Namozov A.T. Adabiyotdan testlar 5-11 sinflar
Подождите немного. Документ загружается.
13. “Shohnoma” necha baytdan iborat?
A) 50 ming B) 60 ming C) 70 ming D) 80 ming
14. “Shohnoma” XVIII asrda o’zbek tiliga tarjima qilgan adiblar qaysi javobda to’g’ri berilgan?
A) Muhammad Buxoriy B) Shoislom Shomuhamedov C) Shoh Hijron D) Hamid G’ulom
15. “Shohnoma”ni XIX asrda o’zbekchaga o’girgan adiblarni aniqlang.
A) Shoh Hijron Xomush B) Nurmuhammad Buxoriy C) Miriy D) Jumaniyoz Jabborov
16. “Xamsa” dostonining qaysi biri “Shohnoma” vazni va yo’nalishida ekani bilan ajralib turadi?
A) “Hayrat ul-abror” B) “Layli va Majnun” C) “Sabai sayyor” D) “Saddi Iskandariy”
17. “Shohnoma”da tilga olingan Garsevaz kim?
A) Siyovushning ukasi B) Siyovushning akasi C) Afrosiyobning o’g’li D) Afrosiyobning ukasi
18. Bir taxt edi undan past kelardi moh
Unda o’tirardi gurd Kovus shoh. Ushbu satrdagi gurd so’zining ma’nosi qaysi javobda berilgan?
A) ulug’ B) shoxi bor C) pahlavon D) zolim
Siyovush qissasi
1. Bu noma yitishgach shohi Eronga,
Toj-u taxti boshi yetdi Kayvonga: Ushbu maktub kimning kimga yo’llagan maktubi edi?
A) Kaykovusning Siyovushga yo’llagan maktubi B) Afrosiyobning Siyovushga yo’llagan maktubi C)
Kaykovusning Afrosiyobga yo’llagan maktubi D) Siyovush maktubiga Kaykovusning javobi
2. Siyovushning buvisi asli qayerlik bo’lgan?
A) eronlik B) turonlik C) misrlik D) kavkazlik
3. “Shohnoma” asrining bugungi kungacha yetib kelishi va o’lmasligining sababini aniqlang.
A) asarda ko’plab yaxshilikka yo’naltirilgan o’rinlar borligida B) asarning yuksak badiiy qiymatga
ega ekanida C) barchasi D) asarning pandnoma tipida ekanligi uchun
Robindranath Thokur
1. Ilk tragediyanavislar berilgan qatorni belgilang.
A) Esxil, Sofokl, Evripid B) Esxil, Dionis C) Evripid, Arastu, Ezop D) Sofokl, Dionis, Arastu
2. «Alximik» va «Beshinchi tog‘» romanlarining muallifi kim?
A) Xans Kristian Andersen B) Paulo Koelo C) Frans Kafka D) Antuan De Sent-Ekzyuperi
3. R.Thokurning dastlabki she’riy to’plami qanday nomlangan?
A) “Tonggi qo’shiqlar” B) “Suratlar va qo’shiqlar” C) “Oqshom qo’shiqlari” D) “Bibha sohili”
4. R.Thokur romanlar berilgan qatorni toping.
A) “Bibha sohili”, “Roja va Rani” B) “Qurbonlik”, “Chitrangoda” C) “Hisob-kitob”, “Jazo” D)
“Donishmand Roja”, “Bibha sohili”
5. 1913- yilda Xalqaro Nobel mukofotiga ega bo’lgan va mukofot puliga esa bolalarga bepul maktab
ochib bergan adib kim edi?
A) Sergey Yesenin B) R.Thokur C) Kamyu D) F.Kafka
6. Hindiston Respublikasining milliy madhiyasi qanday nomlangan?
A) “Mening oltin Bengaliyam” B) “Xalq qalbi” C) “Gitanjali” D) “Ko’zga tushgan cho’p”
7. “Ko’zga tushgan cho’p”, “Halokat” asarlari muallifini toping.
A) Ch.Aytmatov B) U.Hamdamov C) R.Thokur D) Rasul Hamzatov
“Nur va soyalar”
1. Qayt, sultonim, qayt!
Qayt,intizor, chaqmoq qalbimga! Ushbu misralar “Nur va soyalar” asarida kimning tilidan aytilgan
qo’shiq edi?
A) Shoshibushon B) Girabala C) vishnuit qalandari D) advakat
2. Gupijontira ushbu so’z “Nur va soyalar” asarida qanday ma’no kasb etadi va u anglatgan ma’no
to’g’ri berilga qatorni aniqlang.
A) qalandar B) diniy mazhab C) musiqa asbobi D) qavm nomini ifodalaydi
3. Shoshibushon harakteriga xos xususiyatlar qaysi qatorda to’g’ri berilgan?
51
A) osoyishtalik va tinchlikni sevuvchi kishi B) jamiyat va uning oqimiga bo’y sunadiga uning izmiga
yuradigan qiyofa C) barcha javoblar to’g’ri D) yangilikni yoqtirmaydigan unga qarshi chiqadigan
kishi
Sergey Yesenin
1. S.Yesenin «Ona ibodati» she’rida ona va o‘g‘il munosabati orqali qanday mavzuni yoritgan?
A) iltijo mavzusi B) oila mavzusi C) hijron mavzusi D) vatan mavzusi
2. “Endi qaytmam uyimga”, “Singlimga xat” she’rlari muallifi kim?
