Искандер Мунши Тюркман. Tarix-i al?mara-yi Abbasi (Аббасова мироукрашающая история). Том 1
Подождите немного. Документ загружается.
691
S
SağduĢ
Sahibi-cəm
Sahibi-divan
Sahibi-tövcih
Sahibqiran
Saqi
Sancaq
Sancaqbəyi
Sayəban
Səba küləyi
Səccadə
Sədarət
Sədi
Səqqa
Sər-gelle
Sərdar
Sərkari-hümayun
SərkeĢik
Sərral
Sidrə
Sidrətül-müntəha
Sipəhsalar
Siyaq elmi
Siyasətgah
Siyər
SolduĢ
Soyurğal
Sufi
Sur əl-ğəniyyə xəstəliyi
Süfrəxana
Süls xətti
Sünnəti touliyyət
Sünnilik
Sürəyya (YeddiQardaĢ) ulduzları
SüruĢ
ġ
ġalei
ġahısevən
692
ġahi
ġeyxülislam
ġəhriyar
ġərbətxaneyi-xeyri
ġəriət
ġiəlik
ġihnə
ġikargah
ġikəstə xətti
ġütürxan
T
Taqiyə
Tamğa
Tamğaçı
Tasua
Təbbax
Təbərra
Təbərradeyənlər
Təbil və ələm sahibi
Təcrid
Təcvid
Təfsir
Təhsildar
Təqiyyə
Təlaq
Təlayə
Təliq xətti
Tənburi-çahartar
Tərcibbənd
Tərcüman
Tərcümani-itaəti
Tərkibbənd
Tərrah
Təsəddüq
Təvaçı
TəvaçıbaĢı 2
Təvaf
Təvəlla
Təzkirə
Tip (Tüp)
693
TirkeĢ
Tiyul
Toqi xətti
TopçubaĢı
Touliyyət
Tovhid
Toy ulusu
Tuba ağacı
Tüfəngçi
Tümən
Türk təqvimi
Ü
Üləma,
Ülufə və ələfə
Ürfi
Üstürlab
Üsul elmi
Üsuliddin
Ütarid ulduzu
V
Vacibi Touliyyət
Vaqiənevis
Vaqiənigar
Vaiz
Vəkalət-i divan-i ali
Vəkalət-i həlaliyyat-i sərkar-i xasse-yi Ģərifə Vəkil
Vəkilüssəltənə
Vəqf
Vəliəhd
Vəsiyyətnamə
Vəzir
Vəziri-əzəm
Vəzir-i Qorçiyan-i əzəm
Vəzir-i sərkar-i xasse-yi Ģərifa
Vəziri-Tərxan
«Vilayət» (dini Termin)
694
Y
Yaraqxana
Yasaq
YasaqkeĢ
Yasavul
Yeddiiqlim
Yeniçəri
Yəcuc və Məcuc
Yəməni qılınc
YüzbaĢı
Z
Zabit
Zabitənevis
Zaviyə
Zər
Zərbzən
Zöhrə ulduzu
Zuzbabə kometi
Zühəl ulduzu
ƏSƏR ADLARI
«AldanmıĢ kəvakib»
«Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğəti»
«Bəhmənnamə»
«Came-yi Abbasi»
«Cəvahirül-əsrar»
«Divan»
«Əhsənüt-təvarix»
«Ərbəe-yi təharət»
«Fərhəng-i Ġbrahim»
«Fəthname-yi Abbas-i namdar»
«Fütuhat-i Əmini» («Fütuhat-i Ģahi»)
«Gülüstan-i hünər»
«Gülüstan-i Ġrəm»
«HaĢiye-yi mütəvvəl»
«HaĢiye-yi Ģərh-i iĢarat»
«HaĢiye-yi Ģərh-i müxtəsər-i üsül»
«HaĢiye-yi Ģərh-i müxtəsər-i üsul və qiyasat-i həqqül-yəqin fi hədisül-aləm»
«HaĢiye-yi Təfsir-i Qazi»
695
«Həbibüs-siyər fi əxbar əfradül-bəĢər»
«Həcc»
«Həft kiĢvər»
«Xəmsə»
«Xülasətül-əxbar fi bəyan əhvalül-əxyar»
«Xülasətül-əĢar və zübdətül-əfkar»
«Xülasətüt-təvarix»
«Xüld-i bərin»
«Ġmazat»
«Ġncil»
«Ġsna-əĢəriyyat»
«KəĢkül»
«Kitab əl-müləxxəs fil-heyət»
«Kitab-i cəbəlül-mətin»
«Kitab-i çehel hədis»
«Kitab-i Diyarbəkriyyə»
«Kitab-i eynül-həyat fi təfsir-i ayat»
«Kitab-i hədayiqüs-salehin»
«Kitab-i xülse-yi mələkutiyyə»
«Kitab-i kafi və Ģərh-i Kuleyni»
«Kitab-i məĢriqüĢ-Ģəmseyn» 334
«Kitab-i novrəs»
«Kitab-i rəvaĢeh-i səmaviyyə»
«Kitab-i siratül-müstəqim və üfüqülmübin» «Kitab-i təqdisat»
«Kitab-i tərəssül min münĢəat-i Xoca
Ġsgəndər bəy MünĢi»
«Kitab-i zübdətül-üsul»
«Qanunüs-süvər»
«Qəvaid-i xətt-i süls»
«Qəvaid-i Ģəhidi»
«Quran-i Kərim»
«Qürər və dürər»
«Lübbüt-təvarix»
«Məcməül-xəvas»
«Məxzənül-əsrar»
«Mərkəz-i ədvar»
«Məsnəvi-yi mənəvi»
«Mətləüs-səədeyn və məcməül-bəhreyn»
«Midadül-xütut»
«Miftahül-fəlah»
«Mükatibat-i Əllami»
696
«Nəfəhatül-üns min həzəratül-qüds»
«Nüsəx-i cahanara»
«Nüsxe-yi mirzə» («Risale-yi Mirzə»)
«Nüzhətül-qülub»
