Кузнецов П.И. Учебник турецкого языка
Подождите немного. Документ загружается.
1. Son seneler adam çok ihtiyarladı. 2. Ablamın evinde geceledik. 3. İşte böyle
sabahladık. 4. Sokak (birden) genişledi. 5. Elbisesini temizlesin. 6. Oğlunuzu
yollayın, çabuk götürür. 7. Hava ne kadar da serinledi! 8. Yeni gelen erleri dışarıda
sıralayın. 9. Adamı karalamak (kötülemek) istiyor. 10. Dersi bir daha tekrarlayalım.
11. Kitaplarımızı en az ikilemek gerek. 12. Şu çiçekleri suladınız mı? 13. Bu ülke ne
çabuk ilerliyor! 14. Şu eşyayı güzün yenilemek lâzımdır. 15. Oralarda orman yok. Şu
delikanlı da bunu doğruladı. 16. Yanlışı var. Doğrulayın.
17. (На закрепление ключевых слов 10-го урока):
(до№ 19)
1. Ben öyle sanıyorum. 2. Biz onu insan sandık. 3. Bizimle sert sesle konuştu. 4.
Adam yurduna döndü. 5. Yaz kış kentte oturur. 6. Buraların güzünü çok beğenirim,
bilhassa (hele) Eylül ayını. 7. Yaz mevsimini nerede geçirdiniz? 8. Kedi uğurlu (kutlu)
hayvan, uğur getirir, derler. 9. Ne saadet!
başka bir şey değil 5. Ne gür sesi var! 6. Gür saçlı adam.
1. Не говори с ним так резко. 2. Ты думал, что он инженер? 3. Поедем в наше
общежитие. 4. Спортивный сезон пока еще не начался. 5. Я так не думаю. 6. Была
бы наша родина богатой... 7. Граждане, внимание!
(до № 39)
1. Bu sorun çok önemli (bu mesele çok mühim), dikkat et. 2. Ben de aynı saatta
geldim. 3. Aynı gün gittiler. 4. Bak, saatimin eşi (saatimin aynısı). 5. Mükemmel yazdınız.
(Sizi) tebrik ederim! 6. Kutlu gün! Bayram yapmak gerek. 7. Şu daireyi ne zaman
kurdular? — Ekim-Kasım devriminden biraz sonra. 8. Ne millettensiniz? — Türküm.
9. Bu işe çok emek vermek gerek.
10. Sizden bir dileğim var. —Ne gibi? — Bana şu çiçeği armağan etmez misiniz?
(hediye etmez misiniz?) 11. Devletimizin yeni anayasası. 12. Bu temenniniz için (bu
dileğiniz için) çok teşekkür ederim. 13. Onların ordusunun gücünü (kuvvetini) herkes
bilir. 14. Bu da emekçilerinin yeni yengisidir (zaferidir). 15. Bu yeni kanunun
(yasanın) uluslararası önemi (ehemmiyeti) var. 16. Adama bir devlet ödülü verdiler. 17.
Bu bir aşk meselesi, ne dersin? 18. Ortalıkta kimse kalmadı. 19. Ne kıymetli (değerli)
eşya!
1. Поздравляю вас с праздником. 2. Как красиво вы украсили елку! 3. Моя
просьба такова... 4. Вооруженные силы нашего государства. 5. Наша новая
конституция. 6. Государственная премия. 7. Превосходная статья! Поздравляю.
8. 74-я годовщина революции 1917-го года была последней. 9. Международное
значение этой Победы очень велико. 10. В тот же день он разработал план. 11.
Какой он национальности? — Турок. 12. Сегодня я забыл завести свои часы. 13.
Солнце осветило все вокруг 14. Любовь к родине. 15. Ценный человек. 16. Зас-
луженный (уважаемый) человек. 17. Какой он сильный!
(до № 59)
1. Hani arkadaşınız, gelmedi mi? 2. Hani yeni gelen memur? 3. Allah Allah! Bir şeye
inanmıyor! 4. Bu bir gerçek (hakikat) başka bir şey değil 5. Ne gür sesi var! 6. Gür
saçlı adam. 7. Tanrım, gene yağmur! 8. Seni işittim, sen de beni dinle. 9. Bu ne sıcak
yahu! 10. Sesler odanın dışından geliyor. 11. Dilmacımız (tercümanımız) halen
dışarıdadır. 12. Okulun müdürü değişti. 13. Saatlerimizi değişelim, ister misin?
