кутшӧмджык том^ мортыслӧн тэчасногыс, уна-ӧ вын-эбӧсыс. Эм-ӧ сылӧн
сямыс, удж дінас писькӧслуныс да сюртчӧмыс. Нёль-вит арӧса зонкаясӧс
пуксьӧдлывлісны вӧв мыш вылӧ, а войвывса кӧр видзысьяс, быдтасыс кӧ
сяммӧ кутны киас харей, сетлісны нин сылы кӧра доддьӧн веськӧдлыны.
Квайт-сизим арӧса нывкаяслы тшӧктылісны идравны олан жыръяс,
дасьтыны сёян-юан, кольлісны видзны кага.
Бать-мам век зілисны, мед эськӧ налӧн челядьыс ичӧтысянь велалісны
кыйсян уджӧ, эз торкны нэмъясӧн чӧжсьӧм оласног, мед эз пакӧститчы-
ны йӧзлӧн кыйсян угоддьӧясын, пыдди пуктісны йӧзӧс.
Том гозъялӧн кӧ чужас кага, вӧлі юалӧны: «Вотӧс вотысь али чукчи
вайысь чужие?» Либо: «Вӧрӧ кайысь али пачӧ видзӧдысь?» Посни
челядь йылысь шуалісны: «Квайт тӧлысся нылыс ӧд чӧрс кузя аддзӧ,
а зон — ружье ствол кузя».
Кор детинка сӧмын на заводитӧ сёрнитны да гӧгӧрвоны мукӧд/іысь
сёрнисӧ, бать-мам пыр и зільӧны висьтавлыны вӧралӧм йылысь
пӧслӧвичаяс, шусьӧгъяс, мойдъяс.
Челядьӧс баййӧдлігӧн бать-мам сьывлісны еэтшӧм сьыланкывъяс,
кодъяс эськӧ тшӧтш бурӧ велӧдісны быдтассӧ.
Важ йӧз ёна пыдди пуктывлісны бур вӧралысьясӧс, та вӧсна
и баййӧдлан сьыланкывъясын эмӧсь татшӧм кывъяс:«Баю-бай, папыд
вӧрӧ мунӧма, сьӧла-уръяс кыявны, кӧчьяс-ручьяс лыявны». Бӧрынджык,
кор быдтасыс лоӧ ыджыдджык, сэки бара аслыссяма сьыланкывйӧн
водтӧдлісны сійӧс да шуавлісны: «Мед дедыд кодь жӧ лоан кыйысь да
вайысь, ӧтпыр лыйӧмӧн пӧтка уськӧдысь!»^Либо «Кӧр вӧтӧдан пӧ дай
кокъяснад, ур пезьгӧдан пӧ дай чуньяснад, дозмӧр лыян пӧ дай
синъяснад, вӧрысь пӧ потшкалӧмӧн вайысь».
Эз ӧд весь коми челядьлы ворсанъясӧн вӧвны вӧралӧм-кыйсьӧм.
А чачаяснас — ньӧввуж да ньӧв, пуысь вӧчӧм пищаль. Тӧлын челядь
вӧрслывлісны «синдзебӧн».
Ӧти челядь чукӧрлӧн юрнуӧдысьыс дзеблывліс кодӧскӧ лым пиӧ,
кодӧскӧ идзас улӧ. Ачыс волывліс мӧд челядь чукӧр дорӧ, кодъяслы колӧ
корсьны дзебсьӧмаясӧс. Первойя юрнуӧдысьӧс кутісны пась либо пальто
пӧлаӧдыс. Дзебсьӧмъяс дорӧ матыстчигӧн налӧн юрнуӧдысьыс
горӧдлывліс: «Кынь локтӧ, сан локтӧ». Татшӧм ворсӧмъясыс водзӧ вылӧ
вӧралысьӧс велӧдлісны лоны сюсьӧн, кужысьӧн, быдтор терпитысьӧн.
Квайт-сизим арӧса зон челядь босьтчывлісны нин асьныс кыйны вӧрса
посни лэбачьясӧс: жоньясӧс, пыстаясӧс, уркайясӧс.
Тӧлын челядь ёна кыйлывлісны уркайясӧс, кодъяс колля воясӧ ыджыд
кельӧбъясӧн матыстчывлісны сиктъяс дорӧ. Уркайяссӧ косьтывлісны да
наысь пулывлісны шыд. Бать-мам пыдди пуктывлісны челядьлысь
кыйсьӧмсӧ, ӧд век нин содтӧд сёян лоӧ.
Медся простой кыйсянторнас вӧвлі «дзуг», сійӧс челядь вӧчлывлісны
асьныс. Озыр воясӧ ӧти том вӧралысь кыйліс уркайсӧ сюрсӧдз.
Кӧкъямыс-ӧкмыс арӧса вӧралысь зонлӧн вӧвлі нин аслас лямпа,
сылысь пыдӧсъяссӧ эз эжлыны камысӧн. Зонъяслы вурлывлісны дукӧс,
сы вылӧ вӧлі павкнитсьӧ ещӧ ӧти паськӧм, пытшкӧс зепъяса, шусьыліс