Namozov A.T. Adabiyotdan testlar 5-11 sinflar
Подождите немного. Документ загружается.
A) “Qush tili” B) “So’nggi bekat” B) “Tuproq ko’chalar” D) “Oq otli”
O’zbeklar
1. Ergashning hali tanimagan cho'pon xonadoniga birdan ko'nikganligi sababi nimada edi?
A) Ergashning bolalikdan chorvadorlik muhitida yashaganligi B) shamollab qolga nida dorilikka
ituzum berganliklari C) uni o'rtoqlari bilan mehmonga chaqirishgani D) surxondaryoda qolgan ota-
onasiga o'xshaganliklari
2. Hikoyachi Ergashning: «Lekin buni tan olmas edik. Qanday ablah ekanmiz!» tarzidagi iqroriga sabab
nima?
A) Botir cho'ponning qo'zisini o'g'irlaganlari B) odamlarning faqirona hayotini ko'rib,
ko'rmaganga olganlari C) shundoq ham kambag'al oilaning nasibasiga sherik bo'lgan
lari D) cho'ponga bor haqiqatni aytmaganlari
3. Hali bola Abduqodirning «Yo'q, Eshimboyning ordeni bor Lekin qo'yi kam...» so'zlarida uning
qanday tuyg'ulari ifodalangan?
A) hamqishlog'i Eshimboyni yomon ko'rishi B) bolaning Eshimboydan faxrlanishi
C) shunday odamlarning qishloqda borligidan quvonishi D) jamiyatdagi adolatsiz
likdan noroziligi
4. Paxtadan qaytayotgan Ergash avtobusda nima uchun yig'ladi?
A) mehmondo'st oilaga xiyonat qilganlariga B) mashaqqatli og'ir kunlar ortda qolganiga C) qadrdon
bo'lib qolgan qishloqdan ketgisi kelmayotganiga D) xalq orasida shunday bag'ri keng, olijanob
insonlar borligidan quvonib
Rauf Farfi
1. «Ishq so'zidan kuydi bulbul maskani, Til bilan kuylanmas on» Vatanim» misralari orqali qaysi
tuyg'u ifodalangan?
A) vatan ishqini yoniq yurak bilan kuylash istagi B) vatan bog'larida bulbul tilidan oshiqona so'z
aytish xohishi C) vatan haqida so’zsiz she’r aytish D) til bilan she'r aytgandan ko'ra, yurakdan qo'shiq
aytish tilagi
2.. «Tong otmoqda» she'rida tong o'z ma'nosidan tashqari yana qanday ramziy tushunchani
ifodalaydi?
A) yorqin kelajak B) ozod hayot C) erkin turmush D) barcha javoblar to'g'ri
3. Rauf Parfining qaysi she'rida tabiat hodisasi so'zlar shakldoshligi va tovushlar takrori vositasida
go'zal ifoda etilgan?
A) «Ona Turkiston» B) «Tong otmoqda» C) «Cho'lpon» D) «Yomg'ir yog'ar»
Omon Matjon
1. «Ko'rdim: Shukur Burhon...» she'rida daho shaxsga kimlar qarama-qarshi qo'yiladi?
A) xalq B) san'atni tushunmaydigan tomoshabin C) faqat shaxsiy manfaat dardi bilan yashaydigan
olomon D) teatrga kirmaydigan odamlar
2. “Olomon” so'ziga matnda ma'nodosh bo'lib kelayotgan so'z va iboralarni toping.
A) parvosiz harakat B) tirsaklar, qorinlar, ko'krak, yelkalar C) fuqarodan battar fuqaro D) A, B
javoblar to'g'ri.
3. Omon Matjonning qaysi she'ri ma'naviy va tabiiy ekologiya mavzusida?
A) “Qaysi yili ko'klamda...” B) “Qaysi yili ko’klamda” C) “Ochiq derazalar” D) “Seni yaxshi ko'ra
man”
4. “Qaysi yil ko'klamda...” she'ridagi markaziy obraz va uning ramziy ma'nosi berilgan javobni
belgilang.
A) Jayhun - ekologik falokat ramzi B) Oq bulut - go'zallik C) Xorazm - ko'hna Turon zamini D)
Turnalar - ma'naviyat va ezgulik timsoli
5. “Karvon qo‘ng‘irog‘i” nomli asar yozgan ijodkorlar qaysi javobda berilgan?
A) Usmon Azimov, Mirtemir B) Omon Matjon, Barot Boyqobilov C) Omon Matjon, Mirkarim Osim
D) Mirmuhsin, Omon Matjon
21
Omon Matjon she’rlari haqida
1. O’zbek sahnasi yulduzlaridan Shukur Burhonov foliyatiga doir faktlar keltirilgan asar muallifi
qaysi qatorda to’g’ri berilgan?
A) O.Matjon B) R.Farfi C) Mirtemir D) Xayyom
2. O.Matjonning qaysi she’rida yomonlarning adovati tufayli ayriliqqa duch kelgan oshiq holati o’ta
mayin ifodalangan?