1. Солнце село. 2. Какой у него глубокий сон. 3. (Небесный) гром. 4. Небо
громыхает.5.Спасибо (пусть бог будет тобой доволен). 6. Я и в самом деле ему
не верю. 7. Где же ваш приятель? 8. Помнишь, человек с зычным голосом? 9. Это
я более или менее знаю. 10. Эй, где ты? 11. Что же это? 12. Выйди-ка (вон) на
минуту. 13. Поднимись наверх. Слышал? 14. Мы с ним поменялись книгами.
15. Глубокий человек.
1. Bu akşam herkese ayrı biz armağan (hediye) vereceğiz. Bu ayrı bir mesele. 3. Siz
beraber misiniz, ayrı mısınız? 4. Bugün havanın ısısı sıfırın altında. 5. Ne şiddetli kış!
6. Rüzgâr çok şiddetli. Üşüyorum. 7. Sık orman. 8. Sık sık tenis oynarız, fakat bugün
hava (buna) müsait (elverişli) değil. 9. Bulutlar gökyüzünü kapladı. 10. Bu gece
nerede yatacağız? 11. Şu sedire yat. 12. Biraz ellerimi ısıtayım. 13. Eserleri ona
yakın kitap teşkil eder. 14. Hükümeti bu parti kuracak, ötekilerse bir seyirci grupu
oluştursunlar (teşkil etsinler). 14. Şunun dışında kimse yok. 15. Maalesef, elinizden
geleni yapmıyorsunuz.
1. Эти семь студентов составляют лучшую группу нашего факультета. 2. Мягкий
человек. 3. Завтра поедешь за город? 4. Сегодня погода благоприятна для
футбольного матча. 6. Они пришли врозь. 6. Этим летом вы купались в море? 7.
Смотри, тучи покрыли все небо. Да и ветер сильный и резкий. Будет дождь! 8.
Температура воздуха низкая. Надень ботинки. 9. В этом сосуде яблочный сок.
10. Куда он ложится? Там слишком жестко. 11. Я сделал все, что в моих силах, но
он во много раз сильнее меня.
BAYRAMLARIMIZ
Anayurdumuzun bayramları çoktur. Fakat en önemlisi hangisi? Bunu anlamak için
beraber tarihten birkaç yaprak çevirelim. Ekim-Kasım devriminden sonra, 1917 de
eski Rusya'da kurulan
1
devletin adı, bir iki defa değiştikten sonra nihayet «Sovyetler
Birliği» oldu. Ancak bu devlet aşağı yukarı bir insan kadar yaşadı, tam 74 yıl. 1991
yılının Aralığında ölen Sovyetler Birliğinin yerini bir sıra yeni devletler aldı. Rusya
(Rusya Federasyonu) da bunlardan biri ve elbette en büyüğü. Halen Rusya'da bazı
eski bayramlardan başka yenilerini de kutlarız. Fakat önce eskileri ele alalım. Bir
Mayıs gününe Bütün Dünya işçileri ve emekçileri bayramı derler, daha doğrusu 74 yıl
içinde biz böyle dedik. Bu bayram şimdi de var ama adı başka: Bahar ve emek
bayramı.
İkinci dünya savaşı
2
çoktan bitti, yakınlarda bunun (bitiminin) elli beşinci yıldönümü
olacak. Fakat gene de unutmak olmaz. Bunun için silâhlı kuvvetlerle yani ordumuzla
birlikte Mayısın dokuzunda yengi bayramını kutlarız. İlkyazda (ilkbaharda) daha en
az bir bayram var. 0 da mükemmel (yetkin), değerli kadınlarımızın bayramı olan
Milletlerarası (uluslararası) kadınlar günü.
Nihayet Yılbaşı bayramını da umtmayalım. Bu bayram 31 Aralık günü başlar ve yeni
yılın ilk günü olan 1 Ocakta devam eder. Birçok insanlar bu bayramda dairelerini bir
Noel ağacıyla süsler, birbirlerine yeni yıl için en iyi dileklerde (temennilerde)
bulunurlar. İşte eski bayramlar bunlar. Yenilerini siz bensiz de bilirsiniz. Sanırım,
yarın öbür gün onları bize anlatırsınız. Bayramlarda birbirimize «Bayramınız kutlu
olsun», «Bayramınızı tebrik ederim (kutlarım)» gibi sözler söyler, bazan
yakınlarımızı memnun etmek için onlara sevgimizi anlatmak için çiçek, türlü (çeşitli)
armağan (hediye) veririz.
Her ülkenin, her ulusun az veya çok bayramı var. Bunları bilmek gerek. Aşağıda
başka bir gün size Türklerin bayramlarını da anlatırız.
YILIN DÖRT MEVSİMİ
Dün sabah uyandım, dışarıda tuhaf bir gürültü. Ne o? Odama giren kardeşime
sordum: «Ne var dışarıda? Nedir o gürültü?»