A) Pushkin B) S.Yesenin C) Thokur D) R.Hamzatov
3. Sergey Yeseninning aksar she’rlarini kim o’zbek tiliga tarjima qilgan?
A) Abdulla Oripov B) Erkin Vohidov C) Mirtemir D) Oybek
4. “Fors taronalari” she’riy to’plamining muallifini toping.
A) Thokur B) S.Yesenin C) R.Parfi D) Pushkin
5. Xurosonda bir darvoza bor,
Ostonasi gulga ko’milgan,
Unda yashar bir pari ruxsor. Misralar muallifini aniqlang.
A) Muhammad Yusuf B) Tilak Jo’ra C) Ma’ruf Jalil D) S.Yesenin
52
9-SINF
1-DARS. RUHIY KAMOLOT VOSITASI. XALQ OG‘ZAKI IJODI. O‘ZBEK ADABIYOTI TARIXI.
(3-58-betlar)
Reja:
1. Ruhiy kamolot vositasi.
2. Xalq og‘zaki ijodi.
3. “Alpomish” dostoni.
4. Nazariy ma’lumot. Xalq dostonlari va ularning turlari.
5. O‘zbek adabiyoti tarixi. Nosiruddin Rabg‘uziy.
6. “Qissasi Rabg‘uziy”.
Ruhiy kamolot vositasi
1. Badiiy adabiyotning asosiy ish qurolini aniqlang.
A) manzara B) fikr C) so‘z D) tuyg‘u
2. Olamni obrazli ko‘rish, timsollar asosida aks ettirish mahsuli bo‘lgan bitiklar adabiyotning qaysi
turiga dahldor sanaladi?
A) badiiy adabiyotga B) ilmiy adabiyotga C) milliy adabiyotga D) A, B
3. “Qurruyo- qur hayt –a to‘ramning oti” tarzidagi nola kimga tegishli?
A) Oybarchinga B) Oppog‘oyga C) Qaldirg‘ochga D) Qultoyga
4. Azal ham sen abad ham sen, na avval birla oxir kim,
Unda yo‘q ibtido paydo, bunda yo‘q intiho paydo. Ushbu misralar muallifi qaysi qatorda to‘g‘ri
berilgan?
A) Rabg‘uziy B) Navoiy C) Lutfiy D) Atoiy
5. Badiiy asarlar qanday maqsadda yaratilishiga va nimani ifodalashiga ko‘ra qaysi turlarga bo‘linadi?
A) dilogiya, tirilogiya, epopiya B) komediya, tragidiya, drama C) A, B D) lirik, epik, dramatik
6. Harakatdagi 9-sinf adabiyot darsligi qaysi nashriyotda chop etilgan?
A) “Yangiyo‘l Poligraph service” T. 2006 B) “Oqituvchi” T. 2006 C) “Zarqalam” T. 2007 D)
“Yangiyo‘l Poligraph service” T. 2005
7. Adabiy turlarning bo‘linishi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) lirik, epik, komedik B) dramatik, epik, satirik C) she’riy, nasriy, sahnaga mo‘ljallangan D)
fojiaviy, dramatik, lirik
8. Badiiy asarlarning lirik, dramatik, epik kabi turlarga bo‘linishi badiiy asarlarning qaysi xususiyatini
ifodalaydi?
A) ularning qanday maqsadda yaratilishiga ko‘ra turlarini B) nimani ifoda etishga ko‘ra turlarni C)
tuyg‘uni yuzaga kelishga sabab bo‘lgan voqeani yoki obrazlarni ifodalaydi D) A, B, C
9. Adabiyot keng ma’noda necha turga bo‘linadi va ular qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) uchga: badiiy, hayotiy, ilmiy bo‘lmagan B) ikkiga: ilmiy, g‘ayri badiiy C) ikkiga: ilmiy va badiiy
D) to‘rtga: badiiy, hayotiy, falsafiy, didaktik
10. Mustaqillik adabiyoti vakillarini aniqlang.
A) O.Yoqubov, Faxriyor, B.Ro‘zimuhammad B) O.Yoqubov, Fitrat, P.Qodirov C)
B.Ro‘zimuhammad Faxriyor, Cho‘pon D) O.Yoqubov, Navoiy, Rauf Parfi
11. Kishilar tomonidan o‘qilib, hissiyotni boyitish, ruhiyatga singdirish ko‘zda tutilib yaratilgan
bitiklar adabiyotning qaysi turiga mansub?
A) ilmiy adabiyot B) zamonaviy adabiyot C) badiiy adabiyot D) didaktik adabiyot
12. Oddiy axborot berib inson sezimlariga ta’sir ko‘rsatib so‘zning obrazliligini ta’minlash
adabiyotning qaysi turiga xos xususiyat sanaladi?
