Павленко С.О. Оточення Гетьмана Мазепи: соратники та прибічники

Подождите немного. Документ загружается.

341

äîâêîëà ñåáå ñòàðøèíñüêå ñåðåäîâèùå, â³ääàíå éîìó, çäàòíå ñïðèéíÿòè

³äåþ â³ëüíî¿ Óêðà¿íè ÿê ðÿò³âíó íåîáõ³äí³ñòü. Ïîë³òè÷í³, åêîíîì³÷í³

³íòåðåñè åë³òíîãî ïðîøàðêó êîçàöüêî¿ àâòîíîì³¿ â öüîìó ïëàí³ çá³ãàëèñÿ

ç ¿õí³ì çâåðõíèêîì. Òÿãàð áåçïåðåðâíèõ â³éí Ïåòðà ², ïîñèëåííÿ

ðîñ³éñüêîãî àáñîëþòèçìó âèêëèêàëè çàêîíîì³ðíå çàíåïîêîºííÿ ó

ñòàðøèíñüêîìó êîë³. Ñàìå ÷åðåç ö³ îáñòàâèíè íàáëèæåíèé ãåíåðàë³òåò

Ìàçåïè ç³ãðàâ âèçíà÷àëüíó ðîëü ó ï³äøòîâõóâàíí³ ñâîãî êåðìàíè÷à äî

âèð³øàëüíîãî êðîêó â æèòò³ Ãåòüìàíùèíè. Àíàë³ç ä³ÿëüíîñò³ ïðîâ³äíèõ

ä³ÿ÷³â äîáè 1687–1709 ðð. äàº ìîæëèâ³ñòü çðîáèòè òàê³ âàæëèâ³ âèñíîâêè:

– ñôîðìîâàíà ². Ìàçåïîþ êîìàíäà áóëà çàãàëîì îïîçèö³éíîþ äî

öàðñüêî¿ êîëîí³àëüíî¿ ïîë³òèêè;

– î

òî÷åííÿ ãåòüìàíà ïîçèòèâíî ñòàâèëîñÿ äî çì³íè ïðîòåêö³¿ ÿê

íàé-

ðåàëüí³øîãî øëÿõó âèõîäó ç êðèçîâî¿ ñèòóàö³¿, â ÿê³é îïèíèëàñü Óêðà¿íà;

– ï³äá³ð ³ ðîçñòàíîâêà êàäð³â çä³éñíþâàëèñÿ Áàòóðèíîì ç óðà-

õóâàííÿì íåãàòèâíîãî ùîäî Ðîñ³¿ îð³ºíòàö³éíîãî ïîòåíö³àëó êàíäè-

äàòà íà ïîñàäó.

Ïîðàçêà ìàçåïèíö³â – öå ñâ³ä÷åííÿ â³äñóòíîñò³ ðåàëüíî¿ êîìàíäè

ñîðàòíèê³â ³ ñï³âïðàö³âíèê³â â îòî÷åíí³ ãåòüìàíà ïåðåä àêö³ºþ ïîâñòàííÿ.

Òðàãåä³ÿ êîçàöüêî¿ âåðõ³âêè, ñàìîãî ². Ìàçåïè â òîìó, ùî âîíè, ìàþ÷è

âèñîê³ ïîìèñëè, âîäíî÷àñ áóëè îáìåæåí³ ó âëàñíèõ ìîæëèâîñòÿõ çä³é-

ñíåííÿ ñâîãî çàäóìó. Âåëèê³ ñïîä³âàííÿ ìàçåïèíö³â íà àðì³þ Êàðëà Õ²²

íå ñïðàâäèëèñÿ: øâåäñüê³ â³éñüêà, âèñíàæåí³ â áîÿõ ç ðîñ³ÿíàìè, íå

äåìîíñòðóâàëè íà óêðà¿íñüêèõ òåðåíàõ áîºçäàòíî¿ ñèëè. Âåëèêèé æå

äóõîâíèé, ³íòåëåêòóàëüíèé ïîòåíö³àë îòî÷åííÿ ². Ìàçåïè ñàì ïî ñîá³

íå ñòàíîâèâ çàãðîçè äëÿ Ðîñ³¿, ëþäñüê³ ðåñóðñè ÿêî¿ â ê³ëüêàíàäöÿòü

ðàç³â ïåðåâàæàëè ìîæëèâîñò³ Óêðà¿íè.

Çðîçóì³ëî, êàäðîâà ïîë³òèêà ãåòüìàíà íå â óñüîìó áóëà ³äåàëüíîþ

³ ïåðñïåêòèâíîþ äëÿ ðåàë³çàö³¿ éîãî òàºìíèõ çàì³ð³â. ×àñòèíà ñëóõíÿíèõ

³ áåçâ³äìîâíèõ âèêîíàâö³â â óìîâàõ àâòîíîì³¿ íå êâàïèëàñÿ çä³éñíþ-

âàòè âèá³ð ó íåïðîñòèõ ðåàë³ÿõ 1708–1709 ðð. ¯õíº â³äñòóïíèöòâî

â³ä ñâîãî êåðìàíè÷à, ïàñèâí³ñòü, ³íåðòí³ñòü íàé÷àñò³øå ïðîäèêòîâàí³

ïðàãìàòèçìîì, ñòðàõîì çà âëàñíå æèòòÿ òà áåçïåêó ðîäèí. Ïðîÿâëåí³

Ïåòðîì ² ó â³éñüêîâ³é êàìïàí³¿ 1708 ð. çðàçêè íå÷óâàíîãî äåñïîòèçìó,

æîðñòîêîñò³ – ðåàêö³ÿ ñàìîçáåðåæåííÿ ðîñ³éñüêîãî ñàìîäåðæàâñòâà,

äî ÿêî¿ íå áóëè ãîòîâ³ í³ ó÷àñíèêè çìàãàíü çà âîëþ Óêðà¿íè, í³ Êàðë Õ²².

² âñå æ ïîñ³ÿí³ ². Ìàçåïîþ çåðíà ñóìí³â³â ùîäî çàëåæíîãî ñòàòóñó

Ãåòüìàíùèíè, íåîáõ³äíîñò³ ïåðåì³í, íåçâàæàþ÷è íà æîðñòîêå

ïðèäóøåííÿ ïîâñòàííÿ 1708–1709 ðîê³â, íàéñóâîð³øå âèíèùåííÿ

âñ³ëÿêèõ ³íôîðìàö³éíèõ íîñ³¿â ïðî çàäóìè éîãî ïîâîäèð³â, ïðîðîñòàëè

÷àñ â³ä ÷àñó ÷åðåç ðîêè, äåñÿòèë³òòÿ, ñòîë³òòÿ æèòòºäàéíèìè ïàðîñòêàìè

ïðîáóäæåííÿ íàö³¿. Ó ãðóäí³ 1752 ð. ìåøêàíö³ Ïàñ³÷íîãî Íèêèôîð

Áîíäàð, Êîíîí ×àëèé òà ³íø³, çãàäóþ÷è íà ïîìèíàëüíîìó îá³ä³ ïðî

êîëèøí³ ñëóæáè òà ïîõîäè, êàçàëè: «Äîáðå áóëî æèòòÿ çà Ìàçåïè,

íåõàé êîñò³ éîãî ñâÿòÿòüñÿ»

2863

Áåç ïîâñòàííÿ ìàçåïèíö³â, ÿêå, ìîâ äçâ³í, ñêîëèõíóëî áóòòÿ

Óêðà¿íè, äóæå âàæêî óÿâèòè ðóõ çà ¿¿ âîëþ. Âîíî ðåçîíóâàëî ç ïîêîë³ííÿ

â ïîêîë³ííÿ óðîêîì, ÿêèé çðåøòîþ ïðè áëàãîïîëó÷íîìó çá³ãó îáñòàâèí

ïîñïðèÿâ íàðîäæåííþ Óêðà¿íñüêî¿ äåðæàâè.