Kardeşim: «Ne olacak? Dedi. Gök gürültüsü. Yağmur yağacak!»
İnanmadım: «Ne diyorsun sen? Gök gürültüsü olur mu hiç? Hani, söz var: Bin
düşün, bir söyle.»
Kardeşim: «Böyle bir söz var mı, yok mu, bilmem. Dedi. Fakat başka bir ata sözü
vardır: Bin işit, bir söyle. Yahut ta başka türlü derler: bir söyle, iki dinle. İşte sen de
dinle. Benimle biraz gel, beraber dinleyelim. Kendin bakarsın!»
Balkona çıktık. Allah Allah! Gerçekten de (sahiden de) gök gürlüyor. Şubatın
yirmisinde! İnanır mısın, inanmaz mısın? «Bu ne yahu? Dedim. Takvime mi inanayım,
doğaya mı (tabiata mı)? Galiba yaza giriyoruz. Öyleyse sevinmek gerek».
Kardeşim yanıtladı: «Pek de acele etme, dedi. Hani, daha bir atalar sözü var: Bir
çiçekle yaz olmaz.»
Bu doğruydu. Bizim buralarda yaz mevsimi haziran ayında gelir. Fakat martta
bile termometre sıfırın üstüne çıkmaya, karlar da erimeye başlar. Tabiat (doğa)
derin kış uykusundan uyanır. Güneş her gün biraz daha erken doğar, daha geç
batar ve yeryüzünü aydınlatmak, ısıtmak için çok çalışır, âdeta
1
elinden geleni
yapar.
Ancak havalar bir günde değişmez elbet. Arasıra şiddetli, sert rüzgârlar da eser,
kara bulutlardan kar da yağar... Fakat kara kış artık geride. İlerimiz yaz.
Nisan ayında havalar çok daha yumuşaktır. Isı sıfırın altına hemen hiç düşmez,
sık sık 10-15 derece sıfırın üstündedir. Nisandan sonra gelen Mayıs ayını sevmeyen
yok gibi. Bu ayda ağaçlar çiçekler açar, ortalık yeşil olur (yeşillenir).
Mayısta ilkbahar sona erer (biter). Artık yaza giriyoruz. Bu mevsimin aylan sıra ile
Haziran, Temmuz ve Ağustos, yani yaz aşağı yukarı üç ay devam eder. Bazı insanlar
en çok Temmuzu severler. Çünkü yılın en sıcak ayı budur. İnsanlar temiz hava
almak için ormanlara, kırlara çıkar, nehir ve göllerin yakınında dinlenir, denize
girerler. Fakat hava bazan fazlasıyla sıcak olur. Bunun için kimi insanlar Ağustos ve
hatta Eylül ayını daha çok beğenir, daha üstün tutar. Ağustos genellikle
Temmuzdan az sıcaktır. Bundan başka Ağustosta bol bol meyva yeriz.
Eylül, Ekim (eski adı İlk teşrin) ve Kasım (eski adı Son teşrin) ayları güz
(sonbahar) mevsimini oluşturur (teşkil eder). Bu ayları beğenen insanlar yok değil.
Hani Puşkin... Fakat bu ayrı bir sevgi. Sanki
1
bir ayrılık
2
aşkı... Güzün ılık Güneşe
«Allaha ısmarladık» deriz. Genellikle Güneşi pek seyrek görüyoruz. Bunun için de
kıymeti (değeri) kat kat yükselir. Bu mevsimde bir gün başlayan yağmur çok kez
gece gündüz yağar...
Kışı biliyorsunuz. Nehir ve gölleri buz kaplar. İnsanlar fazla üşümemek, soğuk
almamak için kalın palto giyerler. Doğa derin bir uykudadır. Kara kışta karlar derin mi
derin, havalar soğuk mu soğuk... Fakat kış sporları için bu mevsim pek müsait
(elverişli). Patinaj, kayak nlân... Çocuklar kardan adam yapar. Sanırım, anlatmak
beyhude (boşuna, nanle). Siz benden iyi bilirsiniz.
УПРАЖНЕНИЯ
18. Переведите на русский язык следующие предложения:
1. 1945 yılında tam bir yengi alan silâhlı kuvvet—lerimiz iki ay sonra bu zaferin
elli...ncı yıldönümünü kutlayacaklardır.
2. 1917 devriminin uluslararası önemini anlamak güç, yetkin bir dille anlatmak
hemen hemen olanaksızdır. 3. Son yıllarda iki defa devlet ödülünü kazanan bu bilim
adamının değerini bilmeyen yok, sanırım. 4. Saat beş buçukta doğan güneş kaçta
batar? Bunu bilmek için mutlaka takvime bakmak gerek. 5. Güçlü (güçlü kuvvetli)
bir delikanlı ama, büyük bir sevgiye değer mi (büyük bir aşka lâyık mı)? Zannetmem.
