
8. Tasavvufda “tarso” atamasi qaysi din vakillariga nisbatan ishlatilgan?
A) buddiizm B) nasroniy C) islom D) otashparastlik
9. Quyidagi istilohlardan qaysi biri tasavvufda o‘zini Olloh ishqiga yetishmoqqa baxshida etgan inson
ma’nosida qo‘llangan?
1) soqiy; 2) yor; 3) tarso; 4) so‘fiy
A) 1, 2 B) 1, 3, 4 C) faqat 3 D) 1, 2, 3, 4
Muhammad Rizo Ogahiy
1. Ogahiyning 1844- yilda Xiva xonligini tarixini shu yilgacha bo‘lgan voqealarini o‘z ichiga olgan
asari qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) “Firdavs ul- iqbol” B) “Riyoz ud- davla” C) “Shohidi iqbol” D) “Ta’viz ul-oshiqin”
2. Qaysi ijodkor arab alifbosidagi nun va sod harflaridan foydalanib yor go‘zalligini o‘ziga xos
tasvirini yaratdi?
A) Ogahiy B) Navoiy C) Jomiy D) Lutfiy
64
3. Qanday vositalar Ogahiyni ijodga izlanishga undadi?
A) kuchli iroda B) hayotni sevish C) ijodga bo‘lgan qiziqish D) A, B
4. Ogahiyning “Ta’viz ul-oshiqin” devonida qancha janrdagi lirik meros jamlangan?
A) o‘ndan ortiq B) yigirmadan ortiq C) o‘ttizdan ortiq D) barchasi
5. Ogahiyning ijodida suvni suzuk deb sifatlash adabiyotdagi qanday hodisa sanaladi?
A) yangilik B) doimiylik C) qadimiylik D)A, B
6. Ogahiyning devonida qanday mavzuga doir she’rlar jamlangan?
A) ijtimoiy-siyosiy B) axloqiy C) didaktik D) barchasi
7. Ogahiyning “Qasidai nasihat” asari qanday mazmunda yozilgan?
A) davlat va siyosatga munosabat shaklida B) siyosiy va didaktik mazmunda C) Muhammad
Rahimxoni Soniy madhiyasiga bag‘ishlab yozilgan D) A va B
8. Ogahiyning “Dahr uyi bunyodkim suv uzradir mahkam emas” deb boshlanuvchi asari qanday
mazmunga ega?
A) tasavvufiy B) falsafiy C) didaktik D) A, B
9. Ogahiyning qaysi asari adabiyotimiz tarixida didaktik lirikaning yorqin namunasi hisoblanadi?
A) “Qasidai nasihat” B) “Riyoz ud- davla” C) “Shohidi iqbol” D) “Ta’viz ul-oshiqin”
10. Asru so‘zining ma’nosi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) motam B) yurak C) benihoya D) g‘amli
11. Vuquf so‘ziga qaysi qatorda to‘g‘ri izoh berilgan?
A) miskinlar B) g‘amli C) xabardor D) balalik
12. Faqat Ogahiy qalamiga mansub asarlar berilgan javobni toping.
1) “Sabot ul-ojizin”; 2) “Riyoz ud-davla”; 3) “Ta’viz ul-oshiqin”; 4) “Kimyoi saodat”; 5) “Shoh va
gado”; 6) “Zubdat ul-tavorix”
A) 1, 4, 5 B) 2, 3, 6 C) 1, 2, 3 D) 3, 5, 6
13. Ogahiy qalami ostida o‘zbek tiliga tarjima qilingan asarlar keltirilgan javobni aniqlang.
A) “Haft paykar”, “Guliston”, “Shoh va gado”, “Yusuf va Zulayxo” B) “Gulistoni davlat”, “Yusuf va
Zulayxo”, “Shohidi iqbol”, “Kimyo” C) “Haft paykar”, “Yusuf va Zulayxo”, “Bahoriston”, “Shoh va
gado” D) “Firdavs ul-iqbol”, “Riyoz ud-davla”, “Sabot ul-ojizin”, “Ravzat us-safo”
14. Ogahiy “Ustuna” radifli g‘azalining birinchi baytida qaysi badiiy san’atdan ustalik bilan
foydalangan?