«Risale-yi həzziyyat»
«Risale-yi xülasətül-hesab»
«Risale-yi isbat-i vacib-i qədim və cədid»
«Risale-yi səhifə»
«Risale-yi təĢrihül-əflak»
«Rövzətüs-səfa fi sirətül-ənbiya vəl-müluk vəl-xüləfa»
«Rövzətüs-səfa-yi Nasiri»
«Səbe-yi Ģəddad»
«Səfvətüs-səfa»
«Səhife-yi kamilə»
«Sələvat»
«Sidrətül-müntəha»
«Sovm»
«Süleyman və Bilqeys»
«ġahnamə»
«ġərh-i Ģəfa-yi ġeyx Əbu-Əli»
«ġərhüĢ-Ģərh-i çəğmini»
«Tarix-i aləmara-yi Abbasi»
«Tarix-i cahanara»
«Tarix-i elçi-yi NizamĢah»
«Tarix-i Əkbəri» («Əkbərnamə»)
«Tarix-i Təbəristan u Ruyan u Mazandaran» «Təazat»
«Təfsir-i ayat-i ehkam və əhadis-i səhihə»
«Təkmilətül-əxbar»
«Təzkirətül-müluk»
«Tövrat»
«Tuğra-yi hümayun»
«Ürvətül-vüsqa»
«Üsul-i kafi»
«Üyunul-məsail»
«Yeddi gözəl»
«Yusif və Züleyxa»
«Zeyl-i tarix-i aləmara-yi Abbasi»
«Zəbur»
«Zəfərnamə»
«Zəvabitür-rizae»
697
ĠXTĠSARLAR
AMEA - Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
ASE - Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası
BSOAS - Bulletin of The School of Oriental and African Studies
c. - cild
h. - hicri
M. - miladi
Vol. - volume
вып. - выпуск
СИЭ - Советская Историческая Энциклопедия
ССИА - Сборник статей по истории Азербайджана
т. - том
ч.- часть
698
MÜNDƏRĠCAT
ÖN SÖZ ................................................................................................................................................... 3
ĠSGƏNDƏR BƏY MÜNġĠ.................................................................................................................... 18
«TARĠX-Ġ ALƏMARA-YĠ ABBASĠ»................................................................................................... 18
(«ABBASIN DÜNYANI BƏZƏYƏN TARĠXĠ») ................................................................................. 18
MÜQƏDDĠMƏ ..................................................................................................................................... 18
ALLAHIN KÖLGƏSĠ OLAN ƏLAHƏZRƏT ġAHIN ......................................................................... 30
MÜBARƏK NƏSƏBNAMƏSĠ VƏ ONUN PEYĞƏMBƏR VƏ .......................................................... 30
ĠMAMLARIN NƏSLĠNDƏN TÖRƏMĠġ YÜKSƏK SƏVĠYYƏLĠ.......................................................30
ƏCDADLARININ ALĠ MƏQAMLARI HAQQINDA ........................................................................ 30
SULTAN HEYDƏR OĞLU SULTAN ƏLĠ PADġAHIN ..................................................................... 58
SƏADƏTLĠ ƏHVALATI VƏ ULU YARADANIN ............................................................................. 58
TƏQDĠRĠ ĠLƏ O HƏZRƏTĠN ġƏHĠD OLMASI ................................................................................. 58
SÜLEYMAN ġANLI XAQAN ġAH ĠSMAYIL BAHADIR XANIN................................................... 63
- ALLAH-TAALA ONU CƏNNƏT BAĞLARINDA SAKĠN ETSĠN..................................................63
ƏHVALATININ XATIRLANMASI, O YÜKSƏK RÜTBƏLĠ............................................................. 63
SULTANIN ZÜHUR ETMƏSĠNĠN VƏ MEYDANA ÇIXMASININ .................................................. 63