Ben arkadaşını daha üstün tutuyorum. 6. Bakın, kış geldi, şiddetli soğuk da yok.
Üşümeyiz. Hava çok elverişli (müsait). (Haydi) dişarıda kardan adam yapalım, kar
topu oynayalım. Sözün kısası temiz hava alalım. 7. —Bak, gök yüzünü kara kara
bulutlar kapladı, gök gürlüyor. Bundan başka sert rüzgâr da esiyor. Böyle havada
denize girmek olur mu? — Fakat suyun ısısı yirmi dereceden yukarı. — Yahu,
bundan bir şey değişir mi? Sen termometreye değil, ortalığa bak. 8. Kışı teşkil eden
ayları sevmeyen çoktur. Gerçekten de bunu anlamak, buna inanmak kolay. Çünkü
meselâ ağaçlar yapraksız durur, Güneş hem az aydınlık verir, hem de ortalığı
ısıtmaz (yani Güneş ile hararet birbirinden ayrı durur). Bununla beraber kış sporları
sevenler için bu mevsimden iyisi yoktur.
19. Ответьте на следующие вопросы:
1. Anayurdumuzun en büyük (bir numaralı) bayramını ne ayında kutlarız? 2. 1991
yılının Aralığında ölen devletin adı neydi? 3. 1917 yılının Kasımında ülke-mizde iş
başına gelen hükümet kaç yıl içinde iş başında kaldı? Şimdiki devletin adı ne?
Ülkemizin esas kanunu olan Anayasamızı(n) kabul gününü söyler misiniz? 5. Mayıs
ayında Zafer bayramından başka daha ne gibi (eskiden uluslararası bayram olan) bir
bayram kutlanır? 6. Silâhlı kuvvetlerimizin yani ordumuzun bayramını kutlayan
insanlar son yıllarda çok mudur? 7. Yılbaşı bayramını neden gece vakti kutlamaya
başlarız? Bu bayramda birbirimize ne gibi söz söyler, ne gibi dileklerde
(temennilerde) bulunuruz? 8. Yetkin kadınlarımızı tebrik etmek için uluslararası kadın
günü onlara sevgimizden başka daha ne veririz, ne armağan ederiz? Tüm (bütün)
kadınlar bu armağanlara, çiçeklere nlân lâyık mıdırlar? 9. Son yıllarda her hangi
devlet ödülünü alan eserler, arasında hangilerini hatırlarsınız? 10. Bir yakınını, bir
akrabasını, bir dostunu uğurlamaya gelen adam neden çiçek nlân gibi şeyler getiriyor,
neden yakınına, akrabasına, dostuna «Yolun(uz) açık olsun» gibi sözler söylüyor?
20.Переведите на русский язык и запомните следующие турецкие
пословицы и поговорки:
I. Bakan göze yasak olmaz. 2. Çok bilen çok yanılır. 3. Adam olana bir söz yeter. 4.
Önce yiyelim sonra diyelim. 5. Eğri oturalım doğru konuşalım. 6. Adam adama lâzım
olur. 7. Tembele her gün bayram. 8. Kıştan sonra bahar olur. 9. Her şeyin yenisi
dostun eskisi. 10. Geç olsun da güç olmasın. 11.Evi ev eden kadındır. 12. İki dinle bir
söyle. 13. Gözümüzü açalım yoksa açarlar. 14. Evvel yoldaş sonra yol. 15. Her işin
sonuna bak.
21.Переведите на турецкий язык следующий отрывок:
Вероятно, нет на земле человека, который не любил бы весны. Конечно,
некоторые люди предпочитают лето, осень и даже зиму (например, лыжники).
Но большинство людей более всего любят весну. Весной природа просыпается
после глубокого зимнего сна. Солнце всходит раньше и заходит позже. Дни
становятся длиннее и теплее. Температура воздуха всегда выше нуля. В конце
марта снег тает и сходит, а в апреле зеленеет трава, иногда распускаются
деревья. Май, вероятно, лучший из весенних месяцев. Все кругом зелено и светло.
Даже дожди с громом (грозы) нравятся многим. Чтобы отдохнуть, подышать
свежим воздухом, мы время от времени выезжаем за город. Весной мы празднуем
несколько праздников. Самый важный из них—международный праздник 1-го
Мая. 9 Мая — праздник Победы. 8 Марта мы поздравляем наших женщин с их
праздником.