A) tazod B) kitobat C) talmeh D) ta’did
15. Ogahiy tomonidan o‘zbek tiliga tarjima qilingan “Shoh va gado” asarining muallifini aniqlang.
A) Badriddin Xiloliy B) Badriddin Chochiy C) Maleho Samarqandiy D) Davlatshoh Samarqandiy
Nazariy ma’lumot. Tashxis
1. O‘zagi arabcha shaxs bo‘lgan mumtoz adabiyotimizda keng qo‘llaniladigan badiiy tasvir
vositalaridan biri qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) tashxis B) tazod C) talmeh D) tarse’
2. Tarab tiflin tug‘urdi dahr zoli
Ango bo‘ldi magarim doya navro‘z. Ushbu baytda qanday she’riy san’at qo‘llangan?
A) tazod B) talmeh C) tarse’D) tashxis
3. Baytlarda tashxis san’ati uchun qanday xususiyat ahamiyatli hisoblanadi?
A) insonning o‘zidagi holat B) xislat va fazilat C) ruhiyat D) A, B
4.Tashxis so‘zining old qo‘shimchasi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) is B) ta C) xis D) tash
4-DARS. O‘ZBEK ADABIYOTI TARIXI (davomi). YANGI O‘ZBEK ADABIYOTI. (157-208-betlar)
Reja:
1. Zokirjon Xolmuhammad o‘g‘li Furqat.
2. Nazariy ma’lumot. G’azal va Musamman.
3. Yangi o‘zbek adabiyoti. Abdulla Qodiriy.
65
4. “O‘tkan kunlar”.
5. “O‘tkan kunlar” romani to‘g‘risida
6. Nazariy ma’lumot. Badiiy asarda milliy ruh ifodasi.
7. Abdulhamid Suloymon o‘g‘li Cho‘lpon.
8. Abdulhamid Suloymon o‘g‘li Cho‘lpon she’rlari to‘g‘risida.
9. Nazariy ma’lumot. Ijtimoiy intim lirika.
Zokirjon Xolmuhammad o‘g‘li Furqat
1. Furqat ijodiy merosida to‘rt ilmiy asar uchraydi. Ushbu asarlar qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) “To‘y tavsifi”, “Gap ta’rifida”, “Nuh manzar”, “Haftiyak” B) “Nuh manzar”, “Chor darvish”,
“Hammomi xayol”, “Haftiyak” C) “To‘y tavsifi”, “Gap ta’rifida”, “Aza tavsifi”, “Ilmi ash’orning
qoidai avzoni” D) “Ilmi ash’orning qoidai avzoni”, “Chor darvesh”, “To‘y tavsifi”, “Chor darvish”
2. Furqatning “Aza tavsifi” deb atalgan asari qanday xarakterga ega?
A) etnografik B) didaktik C) ilmiy D) falsafiy
3. Furqat ijodiga mansub “Sabog‘a xitob” she’ri qanday ruhda yozilgan?
A) vatan sog‘inchi B) yoshlarga xitob C) do‘stlar sog‘inchi D) A, C
4. Quyidagi adabiy turlardan qaysilari Furqatning ijodida ustuvor ahamiyat kasb etadi?
1) tarjima; 2) pand-nasihat; 3) publitsistik, nasriylik; 4) noma; 5) madhiya; 6) ilmiylik; 7) lirika; 8)
tarixnavislik; 9) tasavvufiylik
A) 1, 4, 6, 9 B) 1, 2, 5, 8 C) 3, 4, 5, 6 D) 1, 3, 6, 7
5. Furqatning qalamiga mansub aruz vaznining qoidalari haqidagi asar to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni
aniqlang.
A) “Ilmi ash’orning qoidai avzoni” B) “Gap tarifida” C) “Nuh manzar” D) A va C
6. Furqat tarjimalari to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni aniqlang.
A) “Aza tavsifi”, “Haftiyak”, “Chor kitob” B) “Chor darvish”, “To‘y tavsifi”, “Haftiyak” C)
“Hammomi xayol”, “Chor darvish”, “Nuh manzar” D) “Chor darvish”, “Chor kitob”, “Haftiyak”
7. “Hammomi xayol” risolasining muallifini aniqlang.