ġƏRH EDĠLMƏSĠ VƏ ONUN DÜNYANI FƏHT ETMƏSĠNĠN ........................................................ 63
BƏYAN OLUNMASI HAQQINDA ..................................................................................................... 63
SÜLEYMAN ġANLIX AQANIN ġĠRVAN VALĠSĠ FƏRRUX ........................................................... 68
YƏSARLA MÜHARĠBƏSĠNĠN ġƏRHĠ, O VĠLAYƏTĠN FƏTHĠ ....................................................... 68
VƏ ORADA BAġ VERMĠġ HADĠSƏLƏRĠN BƏYANI ...................................................................... 68
SÜLEYMAN ġANLI XAQANIN MĠRZƏ ƏLVƏND .......................................................................... 69
TÜRKMANLA MÜHARĠBƏSĠ VƏ SƏXAVƏTLĠ .............................................................................. 69
ALLAHIN KÖMƏYĠ ĠLƏ QƏLƏBƏ ÇALMASI HAQQINDA........................................................... 69
SÜLEYMAN ġANLIXAQANIN SULTAN MURADLA MÜHARĠBƏSĠ.... ....................................... 71
VƏ ĠRAQĠ-ƏCƏMĠN, FARSIN VƏ KĠRMANIN ALLAHIN .............................................................. 71
KÖMƏYĠ ĠLƏ FƏTH EDĠLMƏSĠ HAQQINDA .................................................................................. 71
ĠRAQ ÜSYANÇILARININ CƏZALANDIRILMASI, QALALARIN....................................................73
ALINMASI VƏ DÜNYA PADġAHININ QƏLƏBƏ ÇALMASI HAQQINDA. .................................. 73
ƏMĠR ƏLAÜDDÖVLƏ ZÜLQƏDƏRĠN DƏF EDĠLMƏSĠ ÜÇÜN................................................77
HÖKMDARIN HƏRƏKƏTĠ, DĠYARBƏKR HADĠSƏLƏRĠ VƏ ALLAHIN.......................................77
KÖMƏYĠ ĠLƏ O DĠYARIN FƏTH EDĠLMƏSĠ HAQQINDA ............................................................. 77
MÜBARƏK MƏĠYYƏTĠN ĠRAQĠ-ƏRƏB TƏRƏFƏ HƏRƏKƏT ...................................................... 81
699
ETMƏSĠ, O VĠLAYƏTĠN FƏTH EDĠLĠB ALINMASI VƏ ................................................................. 81
BU ZAMAN BAġ VERMĠġ HADĠSƏLƏR HAQQINDA .................................................................... 81
XORASANIN FƏTHĠ DASTANININ BAġLANĞICI ......................................................................... 85
SÜLEYMAN ġANLIXAQANIN ALLAHIN KÖMƏYĠ ĠLƏ ............................................................... 93
ÇALDIRAN [DÜZÜNDƏ] RUM PADġAHI SULTAN ....................................................................... 93
SƏLĠMLƏ MÜHARĠBƏSĠ HAQQINDA ............................................................................................. 93
I ġAH ĠSMAYILIN VƏFATI ................................................................................................................ 99
MƏRHƏMƏT PƏNAH, CƏNNƏTMƏKAN VƏ XOġ ...................................................................... 100
AQĠBƏTLĠ ġAH TƏHMASĠBĠN - ONA RƏHMƏT VƏ ................................................................... 100
BEHĠġT NƏSĠB OLSUN – SƏADƏTLĠ ƏHVALATI HAQQINDA ................................................ 100
XORASAN HADĠSƏLƏRĠ VƏ ÖZBƏK XANLARININ SÜLEYMAN ........................................... 108