ÂÈÑÍÎÂÊÈ

342

ÎÒÎ×ÅÍÍß ÃÅÒÜÌÀÍÀ ÌÀÇÅÏÈ: ÑÎÐÀÒÍÈÊÈ ÒÀ ÏÐÈÁ²×ÍÈÊÈ

ÄÆÅÐÅËÀ ÒÀ Ë²ÒÅÐÀÒÓÐÀ

ÂÑÒÓÏ

Ïàâëåíêî Ñ. Ïåòðî ² òà «íàðîäíà â³éíà» ó 1708 ðîö³ // Óêðà¿íà –

Ðîñ³ÿ: ³ñòîð³ÿ ³ ñüîãîäåííÿ. Ìàòåð³àëè íàóêîâî-ïðàêòè÷íî¿ êîíôå-

ðåíö³¿.– ×åðí³ã³â: Ïðîñâ³òà, 1994.– Ñ. 49–50. Éîãî æ. Ëåãåíäà ïðî

Â. Áîðêîâñüêîãî ³ â³äïîâ³äí³ñòü ¿¿ ðåàë³ÿì, îïèñàíèì â åï³òàô³¿ íà

íàäãðîáêó ãåíåðàëüíîãî îáîçíîãî // Íåêðîïîë³ ×åðí³ã³âùèíè. Òåçè

äîïîâ³äåé ì³æíàðîäíî¿ íàóêîâî¿ êîíôåðåíö³¿.– ×åðí³ã³â: Íîâà õâèëÿ,

2000.– Ñ. 26–28; Éîãî æ. Âèïóñêíèêè Êèºâî-Ìîãèëÿíñüêî¿ àêàäåì³¿ â

îòî÷åíí³ ãåòüìàíà Ìàçåïè // Ìàòåð³àëè êîíôåðåíö³¿. Íàóêîâ³ çàïèñêè

(Íàö³îíàëüíèé óí³âåðñèòåò «Êèºâî-Ìîãèëÿíñüêà àêàäåì³ÿ»).– Ê.: ÊÌ

Àcademia, 2000.– Ò. 18.– Ñ. 42–44 ; Éîãî æ. «Äóìà» ². Ìàçåïè òà

àðõ³ìàíäðèò Íèêîí // Ïàì’ÿòêè õðèñòèÿíñüêî¿ êóëüòóðè ×åðí³ã³âùèíè.

Ìàòåð³àëè íàóêîâî¿ êîíôåðåíö³¿.– ×åðí³ã³â: Íîâà õâèëÿ, 2002.– Ñ. 107–

109; Éîãî æ. Îðãàí³çàö³ÿ ³ìï³÷ìåíòó Ìàçåïè 1707 ðîêó // Êîçàöüêà

ñêàðáíèöÿ. Ãåòüìàíñüê³ ÷èòàííÿ, ïðèñâÿ÷åí³ äåñÿò³é ð³÷íèö³ Ìóçåþ

ãåòüìàíñòâà.– Ê.: Ñòèëîñ, 2003.– Ñ. 87–108.

Ïàâëåíêî Ñ. Çàãèáåëü Áàòóðèíà 2 ëèñòîïàäà 1708 ðîêó.– ×åðí³ã³â:

ÐÂÂÎÓÏ, 1994.– 152 ñ.

Ïàâëåíêî Ñ. Ì³ô ïðî Ìàçåïó.– ×åðí³ã³â: Ñ³âåðÿíñüêà äóìêà,

1998.– 248 ñ.

Ïàâëåíêî C. ²âàí Ìàçåïà ³ êíèãà // Á³áë³îòå÷íèé â³ñíèê.– 1994.–

¹ 3.– Ñ. 26–28; Éîãî æ. Çîëîòèé â³ê Áàòóðèíà (1625–1707 ðð.) //

Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 1995.– ¹ 4.– Ñ. 54–68; Éîãî æ. Áàòóðèí //

Ë³òîïèñ ×åðâîíî¿ Êàëèíè.– 1995.– ¹ 7–12.– Ñ. 14–20; Éîãî æ. Ì³ô

ïðî õàáàð ². Ìàçåïè // Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 1997.– ¹ 6.– Ñ. 103–

124; Éîãî æ. Ïåðøà ñïðîáà ²âàíà Ìàçåïè ïîðâàòè ç Ìîñêâîþ //

343

ÄÆÅÐÅËÀ ÒÀ Ë²ÒÅÐÀÒÓÐÀ

Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 1998.– ¹ 1.– Ñ. 3–31; Éîãî æ. Êè¿âñüêèé

ïîëêîâíèê Êîñòÿíòèí Ìîê³ºâñüêèé // Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 2000.–

¹ 5.– Ñ. 136–138; Éîãî æ. Í³æèíñüêèé ïîëêîâíèê ²âàí Îáèäîâñüêèé //

Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 2001.– ¹ 2.– Ñ. 102–105; Éîãî æ. Ãåíåðàëüíèé

ñóääÿ Ìèõàéëî Âóÿõåâè÷ // Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 2001.– ¹ 2.–

Ñ. 139–140; Éîãî æ. Äóõîâí³ ïîáðàòèìè ²âàíà Ìàçåïè // Ïàì’ÿòü ñòî-

ë³òü.– 2001.– ¹ 6.– Ñ. 34–56; Éîãî æ. Ìàçåïà – íå ãåòüìàí-äåðæàâ-

íèê? // Óêðà¿íñüêèé ãóìàí³òàðíèé îãëÿä.– Ê.: Êðèòèêà, 2000.– Âèï. 3.–

Ñ. 218–233; Éîãî æ. ª åë³òà – º äåðæàâà? // Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.–

1999.– ¹ 6.– Ñ. 182–183; Éîãî æ. Ç ì³ô³â ïðî ²âàíà Ìàçåïó //

Óêðà¿íà êð³çü â³êè: íàâ÷àëüíèé ïîñ³áíèê ç ³ñòîð³¿ Óêðà¿íè äëÿ ñåðåäí³õ

øê³ë / Çá³ðíèê ñòàòåé.– Ê.: ßðîñëàâ³â Âàë, 2000.– Ñ. 149–176; Éîãî æ.