A) “Eng so’nggi xazina” B) “Qo’shiq” C) “Ko’rdim: Shukur Burhon” D) “Ochiq derazalar”
Umar Xayyom
1. Qaysi tushunchaning ramziy-tasavvufiy ma'nosi noto'g'ri berilgan?
A) may - ilohiy ishq B) qadah - may quyiladigan idish C) soqiy - rahnamo, ma'naviy ustoz D)
mayxona - so’fiylar yig'iladigan joy
2. G'am chekib umrni zoye qilmaslik zarurligi Umar Xayyomning qaysi ruboiysida bayon etilgan?
A) “G'am behuda chekmagil...” B) “Loyimni o'zing qorgan esang...” C) “Ey charx, dilimni bo'yla...”
D) «Xayyom, gunohga bo'yla...»
3. Umar Xayyom she'rlarini o'zbek tiliga birinchi marta ruboiyning o'z vaznida tarjima qilgan shoir
kim?
A) Shoislom Shomuhamedov B) Erkin Vohidov C) Jamol Kamol D) Abdulla Oripov
4. «Ul yorki, dilim...» ruboiysida qaysi fikr o'z ifodasini topgan?
A) olamdan shikoyat, norozilik B) oshiqning doimo sadoqatli borishi lozimligi C) ma'shuqaning
oshiqni ko'p zor etganligi D) insonning savob-u gunohlari oldida hayronliklari
5. Sharqda devon yozish uchun quyidagi qaysi qoida va tartiblarga rioya qilingan?
1. G‘azallar alifbo tartibida joylashtiriladi. 2. Alifboni belgilashda misraning boshidagi harf hisobga
olinadi. 3. Alifboni belgilashda misra oxiridagi harf hisobga olinadi. 4. Barcha harflarga tugaydigan
g‘azallar bo‘lishi shart. 5. Debocha bo‘lishi shart. 6. Har bir devonda 10 dan ortiq janrlar qo‘llanishi
shart.
A) 1, 2, 5 B) 1, 2, 4 C) 1, 2, 3, 4, 5, 6 D) 1, 3, 4
6. Umar Xayyom ruboiylarini birinchi marta «hazaj» bahrining «axrab va axram» tarmoqlariga o‘girgan
tarjimon qaysi javobda berilgan?
A) Erkin Vohidov B) Shoislom Shomuhamedov C) Jamol Kamol D) Abdurauf Fitrat
7. Ko‘ngil shishasida mehring mayidir,
Jafo birla anga tosh urmog‘ing ne? Baytda qanday she’riy san’at qo‘llangan?
A) tarse’ B) ishtiqoq C) tazod D) mubolag‘a
3-DARS. MUQADDAS TUYG’UNING JILVASI. (134-220-betlar)
Reja:
1. “Ravshan” (dostondan parcha).
2. “Ravshan” dostoni haqida.
3. Badiiy obraz haqida.
4. Atoyi.
5. She’riy san’atlar– g’azal ko’rki.
6. Abdulla Qodiriy.
7. Hamid Olimjon.
8. Zulfiya.
9. Lirika haqida.
“Ravshan” (dostondan parcha)
1. Xalq dostonlarida qahramonning harakati tezlashgan holatlar necha bo'g'inli barmoq vaznida
kuylanadi?
A) yetti hijoli vaznda B) to'qqiz bo'g'inli vaznda C) sakkiz bo'g'inli vaznda D) besh hijoli vaznda
2. Nima uchun Avazxon qizini Ravshanga berishni istamadi?
22
A) manmanligi sababli Avazxon o'zini Hasanxondan ortiq hisoblardi B) Ravshanni u qadar o'ktam va
ko'rkam yigit deb bilmasdi C) Gulanor boshqa yigitni sevardi E) Ravshanning Zulxumorni sevishini
bilardi
3. Uzukni ko'rgan Zulxumor nima uchun Ravshanni huzuriga kiritib, qabul qildi?
A) uzukning qimmatbaho ekanligini sezdi B) uzukning sehrliligini ko'rgach, qo'rqdi
C) uzukdagi yozuvda o'z qismatini ko'rdi D) Ravshanni tushida ko'rib, sevib qolgandi
4. Aka-uka kallarga xos bo'lgan xarakter belgilarini ko'rsating.
A) vatanparvarlik, o'z shohiga sadoqat B) sevgiga sadoqat, vafodorlik C) mardlik, haqiqatgo'ylik, o'z
ishiga mohirlik D) o'z onalariga itoat, yumshoq tabiatlilik
5. «Shunday niginga qarasa, niginning yuzida xati bor, yer yuzida jami parini bandiga olgan bandi bor,
olam mamlakatiga bermaydigan xosiyati bor, har yerda suluv barno qiz bo‘lsa, oti bor…» Ushbu tilsimli
ashyo uchraydigan dostonni ko‘rsating.
A) «Kuntug‘mish» dostoni B) «Ravshan» dostoni C) «Malika ayyor» dostoni D) «Alpomish»dostoni
6. Qaysi javobda «Ravshan» dostonining epizodik obrazlari ko‘rsatilgan?
1) Kampir ena; 2) Oqqiz; 3) aka-uka kallar; 4) Gulqiz; 5) Maston onasi; 6) 500 nafar mirboz
A) 1, 2, 3, 5 B) 1, 2, 3 C) 1, 2, 3, 4, 5, 6 D) 2, 5
7. «Go‘ro‘g‘li» turkumidagi dostonda «sher haybatli, yo‘lbars kelbatli, qoplon yurakli, arslon bilakli
yigitlar» deb ta’riflangan qahramonlar nomini belgilang.