A) ilmiy adabiyot B) g‘ayri ilmiy adabiyot C) badiiy adabiyot D) milliy adabiyot
13. Qadimgi rivoyatlarga ko‘ra birinchi she’r muallifi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) baxshi B) Aristotel C) Odam ato D) xalq
14. Har bir millatning qiyofasini belgilashda qaysi xususiyat hal qiluvchi ahamiyat kasb etadi?
A) ruhiyat B) adabiyot C) xalq og‘zaki ijodi D) dunyoqarashi
15. Adabiyot millatga xos qaysi xususiyatni o‘zida aks ettiradi?
53
A) tuyg‘ular ko‘lamini B) ruhiyatini C) taraqqiyotini D) kelajagini
16. Millat nimaga tayangan holda o‘z ruhiyatini tiklab oladi?
A) ajdodlariga B) adiblariga C) baxshilariga D) B, C
17. Turkiy xalqning ruhiyati nimalarda aks etadi?
A) ajdodlari tomonidan yaratilgan asarlarda B) qadimiy yodgorliklarda C) dostonlarda D) hajviy
asarlarda
18. O‘zligidan voz kechmaydigan millat qanday xususiyatga ega bo‘lishi shart?
A) urf- odatiga B) milliy ruhiyatiga C) san’atiga D) milliyligiga
19. Badiiy adabiyotga xos xususiyat qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) ilmiylik B) badiiy tasvirlarga boylik C) olamni obrazli ko‘rish D) A, B
20. Xalq og‘zaki ijodiga xos xususiyatlar qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) badiiylik B) ilmiylik C) og‘zakilik D) A, B
21. O‘zi ko‘zga ham ko‘rinmaydigan so‘z yordamida nafaqat atrofdagi narsalar, balki yana qanday
xususiyat ham ifodalanashi mumkin?
A) boshdagi o‘ylarni B) ko‘ngil sirlarini C) fikr va tuyg‘ularni D) barchasi
22. Nega badiiy adabiyotning qachon paydo bo‘lganligi sababini aniq aytish qiyin?
A) badiiy adabiyot asosini yozma mahsulot qamrab olgani uchun B) adabiyotning xalq og‘zaki ijodi
bilan bog‘liqligi C) xalqning milliy xususiyati bo‘rtib turgani uchun D) tarixan aniqlash qiyin bo‘lgani
uchun
23. Sinkritik xususiyatiga qaysi qatorda to‘g‘ri izoh berilgan?
A) imkoniyati keng B) aralash, janrlarga boylik C) san’atning bir turi D) xusuyatiga til ojiz
24. Qanday millat unutilishga mahkum sanaladi?
A) tarixiga ega bo‘lmagan millat B) adabiyotiga ega bo‘lmagan millat C) o‘z ruhiyatiga ega
bo‘lmagan millat D) o‘zligiga ega bo‘lmagan millat
25. Adabiyotning imkoniyatlari kengligini atab keluvchi ilmiy muqobilini aniqlang.
A) pafos B) remarka C) sinkritik D) barchasi
Xalq og‘zaki ijodi
1. Ulkan istedodi tufayli o‘zbek xalq dostonchiligini yangi bosqichga olib chiqqan baxshi qaysi
qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) Ergash Jumanbulbul o‘g‘li B) Fozil Yo‘ldosh o‘g‘li C) Saidkarim baxshi D) Abdulhamid baxshi
2. “Alpomish” dostonining ming yilligi qachon nishonlandi?
A) 1999- yil B) 2000- yil C) 2001- yil D) 1998- yil
3. Hakimbekning yonida turib, o‘zining insofsiz yaqinlariga qarshi kurashgan qahramon qaysi qatorda
to‘g‘ri berilgan?
A) Qaldirg‘och B) Qorajon C) Boysari D) Shohimardon pir
4. “Alpomish” dostonida millatimizga xos baland sifatlar kimlar timsolida aks etadi?
A) Oybarchin B) Qaldirg‘och C) Qorajon D) barchasi
“Alpomish” dostoni
1. “Alpomish”dostoni qahramonlari bo‘lgan Boybo‘ri va Boysari kimning farzandlari edi?
A) Doniyolbiy B) Toychixon C) Alpinbiy D) Qultoy
2. “Alpomish” dostonida elatiyalar deb kim nazarda tutilgan?
A) mahalliy dehqonlar B) mahalliy boylar C) savdogarlar D) ko‘chmanchi chorvadorlar
3. “Alpomish” dostonida ziyofatga borishgan Boybo‘ri va Boysarining izzatini qanday sababga ko‘ra
joyiga qo‘yib, ezozlashmaydi?
A) boy bo‘lgani uchun B) farzandsizligi uchun C) ulardan zo‘rlar bor edi D) A, B
4. Boybo‘ri va Boysari farzand tilab kimga murojat qilishadi?
A) Dobonbiyga B) Asqartog‘ga C) Shohimardon pirga D) Alpinbiyga
5. “Alpomish” dostonida chaqaloqlarga ya’ni (Alpomish, Qaldirg‘och va Barchinoyga) kim ism
qo‘ygan edi?
A) Shohimardon pir B) Toychixon C) Alpinbiy D) Doniyolbiy
54
6. “Alpomish” dostonida uchraydigan to‘y marosim odatlarini aniqlang.
A) qiz ko‘rdi, soch siypar B) qo'l ushlatar, it irillar C) to‘qqiz taboq, qo'l ushlatar D) barchasi
7. “Alpomish” dostonida kuyov navkarlariga chimildiq oldida bir necha xotinlar tomonidan berilgan
buyumlarni aniqlang.
A) to‘ppi B) ro‘mol C) sarpoy D) A, B, C
8. “Qur hayt ” degan Barchinoyning tovushi qaysi tulporni qulog‘iga yetib boradi?
A) Boychibor B) Gulgun C) G‘irko‘k D) Ko‘kdo‘nan
Nazariy ma’lumot. Xalq dostonlari va ularning turlari
1. Xalq og‘zaki ijodida uchraydigan janrlarni aniqlang.
A) ertak, qo‘shiq, topishmoq B) maqol, hikoya, qissa C) topishmoq, ocherk, cho‘pchak
D) A, B
2. “Alpomish” dostoning qancha nusxasi mavjud?