². Â. Ëîìèêîâñüêèé – ãåíåðàëüíèé îáîçíèé ó êîìàíä³ Ìàçåïè //

Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 2002.– ¹ 3.– Ñ. 95–97; Éîãî æ.

². Ñêîðîïàäñüêèé ÿê ñîðàòíèê ². Ìàçåïè // Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.–

2002.– ¹ 4.– Ñ. 91–95; Éîãî æ. Ñïîäâèæíèê Ìàçåïè – ïðèëóöüêèé

ïîëêîâíèê Äìèòðî Ãîðëåíêî // Ë³òåðàòóðíèé ×åðí³ã³â.– 2002.– ¹ 2.–

Ñ. 129–135; Éîãî æ. ×åðí³ã³âñüêèé ïîëêîâíèê, ãåíåðàëüíèé îáîçíèé

Âàñèëü Äóí³í-Áîðêîâñüêèé // Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 2002.– ¹ 5.–

Ñ. 112–120; Éîãî æ. Îðãàí³çàö³ÿ ³ìï³÷ìåíòó Ìàçåïè 1707 ðîêó //

Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 2002.– ¹ 6.– Ñ. 22–31.

×ÀÑÒÈÍÀ I

ÎÃËßÄ Ë²ÒÅÐÀÒÓÐÈ ÒÀ ÄÆÅÐÅË

Øîâêîïëÿñ Ã., Øîâêîïëÿñ ². ²âàí Ìàçåïà – ãåòüìàí Óêðà¿íè

(1687–1709). Á³áë³îãðàô³ÿ // Íåîïàëèìà êóïèíà.– 1995.– ¹ 1–2.–

Ñ. 235–255; ßñü Î. Âèáðàíà á³áë³îãðàô³ÿ ïóáë³êàö³é òà äîêóìåíòàëüíèõ

ìàòåð³àë³â ïðî ãåòüìàíà ²âàíà Ìàçåïó (1960–2000) // Îãëîáëèí Î.

Ãåòüìàí ²âàí Ìàçåïà òà éîãî äîáà (äàë³ öå âèäàííÿ ïîçíà÷àºìî ðèì-

ñüêîþ öèôðîþ ²² ).– Íüþ-Éîðê, Êè¿â, Ëüâ³â, Ïàðèæ, Òîðîíòî, 2001.–

Ñ. 426–443; Ë³òåðàòóðà ïðî ãåòüìàíà ². Ñ. Ìàçåïó ó ôîíäàõ Íàö³îíàëüíî¿

á³áë³îòåêè Óêðà¿íè ³ì. Â. Âåðíàäñüêîãî.– Ê., 1999.– 16 ñ.; Ìàð÷åíêî Î.

Ë³òåðàòóðà ïðî ãåòüìàíà ². Ñ. Ìàçåïó â ôîíäàõ Äåðæàâíî¿ ³ñòîðè÷íî¿

á³áë³îòåêè Óêðà¿íè.– Ê., 1999.– 10 ñ.

Êîñòîìàðîâ Í. Ðóèíà. Ìàçåïà. Ìàçåïèíöû.– Ì.: Ðåñïóáëèêà,

1995.– Ñ. 741.

Òàì ñàìî.

Áèòèíñüêèé Ì. Ìàçåïèíö³ ïî Ïîëòàâ³.– Âàðøàâà, 1938.– Ñ. 84.

Ëóö³â Â. Ãåòüìàí Ìàçåïà ³ éîãî ñï³âïðàö³âíèêè // Âèçâîëüíèé

øëÿõ.– 1963.– Êí. 6.– Ñ. 626.

Òàì ñàìî.– Ñ. 628.

Òàì ñàìî.– Ñ. 629.

344

ÎÒÎ×ÅÍÍß ÃÅÒÜÌÀÍÀ ÌÀÇÅÏÈ: ÑÎÐÀÒÍÈÊÈ ÒÀ ÏÐÈÁ²×ÍÈÊÈ

Òàì ñàìî.– Ñ. 635.

Ñóáòåëüíèé Î. Ìàçåïèíö³. Óêðà¿íñüêèé ñåïàðàòèçì íà ïî÷àòêó

XVIII ñò.– Ê.: Ëèá³äü, 1994.– Ñ. 32.

Òàì ñàìî.

Ïàâëåíêî Ñ. Ì³ô ïðî Ìàçåïó.– Ñ. 81–118.

Ñóáòåëüíèé Î. Ìàçåïèíö³.– Ñ. 36.

Òàì ñàìî.– Ñ. 32.

Òàì ñàìî.– Ñ. 236.

Òàì ñàìî.– Ñ. 238.

Òàì ñàìî.– Ñ. 236.

Áåðåñëàâñüêèé Ì. Ìàçåïà é ìàçåïèíö³ // Ìîíàñòèðñüêèé

îñòð³â.– 1994.– ¹ 3.– Ñ. 122–132.

Êðåñ³í Î. Ìàçåïèíö³.– Ê.: Êè¿âñüêèé óí³âåðñèòåò ³ì. Ò. Ã. Øåâ-

÷åíêà, 1994.– 110 ñ.

Ëàçàðåâñüêèé À. Îïèñàíèå Ñòàðîé Ìàëîðîññèè.– Ê., 1888.– Ò. I.

(Ïîëê Ñòàðîäóáñêèé); Ê., 1893.– Ò. II. (ïîëê Íåæèíñêèé); Ê., 1901.–

Ò. III. (Ïîëê Ïðèëóêñêèé).

Ëàçàðåâñüêèé À. Î÷åðêè ìàëîðîññèéñêèõ ôàìèëèé. Ìàòåðàëû

äëÿ èñòîðèè îáùåñòâà â XVII–XVIII ââ. Àïîñòîëû // Ðóññêèé àðõèâ.–

1875.– Ò. 1.– Ñ. 91.

Òàì ñàìî.– Ñ. 314.

Òàì ñàìî.– Ñ. 439.

Òàì ñàìî.– Ñ. 448.

Ëàçàðåâñüêèé À. Î÷åðêè ìàëîðîññèéñêèõ ôàìèëèé. Ìàòåðèàëû

äëÿ èñòîðèè îáùåñòâà â XVII–XVIII ââ. Ãîðëåíêè // Ðóññêèé àðõèâ.–

1875.– Ò. 2.– Ñ. 248.

Ëàçàðåâñüêèé À. Î÷åðêè ìàëîðîññèéñêèõ ôàìèëèé. Ìàòåðèàëû

äëÿ èñòîðèè îáùåñòâà â XVII–XVIII ââ. Êî÷óáåè (Â. Ë. Êî÷óáåé), Ìàçåïà

è Ì. Êî÷óáåé // Ðóññêèé àðõèâ.– 1876.– Ò. 3.– Ñ. 438–455.

Ëàçàðåâñêèé À. Ëþäè Ñòàðîé Ìàëîðîññèè: Ñåìüÿ Ñêîðîïàäñêèõ

(1674–1758) // Èñòîðè÷åñêèé âåñòíèê.– 1880.– ¹ 2.– Ñ. 710.