A) Aynoq kal, Jaynoq kal, Ersak kal, Tersak kal B) Ravshan, Hasanxon C) Avazxon, Hasanxon D)
Alpomish, Qorajon
“Ravshan” dostoni haqida
1. “Ravshan” dostonidagi epizotik obrazlar qaysi qatorda to’g’ri berilgan?
A) Zulxumor, Ravshan, Unsun B) shirvonlik kampir ena, aka-uka kallar C) Oqqiz, Maston ona D)
Sohibjamol, Zulxumor, Ravshan
2. Obraz qanday xususiyatlar majmuidan iborat bo’ladi?
A) timsol va tushuncha majmuidan iborat bo’ladi B) tor ma’noli tushunchalar majmuidan iborat
bo’ladi C) obrazda hayot manzarasi mavjud bo’ladi D) A, B
3. So’z san’atkorlari hayotni nimalar vositasida tasvirlaydi?
A) epizotik timsollar yordamida tasvirlaydi B) badiiy timsollar vositasida C) orzu armonlar orqali
tasvirlaydi D) manzaralar tasviri orqali
Badiiy obraz haqida
1. Badiiy obraz haqida bildirilgan qaysi fikr to’g’ri?
A) badiiy adabiyotdagi insonning alohida shakli B) obraz ayni paytda umumlashma xususiyatga
aloqador bo’ladi C) hissiy ta’sir kuchiga ega bo’lgan surat D) barcha javoblar to’g’ri
2. Adabiyotning tasvir mavzusi haqida qaysi qatorda to’g’ri izoh berilgan?
A) obraz B) badiiy so’z C) inson D) narsa va hodisalar tasviri
3. Obrazlarning o’ziga xos bo’linishi qaysi qatorda to’g’ri berilgan?
A) bosh obraz B) epizotik obraz C) to’g’ri javob berilmagan D) A, B
4. Adabiyotshunoslik ilmida markaziy tushuncha nima?
A) inson B) obraz C) narsa va hodisa D) tasvir
Atoyi
1. Atoyi g'azallarining asosiy mavzusi qaysi javobda to'g'ri ko'rsatilgan?
A) pand-nasihat B) tabiat go'zalliklari tasviri C) dinni targ'ib qilish D) inson go'zalligi va ilohiy
muhabbat tasviri
2. «Tamanno qilg'ali la'lingni ko'nglum, kishi bilmas onikim qoldi qanda» bayti orqali anglashiladigan
ma'noni toping.
A) og'iz torligi va labning qizilligi B) la'lni topish orzusi C) kishilarning la'lning qayerdaligini
bilmasliklari D) ko'ngilda boylikka zarracha ishtiyoq yo'qligi
3. G'azallarda ishi zulmkorlik, sitamgarlik sifatida ta'riflanadigan obraz qaysi?
23
A) oshiq B) ma'shuqa C) raqib D) gul
She’riy san’atlar- g’azal ko’rki
1. Adabiyotshunoslikda juda bo’rttirish yoki o’ta kuchaytirib tasvirlash…
A) mubolag’a B) tajnis C) tarse’ D) talmeh
Abdulla Qodiriy
1. Anvarning: «...zero, zulmi naqadar kuchaysa, uning umri shuncha qisqa bo’lishi tajribalar bilan
sobitdir», - so’zlari kimga nima maqsadda aytilgan?
A) Xudoyorxonga Sultonalini ozod qilishini so’rab B) Ra’noga sabr qilish zarurligini tushuntirish
uchun C) Abdurahmon domlaga tanbeh berish maqsadida D) Sultonaliga qochish to’g’risida maslahat
so’rab
2. Anvarni o’z ixtiyori bilan xon huzuriga borishdan qaytarolmagan Qobilboy nima uchun ukasining
xayrlashuviga javob bermay chiqib ketadi?
A) maslahatlashmoq uchun do’stlarining oldiga ketgandi B) o’z jonini qutqazish uchun tez ketib
qoladi C) nima qilishini bilmay gangib qolgan edi D) do’stlari bilan ahdlashganday ukasini qutqarish
haqida o’ylagandi
3. Xon tomonidan Anvar o’limga buyurilgan lavhada kimning xatti-harakatini jasorat sifatida
baholash mumkin?
A) Muhammad Niyoz B) Sultonali C) Jallod D) Xudaychi
4. Qobilboy va uning ikki do’sti qanday qilib Anvarni qutqarishga muvaffaq bo’lishdi?
A) jazo maydonida yasovullar oz edi B) yasovullar ham Anvarning qatlini xohlashmas edi C) tahorat
olish bahonasida Anvar ular bilan qochishga muvaffaq bo’ldi D) xalq ularga yordam berdi
5. A.Qodiriyning «Mehrobdan chayon» romanida yozilishicha, «Raqibni bu qadar jaso
ratda ko‘rgan Xudoyorxonning kiprik ostlari uchib, soqol tuklari silkindi va bir oz so‘z topolmagandek
tamshanib turdi». Keyin Anvarga qarata nima dedi?
