ÝÇó Ñ»ïá ÏáÕáåïí»ó, ÑñÏǽí»ó áõ ³í»ñí»ó, ÇÝãå»ë ûñÇݳÏ
¾ñ½ñáõÙáõÙ, »ñµ µÝ³ÏãáõÃÛ³Ý ï»Õ³Ñ³ÝáõÃÛáõÝÇó Ñ»ïá` 1916Ã.
÷»ïñí³ñÇ 15-ÇÝ, Ãáõñù»ñÁ éÙµ³ÏáÍáõÃÛ³Ùµ ù³Ý¹»óÇÝ ³é³ç-
Ýáñ¹³ñ³ÝÁ, ßáõϳÝ` ÑñÏǽ»Éáí ѳۻñÇÝ å³ïϳÝáÕ µáÉáñ í³ñ-
ųñ³ÝÝ»ñÁ:
50
²í»ñ³ÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇó ½»ñÍ ãÙݳó ݳ¨ ¼ÙÛáõéÝdz
(ƽÙÇñ) ѳ۳߳ï ݳѳݷÁ. 1922Ã. ë»åï»Ùµ»ñÇ 9-ÇÝ, ù»Ù³É³-
Ï³Ý µ³Ý³ÏÁ, Ý»ñËáõÅ»Éáí ù³Õ³ù, 4 ûñ ß³ñáõÝ³Ï ÏáÕáåï»É áõ
³í»ñ³ÏÝ»ñÇ ¿ í»ñ³Í»É ³ÛÝ` ÑñÏǽ»Éáí 50-Çó ³í»ÉÇ ßÇÝáõÃÛáõÝ-
Ý»ñ, ³Û¹ ÃíáõÙ ¨ 21 »Ï»Õ»óÇ, 32 ¹åñáó:
51
гٳӳÛÝ 1919Ã. äáÕáë Üáõµ³ñ ö³ß³ÛÇ ¨ ²í»ïÇë ²Ñ³ñáÝ-
Û³ÝÇ ÏáÕÙÇó ëïáñ³·ñí³Í Ñáõß³·ñÇ` ÂáõñùdzÛáõÙ ³ÙµáÕçáõÃ-
Û³Ùµ ϳ٠ٳë³Ùµ ÏáñͳÝí»É »Ý 26 µ³ñÓñ³·áõÛÝ í³ñųñ³ÝÝ»ñ,
1439 ¹åñáóÝ»ñ, 42 áñµ³ÝáóÝ»ñ,
52
ÇëÏ §Ð³Û³ë»ñÝ»ñÇ ÙÇç³½·³-
ÛÇÝ ¹³ßݳÏóáõÃÛ³Ý ·áñͳ¹Çñ ÅáÕáí¦-Ç ÷áËݳ˳·³Ñ ²ÝÃûÝÇ
øñ³ýÃ-äáݳéÇÝ áõÕÕí³Í ݳٳÏáõÙ ²í. ²Ñ³ñáÝÛ³ÝÁ ѳÛïÝáõÙ
¿ Ñ»ï¨Û³ÉÁ. §¶³Éáí Ñ³Û ÅáÕáíñ¹ÇÝ ³½·³ÛÇÝ Å³é³Ý·áõû³Ý`
ÇÝãå»ë ³Ýß³ñÅ ëï³óáõ³ÍùÝ»ñ, »Ï»Õ»ó³Ï³Ý ϳÉáõ³ÍÝ»ñ, Ïñû-
Ý³Ï³Ý ¹åñáóÝ»ñ, í³Ýù»ñ áõ ٻݳëï³ÝÝ»ñ, ¹åñáó³Ï³Ý ѳë-
ï³ïáõÃÇõÝÝ»ñ, Ù³ï»Ý³¹³ñ³ÝÝ»ñ, ÑÝáõû³Ýó ѳõ³ù³ÍáÝ»ñ...
³Ù»ÝùÁ ù³Ý¹áõ»ó³Ý, ÏáÕáåïáõ»ó³Ý ϳ٠۳÷ßï³Ïáõ»ó³Ý:
Øݳó³ÍÝ ³É ÃÇõñù ϳé³í³ñáõÇõÝÁ Çõñ³óáõó¦:
53
гÛÏ³Ï³Ý Ïñó-Ùß³ÏáõóÛÇÝ Ñ³ëï³ïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ áãÝã³-
óáõÙÝ ³Ûëù³Ýáí ãë³Ñٳݳ÷³Ïí»ó, ³ÛÉ ß³ñáõݳÏí»ó ݳ¨ Ñ»-
ï³·³ ï³ñÇÝ»ñÇÝ. 1970-³Ï³Ý ÃÃ., Î.äáÉëÇ Ð³É³çûÕÉáõ óճ-
Ù³ëáõÙ àëÏ»ÕçÛáõñÇ Ï³ÙñçÇ ßÇݳñ³ñáõÃÛ³Ý å³ïñí³Ïáí ê.
50
²ÏáõÝÇ ê., ØÇÉÇáÝ ÙÁ ѳۻñáõ ç³ñ¹Ç å³ïÙáõÃÇõÝÁ , µ ïå³·ñ., Î.
äáÉÇë, 1920, ¿ç 144:
51
Joseph Burtt, The People of Ararat, London, 1926, p. 90.
52
Tableau approximatif des réparations et in demnités pour les dommages
subis par la Nation Arménienne en Arménie de Turquie et dans la
République armênienne du Caucase, Paris, 1919, p. 8, ٻ絻ñí³Í ¿ Ð.
î³×³ï íñ¹. º³ñïÁÙ»³Ý, Üßí. ³ßË., ¿ç 45:
53
øñ³ýÃ-äûÝ³é ²., гÛÏ³Ï³Ý ËݹÇñÁ,äÁÝ»¿Ý ¨ ÄÁÝ¿í, ¼áõÇó»ñdz,
1927, ¿ç 21:
274