ġANLI XAQANIN VƏFATINDAN SONRA O SEVĠNC BƏXġ EDƏN............................................108
SƏADƏT NĠġANLI DĠYARA GƏLĠB-GETMƏLƏRĠ HAQQINDA ................................................ 108
ÜBEYD XANIN BĠRĠNCĠ DƏFƏ XORASANA GƏLMƏYĠ HAQQINDA ...................................... 109
ÜBEYD XANIN ĠKĠNCĠ DƏFƏ XORASANA GƏLMƏYĠ HAQQINDA ........................................ 110
ÜBEYD XANIN ÖZBƏK XANLARI ĠLƏ BĠRLĠKDƏ ÜÇÜNCÜ DƏFƏ.........................................112
XORASANA GƏLMƏSĠ, ġAHIN SƏADƏTLĠ MƏĠYYƏTĠNĠN ORAYA......................................112
YOLLANMASI, CAMIN XOSROVCƏRD [ADLI YERĠNDƏ] DÖYÜġÜN...............................112
BAġ VERMƏSĠ, CƏLAL VƏ KƏRAMƏT SAHĠBĠ OLAN [ALLAHIN]................................112
ĠMDADI ĠLƏ HƏZRƏT ġAHIN ZƏFƏR QAZANMASI HAQQINDA ............................................ 112
ÜBEYD XANIN DÖRDÜNCÜ DƏFƏ XORASANA GƏLMƏYĠ HAQQINDA .............................. 119
ÜBEYD XANIN BEġĠNCĠ KƏRƏ XORASANA .............................................................................. 122
GƏLMƏSĠ VƏ FƏRAR ETMƏSĠ HAQQINDA ................................................................................ 122
XORASANIN VƏZĠYYƏTĠ, ÜBEYD XANIN ALTINCI DƏFƏ O .................................................. 127
SƏADƏT NĠġANLI DĠYARA GƏLĠġĠ, ġAH MƏĠYYƏTĠNĠN ........................................................ 127
ORAYA YOLLANMASI, ÜBEYD XANIN ƏHVALATININ SONA.............................................127
YETMƏSĠ VƏ BUQƏLƏMUN FƏLƏYĠN ZƏRURƏTĠNƏ......................................................127
UYĞUN SURƏTDƏ BAġ VERMĠġ MÜXTƏLĠF HADĠSƏLƏR HAQQINDA.................................127
RUM XONDGARI SULTAN SÜLEYMANIN ƏCƏM ...................................................................... 134
DĠYARINA QOġUN ÇƏKMƏSĠ VƏ ONUN KƏSRA VƏ CƏM ...................................................... 134
TAXTINI BƏZƏYƏN [ġAH TƏHMASĠBLƏ] MÜBARĠBƏSĠ HAQQINDA ................................... 134
SULTAN SÜLEYMANIN ĠKĠNCĠ DƏFƏ [AZƏRBAYCANA] GƏLMƏSĠ ..................................... 137
RUM XONDGARI SULTAN SÜLEYMANIN .................................................................................. 138
ƏLQAS MĠRZƏNĠN TƏHRĠKĠ ĠLƏ ÜÇÜNCÜ DƏFƏ ..................................................................... 138
BU SƏRHƏDƏ VƏ BU ÖLKƏYƏ GƏLMƏSĠ HAQQINDA ............................................................ 138
700
ƏLQAS MĠRZƏNĠN RUMUN KÖMƏYĠ ĠLƏ ĠRAQA GƏLĠġĠ VƏ..............................................144
QAYITMASI VƏ ONUN ƏHVALATININ SONU HAQQINDA ...................................................... 144
SULTAN SÜLEYMANIN DÖRDÜNCÜ DƏFƏ AZƏRBAYCANA GƏLMƏSĠ,..............................146
HƏMĠN ZAMAN BAġ VERMĠġ HADĠSƏLƏR VƏ O ĠKĠ YÜKSƏK.....................................146
RÜTBƏLĠ PADġAHIN ARASINDA SÜLH ...................................................................................... 146
BAĞLANMASI HAQQINDA ............................................................................................................ 146
