биреў эталады (эту работу может сделать один человек); суўгъа биреўлен кетди, отуннга
да экеўлен (за водой ушел один человек, а за дровами - двое); алайда биреўлен сюелиб
турады (там (сейчас) кто-то стоит); биреўлен ишлеб, биреўлен да ашаб турургъа
болмайды (так нельзя, чтобы кто-то работал, а кто-то ел).
Дробные числительные образуются сочетанием двух количественных числительных,
начиная со знаменателя. числительное, обозначающее знаменатель имеет форму
исходного падежа (падежи см в уроке 15 ), а числитель форму основного падежа с
аффиксом принадлежности 3-го л. ед.ч.: ючден бири (одна треть), сегизден ючю (три
восьмых), ондан бири (одна десятая).
Упражнения будут добавлены позже.
КЛЮЧИ К УРОКАМ
Пятое занятие.
БашлЫкъ, адамлЫкъ, тюкчЮк, сыртлЫкъ, кёзлЮк, кёзчЮк, сатыўчУ, ишчИ, башЫм,
бетИм, уўуртУм, терезечИ, теринИ, джабыўнУ, джюрекнИ, бурунчУкъ, башчЫ, тилчИ,
тобукънУ, кёзЮм, тоннУ, джашнЫ, къолчУкъ, къоллУкъ, тилИм.
Шестое занятие.
Упражнение 1.
Аба -абаЛА, тон - тонЛА, хота - хотаЛА, бёрк - бёркЛЕ, баў - баўЛА, чурукъ - чурукъЛА,
джаўлукъ - джаўлукъЛА, бучхакъ - бучхакъЛА, къаптал - къапталЛА, джагъа - джагъаЛА,
дженг - дженгЛЕ, месси - мессиЛЕ, кёлек - кёлекЛЕ, кёнчек - кёнчекЛЕ, чаппа - чаппаЛА,
чындай - чындайЛА, этек - этекЛЕ, тюйме - тюймеЛЕ, къоллукъ - къоллукъЛА, белибаў -
белибаўЛА, башлыкъ - башлыкъЛА, боюнлукъ - боюнлукъЛА, кийим – кийимЛЕ
Упражнение 2.
ТерезеЧИК, орунЧУКЪ, эшикЧИК, босагъаЧЫКЪ, джабыўЧУКЪ, къабыргъаЧЫКЪ,
чыракъЧЫКЪ, орундукъЧУКЪ, оджакъЧЫКЪ, тепсиЧИК, тапхаЧЫКЪ, харЧЫКЪ,
шиндикЧИК, кюйюзЧЮК, миялаЧЫКЪ, юйЧЮК, мекямЧЫКЪ, киритЧИК. терезечикЛЕ,
орунчукъЛА, эшикчикЛЕ, босагъачыкъЛА, джабыўчукъЛА, къабыргъачыкъЛА,
чыракъчыкъЛА, орундукъчукъЛА, оджакъчыкъЛА, тепсичикЛЕ, тапхачыкъЛА,
харчыкъЛА, шиндикчикЛЕ, кюйюзчюкЛЕ, миялачыкъЛА, юйчюкЛЕ, мекямчыкъЛА,
киритчикЛЕ
Седьмое занятие.
1. Гласные КБ делятся по признаку ряда на передние (Ё, И, Э(Е), Ю) и задние (А, О, У, Ы); по
признаку раствора на широкие (А, Э(Е), О, Ё) и узкие (Ы, И, У, Ю); по признаку огубленности
на неогубленные (А, Э(Е), Ы, И) и огубленные О, Ё, У, Ю.