A) 30 dan ortiq B) 50 dan ortiq C) 40 dan ortiq D) 75 dan ortiq
3. Xalq dostonlarining yozma adabiyotga hos bo’lgan dostonlardan farq qiladigan jihatlarini
ko‘rsating?
A) xalq ijodkorligi asosida yaratilganligi B) muallifga ega bo‘lmasligi C) badiiy tasvirga boylik D)
barchasi
4. Xalq dostonlarining turlarini aniqlang.
A) qahramonlik, jangnoma B) kitobiy, tarixiy C) romantik D) A, B, C
5. Xalq dostonlaridagi nasriy tasvirlar juda o‘ziga xos bo‘lib ko‘pincha qanday yo‘lda qofiyalanadi?
A) saj B) barmoq vaznida C) ohangdorlik asosida D) nasriy shaklda
O‘zbek adabiyoti tarixi
Nosiruddin Rabg‘uziy
1. XIII asrning oxiri XIV asrning boshlarida Xorazmning Raboti o‘g‘uz degan joyida yashab ijod
etgan shoirni ko‘rsating.
A) Xorazmiy B) Rabg‘uziy C) Yugnakiy D) Yassaviy
2. “Qissas-ul anbiyo” asarining muallifini aniqlang.
A) Rabg‘uziy B) Yugnakiy C) Yassaviy D) Fuzuliy
3. …bu kitobni tuzgan toat yo‘lida tuzgan ma’siyat yabonin kezgan oz- oziqlik ko‘p yozuqlik.
Ushbu jumla qaysi asardan keltirilgan?
A) “Qutadg‘u bilik” B) “Qissasi Rabg‘uziy” C) “Guliston bit turkiy” D) barchasi
4. Qissalar syujeti bosh qahqamonlari turlicha bo‘lsada, ularni bir siymo birlashtirib turadi?
A) Iso payg‘anbar B) Muso payg‘anbar C) Muhammad payg‘anbar D) Sulaymon
5. Asrlar davomida insonlarni to‘g‘ri yo‘lga boshlagan, buyuk olloh irodasining ifodasi bo‘lgan din
islom shariatida qanday xususiyatga ega.
A) mukammal shaklga B) mohiyatga C) urf odatga D) A, B
6. “Qissasi Rabg‘uziy”da hikoyalar har gal shunchaki bayon qilinmaydi balki…
A) tasvirlar vositasida mohiyat ochib beriladi B) ular zamiridagi haqiqat sharhlab beriladi C) obrazlar
tilidan hikoya qilinadi D) A, B
7. “Qissasi Rabg‘uziy”da gunoh ma’nosini anglatuvchi so‘z qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) telim B) ma’siyat C) azim D) o‘tru
8. “Qissasi Rabg‘uziy”da “Mavlono azza va jalla” deb kimni atashadi?
A) Sulaymonni B) Luqmonni C) ollohni D) zabonni
9. Tegra so‘zining lug‘aviy manosini aniqlang.
A) qo‘ydi B) atrof C) oyoq D) cho‘l
10. Bugun diningizni sizlarga mukammal qilib berdim . Ushbu jumla qaysi payg’ambar tilidan
aytilgan?
A) Sulaymon B) Rasul alayhissalom C) Muso payg‘ambar D) Iso payg‘ambar
55
“Qissasi Rabg‘uziy”
1. “Qissasi Rabg‘uziy” da so‘ngi qissasi kim haqida?
A) Iso masih B) Muhammad alayhissallam C) Dovud payg‘ambar D) Yusuf payg‘ambar
2. Odam ato va Momohavo qanday mojaro sabab jannatdan quviladi?
A) Olma daraxti mojarosi B) non mojarosi C) bug‘doy mojorasi D) A, B
3. Adabiyot ilmida saj qanday ataladi?
A) nasrdagi ichki qofiya B) nazimdagi ichki qofiya C) she’riy san’at D) badiiy tuzilish
4. Qobil nega Hobilni o‘ldiradi?
A) boylik uchun B) C, D C) go‘zal qiz sababli D) dunyoga hokim bo‘lish maqsadida
5. Azroil rasulullohning jonini olish uchun kimdan ruhsat so‘radi?
A) ollohdan B) oyshadan C) payg‘ambarimizdan D) A, B
6. Kun hamalg‘a kirdi ersa, keldi olam navro‘z. Ushbu misra muallifini aniqlang.
A) Ogahiy B) Rabg‘uziy C) Munis D) Navoiy
2-DARS. O‘ZBEK ADABIYOTI TARIXI (davomi). (59-106-betlar)
Reja:
1. Alisher Navoiy.
2. “Xamsa” “Hayrat ul- abror”.
3. “Farhod va Shirin”.
4. Nazariy ma’lumot. Komil inson.
5. “Layli va Majnun”.
6. “Sab’ai sayyor”.
7. “Saddi Iskandariy”.