ġĠRVAN VĠLAYƏTĠNĠN ALINMASI VƏ O SƏFALI VƏ ............................................................... 152
BOL MƏNFƏƏTLĠ MƏMLƏKƏTĠN CAHAN ġAHININ................................................................. 152
UĞURLU TALEYĠ ĠLƏ ƏLƏ KEÇMƏSĠ HAQQINDA .................................................................... 152
958-ci ĠL AYLARINDA ġƏKĠ VĠLAYƏTĠNĠN FƏTHĠ BARƏDƏ SÖHBƏT .................................. 157
CƏNNƏTMƏKAN ġAH HƏZRƏTLƏRĠNĠN DĠNĠ MÜHARĠBƏLƏRĠ,.......................................159
ĠMANSIZ GÜRCÜ KAFĠRLƏRĠNĠN DARMADAĞIN EDĠLMƏSĠ VƏ..........................................159
GÜRCÜSTANIN FƏTHĠ BARƏDƏ SÖHBƏT .................................................................................. 159
UĞURLU MƏĠYYƏTĠN ĠLK DƏFƏ ALLAHIN ............................................................................... 160
KÖMƏYĠ ĠLƏ GÜRCÜSTANA YÖNƏLMƏSĠ HAQQINDA ........................................................... 160
UĞURLU CƏNNƏTMƏKAN ġAHIN ĠKĠNCĠ .................................................................................. 161
DƏFƏ GÜRCÜSTANA HƏRƏKƏTĠ HAQQINDA ........................................................................... 161
FƏLƏK RÜTBƏLĠ, SƏMA ASTANALI ............................................................................................ 162
ġAHIN ÜÇÜNCÜ DƏFƏ GÜRCÜSTANA HƏRƏKƏT ETMƏSĠ .................................................... 162
CƏNNƏTMƏKAN ġAH HƏZRƏTLƏRĠNĠN .................................................................................... 164
DÖRDÜNCÜ DƏFƏ GÜRCÜSTANA QOġUN ÇƏKMƏSĠ ............................................................. 164
KAMINA ÇATAN PADġAHIN SƏADƏTĠNĠN GÜCÜ VƏ ƏSAS SƏBƏBKARIN........................167
(ALLAHIN) ĠSTƏK VƏ ĠRADƏSĠ ĠLƏ LUARSABIN ÖLDÜRÜLMƏSĠ HAQQINDA .................. 167
LUARSABIN ÖLDÜRÜLMƏSĠNDƏN SONRA GÜRCÜLƏRĠN ƏHVALININ...............................168
DAVAMI VƏ ONUN OĞLU SĠMAYUN XANIN ƏBƏDĠ DÖVLƏTĠN.....................................168
BAġÇILARININ ƏLĠ ĠLƏ TUTULMASI ......................................................................................... .168
QƏNDƏHAR VƏ ZƏMĠNDAVƏR VĠLAYƏTĠNĠN, HĠRMƏND [ÇAYI]........................................170
KƏNARINDAKI GƏRMSĠRATIN FƏTHĠ VƏ O VĠLAYƏTDƏKĠ ................................................. 170
KEÇMĠġ ƏHVALATLARIN BƏZĠLƏRĠ HAQQINDA..................................................................... 170
ÜBEYD XANIN ÖLÜMÜNDƏN SONRA XORASAN ƏHVALATLARININ..........................174
ARDI VƏ CAHANI VƏ CAHAN SAKĠNLƏRĠNĠ YARADAN [ALLAHIN]...............................174
ĠRADƏSĠ ĠLƏ O ZAMAN BAġ VERMĠġ HADĠSƏLƏR HAQQINDA ............................................ 174
CƏNNƏTMƏKAN ġAHIN DARÜLXĠLAFƏT BAĞDADA ............................................................. 176
VƏ XUZĠSTANA UĞURLU HƏRƏKƏTĠ VƏ DÜNYA ................................................................... 176
SAKĠNLƏRĠNĠN PƏRVƏRDĠGARININ YARDIMI ......................................................................... 176
ĠLƏ ÜSYANÇILARI DƏF ETMƏSĠ HAQQINDA ............................................................................ 176