35
þ÷è äèòèíó çà ïîðóøåííÿ ïðàâèë, áàòüêè ïîñòóïîâî âêîð³íþþòü ó ¿¿
ñâ³äîì³ñòü ñèñòåìó íîðì.
Áàòüêè ìîæóòü âèêîðèñòîâóâàòè ð³çí³ çàñîáè çàîõî÷åííÿ ñîö³-
àëüíî-ïñèõîëîã³÷í³ (íàïðèêëàä, ïîõâàëà) ÷è ìàòåð³àëüí³ (âèíàãîðîäè,
ïðèâ³ëå¿). Ïðè öüîìó ïîõâàëà áàòüê³â, ç ÿêèìè äèòèíà ïåðåáóâຠó
äðóæí³õ ñòîñóíêàõ, ÿê ïðàâèëî, 䳺â³øà, í³æ ïîõâàëà áàòüê³â áàéäóæèõ,
õîëîäíèõ. Åôåêò çàîõî÷åííÿ çàëåæèòü òàêîæ â³ä òîãî, ÿê ä³òè ñïðèé-
ìàþòü éîãî. ßêùî â ðàç³ î÷³êóâàííÿ âèíàãîðîäè ä³òè äîòðèìóþòüñÿ
âèìîã áàòüê³â, òî ó ïðîòèâíîìó ðàç³ âîíè ìîæóòü íå äîòðèìóâàòèñü
öèõ âèìîã. Àíàëîã³÷íî ä³òè îö³íþþòü ïîõâàëó. ßêùî ¿õ õâàëÿòü çà âñå,
ùî á âîíè íå çðîáèëè, ïîõâàëà ïåðåñòຠáóòè çàñîáîì çàîõî÷åííÿ.
Åôåêòèâí³ òà íååôåêòèâí³ çàñîáè çàîõî÷åííÿ ä³òåé íàâåäåíî â
òàáë. 3.1.
Òàáëèöÿ 3.1
Óìîâè çàîõî÷åííÿ ä³òåé áàòüêàìè
Çàñ³á çàîõî÷åííÿ
åôåêòèâíèé íååôåêòèâíèé
Çàîõî÷åííÿ ïðîïîðö³éíå äî çóñèëü,
âèòðà÷åíèõ äèòèíîþ
Áàòüêè ïîÿñíþþòü, ùî ñàìå âàðòå
çàîõî÷åííÿ
Çàîõî÷óºòüñÿ äîñÿãíåííÿ ïåâíèõ
ðåçóëüòàò³â, ùî â³äïîâ³äàþòü ³íòåðåñàì
òà ³íäèâ³äóàëüíî-ïñèõîëîã³÷íèì
ìîæëèâîñòÿì äèòèíè
Äîñÿãíåííÿ äèòèíè áàòüêè îö³íþþòü
ïîð³âíÿíî ç ¿¿ ïîïåðåäí³ìè äîñÿãíåííÿìè
Ïîâÿçóþ÷è äîñÿãíåííÿ ç äîêëàäåíèìè
çóñèëëÿìè, áàòüêè ïîêàçóþòü ìîæëèâ³ñòü
äîñÿãíåíü ó ìàéáóòíüîìó çàëåæíî
â³ä ðåàë³çàö³¿ ïîòåíö³éíèõ ìîæëèâîñòåé
äèòèíè
Áàòüêè ðîçâèâàþòü ó äèòèíè âíóòð³øíþ
ìîòèâàö³þ äîñÿãíåííÿ óñï³õ³â
ó ä³ÿëüíîñò³, òîìó äèòèíà íàìàãàºòüñÿ
ðîçâèíóòè â³äïîâ³äí³ âì³ííÿ
÷è ä³ñòàòè çàäîâîëåííÿ â³ä ä³ÿëüíîñò³
Áàòüêè ñïðèÿþòü âèÿâëåííþ çàö³êàâëå-
íîñò³ â äîñÿãíåíí³ íîâèõ óñï³õ³â, êîëè
äîñÿãíóòî ïîïåðåäí³õ ðåçóëüòàò³â
Çàîõî÷åííÿ íå çàëåæèòü â³ä çóñèëü,
âèòðà÷åíèõ äèòèíîþ
Çàîõî÷åííÿ â ö³ëîìó
Çàîõî÷óºòüñÿ äîñÿãíåííÿ ðåçóëüòàò³â
âçàãàë³, ÷àñòî òàêèõ, ùî íå â³äïîâ³äàþòü
³íòåðåñàì òà ³íäèâ³äóàëüíî-ïñèõîëîã³÷íèì
ìîæëèâîñòÿì äèòèíè
Äîñÿãíåííÿ äèòèíè áàòüêè ïîð³âíþþòü
ç äîñÿãíåííÿìè ³íøèõ, îð³ºíòóþ÷è äèòèíó
íà êîíêóðåíö³þ
Äîñÿãíåííÿ äèòèíè áàòüêè ïîâÿçóþòü
ç íàÿâí³ñòþ çä³áíîñòåé äèòèíè, ñïðèÿòëè-
âèìè îáñòàâèíàìè àáî ç ¿õ âëàñíèìè
çóñèëëÿìè
Çàîõî÷óþ÷è, áàòüêè ñïèðàþòüñÿ çäåá³ëü-
øîãî íà çîâí³øí³ ñòèìóëè, òîìó äèòèíà
ïðàãíå óñï³õó, ùîá îòðèìàòè âèíàãîðîäó,
ïåðåìîãòè êîãîñü òîùî
Áàòüêè â³äâîë³êàþòü â³ä íåîáõ³äíîñò³
ïîñò³éíî ïðàöþâàòè äëÿ äîñÿãíåííÿ
óñï³õ³â