Мінск, 2010. — 305 с. — ISSN 1392-9682.
Тэрытарыяльныя спрэчкі за Літву і Беларусь былі галоўнай прычынай
швэдзка-расейскіх, польска-расейскіх і ўкраінска-расейскіх
сутыкненьняў. Відавочная роля літоўскай, казацкай ці
трансыльванскай эліты ва ўсходнеэўрапейскім крызісе. У той час
кожная зь іх мела ўласныя геапалітычныя мэты, дзеля дасягненьня
якіх супрацоўнічала з магутнымі суседзямі. Усё гэта ўплывала ня
толькі на разьвіцьцё гэтых паўнезалежных пэрыфэрыйных дзяржаў, але
і на балянс сіл ва Усходняй Эўропе ў цэлым.
20 кастрычніка 1655 г., у Кейданах Вялікае княства Літоўскае, Рускае і Жамойцкае і Швэцыя падпісалі дамову аб утварэньні супольнай фэдэратыўнай дзяржавы. У выніку вуніі былі прыняты тры асноватворныя дакумэнты. Па-першае, акт аб дзяржаўным саюзе паміж Швэцыяй і Літвой. Гэтае пагадненьне падпісалі 1172 прадстаўнікі літоўскай палітычнай нацыі. Па-другое, літвіны прынялі зварот да эўрапейскай супольнасьці, у якім патлумачылі прычыны разрыву вуніі з Польшчай і заключэньня саюзу са Швэцыяй. Па-трэцяе, 23 кастрычніка 1655 г. была заснавана Рада швэдзкай Літвы на чале з Бэнгтам Шутэ, намесьнікам швэдзкага караля ў Літве.
Галоўнымі юрыдычнымі пунктамі Кейданскай уніі былі палітычны разрыў з Польшчай і заснаваньне швэдзка-літоўскага саюзу, у рамках якога ВКЛ спадзявалася адрадзіцца ў якасьці самастойнага суб'екта міжнародных адносін. Кейданская вунія сымбалізавала новы – балтыйскі – выбар для ВКЛ. Зьмест: Сьпіс мапаў
Сьпіс ілюстрацыяў
Сьпіс скарачэньняў
Прадмова да беларускага чытача Прадмова
Уводзіны
Назвы і трансьлітарацыя
Тэарэтычныя асновы, выбар мэтадаў і мэтаў дасьледаваньня
Папярэднія дасьледаваньні
Апісаньне крыніцаў Сэпаратызм і польская палітыка
Вялікае Княства Літоўскае пасьля Люблінскай уніі
Партыя Радзівілаў: пратэстанцкая яднота і контрарэфармацыя
Гандлёвыя аспэкты літоўска-швэдзкіх адносінаў
Швэдзка-літоўскія дачыненьні
Кантакты паміж пратэстантамі Літвы і Швэцыі
Партыя Радзівілаў і швэдзкая геапалітыка
Высновы У пошуках бясьпекі: швэдзкі напрамак
Кейданская дэклярацыя 17 жніўня 1655 г.
Нараджэньне швэдзка-літоўскай фэдэрацыі: Кейданская унія 20 кастрычніка 1655 г.
Роля Кейданскай уніі ў зьмене балянсу сіл у рэгіёне: асьвятленьне уніі ў Эўропе
Швэдзкая Літва і яе ўлада
Антышвэдзкае паўстаньне ў Жамойці і канец Кейданскай уніі
— Матывы паўстаньня і яго першы этап
— Швэдзкі "Drang nach Жамойць"
— Езуіты і Расея
— Ад паўстаньня да хаосу і грамадзянскай вайны
Адыход Жамойці пад швэдзкую апеку і выхад з-пад яе
Высновы Змаганьне за Вялікае княства Літоўскае
Парадоксы вайны: тры вялікія князі літоўскія і адзін гетман
Роля занятых Расеяй літоўскіх земляў у швэдзка-расейскім канфлікце
— Перамовы паміж Расеяй і літоўскай шляхтай
— Роля літоўскай шляхты ў пачатку расейска-швэдзкай вайны
Літва Багуслава Радзівіла: Радноцкая дамова і аблога Берасьця 1657 г.
Украінска-расейскі канфлікт вакол Беларусі
Беларускае і літоўскае пытаньне ў швэдзка-ўкраінскіх дачыненьнях
Спроба Ўкраіны далучыць да Гетманшчыны Пінскі павет
Месца Вялікага княства Літоўскага ў швэдзкай палітыцы ў 1658–1661 гг.