Alisher Navoiy
1. Xamsachilikni boshlab bergan ulug‘ xamsanavisni aniqlang.
A) Jomiy B) Ganjaviy C) Sheroziy D) Dehlaviy
2. Nizomiyning “Maxzan ul-asror” hamdnomasi kimga bag‘ishlangan?
A) Faxriddin Bahromshohga B) Firdavsiyga C) Rumiy D) Jomiyga
3. Ganjaviy Iroq hukmdori To’rg‘ul II ning topshirig‘iga ko‘ra qaysi asarini yaratdi?
A) “Maxzan ul-asror” B) “Xusrav va Shirin”C) “Haft paykar” D) “Panj ganj”
4. Shirvonshoxlardan Axsatan I Nizomiyga qanday doston yozishni buyuradi?
A) “Layli va Majnun” B) “Xusrav va Shirin” C) “Maxzan ul-asror” D) Ava B
5. Shoh Bahrom haqidagi “Haft paykar” dostoni kimning buyrug‘iga binoan yaratilgan?
A) Faxrididdin Attor buyrug‘iga binoan B) Axsatan I buyrug‘iga binoan C) Turg`ul II buyrug‘iga
binoan D) Alauddin Ko‘rpa Arslon buyrug‘iga binoan
6. Buyuk xansanavis Xusrav Dehlaviyning asl vatani qayer edi?
A) Dehli B) Qobul C) Shaxrisabiz D) Samarqand
7. Dehlaviy “Xamsa”sining to‘rtinchi dostoni qanday atalgan?
A) “Harf paykar” B) “Hasht behisht” C) “Matla-ul anvor” D) “Maxzan ul-asror”
8. Navoiy “Xamsa”sining boshqalarning “Xamsa”sidan farqi nimada?
A) besh dostondan iborat ekani B) ishqiy qahramonlik lavhalari ko‘pligida C) turkiy tilda bitilganligi
D) “Xamsa”ga yangi doston qo‘shganligi
9. Navoiy “Xamsa”sining hajmi qancha misrani tashkil qiladi?
A) 48 ming misrani B) 60 ming misrani C) 67 ming misrani D) 51 ming misrani
10. Navoiy “Xamsa” sining qaysi dostoni qahramonlik haqida hisoblanadi?
A) “Sab’ai sayyor” B) “Saddi Iskandariy” C) “Farhod va Shirin” D) “Hasht behisht”
11.Navoiyning “Sab’ai sayyor” dostoni qanday doston hisoblanadi?
A) falsafiy B) didaktik C) ishqiy- sarguzasht D) ijtimoiy- siyosiy
12. Har bir asar “Xamsa” deb atalmog‘i uchun quyidagi qaysi shartlarga amal qilmog‘i shart?
56
1) besh dostondan tashkil topmog‘i; 2) masnaviy yo‘lida yozilmog‘i; 3) birinchi doston pand- nasihat
yo‘lida bo‘lmog‘i; 4) o‘zidan oldingi xamsanavislarni takrorlamog‘i; 5) ikkinchi doston Xusrav va
Shirin munosabatiga bag‘ishlanmog‘i; 6) uchinchi doston Layli va Majnun ishqini yoritmog‘i; 7)
to‘rtinchi doston shoh Bahrom va beshichi doston Iskandar haqida yozilmog‘i shart
A) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 B) 1, 3, 5, 6, 7 C) 1, 2, 4, 5, 6, 7 D) 1, 2, 3, 4, 5
13. Alisher Navoiy Xamsasining “Hayrat ul-abror” dostonida inson bilan hayvon orasidagi farqni
odamning so‘zlash qobiliyatigina deb bilish xatodir. U inson insonligining asosiy belgisi deb nimani
nazarda tutadi?
A) ong B) iymon C) odob D) mehr
14. “Hayrat ul-abror” dostonining birinchi maqolati nima haqida?
A) inson haqida B) sabr haqida C) iymon haqida D) aql haqida
15. Navoiy “Hayrat ul-abror” dostonida “To‘rt sadaf gavharining durji ul, Yetti falak ahtarining burji
ul” – deb nimaga ta’rif beradi?
A) insonga B) yorga C) so‘zga D) inson qalbiga
16. “Hayrat ul-abror” dostonidagi nechanchi maqalotda karam va sahovat masalalari yoritilgan?
A) ikkinchi maqolatida B) uchinchi maqolatida C) to‘rtinchi maqolat D) beshinchi maqolat
17. “Farhod va Shirin” dostonidagi
Ermas oson bu maydon ichra turmoq
Nizomiy panjasiga panja urmoq” bandidagi “ Nizomiy panjasiga panja urmoq” misrasining izohi
qaysi javobda to‘g‘ri berilgan?
A) bahslashish B) qo‘lga qo‘l bermoq C) ko‘gil bermoq D) janjallashmoq
18. A.Navoiyning “Hayrat ul-abror” dostoni aruzning qaysi bahrida yozilgan?
A) rajaz B) sari C) hazaj D) mutaqorib
19. Qaysi qatorda maqolat so‘ziga to‘g‘ri izoh berilgan?
A) bob, qism B) so‘z, nutq C) maqol, hikmatli so‘z D) A va B
20. A.Navoiyning “Xamsa”sidagi qaysi dostonning hajmi 3988 baytni o‘z ichiga oladi?
A) “Farhod va Shirin” B) “Layli va Majnun” C) “Hayrat ul-abror” D) A va B
21. Ayni nazm etki, tarhi toza bo‘lg‘ay,
Ulusg‘a mayl beandoza bo‘lg‘ay. Ushbu misralar Navoiy “Xamsa”sining qaysi dostoni
muqaddimasida keltirilgan?
A) “Farhod va Shirin” B) “Layli va Majnun” C) “Hayrat ul-abror” D) “Sab’ai sayyor”
22. Nizomiy Ganjaviyning Shoh Bahrom haqidagi “Haft paykar” dostoni kimning topshirig‘i bilan
yaratilgan?