A) Zavqiy B) Furqat C) Ogahiy D) Muqimiy
8. Furqat “Chor darvish” “Nuh manzar” asarlarini qaysi tildan o‘zbek tiliga o‘girgan?
A) arab B) fors C) urdu D) yunon
9. Furqatning ijodiy merosi qaysi turdagi asarlarni o‘z ichiga oladi?
1.lirika 2. publisistika 3. nasriy asarlar 4. tarjimalar 5. didaktik asrlar 6. tanqidiy asrlar 7. ilmiy asarlar
A) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 B) 1, 2, 3, 4, 5, 6 C) 1, 2, 3, 4, 7 D) 4, 5, 6, 7, 8
10. Furqatning ijodiy merosini qanchasini ilmiy asarlar tashkil etadi?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6
11. Furqatning dunyoqarashini shakllanishini aniqlashda qaysi asar ahamiyatli hisoblanadi?
A) “Nuh manzar” B) “Chor darvish” C) “Furqatnoma” D) “Hammomi xayol”
12. Furqatning lirikasida qanday ohanglar salmoqli o‘rin tutadi?
A) orzu, niyat B) g‘urbat, hasrat C) dard, hasrat D) faollik, yangilik
13. Savsan so‘zining lug‘aviy ma’nosi aniqlang.
A) yoqa B) gulsapsar C) qo’g‘agul D) B, C
Nazariy ma’lumot. G‘azal va musamman
1. Turkiy tildagi ilk g‘azallar kimlarning ijodida uchraydi?
A) Navoiy, Rabg‘uziy B) Muso Xorazmiy, Rabg‘uziy C) Xorazmiy, Rabg‘uziy D) A, B
2. Ishqiy kechinmalar ifodasi sifatida vujudga kelgan asarlar…
A) musamman B) g‘azal C) qasida D) munojot
3. Ilmiy adabiyotda g‘azallarning hajmi qancha baytni tashkil qiladi?
A) 3 baytdan 19 baytgacha B) 4 baytdan 14 baytgacha C) 5 baytdan 14 baytgacha D) 3 baytdan 16
baytgacha
4. Qaysi qatorda musammanning qofiyalanishi to‘g‘ri berilgan?
A) a,a,a,a,a, b,a,a B) a,a,a,a,a,a,a,a, C) b,b,b,b,a,a,a,a D) b,b,b,b,b,b,b,b
66
Abdulla Qodiriy
1. Abdulla Qodiriy o‘zbek adabiyotida qaysi janr xusuyatini rivojlantirishda muhim rol o‘ynadi?
A) hikoyachilik B) romanchilik C) hajviyachilik D) qissanavislik
2. Abdulla Qodiriyning ilk bor NKVD tomonidan qamoqqa olinishiga qaysi maqola sabab bo‘lgan?
A) “Matbuot kuni” B) “Yig‘indi gaplar” C) “1918- yil yodgori” D) “Yangi masjid va maktab”
3. Abdulla Qodiriyning nasriy asarlarini aniqlang.
A) “Baxtsiz kuyov”, “Obid ketmon”, “Toshpo‘lat tajang nima deydir?” B) “Kalvak mahzumning
xotira daftari”, “Juvoboz”, “Obid ketmon” C) “Uloqda”, “Obid ketmon”, “Kalvak mahzumning xotira
daftaridan” D) “O‘tkan kunlar”, “Mehrobdan chayon” ,“Toshpo‘lat tajang nima deydir?”
4. Abdulla Qodiriyning qutlug‘ nomi va asarlari qochondan boshlab xalqqa qaytarila boshlandi?
A) 1950- yil B) 1953- yil C) 1991- yil D) 1958- yil
“O‘tkan kunlar”
1. Abdulla Qodiriy qaysi asarida millat tarixining “eng kirlik, qora kunlari”ni tasvirlaydi?
A) “O‘tkan kunlar” B) “Mehrobdan chayon” C) “Uloqda”, “Obid ketmon” D) Kalvak mahzumning
xotira daftari”
2. “1264- hijriy dalb oyining o‘n yettinchi qish kunlarining biri, quyosh botgan, tevarakdan shon azoni
eshitiladir” Ushbu jumla qaysi asardan olingan?
A) “Kecha va kunduz” B) “Navoiy” C) “Mehrobdan chayon” D) “O‘tkan kunlar”
3. “O‘tkan kunlar” romanidagi yasama xatlarni uyishtirgan salbiy qahramonlar qaysi qatorda to‘g‘ri
berilgan?