A) Tuzumni unutding! B) Chiqar buni, jallod!!! C) Sen bizg‘a xiyonat qilding, it uvli! D)
Pusulmonchilik qig‘onsan-da!
Hamid Olimjon
1. «Holbuki tun» she'rining ilk satrlaridagi qaysi so'z muayyan kayfiyat va musiqiy ohangni yuzaga
keltirishga xizmat qilmoq-da?
A) shag'irlaydi B) vodiy C) vahm D) qorong'u
2. Soyga tushdim, ko'kka chiqdi oy» misrasida qaysi she'riy san'at qo’llangan?
A) ishtiqoq B) tajnis C) mubolag'a D)’tazod
3. «Holbuki tun» she'rida qanday holat tasvirlangan?
A) tunda butun borliqning uxlashi B) tunda ham to'xtamaydigan hayot C) shoirning yarim kechada
ijod qilishi D) kechaning oydinligi, go'zalligi
4. «G'azalning ikkinchi baytidagi «gulg'uncha’ so'zining ma'nosi nima?
A) qosh B) ko'z C) ko’z D) lab
5. Qaysi javobda «Bo‘lsam» radifli g‘azal muallifi berilgan?
A) Navoiy B) H.Olimjon C) Erkin Vohidov D) Bobur
Zulfiya
1. «Sen qaydasan, yuragim» she'rining lirik qahramoni kim?
A) ayriliq iztiroblarida o'rtanayotgan ayol B) hayot zarbalariga dosh berolmagan ojiz inson C)
farzandini yo'qotgan mushtipar ona D) yorining visoliga yetisholmagan oshiq
2. “Nahot, shuncha ma'sum, shuncha pok, Sevishmoqda alam bor shuncha” («Ne balo
ga etding mubtalo») misralarida «shuncha» so'zining takrori orqali nima ta'kidlanadi?
A) sevgining pokiza tuyg'u ekanligi B) muhabbatning oxiri alam bilan yakunlanishi C) sevgining
nima ekanligini tushunmaslik D) ayriliqning og'irlig’ va g'amning cheksiz
ligi
24
3. «Sensiz» she'rida shoira o'lim tufayli ayrilishdan ko'ra bo’hqa og'ir qismatni afzal bilishi qaysi
misrada ifodalangan?
A) Birovning azasida yiglayman qon-qon B) Tirik ekan, nega tashlab ketmading?
C) Har necha qalqon, Baxtga, bahorga ham, qishga, qayg'uga D’ Mushkul bo'layotgan shodlik
yaratmoq
4. Shoira Zulfiyaning fikricha, she’rlar qachon poeziyaga aylanadi?
A) matbuotda e’lon qilinganda B) shaklan va mazmunan go‘zallashganda C) she’rlar ustida qunt va
chidam bilan ishlaganda D) minglarcha kishilar o‘z qalbi va dili bilan his etganda
Lirika haqida
1. Lirik turdagi asarlar ham voqiylikning in’ikosi sifatida yaratilgan bo’lsada ular boshqa turdagi
asarlardan qaysi xususiyati bilan ajralib turadi?
A) hayot manzaralari batafsil tasvirlanmaydi B) voqealar tasvirlanmaydi C) tuyg’ular rang-barang
bo’ladi D) A, B
4-DARS. SO’Z-HIKMAT, SO’Z- QUROL. (222-278-betlar)
Reja:
1. Turdi Farog’iy.
2. Millatni birlikka chorlagan shoir.
3. Abdulla Qahhor.
4. Maxmur.
5. Maxmur hajviyoti haqida.
6. Jahon otin Uvaysiy.
7. Mirtemir.
8. Rasul Hamzatov.
Turdi Farog’iy
1. «Tor ko'ngullik beklar» g'azalida qaysi fikr ilgari suriladi?
A) beklarni o'zaro ahillikka undash B) o’zbek xalqini turli urug'larga ajratishdan voz kechish C) milliy
birlik, o'zaro totuvlik D) qo'shni davlatlar bilan tinchlikda yashash.
2. Turdi muxammasida shoirning yaxshi zamonlar deb eslayotgan kunlarini qanday izohlash mumkin?
A) ma'naviy kamolot, iymon-e'tiqodga doir B) qo'zg'olonchilar bilan birga bo’lgan paytlari C) yuz
urug'ida yuqori nufuzga erishgan damlari D) qo'zg'olon bostirilgach, Xo'janddagi hayoti to'g'risida.
Millatni birlikka chorlagan shoir
1. “Tor ko’ngullik beklar man-man demang… ” deb boshlanuvchi g’azal muallifi qaysi qastorda
to’g’ri berilgan?
A) Maxmur B) A.Navoiy C) Farog’iy D) H.Olimjon
2. Turdi Farog’iyning “Tor ko’ngillik beklar man-man demang… ” deb boshlanuvchi g’azali qaysi
janrda yozilgan?