A) Axsatan I B) Faxriddin Bahromshoh C) Alovuddin Ko‘rpa Arslon D) To‘g‘rul II
23. Navoiyning xamsachilikka kiritgan eng katta yangiligi nimada?
A) turkiy tilda “Xamsa” yaratgani B) ikkinchi dostoniga Farhodni bosh obraz qilib olgani C) so‘nggi
dostoni “Saddi Iskandariy” deb atalgani D) barcha javoblar to‘g‘ri
24. “Xamsa” ning qaysi dostonida Qof tog‘ida yashovchi yajuj-majujlar obrazi keltirilgan?
A) “Saddi Iskandariy” B) “Farhod va Shirin” C) “Hayrat ul-abror” D) “Sab’ai sayyor”
25. “Xamsa”dagi qaysi obraz o‘zbek adabiyotida yaratilgan mukammal komil inson obrazi
hisoblanadi?
A) Bahrom B) Farhod C) Majnun D) Iskandar
26. Nizomiydan yuz yil keyin yashagan Xusrav Dehlaviy asli qayerlik bo‘lgan?
A) Samarqandlik, turkiy urug‘dan B) Shahrisabzlik, turkiy urug‘dan C) Qarshilik, asli mo‘g‘ullar
avlodidan D) Hindistonlik, asli turkiylar avlodidan
27. Navoiyning “Saddi Iskandariy” dostoni necha bayt va necha bobdan tashkil topgan?
A) 89 bob, 5782 bayt B) 87 bob, 7215 bayt C) 85 bob, 5782 bayt D) 89 bob, 7215 bayt
28. Ikkinchi xamsanavisni aniqlang.
A) Movaraunnahrlik Nizomiy Ganjaviy B) Ozarbayjonlik Nizomiy Ganjaviy C) Turkiyalik Nizomiy
Ganjaviy D) Xurosonlik Nizomiy Ganjaviy
29. Nizomiy Ganjaviy “Xamsa”sining beshinchi dostoni qanday nomlangan?
A) “Iskandarnoma” B) “Oyinayi Iskandar” C) “Saddi Iskandariy” D) to‘g‘ri javob berilmagan
57
30. Nizomiy Ganjaviy “Maxzan ul-asror” nomli asarini kimga bag‘ishlab yozgan?
A) Iroq hokimi To‘g‘rul II ga B) Shirvonshohlardan Axsatan I ga C) Arzinjon hokimi Faxriddin
Bahromshohga D) Alouddin Ko‘rpa Arslonga
31. Qaysi ulug‘ shoir o‘z “Xamsa”sini 28 yil davomida yozib tugatgan?
A) Nizomiy Ganjaviy B) Alisher Navoiy C) Abdurahmon Jomiy D) Xusrav Dehlaviy
32. Gar nuktalari jahonni tutdi,
G‘avg‘olar ins-u jonni tutdi.
Chun forsiy erdi nuqta shavqi,
Ozroq edi andi turk zavqi. Quyidagi misralar “Xamsa”ning qaysi dostoni xotimasidan keltirilgan?
A)“Hayrat-ul abror” B) “Layli va Majnun” C) “Farhod va shirin” D) “Sab’ai sayyor”
“Xamsa” “Hayrat ul- abror” dostoni
1. “Hayrat ul- abror” aruzning qaysi bahrida yozilgan?
A) ramal B) rajaz C) sari D) hazaj
2. Kimki jahon ahlida inson erur
Bilki nishoni anga iymon erur. Ushbu misralar “Hayrat-ul abror”ning nechanchi maqolatidan olingan?
A) 2 B) 3 C) 1 D) 4
3. “Hayrat-ul abror”ning “Salotin bobida” nomli maqolati kimlarga bag‘ishlangan?
A) hukmdorlarga B) shoirlarga C) saroy ahillariga D) avliyolarga
4. Til bu chamanning varaqi lolasi,
So‘z duroridin bo‘lu bon jolasi. Yuqoridagi misralar “Hayrat-ul abror”ning qaysi maqolatidan
olingan?
A) Karam va sahovat B) Iymon C) Salotin bobida D) So‘z ta’rifida
5. “Hayrat ul-abror”ning nechanchi maqolati rostgo‘ylik haqida?
A) 14-maqolat B) 5-maqolat C) 10-maqolat D) 8-maqolat
6. Navoiy “Hayrat-ul abror”ning qaysi bobida so‘z haqida fikr yuritadi?
A) Salotin bobida B) So‘z tarifida bobida C) Inson bobida D) Insof bobida
7. Valad so‘zining ma’nosi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) yulduz B) ota C) bola D) olloh
8. “Hayrat-ul abror” dotonida qul va asir ma’nolarini anglatuvchi so‘zni aniqlang.
A) Durj B) Zoda C) Muqayyad D) Valad
9. Zimn so‘zining ma’nosi qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?
A) ora, o‘rta B) shod qiluvchi C) sevimli D) diltortar
10. Navoiyning adolat haqidagi qarashlarini o‘rganishda “Hayrat-ul abror” ning qaysi maqolati
ahmiyatli hisoblanadi?
A) So‘z tarifi bobida B) Salotin bobida C) Iymon bobida D) Inson bobida
11. Xud yuzi garchi musayqal durur
Girdi uzor anda mutavval durur. Ushbu jumlalar “Hayrat-ul abror”ning nechanchi maqolatidan
olingan?