A) Sodiq B) Xomid C) Xushro‘ybibi D) Janat opa
4. Shundan keyin so‘radi xansiragan xayajonlangan bir tovush bilan so‘radi “Siz o‘shami” Ushbu
jumla qaysi asarda keltirilgan?
A) “O‘tkan kunlar”B) “Navoiy” C) “Ulug‘ yo‘l” D) “Kecha va kunduz”
5. “O‘tkan kunlar” romani qahramoni Otabek qaynotasi Mirzakarim quttidor bilan qayerda tanishadi?
A) Akrom hojining uyida B) Mirzakarim quttidorning uyida C) Ziyo shoirning uyida D) A, B
6. “O‘tkan kunlar” romanida g‘am -hasratda ko‘yib, qismati Otabekdan ham og‘irroq bo‘lgan g‘arib
insonni aniqlang.
A) Hasanali B) Usta olim C) Kumush D) Oybadoq
7. “O‘tkan kunlar” romanida Ozbekoyim kimni andi deb baholaydi?
A) Kumushbibini B) Zaynabni C) Oftoboyimni D) Hasanali
“O‘tkan kunlar” romani to‘g‘risida
1. Buguni mustahkan, ertasi poydor bo‘lishini istagan har bir xalq nimani yaxshi bilmog‘i shart?
A) kelajakni B) o‘tmishni C) adabiyotni D) A, B
2. Abdulla Qodiriyning “O‘tkan kunlar” romanining keng ommalashuviga qanday xususiyati sabab
bo‘lgan?
A) millatning yuksak va tuban jihatlarini aks ettirishi B) asarda tarix aks etgani C) millarning yuksak
tasvilanmagani D) A, B
3. Abdulla Qodiriyning “O‘tkan kunlar” romani personajlari qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) Sultonali, Ra’no, Zokir, Otabek B) O‘zbekoyim, Yusufbek hoji, Mirzakarim Quttidor, C)
Oftoboyim, Zaynab, Sultonali, Otabek D) Soliq mahdum, Anvar, Safar
Nazariy ma’lumot. Badiiy asarda milliy ruh ifodasi
1. Yer yuzida odamlar nimalarga bo‘linib yashashadi?
A) irqlarga B) tabaqalarga C) millatlarga D) A, B
2. Har bir millat qanday xususiyati bilan boshqa millatlardan ajralib turadi?
A) o‘ziga xos tartibga amal qilgani uchun B) o‘ziga xos tartibga amal qilmagani uchun C) o‘ziga xos
tartibga ruhiyatga amal qilgani uchun D) A, B
3. Qaysi qatorda tashqi belgi bo‘lmagan ichki holatning ma’nosi to‘g‘ri berilgan?
A) o‘ziga xoslik B) milliylik C) jangavorlik D) qo‘pollik
67
Abdulhamid Sulaymon o‘g‘li Cho‘lpon
1. “Qalandar”, “Mirza qalandar”, “Q”, “Andijonlik” taxalluslarida ijod qilgan shoir nomini aniqlang.
A) A.Qodiriy B) Cho‘lpon C) Fitrat D) Hamza
2. Adabiyotni “…chang va tuproqlar to‘lgan ko‘zlarimizni artib, ayhonnos buloq suvi”ga o‘xshatgan
shoir nomi qaysi qatorda to‘g‘ri ko‘rsatilgan?
A) Fitrat B) A.Qodiriy C) Cho‘lpon D) to‘g‘ri javob berilmagan
3. “Millatchi” so‘zi turkiy tillarda qanday kishilarga nisbatan ishlatiladi?
A) O‘z millatini sevgan, butun harakatini uning yuksalishiga qaratgan kishilarga nisbatan. B) Boshqa
millat vaklillarini yomon ko‘radigan kishilar. C) Boshqa millat vaklillarini sevgan va jonidan
kechishga tayyor kishilar. D) O‘z millatini, boshqa millatlardan ustun qo‘yadigan kishilarga.
4. Muhabbatning keng saroyida yo‘lini yo‘qotgan oshiq holati Cho‘lponning qaysi she’rida
ifodalangan?
A) “Ko‘ngil” B) “Buzilgan o‘lkaga” C) “Go‘zal” D) “Qalandar ishqi”
5. 1927- yilning oktabrida bo‘lib o‘tgan II quriltoyda respublika rahbarlaridan biri A.Ikromov
tomonidan ijodi “g‘oyaviy tuturuqsiz” deya qoralangan shoirni aniqlang.