Ëàçàðåâñêèé À. Ëþäè Ñòàðîé Ìàëîðîññèè: Ëèçîãóáû // Êèåâñêàÿ

ñòàðèíà.– 1882.– ¹ 1.– Ñ. 101–125.

Òàì ñàìî.– ¹ 8.– Ñ. 243–253.

Òàì ñàìî.– Ñ. 253–258.

Òàì ñàìî.– 1886.– ¹ 1.– Ñ. 10–16.

Òàì ñàìî.– ¹ 7.– Ñ. 445–451.

Òàì ñàìî.– 1888.– Ò. XXIII.– ¹ 10.– Ñ. 371.

Îãëîáëèí Î. Ãåòüìàí ²âàí Ìàçåïà òà éîãî äîáà (äàë³ öå âèäàííÿ

ïîçíà÷àºìî ðèìñüêîþ öèôðîþ ²).– Íüþ-Éîðê, Ïàðèæ, Òîðîíòî, 1960.

Gajecky G. The Cossak Administration of the Hetmanate.–

Cambridge, 1978.– V. 1–2.

Äàøêåâè÷ ß. Ð. Ãåòüìàíñüêà Óêðà¿íà: ïîëêè, ïîëêîâíèêè, ñîòí³.

Ë³âîáåðåææÿ // Ïàì’ÿòêè Óêðà¿íè.– 1990.– ¹ 2.– Ñ. 11–13; ¹ 3.–

Ñ. 10–11.

Áîðèñåíêî Â. É., Çàðåìáà Ñ. Ç. Óêðà¿íà êîçàöüêà XV–XVIII ñò.

Ó äâîõ ÷àñòèíàõ.– Ê.: Öåíòð ïàì’ÿòíîçíàâñòâà ÀÍÓ ³ Óêðà¿íñüêèé

345

ÄÆÅÐÅËÀ ÒÀ Ë²ÒÅÐÀÒÓÐÀ

äåðæàâíèé ïåäóí³âåðñèòåò ³ì. Ì. Äðàãîìàíîâà, 1993.– ×àñòèíà 1.–

Ñ. 139–183.

Êðèâîøåÿ Â. Â. Óêðà¿íñüêà êîçàöüêà ñòàðøèíà. Óðÿäíèêè

ãåòüìàíñüêî¿ àäì³í³ñòðàö³¿. Ðåºñòð.– Ê.: ²íñòèòóò íàö³îíàëüíèõ â³äíîñèí

³ ïîë³òîëîã³¿ ÍÀÍ Óêðà¿íè, 1997.– ×. 1.– 102 ñ.

Ïàâëåíêî Ñ. ª åë³òà – º äåðæàâà? (Ðåöåíç³ÿ íà êíèãó Â. Êðèâîøå¿

«Íàö³îíàëüíà åë³òà Ãåòüìàíùèíè») // Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 1999.–

¹ 6.– Ñ. 182–183.

Ïàíàøåíêî Â. Â. Ñîö³àëüíà åë³òà Ãåòüìàíùèíè (äðóãà ïîëîâèíà

XVII–XVIII ñò.).– Ê.: ²íñòèòóò ³ñòîð³¿ Óêðà¿íè ÍÀÍ Óêðà¿íè, 1995.–

210 ñ.; ¯¿ æ. Ïîëêîâå óïðàâë³ííÿ â Óêðà¿í³ (ñåðåäèíà XVII–XVIII ñò.).–

Ê.: ²íñòèòóò ³ñòîð³¿ Óêðà¿íè ÍÀÍ Óêðà¿íè, 1997.– 74 ñ.

Ñëàá÷åíêî Ì. Å. Ìàëîðóñüêèé ïîëê â àäìèíèñòðàòèâíîì

îòíîøåíèè (èñòîðèêî-þðèäè÷åñêèé î÷åðê).– Îäåñà, 1909.

Îê³íøåâè÷ Ë. Çíà÷íå â³éñüêîâå òîâàðèñòâî â Óêðà¿í³ – Ãåòü-

ìàíùèí³ XVII–XVIII ñò. // Çàïèñêè íàóêîâîãî òîâàðèñòâà ³ì. Ò. Øåâ-

÷åíêà (äàë³ – ÇÍÒØ).– Ìþíõåí, 1948.– Ò. 157.

ªíñåí À. Ðîäèíà Âîéíàðîâñüêèõ â Øâåö³¿ // ÇÍÒØ.– 1909.–

Ò. 92.– C. 170–190.

Òàì ñàìî.– Ñ. 93–169.

Ð³çíè÷åíêî Â. Ïèëèï Îðëèê.– Ê., 1918.– 48 ñ.

Êðóïíèöüêèé Á. Ãåòüìàí Ïèëèï Îðëèê (1672–1742). Éîãî æèòòÿ

³ äîëÿ.– Ê.: Äí³ïðî, 1991.

Êðóïíèöüêèé Á. Ãåòüìàí Äàíèëî Àïîñòîë ³ éîãî äîáà.– Àâãñáóðã,

1948.

Áîðùàê ². Ãåòüìàí Ïèëèï Îðëèê ³ Ôðàíö³ÿ // ÇÍÒØ.– 1924.–

Ò. 14–135.– Ñ. 79–136.

Áîðùàê ². Ïèëèï Îðëèê // Ñòàðà Óêðà¿íà.– 1924.– Êí. VII–

VIII.– Ñ. 108–109.

Âèíàð Ë. Àíäð³é Âîéíàðîâñüêèé.– Ìþíõåí, Êë³âëåíä, 1962.

Ãóðæ³é Î. Ãåòüìàí ²âàí Ñêîðîïàäñüêèé.– Ê.: ²íñòèòóò ³ñòîð³¿

Óêðà¿íè, 1998.– 207 ñ.

Êîâàëåíêî Î. Ïàâëî Ïîëóáîòîê – ïîë³òèê ³ ëþäèíà.– ×åðí³ã³â:

Ñ³âåðÿíñüêà äóìêà, 1996.– 93 ñ.

Ãóðæ³é Î. Âêàç. ïðàöÿ.– Ñ. 28.

Òàì ñàìî.– Ñ. 29.

Ñóáòåëüíèé Î. Ìàçåïèíö³.– Ñ. 203.

Êîâàëåíêî Î. Ïàâëî Ïîëóáîòîê – ïîë³òèê ³ ëþäèíà.– Ñ. 11.

Òàì ñàìî.

Àïàíîâè÷ Î. Ì. Ãåòüìàíè Óêðà¿íè ³ êîøîâ³ îòàìàíè Çàïîðîçüêî¿

Ñ³÷³.– Ê.: Ëèá³äü, 1993.– Ñ. 187.

ßêîâåíêî Í. Íàðèñ ³ñòîð³¿ Óêðà¿íè ç íàéäàâí³øèõ ÷àñ³â äî ê³íöÿ

XVIII ñòîë³òòÿ.– Ê.: Ãåíåçà, 1997.– Ñ. 228.