A) tuyuq, qit’a B) g’azal C) muhammas D) fard
3. Turdining qaysi she’ri birinchi she’r sifatida alohida e’tiborga molik hisoblanadi?
A) “Yod mandin kim berur yaxshi zamonlar ko’rdimam” B) “Bir sarvi azim ayla joyi musulmondir bu
mulk” C) “Tor ko’ngillik beklar man-man demang” D) “Boshima bir ko’hi g’am”
4. Turdining quyida keltirilgan g’azallaridan qaysi biri hasbi xol tarzida yaratilgan?
A) “Tor ko’ngillik beklar man-man demang” B) “Turdiman” C) “Yod mandin kim berur yaxshi
zamonlar ko’rdimam” D) “Bir sarvi azim ayla joyi musulmondir bu mulk”
5. “ … Keltirar amvojga bahri talotim Turdiman” deya faxrlangan shoir qaysi qatorda to’g’ri
berilgan?
A) Turdi B) H.Olimjon C) Maxmur D) A.Novoiy
6. Turdi Farog’iy nima sababdan o’zini “Baxti qaro” deb ataydi?
25
A) asarlari elga manzur bo’lgani uchun B) asarlaridagi diniy qarashlari xalq tafakkurini o’zgartirishga
xizmat qilganidan C) millatni birlikka chaqiruvchi qarashlarini xalq qo’llab quvvatlamaganidan D) A,
B
7. Quyida keltirilgan adiblardan qaysi birining tirikchiligi igna tishigida\n o’tayotgan ip kabi qiyin
kechgan?
A) Fitrat B) Turdi C) O.Matjon D) Cho’lpon
8. Turdining quyida keltirilgan g’azallaridan qaysi birida “Bir paytlar yaxshi azmonlar ko’rganini
takidlaydi?”
A) “Turdiman” B) “Yod mandin…” C) “Tor ko’ngillik beklar…” D) A,B javoblar
Abdulla Qahhor
1. Ellikboshining og'ilga kirib qilgan harakatlaridan maqsad nima edi?
A) tasalli berish B) yordam ko'rsatish C) o’g'rini aniqlash D) tamagirlik
2. Amin Qobil boboga «Yo'qolmasdan ilgari bormidi?», «Qanaqa ho'kiz edi?», «Yaxshi ho'kiz birov
yetaklasa keta beradimi?» kabi savollarni nima uchun beradi?
A) pristavga xabar yetkazish maqsadida B) Qobil boboning rost gapirayotganini aniqlash uchun C)
ellikboshi bergan ma'lumotlarni tekshirish maqsadida D) Qobil boboning ustidan kulish uchun
3. Inson qadri, shaxs erkinligi barcha narsadan ustun ekanligi «Dahshat» hikoyasidagi qaysi jumlada
aks etgan?
A) hozir kim go'ristonga borib, Asqarponsotning qabriga pichoq sanchib keladi? B) bitta qo'yni
nazarlari ilmaydi C) Unsin nokas odam ekan, bitta qo'yni deb... Koshki arziydigan narsa bolsa! D)
tag'in nima qilasan Ganjiravonda...
4. «Dahshat» hikoyasida qanday fikr ilgari surilgan?
A) erning o'z xotiniga zulm qilishi dahshatli illat ekanligi B) ayolning eriga isyon qilishi fojiaga olib
kelishi C) inson erki, shaxs hurligini ulug'lash D) insonning o'zi qodir boimagan ishga qo'l urmasligi
5. A.Qahhorning «Dahshat» nomli hikoyasi qahramoni Unsinga bir odamchalik yordam bergan jumla
qaysi qatorda berilgan?
A) ganjiravonga jo‘nash umidi B) «O‘likning joni yo‘q» C) «Bismillohir rahmonir rohim» kalimasi D)
erining «javob beraman» degani
6. A.Qahhorning qaysi asarida holat va kechinmalar uchun «sovuq ter chimoq», «bir qarich cho‘kkanday
bo‘lmoq», «tizzasi qaltiramoq», «tildan qolmoq», «yerga qapishib ketmoq», «lafzdan qaytmaslik»,
«yuragiga rahna solmoq», «dami ichiga tushmoq», «ko‘z oldiga kelmoq», «ko‘zlari javdiramoq», «ko‘pi
ketib ozi qolmoq», «o‘zini yerga tashlamoq», «yerning qariga yubormoq» kabi xalqona ibora va ifodalar
o‘ta mahorat bilan qo‘llangan?
A) «O‘tmishdan ertaklar»da B) «Dahshat»da C) «Sinchalak»da D) «Og‘riq tishlar»da
7. Ola ho‘kiz mojarosi qaysi asarda badiiy aks etgan?
A) «O‘tmishdan ertaklar»da B) «Shum bola»da C) «O‘g‘ri»da D) «Susambil»da
Maxmur
1. «Hapalak» she'rining deyarli barcha baytlarida qo'llangan she'riy san'atni belgilang.
A) tazod B) mubolag'a C) ishtiqoq D) takrir
2. «Hapalak» g'azalida shoir kimga murojaat qiladi?
