Лозка Алесь. Матэматычны фальклор: пачатковыя матэматычныя ўяўленні і навыкі сродкамі народнай педагогікі

Менск: Рэспубліканскае грамадскае аб’яднанне Таварыства беларускай школы, Грамадскае аб’яднанне Цэнтар Супольнасьць. 2002. — 54 с. Матэматычны фальклор ці фальклорная матэматыка? І першае, і другое – новатворы, неалагізмы. На нашу думку, матэматычны фальклор бліжэй да фалькларыстыкі, а другое – да педагогікі, этнапедагогікі. І ў той жа час два паняцці вельмі блізкія і звязаны паміж сабой. У існуючых працах па беларускай народнай педагогіцы гаворыцца пра выхаванне. У сваім дапаможніку мы ўпершыню прадстаўляем матэрыял не толькі для выхаваўчых мэтаў, але і вучэбна й дзейнасці, і ў прыватнасці, для заняткаў па развіцці інтарэса ў дзяцей да матэматыкі, далучэння да яе асноў, фарміравання элементарных матэматычных уяўленняў, развіцця вобразнага і лагічнага мыслення. І ў дапамогу педагогу прапануюцца блізкія і натуральныя ў дзіцячым асяроддзі традыцыйныя сродкі народнай педагогікі, правераныя дзесяцігоддзямі: лічылкі, калыханкі, дражнілкі, песенькі, жарты, казкі, прыказкі, прымаўкі, прыкметы, фраземы, загадкі, загадкі-задачы, гульні, святы…і нават замовы. Як лепшыя здабыткі вуснай народнай творчасці, яны годна паслужаць справе вобразнага мыслення. Здатнейшага настаўніка, чым лічылкі і гульні-забавы ў развіцці колькасных уяўленняў, паспрабуйце знайсці. А мудрэй самых прыказак, загадак, загадак- задач у набыцці пачаткаў лагічнага мыслення, бадай, не бывае. Казка любога зачаруе, прывабіць, песня і гульня развесяляць і ў той жа час нязмушана дадуць патрэбную суму навыкаў і ведаў. Тое ж самае можна сказаць і пра іншыя задачы (у галінах ведаў пра велічыню, геаметрычныя фігуры і форму прадметаў, арыенціроўцы ў прасторы і часе), якія вынікаюць у прыватнасці з дзеючых праграм дашкольнага навучання і выхавання. Існуючыя дапаможнікі па навучанні пачаткаў матэматыкі, напісаныя не на роднай мове, нават з добрым перакладам і ў якіх спадарожна згадваюцца некаторыя беларускія фальклорныя прыклады, нас ужо не павінны задавальняць, калі ў краіне развіваецца сетка этнасадоў і этнашкол – зародкаў нацыянальнай асветы.