Áîðèñåíêî Â. É. Êóðñ óêðà¿íñüêî¿ ³ñòîð³¿: Ç íàéäàâí³øèõ ÷àñ³â

äî XX ñò. Íàâ÷àëüíèé ïîñ³áíèê.– Ê.: Ëèá³äü, 1996.– Ñ. 291.

Ìåëüíèê Ë. Ã. Ë³âîáåðåæíà Ãåòüìàíùèíà ïåð³îäó ñòàá³ë³çàö³¿

(1669–1709 ðð.). Íàâ÷àëüíèé ïîñ³áíèê.– Ê.: ²ÑÄÎ, 1995.– Ñ. 64.

346

ÎÒÎ×ÅÍÍß ÃÅÒÜÌÀÍÀ ÌÀÇÅÏÈ: ÑÎÐÀÒÍÈÊÈ ÒÀ ÏÐÈÁ²×ÍÈÊÈ

Áàíòûø-Êàìåíñêèé Ä. Èñòî÷íèêè ìàëîðîññèéñêîé èñòîðèè.

Â 2-õ ÷àñòÿõ.– Ì., 1858–1859.

Ñóäèåíêî Ì. Ìàòåðèàëû äëÿ îòå÷åñòâåííîé èñòîðèè.– Ê., 1855.–

Ò. 2.

Ýâàðíèöêèé Ä. Èñòî÷íèêè äëÿ èñòîðèè çàïîðîæñêèõ êîçàêîâ.–

Âëàäèìèð, 1903.– Ò. 1–2.

Ëàçàðåâñêèé À. Îïèñàíèå Ñòàðîé Ìàëîðîññèè.– Ò. I–III.

Âàñèëåíêî Í. Ï. Ãåíåðàëüíîå ñëåäñòâèå î ìàåòíîñòÿõ Íåæèí-

ñêîãî ïîëêà 1729–1730.– ×åðíèãîâ, 1901.– Âûï. 1; Éîãî æ. Ãåíåðàëüíîå

ñëåäñòâèå î ìàåòíîñòÿõ ×åðíèãîâñêîãî ïîëêà 1729–1730.– ×åðíèãîâ,

1908.

Ìàöüê³â Ò. Ãåòüìàí ²âàí Ìàçåïà â çàõ³äíîºâðîïåéñüêèõ äæåðåëàõ

1689–1709.– Ìþíõåí, 1988.

Ç åï³ñòîë³ðíî¿ ñïàäùèíè ãåòüìàíà ²âàíà Ìàçåïè (óïîð. Â. Ñòà-

í³ñëàâñüêèé).– Ê.: ²íñòèòóò ³ñòîð³¿ Óêðà¿íè ÍÀÍÓ, 1996; Ëèñòè ²âàíà

Ìàçåïè. 1687–1691 / Óïîð. òà àâò. ïåðåäìîâè Â. Ñòàí³ñëàâñüêèé (äà-

ë³ – Ëèñòè ²âàíà Ìàçåïè).– Ê.: ²íñòèòóò ³ñòîð³¿ Óêðà¿íè ÍÀÍÓ, 2002.–

Ò. 1.– 480 ñ.

Ìèöèê Þ. À. Íåâ³äîì³ äîêóìåíòè ²âàíà Ìàçåïè // Ïàì’ÿòêè

Óêðà¿íè.– 1991.– Ñ. 56–58; Éîãî æ. Ìîãèëà, Õìåëüíèöüêèé, Ìàçåïà… //

Êóð’ºð Êðèâáàñó.– 1996.– ¹ 49–50.– Ñ. 27–32; Éîãî æ. Ç äîêóìåíòàö³¿

ãåòüìàíà ². Ìàçåïè // Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 1997.– ¹ 3–4; Éîãî æ.

Ç äîêóìåíòàö³¿ ãåòüìàíà ². Ìàçåïè // Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.–1998.–

¹ 1.– Ñ. 91–103; Éîãî æ. Ç äîêóìåíòàö³¿ ãåòüìàíà ²âàíà Ìàçåïè //

Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– ¹ 4.– Ñ. 36–45.

Ñèòèé ². Ãåòüìàíñüê³ óí³âåðñàëè â êîëåêö³¿ ×åðí³ã³âñüêîãî ³ñòî-

ðè÷íîãî ìóçåþ ³ì. Â. Â. Òàðíîâñüêîãî // Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.–

1998.– ¹ 2.– Ñ. 31–46; ¹ 3.– Ñ. 72–84; ¹ 4.– Ñ. 37–58; ¹ 5.–

Ñ. 67–82.

Óí³âåðñàëè ²âàíà Ìàçåïè. 1687–1709 / Óïîð. ². Áóòè÷ (äàë³ –

Óí³âåðñàëè ²âàíà Ìàçåïè).– Êè¿â – Ëüâ³â: ÍÒØ, 2002.– 757 ñ.

×åòûðå ãðàìîòû ßíà Ñîáåñêîãî // ×åðíèãîâñêèå ãóáåðíñêèå

âåäîìîñòè (äàë³ – ×ÃÂ).– 1850.– ¹ 45.– Ñ. 416–420.

Òåñòàìåíò ï. Ðàäè÷à // ×ÃÂ.– 1852.– ¹ 25; Óêðàèíñêèå þðèäè-

÷åñêèå àêòû (XVIII â.) // ×ÃÂ.– 1862.– ¹ 22; Óíèâåðñàë È. Ñêî-

ðîïàäñêîãî Ò. Ðàäè÷ó // ×ÃÂ.– 1855.– ¹ 3.

Ê èñòîðèè êðàÿ. Ïàìÿòíèêè ìåñòíîé ñòàðèíû. Ðîä Õàðåâè÷åé //

×ÃÂ.– 1890.– ¹ 16.

×ÃÂ.– 1888.– ¹ 47; ×ÃÂ.– 1890.– ¹ 43; ×ÃÂ.– 1890.– ¹ 45.

Ïèñüìà è áóìàãè èìïåðàòîðà Ïåòðà Âåëèêîãî.– Ò. 1–11.– ÑÏá,

Ë.–Ì., 1887–1964.

Êðìàí Ä. Ïîäîðîæí³é ùîäåííèê (ITINERAPIUM 1708–1709) //

K.: Âèäàâíè÷èé öåíòð «Ïðîñâ³òà»; Âèäàâíèöòâî ³ì. Î. Òåë³ãè, 1999.–

160 ñ.

Ãîä èç öàðñòâîâàíèÿ Ïåòðà Âåëèêîãî. 1709. (Èç çàïèñîê Êðåêøè-

íà) // Áèáëèîòåêà äëÿ ÷òåíèÿ.– 1849.– Ò. 97.

347

ÄÆÅÐÅËÀ ÒÀ Ë²ÒÅÐÀÒÓÐÀ

ªíñåí À. Äíåâíèê Îðëèêà // ÇÍÒØ.– Ò. CXXIII–CXXIV.– Ëüâ³â,

1917.– Ñ. 10; Áîðùàê ². Ä³ÿð³é Ï. Îðëèêà // Ñòàðà Óêðà¿íà.– 1924.–

Êí. IX–X.– Ñ. 134–136; Ïèñüìî Îðëèêà ê Ñòåôàíó ßâîðñêîìó //

Îñíîâà.– 1862.– ¹ 10.– Ñ. 1–28.