A) allohga B) qishloq oqsoqoliga C) hukmdorga D) xalqning o'ziga
3. Suv topilmaganda tahorat uchun qum, guvalak kabilardan foydalanish islom shariatida nima
deyiladi va bu tasvir she'rda nima uchun keltirilgan?
A) tayammum - ilojsizlik ifodasi B) g'usl - pokdomonlikni ko'rsatish uchun C) sunnat - pok e'tiqod
nishonasi D) farz - taqvodorlikni ko'rsatish maqsadida.
4. Hakim Turobiyning qaysi illatlari she'rda aks etgan?
A) mohir tabib bo'lishiga qaramay yolg'onchiligi B) rahmsizligi, yo'lto'sar qaroqchiligi C) xon
saroyida jallod vazifasini bajarishi D) tuvak va sumaklar bilan savdo qilishi
26
Maxmur hajviyoti haqida
1. “So’zda sehr bor, she’rda esa hikmat bor” she’ri qaysi asardan olingan?
A) “Hapalak” she’ridan B) “Yana she’rimga” she’ridan C) “Karvon qo’ng’irog’i” she’ridan D)
muqaddas hadislarning birida
2. Maxmurning “Hapalak” she’ri qaysi janrda yozilgan?
A) g’azal B) masnaviy C) fard D) tuyuq
3. Maxmurning “Hapalak” she’rida “tilla puli” qanday ma’noda qo’llangan?
A) tanga pul B) laqab ma’nosida C) soliq ma’nosida D) to’g’ri jovob yo’q
Jahon otin Uvaysiy
1. Uvaysiy g'azalidagi «Vujudim dardga to'ldi, emdi darmonimni sog'indim» misrasidan
anglashiladigan ma'noni belgilang.
A) dard - kasallik, darmon - dori B) dard -musofirlik, darmon - vatanga qaytish C) dard - zulm,
darmon - qasos D) dard - sog'inch, darmon - diydor
2. Shoiraning kecha-yu kunduz o'g'iining nomini takrorlab, uni o'ylab yurishi qaysi ifodada aks etgan?
A) Uyimning ziynati, ko'z ravshani... B) Tilimning zikri-yu ko'nglimning fikri...
C) Qorong'u bo'ldi olam ko'zima... D) Vujudim dardga to'ldi...
3. Uvaysiy g'azallaridan tashqari yana qaysi she'riy janrda shuhrat qozongan?
A) ruboiy B) muxammas C) tuyuq D) chiston
Mirtemir
1. «Onaginam» she'rida qaysi tuyg'u izhori berilgan?
A) ona oldidagi burchni ado etolmagan farzand armoni B) onasini ko'rgani borolmayotgan o'g'il
sog'inchi C) el xizmatida bo'lib, onadan xabar ololmayotgan o'g'il o'tinchi D) umrida onasini
ko'rmagan farzand iztiroblari
2. «Onaginam» she'ridagi lirik qahramon onasiga qilolmagan xizmatni elga qay yo'l bilan baxshida
etmoqchi boladi?
A) dushmanlarga qarshi kurashi B) ijodi C) tinimsiz mehnati D) muhabbati
3. «Burmalik kuylak ham nimcha-yu g'ijim, Sirg'alar sandiqqa tushdi. Bardosh bu...» satrlari orqali
anglatilgan ma'noni toping.
A) Toshbuning ayol sifatidagi achchiq iztiroblari B) urush sharoitida bezak, kiyimlar ko'ziga yomon
ko'ringanligi C) Toshbuning mavjud sharoitdan noroziligi D) qiyinchilik yillari ularni sotib
yubormoqchi bo'lganligi.
Rasul Hamzatov
1. «Ko'ksimda qo'rg'oshin, quyosh tog'ida, Toglar orasida yotibman bejo» misralaridagi «tog'lar» so'zi
qaysi tushunchaga ishora qilmoqda?
A) shoirning vatani Dog'istonga B) mavhum bir makon C) ilohiy maskan D) yer sayyorasi
2. «Ona tilim» she'ri qaysi o'zbek shoirining shu mavzudagi she'riga mazmunan va ruhan yaqin?
A) Cho'lpon B) Shavkat Rahmon C) Muhammad Ali D) Rauf Parfi
3. «Shu ham erkakmi?» she'rida quyidagi ta'kidlarning qaysi biri uchramaydi?
A) subutsizlikni qoralash B) vatan sotqinlariga nafrat C) nodonlikni qoralash D) uzoq safarga chiqish
majburiyligi
5-DARS. HAQIQATDIR MENING YULDUZIM! (280-366-betlar)
Reja:
1. Alisher Navoiy.
2. Tashbeh, tanosib, irsoli masal haqida.
3. Cho’lpon.
4. Ko’chim haqida.
5. Usmon Nosir.
27
6. Usmon Nosir she’rlari haqida.
7. Badiiy adabiyotning turlari.
Alisher Navoiy
1. A.Navoiy Yaratganning qaysi amrini birlamchi bilib, «Barchasi bir yon-u, bu bir yon» deb
hukmdorga uqtiradi?