A) 1 B) 10 C) 3 D) 7
“Farhod va Shirin” dostoni
1. “Farhod va Shirin” dostonida mamlakat xazinasidan chiqqan ko‘zguning orqasida tilsim yozuv
bo‘lib, bu tilsimni ochmoqchi bo‘lgan odam xatarli safarga otlanib Yunonistonga borishi kerak.
Ungacha uch xatarni yengishi kerak edi. Shunga ko‘ra birinchi xatarni aniqlang.
A) Ahraman devni B) Ajdahoni C) Ahraman dev va Ajdahoni D) to‘g‘ri javob berilmagan
2. “Xamsa” dostoni qahramonlaridan qaysi biri tug‘ma ishq ta’sirida g‘amgin, alam va dardlar bilan
ko‘milgan inson sifatida tasvirlanadi?
A) Majnun B) Bahrom C) Qays D) Ko‘hkan
3. “Farhod va Shirin” dostoni aruzning qaysi bahrida yozilgan?
A) hazaji musaddasi mahzuf B) hazaji musammani solim C) ramali musaddasi mahzuf D) ramali
musammani solim
58
4. Navoiy “Farhod va Shirin” dostoni haqida qanday ta’rif keltiradi?
A) “sehrli doston” B) “ishqiy doston” C) “shavq dostoni” D) “sevgi haqidagi eng go‘zal doston”
5. “Farhod va Shirin” dostonida Navoiyning qanday orzusi ifodalanagan?
A) komil inson haqidagi orzusi B) adolatli podsho haqidagi orzusi C) dunyoviy muhabbat haqidagi
orzusi D) hech qanday orzu ifodalanmagan
6. Navoiy “Xamsa”sining qaysi dostoni Chin xoqonining farzandsizligi va bundan uning so‘ngsiz
iztiroblarga tushganligi tasviri bilan boshlanadi?
A) “Layli va Majnun” B) “Farhod va Shirin” C) “Sab’ai sayyor” D) “Saddi Iskandariy”
7. Agar bir qatla ko‘rdi har sabaqni,
Yana ochmoq yo‘q erdi ul varaqni.
O‘qub o‘tmak, uqub o‘tmak shiori,
Qolib yodida safh-safha bori. Yuqoridagi misralar Navoiyning qaysi qahramoni haqida?
A) Xusrav B) Shirin C) Farhod D) Mehnbonu
8. Demonkim ko‘ngli pok-u, ham ko‘zi pok,
Tili pok-u, so‘zi pok-u, o‘zi pok. . Ushbu misralar “Xamsa” ning qaysi qahramoni haqida?
A) Farhod B) Shirin C) Xusrav D) Mehnbonu
9. Chin hoqoni Farhodning ko‘nglini olish uchun qanday yo‘l tutadi?
A) o‘z taxtini inom etadi B) zotdor ot sovg‘a qiladi C) chiroyli bog‘ barpo ettiradi. D) to‘rtta qasr
qurdiradi.
10. Navoiy “Xamsa”ning qahramoni bo‘lgan Farhodning ato begi, ya’ni tarbiyachisi qaysi qatorda
to‘g‘ri berilgan?
A) Moniy B) Boniy C) Mulkoro D) Qoran
11. Farhod qasr qurilishi jarayonida Qorandan qaysi kasbni o‘rganadi?
A) me’morchilikni B) tosh yo‘nishni C) naqqoshlikni D) quruvchilikni
12. Farhod ko‘rgan sirli sandiq ichidagi sirli ko‘zguni kim yasattirgan edi?
A) Iskandari Rumiy B) Arastu C) Farhodning otasi D) oyna qadimdan mavjud bo‘lgan
13. Farhod sirli ko‘zgudagi to‘siqlarni yengib nimalarni qo‘lga kiritadi?
A) Suqrot duosi, Jamshid jomi, Iskandar boyligi B) Jamshid jomi, Sulaymon uzugi, Iskandar boyligi
C) Iskandar boyligi, Sulaymon uzugi, Suqrot duosi D) Shirinning sevgisi, Suqrot duosi, Jamshid jomi
14. “Farhod va Shirin” dostonida Farhod, Shirin haqida qanday xabar topadi?
A) Sulaymon uzugidan ko‘radi B) Jomi Jamshiddan ko‘radi C) Iskandari Rumiy to‘rt yuz olimga
yasattirgan sirli ko‘zgudan uning yuzini ko‘radi D) Moniy chizgan rasmdan
15. Farhod Shirinning Arman diyoridan ekanligini kimdan bilib oladi?
A) Mulkorodan B) Suqrotdan C) Mehinbonudan D) Shopurdan
16. Dedi: “Qaydinsen, ey majnuni gumrah?!”
Dedi: “Majnun vatandin qayda ogah?” Baytdagi ikkinchi qator kimning tilidan aytilgan?
A) Xusrav B) Farhod C) Majnun D) Mulkoro
17. Navoiy kimni Shirinning muhabbatiga ham, yozilajak dostonining bosh qahramoni darajasiga ham
loyiq ko‘rmaydi?
A) Farhodni B) Qoranni C) Xusravni D) Suxaylni
18. “Farhod va Shirin” dostonida Farhod xatarli safarda uch xatarli manzilda to‘siqlarni mardona
yengib o‘tgach nimani qo‘lga kiritadi?