Õðîí³êà Ïàâëà Ïîëóáîòêà / Ïóáë³êàö³ÿ, êîìåíòàð³ Î. Êîâàëåíêà //

Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 1995.– ¹ 6.– Ñ. 105–110.

Ùîäåííèê Ïàòð³êà Ãîðäîíà çà ÷àñ³â éîãî ïåðåáóâàííÿ â Ðîñ³¿

(Ïåðåêëàä ç í³ìåöüêî¿ Â. Äÿòëîâà) // Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 2001.–

¹ 1–5; Ëèñòè Ïàòð³êà Ãîðäîíà // Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 2001.–

¹ 6.– Ñ. 91–93.

Àêòû ôàìèëèè Ïîëóáîòêîâ ñ 1669–1734 ã.– ×åðíèãîâ, 1889.

Ïÿòü äîêóìåíòîâ ðîäà Ñàâè÷åé // Êèåâñêàÿ ñòàðèíà.– 1887.–

Ò. XIX.– Ñåíòÿáðü.– Ñ. 154–157.

Ñóëèìîâñêèé àðõèâ. Ôàìèëüíûå áóìàãè Ñóëèì, Ñêîðóï è Âîé-

öåõîâè÷åé. XVII–XVIII â.– Ê., 1884.

Ñòîðîæåíêè. Ôàìèëüíûé àðõèâ.– Ê., 1902.– Ò. 1.

Ðîñ³éñüêèé äåðæàâíèé àðõ³â äàâí³õ àêò³â (äàë³ – ÐÄÀÄÀ).–

Ô. 13.– Îï. 1.– Ñïð. 45.– Àðê. 1–172.

×ÀÑÒÈÍÀ II

ÇÀÑÀÄÈ ÔÎÐÌÓÂÀÍÍß

ÃÅÒÜÌÀÍÑÜÊÎ¯ ÊÎÌÀÍÄÈ

Ðîçä³ë 1

ÓÊÐÀ¯ÍÑÜÊÈÉ ÀÁÑÎËÞÒÈÇÌ

1687–1709 ðð.

²íñòèòóò ðóêîïèñó Íàö³îíàëüíî¿ á³áë³îòåêè Óêðà¿íè ³ì. Â. ². Âåð-

íàäñüêîãî (äàë³ – ²Ð ÍÁÓÂ).– Ô. 66.– Ñïð. 54.– Àðê. 1.

Ãàºöüêèé Þ. Ñòîð³íêè ç ïîáóòó Ãåòüìàíùèíè: âèá³ð ïîëêîâíèêà //

Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 1997.– ¹ 1–2.– Ñ. 47.

Ùîäåííèê Ïàòð³êà Ãîðäîíà çà ÷àñ³â éîãî ïåðåáóâàííÿ â Ðîñ³¿ //

Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 2001.– ¹ 3.– Ñ. 15.

Ïèñüìî Îðëèêà ê Ñòåôàíó ßâîðñêîìó // Îñíîâà.– 1862.–

¹ 10.– Ñ. 22.

Òàì ñàìî.

= Èâàí Ïåòðîâè÷ Çàáåëà, çíàòíûé âîéñêîâîé òîâàðèù (1665–

1703) // Êèåâñêàÿ ñòàðèíà.– 1883.– Ò. VI.– Èþíü.– Ñ 518.

Âîçíÿê Ì. Áåíäåðñüêà êîì³ñ³ÿ ïî ñìåðò³ Ìàçåïè // Ìàçåïà.

Çá³ðíèê.– Âàðøàâà, 1938.– Ò. 1.– Ñ. 122.

348

ÎÒÎ×ÅÍÍß ÃÅÒÜÌÀÍÀ ÌÀÇÅÏÈ: ÑÎÐÀÒÍÈÊÈ ÒÀ ÏÐÈÁ²×ÍÈÊÈ

Ìàöüê³â Ò. Ãåòüìàí ²âàí Ìàçåïà â çàõ³äíîºâðîïåéñüêèõ äæåðåëàõ

1687–1709.– Ìþíõåí, 1988.– Ñ. 105.

100

Ïàâëåíêî Ñ. Ì³ô ïðî Ìàçåïó.– Ñ. 15–18.

101

Òàì ñàìî.– Ñ. 27.

102

Òàì ñàìî.

103

Æàê À., Áåíäåð É., Ãðóøà È. Èñòîðèÿ Åâðîïû.– Ìèíñê–Ìîñêâà,

Âûñøåéøàÿ øêîëà, Ïðîñâåùåíèå, 1996.– Ñ. 244.

104

Âèïïåð Ð. Èñòîðèÿ Íîâîãî âðåìåíè.– Ê.: Íèêà-Öåíòð, Âèñò-Ñ,

1997.– Ñ. 192.

105

Òàì ñàìî.

106

Òàì ñàìî.

107

Ïàâëåíêî C. Ì³ô ïðî Ìàçåïó.– Ñ. 23, 99.

108

Âîçíÿê Ì. Áåíäåðñüêà êîì³ñ³ÿ ïî ñìåðò³ Ìàçåïè.– Ñ. 115.

109

Äîíîøåíèå Êî÷óáåÿ ãîñóäàðþ ïî ñòàòüÿì // ×òåíèÿ â

èìïåðàòîðñêîì îáùåñòâå èñòîðèè è äðåâíîñòåé ðîññèéñêèõ ïðè

Ìîñêîâñêîì óíèâåðñèòåòå (äàë³ – ×òåíèÿ ÎÈÄÐ).– Ìîñêâà, 1859.–

Êí. 1.– Ñ. 105.

110

Âîçíÿê Ì. Áåíäåðñüêà êîì³ñ³ÿ ïî ñìåðò³ Ìàçåïè.– Ñ. 123.

111

Äîêóìåíòè, ìàòåð³àëè. Ïàêòè êîíñòèòóö³¿ çàêîí³â òà âîëüíîñòåé

Â³éñüêà Çàïîðîçüêîãî // ²âàí÷åíêî Ð. ²ñòîð³ÿ áåç ì³ô³â.– Ê.: Óêðà¿íñüêèé

ïèñüìåííèê, 1996.– Ñ. 317.

112

Òàì ñàìî.– Ñ. 318.

113

Òàì ñàìî.– Ñ. 321.

114

Òàì ñàìî.– Ñ. 322.

115

Êðóïíèöüêèé Á. Ãåòüìàí Ïèëèï Îðëèê.– Ê.: Äí³ïðî, 1991.– Ñ. 21.

116

Ìåëüíèê Ë. Ë³âîáåðåæíà Ãåòüìàíùèíà ïåð³îäó ñòàá³ë³çàö³¿

(1669–1709 ðð.).– Ê., ²ÑÄÎ, 1995.– Ñ. 46.