A) Ilm olishni B) Xalq g'amini yeyishni C) Obodonchilik qilishni D) Ibodat qilishni
2. «Zulm o'zunga fisqdur, ey hushyor, Gum qil ani, bo'lsa sanga hush yor» baytida qo'llanilgan she'riy
san'atni toping.
A) mubolag'a B) tazod C) tashxis D) tajnis
3. Navoiyning adabiyotshunoslikka oid asarlarini ko'rsating.
A) Muhokamat ul-lug'atayn», «Sab'atu abhur» B) Xazoyin ul-maoniy», «Xamsat ul-mutahayyirin» C)
«Tarixi muluki ajam», «Xamsat ul-mutahayyirin» D) «Majolis un-nafois», «Me'zon ul-avzon»
4. Navoiy shoh G'oziy orqali kimning timsolini yaratgan?
A) Amir Temur B) Temuriy hukmdorlar C) Orzusidagi hukmdor D) Husayn Boyqaro
5. Kampir nima uchun o'z da'vosidan kechib, uzr so'radi?
A) Shoh adolatiga iqror bo'lib B) Qo'rqqanligi uchun C) Yanglishganini bilib D) Shohni jazolash
mumkin emasligini tushungach
6. Qozining talabiga ko'ra kampir keltirgan ikki guvoh ko'rsatil-gan javobni belgilang.
A) Ikki qo'shnisi B) Tasodifiy guvohlar C) Shohning qahri va mehri D) Shohning adolati va insofi
7. Jobir dengizda kemalar ko'ringanidan qanday xabar topardi?
A) Diydabonlar orqali B) O'zi kuzatib yotardi C) Nogoh ko'rib qolardi D) Kemadagi josuslar orqali
8. «Mehr» so'zi qizning ismini bildirish bilan birga yana qanday ma'noni anglatardi?
A) yulduz B) oy C) shamol D) quyosh
9. Mas'uliyatli damda shaxsiy ishtiyoqi tufayli asirga tushgan obrazni ko'rsating.
A) Navdar B) Nu'mon C) Suhayl D) Diydabon
10. «Mehr va Suhayl» hikoyasida qahramonlar ruhiy holati va tashqi tasvirini berishda asosan qaysi
rangdan foydalanilgan?
A) oq rang B) qora rang C) sariq rang D) qizil rang
Tashbeh, tanosib, irsoli masal haqida
1. Unda narsa, belgi va harakat boshqasiga o’xshatish orqali tasvirlanadi?
A) o’xshamish B) vosita C) tashbeh D) tanasub
Cho’lpon
1. «Go'zal» she'rida lirik qahramon nima uchun o'zini «yo'qsul» deb ataydi?
A) Go'zal uni tashlab uzoqqa ketib qolgani uchun B) Yorining visoliga yetolmaganidan
C) Go'zalning husni va fazilatlari oldida o'zini qusurli bilganidan D) U istagan go'zalning bu dunyoda
yo'qligini bilgandan so'ng.
2. Cho’lpon qanday yurtni buzilgan o'lka deb ataydi?
A) Odamlari o'z o'tmishi va tilini yo'qotgan yurtni B) Amaldorlari manfaatparast bo'lgan mamlakatni
C) Mustamlaka asoratiga tushib qolgan va shunga ko'nikkan o'lkani D) Yoshlari boshqa mamlakatga
ketishga majbur bo'lgan davlatni
3. «Nega sening qalin tovushing «ket» demaydi ularga» satridagi «qalin» so'zi qaysi ma'noni
bildiradi?
A) qat'iyatli, isyonkor B) hayiqqan, qo'rquvli C) ehtiyotkor, baland D) kelishuvchan, andishali
Ko’chim haqida
1. Adabiyotshunoslik nazariyasi ilmidagi ko’chimning turlari qaysi qatorda to’g’ri berilgan?
A) majoz B) istiora C) ramz D) barchasi
2. “Binafsha” she’rida qaysi adib binafsha sen uchun ko’kragim erk yeri deya tarif uchradi?
A) G’afur G’ulom B) U.Nosir C) Asqat Muxtor D) Cho’lpon
28
Usmon Nosir
1. Usmon Nosir qaysi tuyg'uni «selday keluvchi», qalbni «jalloddek tiluvchi» deb ta'riflagan?
A) nafrat B) ilhom C umidsizlik D) quvonch
2. «Tilim charchar, ajab, gohi Seni tarjima qilmoqdan» satrlarida ifodalangan yurakni tarjima
qilishning ma'nosini toping.
A) Badiiy ijod B) Tarjima bilan shug'ullanish C) Ilmiy asarlar yozish D) Ko'nglini birovga yozish
3. «Yana she'rimga» she'rining birinchi bandi qaysi shoirning satrlarini yodga tushiradi?
A) Navoiy dostonidan parchani B) Zulfiyaning «Oydinda» she'rini C) Cho’lponning «Go'zal» she'rini
D) Atoyi g'azalini
4. Quyidagi misralardan qaysi birida “Nasimaga deganim” she'ridagi lirik qahramon xarakterini
to'laroq ochadi?