A) Cho‘lpon B) U.Nosir C) Fitrat D) barcha javoblar to‘g‘ri
6. Gogolning “Tergovchi”, J.Frankning “Feruza”, Andreevning “Osilgan yetti kishining hikoyasi”
asarlarini o‘zbekchalashtirgan shoirni aniqlang.
A) U.Nosir B) Fitrat C) to‘g‘ri javob yo‘q D) Cho‘lpon
Abdulhamid Sulaymon o‘g‘li Cho‘lpon she’rlari to‘g‘risida
1. Cho‘lpon bir qancha janrda ijod qilgan bo‘lsa ham u tabiatiga ko‘ra…
A) chin inson edi B) shoir edi C) yozuvchi edi D) A, B
2. Cho‘lponning she’rlarida shoirning qaysi jihatlari yaqqol bo‘rtib turadi?
1. yoniq yurak 2. olovli shaxsiyat 3. obrazlarni shiriflash 4. tarix 5. isyonkor tabiat
A) 1,2,5 B 1,2,3,4,5 C) 1,2,3 D) 2,3,4,5
3. O‘zbek adabiyotida hech bir ijodkor Cho‘lpondek … vaziyatda ijod qilmagan. Ushbu jumladagi
nuqtalar o‘rniga mos so‘zni aniqlang.
A) og‘ir B) qayg‘uli C) qaltis D) ijtimoiy
4. “Sen-da odam, sen-da insonsen” deya ko‘ngilni inson darajasiga ko‘targan shoirni aniqlang?
A) Cho‘lpon B) Oybek C) U.Nosir D) Hamza
Nazariy ma’lumot. Ijtimoiy va intim lirika
1. Cho‘lponning qaysi bir she’rida intim lirika yetakchilik qiladi?
A) “Qalandar ishqi” B) “Yong‘in” C) “Buzilgan o‘lkaga” D) A, C
2. Ijod tajribasidan ma’lumki lirik asarlar qanday turlarga bo‘linadi?
A) intim B) ijtimoiy C) A, B D) ramziy
3. Qanday ihtiyoj intim yo‘nalishdagi she’rlarning boshqalar tomonidan ham sevib o‘qilishiga sabab
bo‘ladi?
A) o‘zgalarning holatini tuyush B) boshqalarning sezimlarini his etish C) boshqalarning ko‘ngil
kechinmalarini his etish D) A, B
4. Nima uchun sof yoki intim lirikada tuyg‘ular shaxsiy bo‘lsada u insonga yuqadi?
A) tuyg‘ular go‘zal bo‘lgani uchun B) tuyg‘ular go‘zal va tasirchan bo‘lgani uchun C) she’r shaxsiy
dardni ifodalagni uchun D) A, B
5. Cho‘lponning ijtimoiy lirikaga xos xususiyatlarini o‘zida aks ettirgan she’rini aniqlang.
A) “Qalandar ishqi” B) “Yong‘in” C) “Buzilgan o‘lkaga” D) B va C
6. Quyidagi qaysi ta’rif intim lirikaga xos?
1) lotincha so‘zdan olingan bo‘lib, “eng ichki” degan ma’noni anglatadi; 2) grekcha so‘zdan olingan
bo‘lib, “eng ichki” demakdir; 3) shoirning bevosita unga tegishli sezim, tuyg‘u holatini tasvirlaydi; 4)
turli ijtimoiy illatlar oqibatida tug‘yonga kelgan sezim ifodasi.
A) 2, 3 B) 1, 3 C) 2, 4 D) 1, 4
7. “Yig‘lar yuragimda vatanim” deya nola chekkan ijodkorni aniqlang.
68
A) Abdulla Qodiriy B) Cho‘lpon C) Oybek D) Hamza
5-DARS. YANGI O‘BEK ADABIYOTI (davomi). (208-258- betlar.)
Reja:
1. “Kecha va kunduz”.
2. “Kecha va kunduz” romani to‘g‘risida
3. Muso Toshmuhammad o‘g‘li Oybek.
4. “Qutlug‘ qon”.
5. “Qutlug‘ qon” romani to‘g‘risida.
6. Nazariy ma’lumot. Roman janri haqida.
“Kecha va kunduz ”
1.Cho‘lponning “Kecha va kunduz ” romani qachon to‘liq nashr etildi?