117

Ïèñüìî Îðëèêà ê Ñòåôàíó ßâîðñêîìó.– Ñ. 6.

118

Òàì ñàìî.

119

Òàì ñàìî.

120

Òàì ñàìî.– Ñ. 3, 10–11.

121

Ïëàòîíîâ Í. Ïîëíûé êóðñ ëåêöèé ïî ðóññêîé èñòîðèè.– Ñàíêò-

Ïåòåðáóðã: Êðèñòàëë, 1998.– Ñ. 574.

122

Óñòðÿëîâ Í. Ðóññêàÿ èñòîðèÿ äî 1855 ãîäà.– Ïåòðîçàâîäñê:

Ôîëèóì, 1997.– Ñ. 460.

Ðîçä³ë 2

Ï²ÑËßÊÎËÎÌÀÖÜÊ² ÇÌ²ÍÈ ÓÐßÄÎÂÖ²Â

123

Ïàâëåíêî Ñ. Ì³ô ïðî Ìàçåïó.– Ñ. 63, 68.

124

Òàì ñàìî.

125

Ëàçàðåâñêèé À. Î÷åðêè ìàëîðîññèéñêèõ ôàìèëèé // Ðóññêèé

àðõèâ.– 1876.– ¹ 12.– Ñ. 440.

126

Îêèíøåâè÷ Ë. Öåíòðàëüí³ óñòàíîâè Óêðà¿íè – Ãåòüìàíùèíè

XVII–XVIII ââ.– Ê., 1929.– ×. 1.– Ñ. 117.

127

Êîñòîìàðîâ Í. Ìàçåïà.– Ì.: Ðåñïóáëèêà, 1992.– Ñ. 29.

349

ÄÆÅÐÅËÀ ÒÀ Ë²ÒÅÐÀÒÓÐÀ

128

Êðèâîøåÿ Â. Óêðà¿íñüêà êîçàöüêà ñòàðøèíà.– Ñ. 9.

129

Ñòàòüè ãåòìàíà Èâàíà Ìàçåïû // Ìàðêåâè÷ Í. Èñòîðèÿ Ìàëî-

ðîññèè.– Ì., 1842.– Ò. 3.– Ñ. 319.

130

Êðèâîøåÿ Â. Óêðà¿íñüêà êîçàöüêà ñòàðøèíà.– Ñ. 10.

131

Âåëè÷êî Ñ. Ë³òîïèñ.– Ê.: Äí³ïðî, 1991.– Ò. 2.– Ñ. 343.

132

Ùîäåííèê Ïàòð³êà Ãîðäîíà çà ÷àñ³â éîãî ïåðåáóâàííÿ â Ðîñ³¿ //

Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 2001.– ¹ 1.– Ñ. 19.

133

Óí³âåðñàë ïîëòàâñüêîãî ïîëêîâíèêà Ô. Æó÷åíêà â³ä 22 ñ³÷íÿ

1688 ð. // Óí³âåðñàëè ²âàíà Ìàçåïè.– Ñ. 547.

134

Êðèâîøåÿ Â. Óêðà¿íñüêà êîçàöüêà ñòàðøèíà.– Ñ. 77.

135

Ùîäåííèê Ïàòð³êà Ãîðäîíà // Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 2001.–

¹ 1.– Ñ. 19.

136

Ð³ãåëüìàí Î. Ë³òîïèñíà îïîâ³äü ïðî Ìàëó Ðîñ³þ òà ¿¿ íàðîä ³ êî-

çàê³â óçàãàë³.– Ê.: Ëèá³äü, 1994.– Ñ. 500.

137

Ùîäåííèê Ïàòð³êà Ãîðäîíà // Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 2001.–

¹ 1.– Ñ. 13.

138

Òàì ñàìî.– Ñ. 14.

139

Âîñòîêîâ À. Ïîñîëüñòâî Øàêëîâèòîãî ê Ìàçåïå â 1688 ã. //

Êèåâñêàÿ ñòàðèíà.– 1890.– Ìàé.– Ñ. 215.

140

Òàì ñàìî.

141

Ãóìèëåâñêèé Ô. Èñòîðèêî-ñòàòèñòè÷åñêîå îïèñàíèå ×åðíèãîâ-

ñêîé åïàðõèè.– ×åðíèãîâ, 1874.– Êí. 6.– Ñ. 413.

142

Îãëîáëèí Î. Ãåòüìàí ²âàí Ìàçåïà òà éîãî äîáà (II).– Ñ. 160.

143

Âîñòîêîâ À. Ïîñîëüñòâî Øàêëîâèòîãî ê Ìàçåïå â 1688 ã.–

Ñ. 213.

144

Ç åï³ñòîëÿðíî¿ ñïàäùèíè ãåòüìàíà ²âàíà Ìàçåïè.– Ñ. 47.

145

Áàíòûø-Êàìåíñêèé Ä. Í. Èñòîðèÿ Ìàëîé Ðîññèè.– Ê.: ×àñ,

1993.– Ñ. 271.

146

Ëèñò ãåòìàíà Ìàçåïè êîìïàíåéñêèì ïîëêîâíèêàì Íîâèöêîìó

è Ïàøêîâñêîìó î ïðèáûòèè ê íåìó ñ ñâîèìè ïîëêàìè (13 àâãóñòà

1687) // Àêòû, îòíîñÿùèåñÿ ê èñòîðèè Çàïàäíîé Ðîññèè, ñîáðàííûå

è èçäàííûå àðõåîãðàôè÷åñêîþ êîìèññèåþ (äàë³ – Àêòû ÇÐ).– ÑÏá,

1853.– Ò. V.– Ñ. 212.

147

Óí³âåðñàë ²âàíà Ìàçåïè çíàòíîìó â³éñüêîâîìó òîâàðèøåâ³

Ñòåôàíó Ãðå÷àíîìó íà ñåëà Ðèìàð³âêó ³ Áîðêè òà ìëèí // Öåíòðàëüíèé

äåðæàâíèé ³ñòîðè÷íèé àðõ³â Óêðà¿íè ó ì. Êèºâ³ (äàë³ – ÖÄ²ÀÓÊ).–

Ô. ÊÌÔ-7.– Îï. 2.– Ñïð. 10.– Àðê. 201; Óí³âåðñàëè ²âàíà Ìàçåïè.–

Ñ. 137–138.

148

Êðèâîøåÿ Â. Íàö³îíàëüíà åë³òà Ãåòüìàíùèíè (ïåðñîíàëüíèé

ñêëàä ³ ãåíåàëîã³ÿ êîçàöüêî¿ ñòàðøèíè. 1648–1782 ðð.) (äàë³ – Íàö³î-

íàëüíà åë³òà Ãåòüìàíùèíè).– Ê., ²íñòèòóò ïîë³òè÷íèõ ³ åòíîíàö³îíàëüíèõ

äîñë³äæåíü ÍÀÍÓ(äàë³ – ²Ï³ÅÍÄ ÍÀÍÓ), 1998.– ×. II.– Ñ. 112.