Высновы Агульныя высновы
Паваенны крызіс у ВКЛ
Заняпад пратэстантызму
Самаўсьведамленьне шляхты ВКЛ пасьля вайны
Эўрапейскі крызіс: выпадак ВКЛ
Літва і Швэцыя пасьля эўрапейскага крызісу Дадатак I. Дэклярацыя ў Кейданах 17 жніўня 1655 г.
Дадатак II. Публічнае абвяшчэньне пра дамову ў Кейданах 20 кастрычніка 1655 г.
20 кастрычніка 1655 г., у Кейданах Вялікае княства Літоўскае, Рускае і Жамойцкае і Швэцыя падпісалі дамову аб утварэньні супольнай фэдэратыўнай дзяржавы. У выніку вуніі былі прыняты тры асноватворныя дакумэнты. Па-першае, акт аб дзяржаўным саюзе паміж Швэцыяй і Літвой. Гэтае пагадненьне падпісалі 1172 прадстаўнікі літоўскай палітычнай нацыі. Па-другое, літвіны прынялі зварот да эўрапейскай супольнасьці, у якім патлумачылі прычыны разрыву вуніі з Польшчай і заключэньня саюзу са Швэцыяй. Па-трэцяе, 23 кастрычніка 1655 г. была заснавана Рада швэдзкай Літвы на чале з Бэнгтам Шутэ, намесьнікам швэдзкага караля ў Літве.
Галоўнымі юрыдычнымі пунктамі Кейданскай уніі былі палітычны разрыў з Польшчай і заснаваньне швэдзка-літоўскага саюзу, у рамках якога ВКЛ спадзявалася адрадзіцца ў якасьці самастойнага суб'екта міжнародных адносін. Кейданская вунія сымбалізавала новы – балтыйскі – выбар для ВКЛ. Зьмест: Сьпіс мапаў
Сьпіс ілюстрацыяў
Сьпіс скарачэньняў
Прадмова да беларускага чытача Прадмова
Уводзіны
Назвы і трансьлітарацыя
Тэарэтычныя асновы, выбар мэтадаў і мэтаў дасьледаваньня
Папярэднія дасьледаваньні
Апісаньне крыніцаў Сэпаратызм і польская палітыка
Вялікае Княства Літоўскае пасьля Люблінскай уніі
Партыя Радзівілаў: пратэстанцкая яднота і контрарэфармацыя
Гандлёвыя аспэкты літоўска-швэдзкіх адносінаў
Швэдзка-літоўскія дачыненьні
Кантакты паміж пратэстантамі Літвы і Швэцыі
Партыя Радзівілаў і швэдзкая геапалітыка
Высновы У пошуках бясьпекі: швэдзкі напрамак
Кейданская дэклярацыя 17 жніўня 1655 г.
Нараджэньне швэдзка-літоўскай фэдэрацыі: Кейданская унія 20 кастрычніка 1655 г.
Роля Кейданскай уніі ў зьмене балянсу сіл у рэгіёне: асьвятленьне уніі ў Эўропе
Швэдзкая Літва і яе ўлада
Антышвэдзкае паўстаньне ў Жамойці і канец Кейданскай уніі
— Матывы паўстаньня і яго першы этап
— Швэдзкі "Drang nach Жамойць"
— Езуіты і Расея
— Ад паўстаньня да хаосу і грамадзянскай вайны
Адыход Жамойці пад швэдзкую апеку і выхад з-пад яе
Высновы Змаганьне за Вялікае княства Літоўскае
Парадоксы вайны: тры вялікія князі літоўскія і адзін гетман
Роля занятых Расеяй літоўскіх земляў у швэдзка-расейскім канфлікце
— Перамовы паміж Расеяй і літоўскай шляхтай
— Роля літоўскай шляхты ў пачатку расейска-швэдзкай вайны
Літва Багуслава Радзівіла: Радноцкая дамова і аблога Берасьця 1657 г.
Украінска-расейскі канфлікт вакол Беларусі
Беларускае і літоўскае пытаньне ў швэдзка-ўкраінскіх дачыненьнях
Спроба Ўкраіны далучыць да Гетманшчыны Пінскі павет
Месца Вялікага княства Літоўскага ў швэдзкай палітыцы ў 1658–1661 гг.
Высновы Агульныя высновы
Паваенны крызіс у ВКЛ
Заняпад пратэстантызму
Самаўсьведамленьне шляхты ВКЛ пасьля вайны
Эўрапейскі крызіс: выпадак ВКЛ
Літва і Швэцыя пасьля эўрапейскага крызісу Дадатак I. Дэклярацыя ў Кейданах 17 жніўня 1655 г.
Дадатак II. Публічнае абвяшчэньне пра дамову ў Кейданах 20 кастрычніка 1655 г.