A) 1934- yil B) 1936- yil C) 1937- yil D) 1938- yil
2. “Kecha va kunduz ” romanidagi Razzoq so’fi faqat kimning so‘zlarinigina haqiqat deb biladi?
A) Qurbonbibining B) Zebining C) Eshonning D) Akbaralining
3. Qaysi asarda o‘z soddaligi husni, odobi, noyob istidodi tufayli o‘quvchilar mehrini qozongan
xaqiqiy o‘zbek qizi timsoli aks etgan?
A) “O‘tkan kunlar”da Kumush B) “Mehrobdan chayonda”da Ra’no C) “Qutlug‘ qon”da Gulnor D)
“Kecha va kunduz ”da Zebi
4. “U uydan goh yosh kelinning quvnoq va bolalarcha kulishi, goh qari kuyovning xursand
qiyqirishlari, goh bo‘lsa, yangi qayliqning yo‘lga sarbli dutori bilan shirin va shiralik ovozi, goh
bo‘lsa yangi keltirilgan gromafonda Netayxonning qichiq yallalari eshitiladi”. Ushbu parcha kimning
qaysi asaridan olingan?
A) A.Qodiriy “Mehrobdan chayon” B) A.Qodiriy “O‘tkan kunlar” C) Cho‘lpon “Kecha va kunduz”
D) Oybek “Qutlug‘ qon”
5. Jamiyat oldida gapirishni sevmaydigan, o‘zining imomlik vazifasiga ham juda rasmiy ravishda
qaraydigan; uyidan jom’ga kelib, jom’dan uyiga qaytguncha salom-alikdan boshqaga og‘iz
ochmaydigan, onda sonda yangi kelinchakdek muloyim va yumshoq yo‘talib qo‘yadigan ingichka
ovozli… Ushbu ta’rif “Kecha va kunduz” romanining qaysi qahramoniga xos xususiyat?
A) Eshon bobo B) Noib To‘ra C) Razzoq So’fi D) Imom Domla
6. “U, kishini berishga o‘rgatish qiyin! U kishi shuncha badavlat bo‘la turib eshikdan gadoy kirsa
qo‘liga qaraydi: “Nazri yo‘qmikan?” – deb”. “Kecha va kunduz” romanida Razzoq So’fi tamonidan
aytilgan bu so‘z kimga tegishli?
A) Eshon bobo B) Noib To‘ra C) Razzoq So‘fi D) Imom Domla
7. Qaysi roman qahramoni og‘zida to‘la osh bilan “Netayxon aylanay yodimga tushdi- e…” deb
xirgoyi qiladi?
A) “O‘tkan kunlar” B) “Qutlug‘ qon” C) “Kecha va kunduz” D) “Mehrobdan chayon”
8. Qaysi asar qahramoni quyidagicha kiyingan edi-Ustida qora barqut, paranji, qora chimmat oyog‘ida
qora amirkon mahsi-kavush?
A) Zunnun B) Zebi C) Hamrobibi D) Akbaralining birinchi xotini
9. Cho‘lponning hurkak ohu singari go‘zal va ilojsiz qahramonini aniqlang.
A) Zebi B) Zunnun C) Hamrobibi D) Poshshaxon
10. Foniy dunyo be- esh kundir, be- esh kundir, ho – ov,
So‘filik ahdi – in sindur, ahdin sindur, ho – ov. “Kecha va kunduz” romanida yuqoridagi qo‘shiq
kimning tilidan aytilgan edi?
A) Zebi B) Razzoq so‘fi C) Eshon bobo D) Fazilatxon
69
“Kecha va kunduz” romani to‘g‘risida
1. “Kecha va kunduz” romanida umri to‘rt devor orasida o‘tayotgan, na tirikchilikdan, na erkdan
yalchigan qahramonni aniqlang.
A) Zebi B) Qurvonbibi C) Zunnun D) Fazilatxon
2. “Kecha va kunduz” romaning qaysi qahramoni tom ma’noda o‘zini “muhit erki” ga bergan edi?