A) Oldimda kutadir imtihon... B) Baxtliman, janglarga yarasam... C) Silligim bezarar, hech
gapmas...D) O'ylanib ko'zingga qarasam...
Badiiy adabiyotning turlari
1. Badiiy asarlar necha turga bo’linadi?
A) 1 B) 2 C 6 D) 3
2. Bir yoki bir necha odamning hayoti, tag’diri ularning boshqa odamlar bilan munosabati haqida
hikoya qiluvchi asrlar…
A) dramatik asarlar B) lirik asarlar C) epik asarlar D) fantastik asarlar
29
8-SINF
1-DARS. KIRISH. XALQ OG’ZAKI IJODI. “KUNTUG’MISH DOSTONI”. (3-48-betlar)
Reja:
1. O’zbekiston Respublikasining Davlat Madhiyasi.
2. Kirish.
3. “Kuntug’mish” dostoni.
4. “Kuntug’mish” dostonining bayoni.
5. Nazariy ma’lumot. Ishqiy-qahramonlik dostonlari.
O’zbekiston Respublikasining Davlat madhiyasi
1. O’zbekiston Respublikasining davlat madhiyasi qaysi band bilan boshlanadi?
A) Serquyosh hur o’lkam senda tole mo’l… B) Oltin bu vodiylar, jon O’zbekiston C) Serquyosh, hur
o’lkam senga baxt najot D) Serquyosh hur o’lkam elga baxt najot
2. O’zbekiston Respublikasining davlat madhiyasining nechanchi bandida erkin va yosh avlodlarning
o’zbek xalqiga zo’r qanot bo’lajagi ta’kidlanadi?
A) birinchi bandida B) to’rtinchi bandida C) uchinchi bandida D) naqoratida
Kirish
1. XX asr boshlariga kelib baxshilarimiz ijodiy bisotida qancha xalq dostonlari mavjud bo’lgan?
A) ikki yuzdan ortiq B) ikki yuzi ellikga yaqin C) bir yuzi ellikdan ortiq D) ikki yuzga yaqin
2. “Oltovlon va yettinchi” nomli afsona kimning qaysi asarida keltirilgan?
A) Ch.Aytmatov “Qiyomat” B) Yu.X.Hojib “Qutadg’u bilig” C) Navoiy “Sab’ai Sayyor” D) Navoiy
“Farhod va Shirin”
“Kuntug’mish” dostoni
1. “Alpomish” dostonining 1000 yilligi jahon miqyosida keng nishonlangan sanani aniqlang.
A) 2000- yil B) 1999- yil C) 2001- yil D) 1998- yil
2. “Kuntug’mish” dostonida Xolbeka bilan Kuntug’mish bir birlarini qanday ko’rib qoladilar?
A) ov paytida B) tushlarida C) nard o’yinida D) ziyofatda
3. “Kuntug’mish” dostonidagi Kuntug’mishning yurti to’g’ri berilgan qatorni aniqlang.
A) Zangar B) Chanbil C) No’g’ay D) Qalmoq
4. “Kuntug’mish” dostonida Qilichxon laqabli shaxs uchraydi. U aslida kim edi?
A) Zangar podshosi B) Azbarxo’ja C) Nugay podshosi D) Xolmo’min yasovulboshi
5. 1) Ergash Jumanbulbul o’g’li; 2) Fozil Yo’ldosh o’g’li; 3) Bekmurod Jo’raboy o’g’li; 4) No’rmon
Abduvoy o’g’li; 5) Egamberdi Ollomurod o’g’li; 6) Xodi Zaripov; 7) Po’lkan Shoir; 8) Qodir Baxshi.
Yuqorida keltirilgan baxshilardan qaysilarida “Kuntug’mish” dostonining yozib olingan variantlari
mavjud?
A) 1, 2, 4, 6 B) 1, 2, 3, 4, 6 C) 1, 3, 4, 7 D) 1, 3, 4, 5
6. “Bizlarga farzand bersa, o’g’il bo’lsa qo’l-qanot bo’lsin, qiz bo’lsa do’st bo’lsin” degan fikrlar
qaysi dostonda keltirilgan?
A) “Kuntug’mish” B) “Alpomish” C) “Malika ayyor” D) “Ravshan”
7. “Har kim meni olaman desa, oldiga nard o’yinini qo’yaman, o’ynayman, utsa tegaman, utdirsa
so’yaman” deb shart qo’ygan malika kim va u qaysi doston qahramoni?
A) “Kuntug’mish” Xolbeka B) “Ravshan” Zulxumor C) “Malika ayyor” Gulqiz D) “Alpomish”
Barchin
8. «Kuntug‘mish» dostonidagi Mohiboy bilan Gurkiboy Zangar shahrida onalarini birinchi marta
qayerda ko‘radilar?
A) Xolmo‘min yasovulboshinikida B) Buvraxon podshonikida C) Olim sayyodning uyida D)
Kampirning uyida
9. Qadimgi urf-odatlarga ko‘ra, kimning boshiga saroydan uchirilgan qush uch marta qo‘nsa, o‘sha
odamni oq kigizga chiqarib, saroy ayonlari chir tevaragidan ko‘tarib, taxtga o‘tqazish va jarchilarning;
30