A) Jamshid jomini B) Sulaymon uzugini C) Iskandar boyligini D) barcha javoblar to‘g‘ri
19. Kerak sher ollida ham sheri jangi,
Agar sher o‘lmasa, bore palangi. Ushbu jumlalar qaysi asardan olingan?
A) “Layli va Majnun” B) “Saddi Iskandariy” C) “Sab’ai sayyor” D) “Farhod va Shirin”
20. “Xamsa” dostonidan olingan dog‘i so‘zi qanday ma’no anglatadi?
A) so‘z B) shuningdek, yana C) bolalar D) ma’no
21. “Farhod va Shirin” dostonida xoqon Farhodning ko‘nglini olish uchun yilning to‘rt fasliga moslab
to‘rt oliy qasr qurishni buyuradi va bu ishga Farhodning ustozini ma’mur etib tayinlaydi. Qaysi
javobda uning ismi keltirilgan?
A) Suhaylo B) Mulkoro C) Moniy D) Suqrot
59
22. Farhod tosh yo‘nish san’atini kimlardan o‘rganadi?
A) Boniydan B) Moniydan C) barcha javoblar to‘g‘ri D) Qorandan
Nazariy ma’lumot. Komil inson
1. “Qissasi Rabg‘uziy” da bir nafsning ishini qancha shayton eplolmasligi ta’kidlanadi?
A) qirq shayton B) yuz shayton C) yetmish shayton D) barchasi
2. Tasavvufda nafsni yengish quroli bu…
A) ishq B) ilm C) sir D) kitob
3. “Farhod va Shirin” dostonidagi Axraman dev, Temir odamlar qanday obrazlar hisoblanadi?
A) xayoliy B) afsonaviy C) fantastik D) ramziy
4. Tasavvufda qalb-ko‘ngil qanday vosita yordamida poklanadi?
A) ishq B) ilm C) kitob D) to‘g‘rilik
5. O‘zbek mumtoz adabiyotida komil inson haqidagi tasavvurlar qaysi adib ijodida aks etgan?
A) Jomiy B) Navoiy C) Nizomiy D) Xayyom
6. Tasavvufda inson poklanish yo‘lida o‘zining qaysi hislatini yengishi zazur?
A) nafs B) ishq C) kibr-u havo D) g‘azab
7. Navoiy asarlaridagi odam qiyofasidagi shaytonlar kimlar edi?
A) Ahraman dev, temir odamlar B) Bahrom, Iskandari Maxduniy C) Xusrav, Sheruya D) barchasi
to‘g‘ri
“Layli va Majnun” dostoni
1. Majnunning telbanamo holatini ko‘rganlar unga qanday kuch ta’sir qilganini taxmin qilishadi?
A) alvasti chalgan B) dev urgan C) davosiz dardga chalingan D) olloh ishqida kuygan
2. “Layli va Majnun” dostonida Layli nega o‘z kanizlari oldida yer o‘padi?
A) qo‘rquv tufayli B) andishadan C) muhabbati uchun D) iltimosga ko‘ra
3. “Layli va Majnun” dostonida, Majnunning otasi o‘g‘liga bilim berish uchun uni kimga topshiradi?
A) yirik donishmandga B) Luboti chinga C) Laylining otasiga D) Fitnaga
4. “Layli va Majnun” dostonida har tun Majnun yo‘l oladigan qabila nomi qaysi qatorda to‘g‘ri
berilgan?
A) Omar qabilasi B) Hay qabilasi C) Tur qabilasi D) Bani omar qabilasi
5. “Layli va Majnun” dostonida Majnunning zanjirband qilinishiga kim sababchi hisoblanadi?
A) Qoran B) Majnunning otasi C) Xoxkan D) ustozi
6. “Layli va Majnun” dostoni qanday tasvirlar bilan boshlanadi?
A) chaqmoq va tun B) dovul tasviri C) tun tasviri D) dovul, quyosh yuzi to‘silgan haybatli to‘g‘lar
tasviri
7. “Layli va Majnun” dostonidagi atfol so‘ziga qaysi qatorda to‘g‘ri izoh berilgan?
A) gul bo‘tasi B) saqlash C) sayr etuvchi D) bolalar
8. “Majnun Laylini gulzorda ko‘rib, bir o‘tli ox tortdi va xushini yo‘qotib yiqildiki … go‘yo barobar
bo‘ldi” nuqtalar o‘rnidagi so‘zni aniqlang.
A) yer B) tuproq C) gul D) osmon
9. Navoiyning qaysi qahramoni itdan ham g‘amliroq nola chekishga qodir.
A) Ko‘hkan B) Luboti chin C) Qays D) Fitna
“Sab’ai sayyor” dostoni
1. Ishq ila shohlig‘ muvofiq emas,
Ishq lofida shoh sodiq emas. Ushbu misralar “Xamsa”ning qaysi dostonidan olingan?
A) “Layli va Majnun” B) “Sab’ai sayyor” C) “Farhod va Shirin” D) “Saddi Iskandariy”
2. Shoh Bahrom Sharq adabiyotida Bahrom go‘r nomi bilan mashhurdir, buning sababi qaysi qatorda
to‘g‘ri berilgan?
A) G‘o‘ristondan topilgani uchun B) qulon oviga haddan tashqari ruju qo‘ygaligi uchun C) jang-u
jadal timsoli bo‘lgani uchun D) fitna yag‘molar timsoli bo‘lgani uchun
3. “Sab’ai sayyor” dostoni qahramoni Bahrom, Diloromni ilk bor nima vositasida ko‘radi?
60