149

Óí³âåðñàë ². Ìàçåïè îñàâóëîâ³ Ìèðãîðîäñüêîãî ïîëêó Ãðèãîð³ºâ³

Çàðóäíîìó íà ìëèí // ²Ð ÍÁÓÂ.– Ô. 1.– Ñïð. 58142.– Àðê. 1; Óí³âåðñàëè

²âàíà Ìàçåïè.– Ñ. 116.

150

Êñåíçåíêî Ñ. Ê èñòîðèè ðîäà Çàðóäíûõ. Èç ñåìåéíîãî àðõèâà

Ñêèáèíñêèõ // Òðóäû Ïîëòàâñêîé ó÷¸íîé àðõèâíîé êîìèññèè.– Ïîëòà-

âà, 1917.– Âûï. 15.– Ñ. 75.

350

ÎÒÎ×ÅÍÍß ÃÅÒÜÌÀÍÀ ÌÀÇÅÏÈ: ÑÎÐÀÒÍÈÊÈ ÒÀ ÏÐÈÁ²×ÍÈÊÈ

151

Êîðí³ºíêî Ì. Ï., Êðèâîøåÿ Â. Â. Ïåðñîíàëüíèé ñêëàä ñòàðøèíè

ïðàâîáåðåæíèõ ïîëê³â (1648–1676 ðð.).– Ê.: ²Ï³ÅÍÄ ÍÀÍÓ, 2000.–

Ñ. 89.

152

Ëèñò ². Ìàçåïè äî Â. Ãîë³öèíà â³ä 20 âåðåñíÿ 1688 ð. // Ëèñòè

²âàíà Ìàçåïè.– Ñ. 232.

153

Òàì ñàìî.

154

Ëèñò ². Ìàçåïè äî Â. Ãîë³öèíà â³ä 20 ñ³÷íÿ 1688 ð. // Ëèñòè

²âàíà Ìàçåïè.– C. 284.

155

Òàì ñàìî.– Ñ. 285.

156

Ëèñò ². Ìàçåïè äî Â. Ãîë³öèíà â³ä 14 ëþòîãî 1689 ð. // Ëèñòè

²âàíà Ìàçåïè.– C. 296.

157

Óí³âåðñàë ². Ìàçåïè Ñàâ³ Øàáàëíè÷åíêó // Óí³âåðñàëè ²âàíà

Ìàçåïè.– Ñ. 211.

158

Ãîðîáåöü Â. Ì. Â³ä ñîþçó äî ³íêîðïîðàö³¿: óêðà¿íñüêî-ðîñ³éñüê³

â³äíîñèíè äðóãî¿ ïîëîâèíè XVII – ïåðøî¿ ÷âåðò³ XVIII ñò.– Ê.: ²íñòèòóò

³ñòîð³¿ Óêðà¿íè ÍÀÍÓ, 1995.– Ñ. 43.

159

Êðóïíèöüêèé Á. Ãåòüìàí Äàíèëî Àïîñòîë ³ éîãî äîáà.– Ñ. 7.

160

Ñèòèé ². Ãåíåàëîã³÷í³ òà ³ñòîðè÷í³ íîòàòêè áóí÷óêîâîãî òî-

âàðèøà ². ². Çàá³ëè // Ñ³âåðÿíñüêèé ë³òîïèñ.– 1999.– ¹ 4.– Ñ. 167,

168; Ìîäçàëåâñêèé Â. Ìàëîðîññèéñêèé ðîäîñëîâíèê.– Ê., 1910.– Ò. 2.–

Ñ. 76.

161

Êîðí³ºíêî Ì. Ï., Êðèâîøåÿ Â. Â. Ïåðñîíàëüíèé ñêëàä ñòàðøèíè

Ïðàâîáåðåæíèõ ïîëê³â.– Ñ. 38; Ç åï³ñòîëÿðíî¿ ñïàäùèíè ãåòüìàíà

²âàíà Ìàçåïè.– Ñ. 59.

162

Êðèâîøåÿ Â. Â., Îðåë Â. Ì. Óêðà¿íñüêà øëÿõòà íàïåðåäîäí³

âèçâîëüíî¿ â³éíè ñåðåäèíè XVII ñòîë³òòÿ (³ñòîðèêî-ãåîãðàô³÷í³ òà

³ñòîðèêî-ãåíåàëîã³÷í³ ìàòåð³àëè).– Ê: ²Ï³ÅÍÄ ÍÀÍÓ, 2000.– Ñ. 98.

163

Ëèñò ². Ìàçåïè äî Â. Ãîë³öèíà â³ä 17 ëèïíÿ 1689 ð. // Ëèñòè

²âàíà Ìàçåïè.– Ñ. 346.

164

Óí³âåðñàë ²âàíà Ìàçåïà ïðî çàòâåðäæåííÿ çà Êèºâñüêî-Ïå-

÷åðñüêèì ìîíàñòèðåì ï³âòîðà êàìåí³ ìëèâà ï³ä Ñîñíèöåþ íà ð³÷ö³

Óáåä³ // Óí³âåðñàëè ²âàíà Ìàçåïè.– Ñ. 188.

165

Ëàçàðåâñêèé À. Îïèñàíèå Ñòàðîé Ìàëîðîññèè.– Ò. ²²².– Ñ. 17.

166

Ñòîðîæåíêî Í. Ïîëêîâíèê ïðèëóöêèé Èâàí è áóí÷óêîâûé

òîâàðèù Ãðèãîðèé Ñòîðîæåíêè.– Á. ð. ³ á. ì.– Ñ. 3.

167

Ãðàìîòà ïîëüñêîãî êîðîëÿ ßíà III ïîëêîâíèêó Âàñèëèþ Èñêðèö-

êîìó 6 ìàÿ 1690 ãîäà // Óñòðÿëîâ Í. Èñòîðèÿ öàðñòâîâàíèÿ Ïåòðà

Âåëèêîãî.– Ñïá., 1858.– Ò. 2.– Ñ. 483.

168

Darowski A. Szkice Historyczne.– Warszawa, 1901.– S. 225.

169

Ïèñüìî ãåòüìàíà Ìàçåïè ê ïîëüñüêîìó êîðîëþ ßíó III 15 ìàðòà

1690 // Óñòðÿëîâ Í. Èñòîðèÿ öàðñòâîâàíèÿ Ïåòðà Âåëèêîãî.– Ò. 2.–

Ñ. 480.

170

Ïèñüìî Ëüâîâñêîãî åïèñêîïà Èîñèôà Øóìëÿíñêîãî, ïðèñëàííîå

ê Ìàçåïå, 19 ÿíâàðÿ 1690 ãîäà, ñ ïîëüñêèì øëÿõòè÷åì Äîìàðàöêèì //

Òàì ñàìî.– Ñ. 478.

171

Îãëîáëèí Î. Åñê³çè ç ³ñòîð³¿ ïîâñòàííÿ Ïåòðà ²âàíåíêà (Ïåòðè-

êà).– Ê., 1929.– Ñ. 33.