A) Zebi B) Qurvonbibi C) Zunnun D) Fazilatxon
Muso Toshmuhammad o‘g‘li Oybek
1. Oybekning so‘zga mehr qo‘yishida kimning hissasi katta bo‘lgan?
A) onasining B) otasining C) ustozining D) Qodiriyning
2. Xayol daryosi keng edi menda o‘qtin -o‘qtin o‘zimcha mashq qilib, bitta yarimta she’r yozib ham
qo‘yardim. Ushbu fikr muallifi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) Cho‘lpon B) Abdulla Qodiriy C) Oybek D) A.Qahhor
3. Oybek oriq novcha yigit bo‘lib, qo‘ng‘ir sochlari do‘ppisidan toshib turardi. Ushbu fikrlar muallifi
qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) G‘.G‘ulom B) Zulfiya C) Said Ahmad D) Zarifa Saidnosirova
4. “Qutlug‘ qon” romanida Yo‘lchi tog‘asi Mirzakarimboynikidan ketganidan so‘ng singlisi Unsinni
qancha paytdan so‘ng qayta ko‘rashga musharrav bo‘ladi?
A) 2 oy so‘ng B) 3 oy so‘ng C) 1 oy so‘ng D) 5 oy so‘ng
“Qutlug‘ qon”
1. “Qutlug‘ qon” romaniga Oybekning Petrov timsolini kiritish sababini aniqlang.
A) qo‘zg‘olon va uning boshlanishini ochib berish uchun B) asar muhokamasi chog‘ida adibni asar
ichiga inqilobchi kuchlar va rus proletariat vakillarini kiritmaganlikda ayblaganlari uchun C) o‘zbek
xalqining yaqin o‘tmishda rus bosqinchilari tomonidan ezilganini ko‘rsatish uchun D) barcha javoblar
to‘g‘ri
2. Oybekning “Qutlug‘ qon” romanini yozishdan asosiy maqsadini aniqlang.
A) qo‘zg‘olon va uning sabablarini ko‘rsatish B) bu davr kishilari ruhiyatini, ularning ko‘nglidagi
ezgulik va yomonlikka munosabatini ko‘rsatish C) yangilanib borayotgan davr va unda yashashi
lozim bo‘lgan odamlar tabiati o‘rtasidagi muvofiqlik kabi jihatlarni aks ettirmoqchi edi D) B, C
3. Qaysi adib o‘zining asarida tasvirlangan voqealar guvohi bo‘lgan?
A) Odil Yoqubov B) Oybek C) H.Olimjon D) P.Qodirov
4. “Qutlug‘ qon”asari markazida nima turadi?
A) Qo‘zg‘olon B) Bosh qahramon – Yo‘lchining hayoti C) Yo‘lchi, Gulnor, Shokir ota,
Mirzakarimboy, Yormat, Tantiboyvachcha kabilarning taqdiri D) to‘g‘ri javob berilmagan
5. “Qutlug‘ qon” romanning bosh qahramoni Yo‘lchi obraziga xos sifatlarni aniqlang.
A) mard, oqko‘nglik B) halol va oliyjanob C) A va B D) faqat A javob to‘g‘ri
6. “Oybek butun yoz ichi bog‘dan chiqmay ijod qildi. Oybek buyuk ijod egasi edi. Shuning uchun
ham u o‘ta tahlikali va fojiali kunlarda, g‘urbat yutib kechirilgan hayotida “Qutlug‘ qon”day go‘zal va
o‘lmas bir asar yaratdi”. Oybek haqidagi ushbu xotira kimga tegishli?
A) Zarifa Saidnosirovaga B) Zulfiyaga C) A.Qahhorga D) O.Yoqubovga
7. 1939- yilda Oybekning “Qutlug‘ qon” romani yozuvchilar uyushmasida muhokama qilindi.
Muhokama chog‘ida ayrim kishilar Oybekni qanday ayblashdilar?
A) asarga inqilobchi kuchlarni kiritmaganlikda B) xalq dushmani sifatida C) rus proletariat kishilarini
asarga kiritmaganlikda D) A va C
“Qutlug‘ qon” romani to‘g‘risida
1. Adabiy qahramonlarnning hayoti davomida bir qadar o‘sishi adabiyotshunoslikda qanday ataladi?
A) personoj B) dinamika C) tashxis D) pafos
2. “Qutlug‘ qon” romani qahramoni Yo‘lchi kimdan mehr- muruvvat kutgan edi?
A) tog‘asidan B) Tantiboyvachchadan C) Shokir otadan D) Petrovdan
3. “Qutlug‘ qon” romani markazida kimlarning taqdiri markaziy o‘rinda turadi?
70